|
برنامه ها و تنگناهاي قطار شهري تهران:
مترو خط دارد، واگن ندارد
روزانه بالا ي 13 ميليون سفر در تهران انجام مي شود كه در اين ميان مترو ايده آل ترين وسيله نقليه براي گيرنيفتادن در ترافيك است.
آزاده بهشتي
مترو در تهران به وسيله اي براي حمل و نقل آسان تبديل شده است. زماني كه اولين خط مترو در تهران به حركت درآمد، استفاده نامناسب از آن بر خلا ف هميشه بيش از آنكه از نبود فرهنگ استفاده از يك وسيله حمل و نقل سرچشمه بگيرد، به گفته يكي از مديران مترو به خاطر كمبود كاستي هاي خود مترو مشكلا تي را به دنبال داشت.
كم بودن واگن مترو علا وه بر بالا بردن زمان حركت قطارها، خطراتي را براي استفاده كنندگان از اين وسيله نقليه به دنبال داشت تا آنجا كه در ساعات اوج ترافيك ساعات صبح و بعد از ظهر كه زمان رفت وآمد به سر كار و... بود، مترو از هجوم انسان هايي كه براي رسيدن به محل كار، دانشگاه و... عجله داشتند، در امان نبود.
زمان حركت مشخص، سرعت مناسب، گير نيفتادن در ترافيك و... ويژگي هايي است كه استفاد ه كنندگان مترو و مسافران هر روزه آن را وادار مي كند تا چشم خود را روي مشكلا تي نظير ازدحام بيش از حد مسافر، فاصله زماني حركت قطارها و مشكلا ت تنفسي ناشي از ازدحام مسافران ببندند.
به همين خاطر است كه معايب مترو هر چندگاهي به چشم مي آيد، اما نسبت به محاسن آن كه زندگي در پايتخت را كمي راحت تر مي كند، از اهميت بيشتري برخوردار نيست. زماني كه به سراغ عبابافي، معاون بهره برداري متروي تهران و حومه در طبقه سوم ساختماني روبه روي ايستگاه مترو مفتح رفتيم، عصر روزي بود كه ترافيك مثل هميشه در شهر بيداد مي كرد. ديدن قطاري از ماشين هاي مختلف از پنجره سرتاسري اتاق او كه صداي ممتد بوق آنها قطع نمي شد، ضرورت پرسيدن از نواقص و كاستي هاي مترو و برنامه هاي آينده آن را بيشتر مي كرد. به همين خاطر از عبابافي خواستيم فارغ از سمت و نقشي كه بر عهده دارد و تنها به عنوان مسافري كه هر روز با مترو رفت وآمد مي كند، اين وسيله نقليه را نقد كند.
اگر بخواهم مترو را نقد كنم، بايد بگويم، مترو واگن كم دارد و اين بزرگترين و چشمگيرترين عيبي است كه با سوار شدن به مترو مي توان به آن رسيد. اين صحبت هاي عبابافي، جرقه اي بود تا ادامه حرف هايش، جواب سوالي باشد براي حل اين مشكل. مي گويد: براي جبران كاستي ها، بايد پول و اعتبارات لا زم اختصاص بدهيد تا واگن به اندازه كافي بخريم و به واگن هاي قبلي اضافه كنيم.
پروسه خريداري واگن نيز يك دوره يكساله است. قبل از خريداري و ورود، يعني از روزي كه واگن سفارش داده مي شود تا وقتي كه به دست مسوولا ن مترو برسد، يك سالي طول مي كشد. عبابافي كه هنوز درگيرو دار سوال اول و نقد مترو است، مي گويد: خريد واگن مترو نيازمند يك سال زمان است، بعد از تخصيص پول و اعتبارات، تا سفارش و تحويل يك سالي طول مي كشد و من اگر جاي مسافران بودم و مي خواستم مهمترين نقد را به مترو بكنم، مي گفتم مترو نسبت به مسافراني كه در روز از آن استفاده مي كند، واگن كم دارد.
ارديبهشت ماه نويد بخش كاهش يك دقيقه اي، زمان حركت مترو است كه نتيجه ورود واگن هاي جديد به خطوط مترو است. از دو سال پيش متوجه استقبال مسافران از مترو شديم. به همين خاطر سفارشات را انجام داديم و از آغاز سال جاري واگن هاي جديد وارد كشور مي شود. عبابافي تعداد واگن هاي جديد را 21 عدد مي گويد كه به خاطر ورودشان به خطوط مترو فاصله زماني حركت قطارها از 6 دقيقه به 5 دقيقه كاهش پيدا مي كند.
