ترجمه: مونا مشهدي رجبي - ناديا زكالوند
سال نو آغازي براي زندگي است. آغازي كه از يك سو ريشه در گذشته و از سوي ديگر نگاهي به آينده دارد. نگاه به سال نو توأم با اميد، انرژي و شور و نشاط است. از همين رو مردم در كشورهاي مختلف با جشن و شادي از سال نو استقبال مي كنند. آنچه به دنبال مي آيد گوشه اي از جشن ها و آيين هاي بزرگداشت سال نو در كشورهاي مختلف جهان است.
مراسم سال نو در كشور چين
جشن سال نو بزرگترين جشن و با اهميت ترين آنها در ميان مردم كشور چين است . اين جشن كه در آغاز فصل بهار برگزار مي شود گاهي به نام جشنواره بهاري نيز خوانده مي شود. در اين زمان تمامي اعضاي خانواده براي خداحافظي با سال كهنه و استقبال از سال جديد گرد هم جمع مي شوند و براي مدت ۴ هفته در كنار يكديگر مي مانند (البته در سنت چيني ها تعطيلات سال نو چهار هفته به طول مي  انجاميد ،اما امروزه با رشد اقتصاد و صنعت در اين كشور تعطيلات سال نو به ۵ روز كاهش يافته است).
هنوز هيچ كس دليل اصلي اين جشن و تعطيلي يك ماهه آن را نمي داند، اما افسانه هاي بسياري در مورد آن وجود دارد.
براساس يكي از اين افسانه ها در سال هاي دور پيش از آغاز سال جديد ميلادي هيولايي غول پيكر و هولناك به نام نيان (به معناي سال در زبان چيني) از مخفي گاه خود بيرون آمد و بر آن شد تا تمامي مردم روستا را يك به يك ببلعد. اما يك مرد پير و شجاع به سمت هيولا رفت و از او خواست به جاي خوردن مردم، يك هيولاي ديگري كه مردم اين روستاي كوچك را مي ترساند را ببلعد. نيان درخواست آن پيرمرد را پذيرفت و به مبارزه با تمامي هيولاها و ديوهاي موجود در روستا پرداخت و به موجب آن تمامي آنها از روستا به سمت جنگل فرار كردند و او نيز همراه آنان به جنگل رفت. آن پيرمرد پس از خالي كردن روستا از ترس و وحشت ناشي از حمله هيولاها از آنان خواست تا هر ساله پيش از آغاز سال جديد درها و پنجره هاي خود را با كاغذهاي قرمز تزئين كنند، زيرا هيولاها از رنگ قرمز واهمه دارند و با درست كردن آتش در خيابان هايشان مانع از نزديك شدن هيولا به شهر و روستا شوند. از آن پس مردم كشور چين آغاز فصل بهار را جشن مي گيرند و تمامي مراسم را اجرا مي كنند اما هنوز دقيقاً دليل آن را نمي دانند.
يك نكته جالب در مورد آ غاز سال جديد در كشور چين اين است كه هميشه يك روز ثابت نيست و به همين دليل مردم اين كشور بدون كمك تقويم نمي توانند روز جشن سال نو را تشخيص دهند. در سال هاي گذشته مردم كشور چين از تقويم قمري استفاده مي كردند و با كمك آن يك روز در فاصله بيستم ژانويه تا ۱۹ فوريه هر سال را به عنوان جشن  سال جديد ميلادي به پايكوبي مي پرداختند. در فرهنگ مردم چين سال ها به ۱۲ قسم تقسيم مي شوند كه هر قسم نماد يك حيوان خاص است و هر فردي كه يك سال به دنيا مي آيد خصوصيات حيواني را دارد كه سال به نام اوست. از نظر چيني ها هر ۱۲ سال يك بار، سال يك حيوان خاص مثلاً سال خروس تكرار مي شود و شرايط حاكم بر جامعه متناسب با آن سال تكرار مي شود.
