راديو برخلاف ساير رسانه هاي ديگر به خاطر ويژگي هاي ارتباطي مناسب از قابليت پيام رساني خوبي برخوردار است، شايد در سفرهاي نوروزي، اغلب خانواده هاي ايراني نتوانند از ساير رسانه هاي شنيداري _ ديداري به خوبي بهره  بگيرند، ولي راديو همچنان چه در سفر و چه در خانه مي تواند به همراه مخاطبان باشد. عليرغم فراز ونشيب رسانه ها در عصر جامعه اطلاعاتي، راديو همچنان به عنوان يك رسانه ماندگار مي تواند كارايي مطلوبي داشته باشد. در زمينه توليد برنامه هاي راديويي و پرداختن به موضوع مناسبت هاي مذهبي و ملي در رسانه هاي سمعي و بصري خانم بهشته فارغي گفتگويي را با دكتر حسن خجسته، داراي مدرك دكتراي مديريت استراتژيك انجام داده اند كه حاوي نكات قابل تعمقي است. او هم اينك معاونت صداي سازمان صدا و سيما را برعهده دارد، تجربه ۱۳ ساله كار راديويي توانسته از او آثار ماندگاري را در قالب كتابهاي تاثير معماري مسكوني بر سنت ها، جامعه شناسي راديو و تاملات جامعه  شناختي در راديو عرضه كند. آنچه كه درپي مي آيدحاصل اين گفتگو است.
* صدا و سيما در تهيه برنامه هاي مناسبتي از چه الگوهايي پيروي مي كند؟ باتوجه به اينكه ساخت برنامه هاي مذهبي مدت كوتاهي است كه باب شده است؟
- ساخت برنامه هاي مذهبي بعد از انقلاب اسلامي از نظر زماني كوتاه نيست ممكن است صدا و سيما در توليد برنامه هاي مذهبي به يك رويه حرفه اي رسيده باشد ولي از قالب بسيار ساده اي كه سابقا داشت امروزه به قالب هاي بسيار پيچيده و پرهزينه ولي موثر از جمله مجموعه هاي تلويزيوني و نمايشنامه هاي راديويي وارد شده است. سازمان صدا و سيما در توليد برنامه هاي مذهبي _ معارفي يك روند رو به رشد و كمال را دنبال مي كند. ممكن است پرسش شود كه آيا اين رشد مكتوب است يا مكتوب نيست؟ آيا از ظرفيت هاي ملي استفاده شده يا نه؟ بايد اقرار كرد كه سازمان روند رو به رشد خوبي داشته است.
* اغلب برنامه سازان تصور مي  كنند با انعكاس مستقيم يك روضه خواني يا سخنراني كار مذهبي كرده اند به نظر شما آيا اين نوع برنامه سازي قابل قبول است؟
- اغلب برنامه سازان اين تصور را ندارند، اگر شما مجموعه برنامه هاي ايام محرم را مشاهده كنيد يك محتواي فرعي و شكلي است. گاهي هم از مرثيه خواني در فواصل استفاده شده است. توليد ساده بي گمان هزينه كمي را در پي دارد اما برنامه هاي نمايشي و مجموعه داستاني هزينه بسيار بالايي دارد كه ممكن است سازمان صدا و سيما توان تامين هزينه هاي آن را نداشته باشد و به سمت قالب هاي ساده برود.
* آيا تهيه برنامه هاي مناسبتي راديو و تلويزيون براساس زمان مناسبت ها اتفاق مي افتد يا براساس برنامه ريزي ساليانه؟
- شبكه هاي راديو و تلويزيوني اغلب برنامه ريزي توليد ساليانه دارند، كه برخي از كارها را از قبل فراهم مي كنند البته ما برنامه ريزي توليدمناسبت هاي مذهبي را داريم منتها غالبا ميل برنامه ريزان توليدي آن است كه اگر در آن زمان حوزه اطلاعات جديدي وجود دارد آ ن اطلاعات جديد وارد برنامه شود و گرنه مي شود از برنامه هاي تكراري هم استفاده كرد. در سازمان صدا و سيما جدول مناسبت هاي ملي _ مذهبي وجود دارد؛ به طوري كه مركز موسيقي سازمان صدا و سيما براساس همان جدول مناسبت ها برنامه هاي موسيقي و سرود توليد مي كند، منتها هم خواسته مخاطب و هم برنامه سازان تلويزيوني نيز در اين نوع برنامه سازي ها دخيل است، بنابراين گاهي تلاش مي شود اگر اطلاعات جديدي در حوزه نظري و يا حوزه تفضيلي آن موضوع وجود دارد در برنامه توليدي لحاظ كنند. علاوه بر آن نمي توان خيلي برنامه هاي مناسبتي را هم زود تهيه كرد به تعبيري ديگر راديو و تلويزيون در چنين مواقعي دچار فشار مضاعف است، حال اگر برنامه هاي مناسبتي را خيلي زود تهيه كند ممكن است در ارايه اطلاعات اين حوزه اتفاقاتي رخ دهد كه سهواً نتوان از آن بهره گرفت به همين خاطر برنامه دچار شتاب زدگي شود.