مردم چين نيز همچون مردم ديگر نقاط جهان سال جديد ميلادي را با رد و بدل كردن هديه آغاز مي كنند، اما هداياي آنها با هداياي ديگر كشورها اندكي متفاوت است. اصلي ترين هديه يا به عبارت دقيق تر سنتي ترين هديه اي كه مردم چين در آغاز سال جديد ميلادي دريافت مي كنند يك پاكت نامه قرمز رنگ است كه در آن مقدار اندكي پول وجود دارد و اين پول، پول شانس (lucky money) نام دارد. اين پاكت قرمز نيز نماد شادي و قدرت خريد را با هم براي كودكان كه دريافت كنندگان آن هستند به ارمغان مي آورد.
يكي از مراسم  بسيار باشكوه و سنتي در كشور چين، رقص اژدهاست. اژدها سمبل سال نو در كشور چين است. در ميان چيني ها اژدها سمبل قدرت، خوبي و خوشبختي و نيروهاي مافوق بشري است. گفته مي شود اژدها يك تركيب افسانه اي از انواع حيوانات است كه ويژگي هاي مثبت هر يك را در خود جاي داده و ويژگي هاي منفي را از خود دور كرده است. يكي از اصلي ترين مراسم سال جديد در چين جشن و پايكوبي اژدهاست كه هر ساله اجرا مي شود.
براي برگزاري اين جشن، مردم لباس هايي به شكل اژدها مي پوشند و از بالاي بزرگترين خيابان شهر رقص كنان به خودنمايي مي پردازند و تا انتهاي خيابان اين حركت رقص گونه را ادامه مي دهند.
لباس اژدها كه تنها مردان و پسران مجاز به پوشيدن آن هستند از رنگ هاي براق به خصوص نقره اي تشكيل شده است و تزئينات آن شكل افسانه اي اين لباس را بيشتر نشان مي دهد. رقص اژدها با آن رنگهاي پرزرق و برق و تزئينات سنتي شكوه و جلال خاصي به مراسم سال جديد مردم چين مي بخشد. مراسم سال جديد مردم چين بدون آتش بازي كامل نمي شود.
در حال حاضر عقايد زيادي در مورد دليل برگزاري آتش بازي و جشن هاي مربوط به آن وجود دارد. يكي از اين عقايد از قرار زير است:آتش بازي و سر و صداي ناشي از آن اژدهاي شانس را بيدار مي كند و آن را به پرواز برفراز آسمان شهر وامي دارد. اين پرواز موجب بارش باران و جوانه زدن محصولات كشاورزي مي شود و ثروت و بي نيازي را براي مردم اين سرزمين افسانه اي به ارمغان مي آورد. يكي ديگر از عقايد مرسوم در مورد آتش بازي اين است كه سروصداي ناشي از اين مراسم تمام ارواح شيطاني را از شهر دور مي كند و مانع از وجود بدبختي و بدشانسي در سال جديد مي شود.
مراسم سال نو در ويتنام
جشن سال جديد قمري در كشور ويتنام در ماه فوريه برگزار مي شود. مردم اين كشور مراسم باشكوهي را با توجه به آداب و سنن خود و فرهنگ پيشينيان شان برگزار مي كنند و ورود به سال جديد را جشن مي گيرند. يك ماه پيش از آغاز سال جديد مردم ويتنام همچون ديگر كشورهاي آسيايي به تميز كردن خانه هاي شان مي پردازند و با خريد گل هاي تازه و باطراوت شكوفه هاي درخت گلابي خانه هاي خود را معطر نگه مي دارند و به استقبال سال جديد مي روند. در سنت مردم ويتنام شكوفه درخت گلابي نماد سرزندگي و طراوت است و قراردادن آن در داخل خانه در آستانه سال جديد، باعث بقاي طراوت در آن خانه تا پايان سال مي شود. پس از آن مردم ويتنام به خريد كيك و انواع ميوه ها از قبيل هندوانه و نارگيل مي پردازند و آن را نماد بي نيازي و مكنت در سال جديد قلمداد مي كنند.