* اغلب تهيه كنندگان مناسبت هاي مذهبي از عدم هزينه شبكه هاي تلويزيوني گلايه مي كنند، چرا؟
-گلايه ها درست و عمومي است، توليد كيفي، هزينه بر است، شما مثلا از يك بازيگر ساده استفاده كنيد تا يك بازيگر حرفه اي، مطمئنا دومي هزينه هايي را در بر دارد و يا حتي از موادي استفاده كنيد كه اين مواد در كيفيت بخشي به برنامه هاي مناسبتي موثر باشد بي شك هزينه هاي زيادي را مي طلبد.
در واقع كيفيت برنامه هاي راديو _ تلويزيون يك بخش به هزينه كردن آنها برمي گردد و بخش ديگر به توانائيهاي درون  سازمان صدا و سيما.
* چرا تلويزيون در زمينه برنامه سازي متنوع و جذاب مناسبت هاي مذهبي از تهيه كنندگان حرفه اي استفاده نمي  كند؟
- كاري كه ساده باشد از پيچيدگي كمتري برخوردار است و همه اين مسايل برمي گردد به پرسش قبلي منابع مالي سازمان صدا و سيما و بودجه اي كه شبكه هاي راديو و تلويزيوني در اختيار دارند.
شما در برنامه هاي ساده راديو و تلويزيوني مي توانيد از كارشناسي كه در آن حوزه ممكن است حوزه كاري سياست يا معارف باشد استفاده كنيد در حالي كه اطلاع داريد كارشناسان با تجربه همان حوزه دستمزد خاصي دارند و كارشناساني كه تجربه اندكي دارند دستمزد كمتري را دريافت مي كنند. بنابراين شما در انتخاب كارشناس برنامه  نيز به منافع مالي و يا سبك كار توليدي رجوع مي كنيد.
* آيا برنامه هاي مذهبي صدا و سيما مورد نقد و بررسي قرار مي گيرد، اگر نمره اي به اين برنامه ها بدهيد كدام شبكه نمره قبولي مي گيرد؟
- در سازمان صدا و سيما يك شوراي معارف است كه سياست گذاري اصلي برنامه هاي مناسبتي را برعهده دارد علاوه بر آن نسبت به تهيه و توليد چنين برنامه هايي نقد و نظر دارد، در كنار آن سازمان صدا و سيما يك مركز نظارتي را ارزيابي كرده است كه هم برنامه هاي راديو و تلويزيون بالغ بر بيش از ۶۰ درصد برنامه هاي توليدي را نظارت مي كند، ازجمله برنامه هاي مذهبي را، علاوه بر آن عيب و حسن كارهاي توليدي را به مسئولان شبكه هاي راديويي و تلويزيوني يادآوري مي كند.
ازاين رو هم شبكه هاي تلويزيوني در زمينه نظارت بر برنامه هاي توليدي يك رويه جدي را دنبال مي كنند. همچنين مركز تحقيقات و نظرسنجي سازمان صدا و سيما هم برنامه هاي توليدي راديو و تلويزيون را از نظر كيفي ارزيابي مي كند. هم شوراي معارف و هم مراكز نظارتي سازمان صدا و سيما، در شبكه هاي راديو و تلويزيوني، سيستم ارزشيابي متداولي دارند كه اين مسائل را دنبال مي كنند.