با فرا رسيدن سال جديد مردم به يكديگر تبريك عيد مي گويند و در نيمه شب اولين روز سال جديد براي عبادت بودا و تشكر از او براي سال جديد ميلادي و آرزوي سالي خوب براي خود و خانواده شان به معبد مي روند. پس از آن مراسم رقص اژدها كه جزو سنن ديرين چيني هاست در اين كشور اجرا مي شود و مردم ويتنام نيز با اشتياق بسيار به بيدار كردن اژدهاي سال جديد مي پردازند.
مراسم سال نو در كره
سال جديد قمري در كشور كره تحت عنوان سولنال (Solnal) خوانده مي شود كه مردم در اين روز گردهم جمع مي شوند و به جشن و پايكوبي مي پردازند.
پس از نظافت منزل و آماده كردن شرايط براي آغاز سال جديد مردم كشور كره با حصير و ني يك الك خاص مي سازند و در روز عيد آن را به خانه هايشان آويزان مي كنند. مردم كره بر اين باورند كه اين الك حصيري خانه و خانواده آنها را از شيطان و اتفاقات ناخوشايند حفظ مي كند و شادي را براي اعضاي خانواده به ارمغان مي آورد. در كشور كره مرسوم است كه در شب اول سال جديد هيچ كس نمي خوابد آنها حتي اجازه خوابيدن را به كودكان خود نيز نمي دهند زيرا بر اين باورند كه هر كس در شب اول سال جديد بخوابد مژه ها و ابروهاي او سفيد مي شود.
صبح روز بعد آنها لباس هاي سنتي خود را مي پوشند و در خانه بزرگترين مرد خانواده خود گردهم جمع مي شوند. گردهم آمدن آنها در اين خانه به دليل برگزاري مراسم چا-ري (cha-rye) است. مراسم چا _ ري بصورت زير است: صبح روز اول سال نو يك سوپ رقيق به ميهمانان تعارف مي شود. اين سوپ رقيق كه ادويه هاي معطر و بسيار تند در آن وجود دارد توك _ كاك (Ttok-kuk) نام دارد كه به زبان كره اي «اضافه كردن يك سال» معنا دارد.
كره اي ها عقيده دارند خوردن اين سوپ در روز اول سال جديد باعث مي شود يك سال به طول عمرشان اضافه شود و اين يك سال نه از سال تولد بلكه از زمان خوردن سوپ است. پس از صرف اين صبحانه خاص كوچكتر ها به بزرگتر هايشان تعظيم كرده و براي آنها آرزوي سلامت، طول عمر و خوشبختي مي كنند.
اين مراسم كه جول (jol) نام دارد براي زنان و مردان متفاوت است. مردان كره اي دستان خود را به يكديگر حلقه كرده در مقابل چشمانشان قرار مي دهند و هر دو را با هم به سمت زمين هدايت مي كنند. آنها در حالي كه زانوي شان روي زمين است، دست و صورتشان را به زمين مي چسبانند و چندين بار آن را بالا و پايين مي برند،اما در اين مراسم زنان موظف هستند روي دستان خود تعظيم كنند و اجازه چسبيدن زانوان به زمين را ندارند. پس از اين مراسم تعظيم طولاني و مشكل، جوانان به خارج از منزل مي روند تا بادبادك ها و كايت هاي ساخت خودشان را به هوا بفرستند.
بزرگترها نيز يوك _ نو _ ري (Yok-no-ri) بازي مي كنند كه يك بازي سنتي كره است؛ در اين بازي ۴ تكه چوب و چهار هدف وجود دارد كه باعث سرگرمي بازي كنندگان مي شود.