* برخي از شبكه هاي تلويزيوني به جاي برنامه سازي مناسبتي، بيشتر برنامه راديويي ارائه مي كنند؟
- در دنيا هيچ رسانه اي پيدا نمي كنيد كه صرفا در حوزه خودش از رويه تكنولوژي توليدي بهره ببرد، بنابراين در طول ۳ الي ۴ ساعت كه برنامه بايد براي ارائه تصوير مناسب باشد امكان ندارد كه هيچ سازماني فقط از شيوه كار خودش بهره بگيرد، ازاين رو تلويزيون هم از اين شيوه توليد استفاده مي كند، گاهي ممكن است در يك برنامه تلويزيوني ۳۰ درصد از رويه تلويزيوني و ۷۰ درصد از رويه توليد راديويي بهره بگيرند. البته در برخي از برنامه هاي تلويزيوني از اين شيوه توليدي استفاده مي كنند. اگر در تلويزيون سخنراني پخش شود تفاوت عمده اين نوع برنامه سازي در اين است كه سخنران در صحنه وجود دارد و حركاتش تأثير مثبت و منفي بر مخاطبان دارد، درصورتي كه حضور سخنران در صحنه تأثير خود را درپي دارد. در مطبوعات هم از شيوه هاي ساير رسانه ها استفاده مي كنند.
* باتوجه به سنت هاي متنوع عزاداري، راديو اغلب از گزارش هاي زنده بهره نمي گيرد؟
- معمولا در ارائه برنامه سنت هاي عزاداري از رويه تصوير استفاده مي كنند اما در راديو دو يا سه برنامه داريم كه مردم بتوانند از مراسم و سنت هاي عزاداري ساير مناطق ايران استفاده كنند. وقتي درمورد مراسم سنتي عزاداري يزد صحبت مي شود اغلب به برگزاري مراسم ديدني نخل گرداني در ميدان اميرچخماق اشاره مي كنيم مراسمي كه جذبه خاصي دارد. به هر حال پخش زنده و مستقيم چنين مراسم سنتي عزداري از راديو آن چنان مؤثر نيست، جداي از آن درباره سنت هاي مختلف عزاداري و يا انواع اعياد مذهبي و ملي هركدام بنا به رويه خاص خود عمل مي كنند.
* اغلب برنامه هاي مناسبتي راديو به تناسب در شبكه هاي مختلف از تنوع خاصي برخوردار نيست؟ آيا از افراد خاصي به طور انحصاري در توليد برنامه ها استفاده مي كنيد؟
- هيچ شبكه راديويي دلش نمي خواهد كه كاري را عرضه كند كه كار ضعيفي باشد مشكل راديو و تلويزيون به سليقه و ذائقه مخاطبان وسيع بازمي گردد، شما هر برنامه اي داريد به هر دليلي با هر كيفيتي نمي توانيد همه سليقه ها را در آن به كار گيريد. حتي شما درباره جوان ها برنامه مي دهيد، راجع به ورزش، نوع ورزش و زمان پخش برنامه ها _ با اين حال ادعا ندارم كه تمامي برنامه هاي ما بي عيب و نقص است، هر سازماني باتوجه به عملكرد محصولات توليدي خودش ضعف هايي دارد چه در حوزه توليد يا در حوزه مديريتي. اگر به يك خانواده توجه كنيد، مطمئناً سليقه والدين با فرزندان متفاوت است و گاهي ممكن است اين سليقه متضاد باشد. اگر برنامه توليدي ضعيف باشد اين فشار مخاطبان بيشتر خودش را نشان مي دهد حتي درصورت توليد برنامه خوب هم همچنان اين فشار افكار عمومي يا مخاطبان را مي توان احساس كرد، شايد تحليل شما به نوعي برخاسته از اين فشار مخاطبان باشد.
* براي عيد نوروز، راديو و تلويزيون چه برنامه هايي را تدارك ديده اند؟
- خوشبختانه امسال تلويزيون با حجم شبكه هاي متنوع خود، مجموعه اي فيلم و مجموعه هاي داستاني و طنز را تدارك ديده است. اما در راديو، ۲ نمونه از برنامه هاي توليدي براي دسترسي به اطلاعات براي مسافران نوروزي مناسب تر است، شايد به اين دليل كه دسترسي مخاطبان به راديو بيشتر از ساير رسانه هاست. دوستان مختلف در سازمان هاي مختلف مانند نيروي انتظامي، هواشناسي و غيره اطلاعات قابل توجه و مفيدي را به شنوندگان راديو ارائه مي دهند كه به نوعي ضمن حفظ سلامتي خود و خانواده بتوانند از مزاياي سفرهاي نوروزي هم بهره ببرند. اميدواريم مخاطبان راديو با حجم برنامه هاي متنوع و جذاب بتوانند تعطيلات نوروزي خوبي را در پيش داشته باشند.

در زمينه وضعيت تهيه و توليد برنامه هاي تلويزيوني شبكه هاي مختلف براي پخش در عيد نوروز، ايسنا نكات جالبي را ارايه كرده است كه مي خوانيد.
با نگاهي به خبرهاي توليد مجموعه هاي تلويزيوني در فصل پاييز و زمستان ،۸۳ شاهد ساخت بيش از شانزده مجموعه  تلويزيوني با مضامين اجتماعي، تاريخي و پليسي هستيم كه بعضا در مرحله  پيش توليد، توليد و پايان تصويربرداري به سر مي برند.
به گزارش ايسنا، آن چه در توليد فيلم هاي تلويزيوني قابل توجه است اين كه اغلب با مضامين تاريخي براي شبكه هاي مختلف سيما در نظر گرفته شده است.يكي از مجموعه هاي تاريخي توليد شده، فيلم مجموعه «آشيانه سيمرغ» درباره زندگي شيخ بهايي است؛ اين مجموعه از ۲ سالگي تا هنگام وفات شيخ بهايي را به تصوير درآورده و فيلمبرداري آن ۷ بهمن ماه به پايان رسيده است.
شهرام اسدي، كارگردان مي گويد: قسمت نخست اين مجموعه، نوجواني شيخ بهايي را در قالب ۱۷ قسمت به تصوير مي كشد كه يك فيلم سينمايي نيز از آن تدوين خواهد شد. ۱۳ قسمت باقيمانده به همراه يك فيلم سينمايي نيز يك سال از زندگي شيخ بهايي را در ۶۷ سالگي در بر مي گيرد.
تصويربرداري مجموعه «قدرت» به كارگرداني صادق هاتفي كاري از گروه تاريخ و مناسبت هاي شبكه دوم است كه در ۱۳ قسمت ۴۵ دقيقه اي از ۲۰ مهر آغاز شده و ۸ ماه و نيم به طول خواهد انجاميد. به گفته غروي تهيه كننده در اين مجموعه تاريخ و افسانه به هم آميخته  است. از اين رو ،سعي نويسنده و كارگردان اين مجموعه بيرون كشيدن جوهر تاريخ از بطن افسانه هاي ملي و بومي و تأكيد بر وفاق و همبستگي تمام ايران است.
تصويربرداري مجموعه «گارد ساحلي» به كارگرداني محسن شاه محمدي و تهيه كنندگي هومن كبيري از ۷ آذرماه در بندر عباس آغاز شده است.اين مجموعه ۱۳ قسمتي توليد مركز صدا و سيماي خليج فارس است كه با مضموني اجتماعي و پليسي براي پخش از شبكه سراسري در نظر گرفته شده است.
مهدي فخيم زاده كه پيش از اين مجموعه هاي «تنهاترين سردار» ، «ولايت عشق» را كار كرده است، تصويربرداري مجموعه جديدش با عنوان «حس سوم» را از دوم بهمن ماه آغاز كرده است. حس سوم در ۲۰ قسمت ۵۰ دقيقه اي در شبكه دوم سيما توليد مي شود و درباره شخصي به نام ايرج است كه به كار شرخري و وصول چك هاي برگشتي مشغول است او در حين انجام يكي از كارهايش به همراه همسرش سيما دچار حادثه اي مي شود كه باعث دگرگوني زندگي شان مي شود.
دومين مجموعه احمد اميني به نام «هزار توي شب» نيز در قالب ۲۶ قسمت در گروه فيلم و مجموعه شبكه سوم كليد خورد. اين مجموعه به مسائل اجتماعي روز خواهد پرداخت.