مراسم سال نو در كشور ژاپن
در آستانه سال جديد ميلادي مردم ژاپن همچون ديگر كشورهاي آسيايي به تميز كردن منزل مي پردازند و از روز ۳۱ ماه دسامبر تعطيلات سال نوي خود را آغاز مي كنند. در نيمه هاي شب اول سال نو زنگوله هاي خاص ۱۰۸ صداي مختلف را ايجاد مي كند كه نشان از آغاز سال جديد دارد. گفته مي شود اين ۱۰۸ صداي مختلف به اين دليل است كه هر فردي ۱۰۸ آرزو، احساس، اميد و حرف مختلف در دل دارد كه با شنيدن اين صدا درصدد دست يافتن به اين روياها و آرزوها خواهد بود. صبح روز بعد، يعني اولين روز سال جديد، نوشيدني خاص مردم ژاپن در ظرفهاي سراميكي سنتي آنها ريخته مي شود و هر خانواده در كنار ديگر اعضا اين نوشيدني را با آرزوي سلامتي و داشتن سالي مبارك و خوش يمن مي نوشند.
پس از آن غذاي سنتي مردم ژاپن كه قالبهاي برنج پخته و انواع سبزيجات آب پز شده است، روي ميز غذا گذاشته مي شود و مردم ژاپن پس از اجراي مراسم دعاي سال نو آن را ميل مي كنند.
پس از آن مردم يك به يك به معبد مي روند تا سالي مملو از شادي، خوشحالي، سلامتي و صلح را براي خانواده و كشورشان آرزو كنند. كودكان نيز در اين روز مبالغ زيادي پول به عنوان هديه سال نو دريافت مي كنند كه مي توانند از آن براي خريد وسائل مورد نيازشان استفاده كنند. از طرف ديگر فرستادن كارت تبريك براي دوستان و آشنايان و ديد وبازديد با اعضاي خانواده در شمار اصلي ترين آداب  سال جديد در كشور ژاپن است.
لائوس
در لائوس مردم سال نو را طبق تقويم باستاني «هندو» جشن مي گيرند. مدت عيد سه روز- ۱۳ ، ۱۴و ۱۵ آوريل تقويم مسيحي- است. عيد با انتهاي فصل خشكسالي و آغاز بارش شروع مي شود. مردم اولين روز را آخرين روز سال كهنه مي دانند و در اين روز خانه هاي شان را تميز مي كنند و براي سال نو آماده مي شوند و اين روز را «سنگ كان لانگ» مي نامند. در ضمن آنها در اين روز در حياط پشت معبد تلي از شن مي سازند و آن را با پرچم كشورشان و گل و پول و شمع تزيين مي كنند و به دور آن جمع شده، براي سال نو دعا مي كنند.
روز دوم «ميويو نائو» نام دارد و روز خطرناكي براي شان محسوب مي شود، زيرا آنها معتقدند روح سال گذشته رفته است، در حالي كه روح سال جديد هنوز از راه نرسيده است؛ بنابراين روحي وجود ندارد كه آنها را از بدشانسي دور نگه دارد و مردم اين روز كاملاً به استراحت پرداخته و از منزل بيرون نمي روند. روز سوم «سنگ كان  كي يوم» آغاز سال نو و لذت بخش ترين روز است. مردم به معبد مي روند و هداياي خود را به آنجا برده و به دعا خواني مشغول مي شوند. سپس به منزل برگشته و به اجراي مراسم خاص خانوادگي جهت خوش آمدگويي به سال نو مي پردازند.
بنگال
مردم بنگال ۱۳ يا ۱۴ آوريل سال نو را جشن مي گيرند. آنها براي خوش آمدگويي به سال نو خانه هاي خود را تميز و تزيين مي كنند. آن گاه جلوي در خانه به وسيله آرد طرحي كشيده و در وسط طرح كوزه اي سفالين كه روي آن را با صليب سرخ و سفيد- نشان هاي مذهبي شان- نقاشي كرده اند مي گذارند. سپس كوزه را از آب مقدس و رنگ قرمز پر مي كنند و درون آن شاخه اي از درخت انبه كه ۵ شاخه كوچك و تعدادي برگ داشته باشد قرار مي دهند. اين كوزه علامت خوشبختي براي اهل خانواده است.