مونتاژ مجموعه تلويزيوني «۱۰۱ راه براي زله كردن پدرها و مادرها» كه تصويربرداري آن به پايان رسيده چند روز آينده آغاز خواهد شد.حجت قاسم زاده اصل، كارگردان اين مجموعه، طرح اين مجموعه را از كتابي تحت همين عنوان گرفته است. وي مي گويد: ۷۵ درصد از متن كتاب را تغيير داده ام و داستان ها را با آدم و فضايي ايراني نوشته ام.
كليد تصويربرداري «پيله هاي پرواز» به كارگرداني حسين سهيلي زاده خورده و تصويربرداري آن چهار ماه به طول مي انجامد.
سهيلي زاده كه در حال حاضر مجموعه «عشق گمشده» را روي آنتن دارد، «پيله هاي پرواز» را در قالب ۱۴ قسمت در گروه فيلم و مجموعه شبكه دوم توليد مي كند.
فيلمبرداري «مختارنامه» ، اثر داوود ميرباقري كه از پاييز سال ۸۲ آغاز شده است تا مردادماه سال ۸۵ ادامه خواهد داشت.اين مجموعه در ۳۰ قسمت ۵۰ دقيقه اي در سيما فيلم تهيه مي شود.
«مختارنامه» ، داستان جواني و ميانسالي مختار و حكومت پنج حاكم در كاخ دارالعماره را به تصوير مي كشد.
«شبكه سه و نيم» نيز به كارگرداني داريوش كاردان در قالب ۲۶ قسمت ۵۰ دقيقه اي به تهيه كنندگي محمد صدري كاري از گروه اجتماعي شبكه ۳ است.
كاردان درباره اين مجموعه مي گويد: هدف از ساخت مجموعه تلويزيوني بيان معضلات و مشكلات با زبان طنز است.
اما يك فيلم تلويزيوني نود دقيقه اي نيز با نام «قاتلي با باراني مشكي» به كارگرداني سيد علي نياكان، كليد زده شده است كه براي شبكه سوم در نظر گرفته شده است.نگارش متن مجموعه روتين «سرنوشت» نيز مراحل پاياني خود را طي مي كند.
مينو فرشچي نويسنده اين مجموعه با اشاره به پرشخصيت بودن آن اظهار مي كند: اين مجموعه از موضوعي اجتماعي برخوردار است و با محور قرار دادن يك خانواده، حوادث پيش آمده براي اعضا ء آن را در پيش از انقلاب، در حين انقلاب و پس از آن به تصوير مي كشد.اين مجموعه ملودرام، به كارگرداني حميد لبخنده در گروه فيلم و سريال شبكه ۲ توليد مي شود.
تصويربرداري مجموعه «پايان نمايش» به كارگرداني بهمن زرين پور به سال آينده موكول شده است. حوادث مجموعه «پايان نمايش» در مقطع تاريخي ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۱ مي گذرد و حادثه ۱۵ خرداد تا پايان جشن ۲۵۰۰ ساله اهم موضوعاتي است كه به آن پرداخته مي شود، اين مجموعه در شبكه اول تهيه مي شود.تصوير برداري فيلم تلويزيوني «قلب» نيز به كارگرداني مسعود تكاور به پايان رسيد.
فيلمبرداري مجموعه تلويزيوني «فصل زرد» در بهمن ماه به پايان مي رسد، اين مجموعه به كارگرداني محمدرضا زهتابي و تهيه كنندگي محمد فلاح در قالب ۱۳ قسمت در شبكه اول سيما توليد مي شود و قصه آن درباره قرص هاي اكستازي است. از ميان مجموعه هاي ساخته شده، ساخت مجموعه تا غروب به علت مسائل مالي متوقف شد.اين مجموعه، كاري از گروه فيلم و سريال شبكه ۲ سيما به كارگرداني محمد نبايي است كه به زندگي پزشكي مي پردازد كه در زمان حياتش دختر و پسرش با تهديد همسران خود چشم به اموال دكتر دوخته اند و مي خواهند اموال آن را پيش از مرگ تقسيم كنند.
اميد است، مجموعه برنامه هاي تلويزيوني به عنوان يك رسانه ملي، جوابگوي نياز واقعي مخاطبان باشد و گروه سني و جنسيت مخاطبان قبل از توليد در نظر گرفته شود.