برخي از مردم بنگال در اولين روز سال نزد الهه هاي ثروت دعا مي كنند كه براي  شان در سال جديد ثروت به ارمغان بياورد.
بنگالي ها طي اجراي مراسم سال نو به دور مچ هاي دست يا گردن شان تاج گلي از گل هاي سرخ، ميناي سفيد و باميه ارغواني مي  بندند. اين گل ها از اهميت مذهبي برخوردارند.
تايلند
در تايلند مردم هنگام سال نو به آب  بازي مي پردازند و به يكديگر آب مي پاشند. آنها براي بزرگترهاي خود احترام بسياري قايل هستند. بنابراين به ديدن شان رفته و از آنها براي خوشبختي دعا مي طلبند.
آنگولا
در كشور آنگولا شب عيد مردم به يكديگر هديه مي دهند و غذاهاي خوشمزه مثل ماهي پخته شده يا بوقلمون و برنج مي خورند. حتي فقرا هم سعي مي كنند غذايي متفاوت يا بهتر از هميشه بخورند. مردم ضيافتي ترتيب مي دهند و با كيك هايي كه خودشان درست مي كنند به همراه ميوه هاي خشك از همه پذيرايي مي كنند و تا صبح به جشن و پايكوبي مي پردازند.
آرژانتين
در آرژانتين سال نو همه مردم دور هم جمع مي شوند و همراه خانواده هاي خود شام مفصلي مي خورند و تا نيمه هاي شب بيدار مي مانند. نيمه هاي شب هركس آتشي روشن مي كند و حدود نيم ساعت آن را روشن نگه داشته و آرزوهايش را مي گويد. جوانان نيز تا صبح روز بعد به جشن و پايكوبي مي پردازند. روز بعد اكثر مردم به رودخانه ، درياچه يا استخر مي روند و به شنا مي پردازند.
كلمبيا
سوزندان آدمك «آقاي سال كهنه» رسمي است كه در كشور كلمبيا هنگام سال نو رواج دارد. آنها آدمكي كه سمبلي از سال كهنه است مي سازند و داخل آن را با مواد مختلف يعني چيزهايي كه براي شان غم و اندوه آورده پر مي كنند و لباس هاي كهنه افراد خانواده را به تن آدمك  كرده و آن را مي سوزانند. با اين كار قصد دارند ناراحتي هاي سال گذشته را كاملاً به دست فراموشي بسپارند و خود را براي داشتن سالي پر از شادي و بدون داشتن خاطرات بد گذشته آماده  سازند.
ونزوئلا
در اين كشور روز سال نو اكثر مردم لباس زرد پوشيده تا سال جديد براي شان خوشبختي بياورد. اشخاصي كه مي خواهند سال جديد به سفر بروند چمداني برداشته و اطراف خانه قدم مي زنند. برخي از مردم نيز آرزوهاي خود را نوشته و با ديگر نوشته هاي اعضاي خانواده جمع كرده و آتش مي زنند. بدين ترتيب كسي جز خداوند متوجه آرزوهاي آنها نخواهد شد. تقريباً در تمام خانه ها غذايي مفصل تهيه مي شود.
اسكاتلند
در اسكاتلند شب سال نو خانواده ها دور هم جمع مي شوند و جشني برگزار مي كنند و نوجوانان دور مي افتند و سرود مي خوانند و عيدي مي گيرند. اين جشن «Hogmanay» نام دارد و بسيار قديمي است. رسم بر اين است نيمه شب آوازها و اشعار رابرت برنز با نام «آن روزهاي خوش گذشته» را بخوانند. در اين جشن از غريبه ها همچون دوستان استقبال مي شود و با اين رفتار قصد دارند آثار و نشانه هاي سال كهنه را به طور كلي پاك كنند و به سال جديد خوش آمد گويند. بعد نوبت به مراسم «اولين قدم» مي رسد كه اين سنت بسيار رايج است. اولين قدم منظور اولين قدمي است كه پس از نيمه شب در خانه گذاشته مي شود و بايد قدم يك مرد باشد تا اطمينان حاصل شود خوشبختي به خا نه شان وارد مي شود. مرسوم بوده كه مردم اولين دوشنبه هر سال جديد نيز به يكديگر هديه دهند اما اين رسم امروزه از ميان رفته است. آتش بازي و مشعل به دست گرفتن نيز صدها سال است در اكثر شهرهاي اسكاتلند مرسوم است. آنها روي ميله اي كه حدود ۲ متر ارتفاع دارد تعداد زيادي گوي هاي آتشين كه هر يك ۱ كيلوگرم وزن دارند قرار مي دهند و ۶۰ مرد با كمك  هم آن را حمل كرده و به بالا و پايين خيابان مي روند. اين گوي ها بيانگر قدرت خورشيد در پاك نمودن آلودگي ها و از بين بردن ارواح پليد است.
بلغارستان
در بلغارستان- البته قسمت غربي- سال نو به گونه اي ديگر جشن گرفته مي شود. سال نو در واقع زمان ابراز تمايل دختران جوان به ازدواج و تشكيل يك زندگي سعادتمند است. يك روز قبل از سال نو مراسمي به نام «لادو وين» كه خاص دختران جوان و مجرد است انجام مي شود. اين مراسم در باقي قسمت هاي بلغارستان اواسط تابستان انجام مي شود. تمام دختران جوان- در روستاها- صبح خيلي زود از خواب برخاسته و انگشتران خود را به همراه دانه جو دوسر كه علامت باروري است به درون يك ديگ بزرگ از آب چشمه مي اندازند. البته قبل از آن به دور ديگ جشني از رقص و آواز به پا مي كنند و تمام اين مراسم به اميد يافتن همسري مناسب در سال جديد انجام مي شود.در ضمن در بلغارستان هنگام سال نو زنگ ها نواخته مي شود.
دانمارك
در دانمارك معمولاً اولين روز سال نو جلوي در خانه توده اي از ظرف هاي شكسته قرار مي دهند، زيرا اين ظرف ها علامت داشتن دوستان بسيار زيادي در سال جديد است. شب سال نو مردم در جشن هاي همگاني شركت مي كنند و به صرف كيك و غذا مي پردازند و پس از نيمه شب يعني دقيقه هاي آغاز سال نو به آتش بازي پرداخته و آسمان تاريك را با رنگ هاي شاد و متفاوت نوراني مي كنند.
آلمان
در آلمان هنگام سال نو مردم سرب ذوب شده به درون آب سرد مي ريزند و سعي مي كنند از روي شكلي كه ايجاد مي شود آينده را پيش بيني كنند؛ اگر شكل قلب يا انگشتر دربيايد يعني در سال جديد عروسي در پيش دارند. اما اگر شبيه كشتي شود يعني به سفر خواهند رفت و چنانچه به صورت خوك در بيايد سال جديد بركت فراواني براي شان با خود خواهد داشت. مردم همچنين شب سال نو اندكي از غذاهاي شان را باقي مي گذارند، به اميد اين كه در سال نو در خانه ها هميشه خوراكي وجود داشته باشد. در ضمن در غذاي شب سال نو حتماً ماهي كپور كه علامت ثروت است وجود دارد.
مجارستان
در روستاهاي مجارستان شب سال نو يك آدمك  پوشالي كه علامت بدي ها و بدشانسي هاي سال قبل است را مي سوزانند تا اين كه در سال جديد اين مصيبت ها را با خود به همراه نياورند.