مدير بهره برداري از خطوط مترو قول داده در نيمه دوم سال، فاصله زماني قطارها به 4 دقيقه برسد و هر دو ماه يكبار بين 14 تا 21 واگن به خطوط مترو اضافه شود.
استفاده 700 هزار نفر از مترو به خاطر محاسني است كه براي مسافران دارد، اما اين تعداد نسبت به جمعيت تهران كمتر از سرانه اي است كه به طور استاندارد بايد در پايتخت وجود داشته باشد
استفاده 700 هزار نفر از مترو به خاطر محاسني است كه براي مسافران دارد، اما اين تعداد نسبت به جمعيت تهران كمتر از سرانه اي است كه به طور استاندارد بايد در پايتخت وجود داشته باشد. سه خطي كه در تهران و حومه حركت مي كنند، به طور معمول بايد بيش از 1/5 ميليون نفر را جابه جا كنند، اما خط تهران گلشهر حدود 500 هزار مسافر را جابه جا كرده و به طور كل خطوط داخل تهران و كرج تنها 700 هزار نفر را جابه جا مي كند. عبابافي در ادامه با طرح اين سوال كه چرا جمع مسافراني كه از مترو استفاده مي كنند در 3 خط تنها 700 هزار نفر است؟ مي گويد: تنها دليل، كمبود واگن است. ما امكاناتي نظير مسير، ريل، برق سيگنالين، تجهيزات و تاسيسات را براي 800 هزار مسافر به ازاي هر خط داخل و 500 هزار مسافر براي حومه داريم و به تدريج كه واگن ها برسند حتما ظرفيت را به سرانه استاندارد نزديك خواهيم كرد.
فاصله زماني استاندارد در خطوط هر 2 دقيقه داخل شهر و هر 5 دقيقه براي حومه (تهران گلشهر) است، اما در حال حاضر هر 6 دقيقه و با ورود واگن هاي جديد هر 5 دقيقه مترو در خطوط تهران حركت مي كند كه به زعم عبابافي اين نشان مي دهد كه ما به خاطر كاستي هاي موجود از استاندارد زماني مناسبي برخوردار نيستيم.
روزانه بالا ي 13 ميليون سفر در تهران انجام مي شود كه در اين ميان مترو ايده آل ترين وسيله نقليه براي گيرنيفتادن در ترافيك است كه به خاطر محدود بودن خطوط و كمبود واگن ها سهم كمتري از مسافرت هاي روزانه را به خود اختصاص مي دهد.
اما آيا با امكانات موجود مي توان مشكلا ت مترو را كاهش داد؟! عبابافي معتقد است: تهراني ها از مزاياي مترو مطلع هستند و اين دليل براي سرريز شدن جمعيت براي استفاده از مترو كافي است، در اين ميان دو راه حل بيشتر وجود ندارد؛ اول توسعه شبكه مترو و دوم اختصاص اعتبارات لا زم.
روي نقشه هاي شركت قطار شهري تهران و حومه چند سال است 8 خط داخلي و 5 خط حومه كشيده شده است كه در حال حاضر 2 خط در داخل و 1 خط در حومه فعاليت مي كند. عبابافي اطمينان دارد كه اگر 8 خط داخلي و 5 خط حومه راه اندازي شود و قطارها با فاصله زماني 2 دقيقه حركت كنند، از 13 ميليون سفري كه در تهران انجام مي شود، مترو 7 ميليون سفر را به راحتي جوابگو است. سختي كار در زير زمين، اولين دليلي است كه از سوي عبابافي براي طول كشيدن زمان گسترش خطوطدر اين سالها مطرح مي شود. با اين وجود حتي اگر پول و اعتبارات به موقع در اختيار شركت قطار شهري تهران و حومه (مترو) قرار گيرد، باز هم راه اندازي هر خط بيش از 4 يا حتي 5 سال طول خواهد كشيد. مدير بهره برداري از قطار شهري تهران و حومه اين زمان را مناسب مي داند.
راه اندازي خطوط نيمه تمام
۱۱ كيلومتر از خط ( 2صادقيه - بهارستان) و خط 1 از مرقد امام خميني (ره) تا ميرداماد و خط حومه (صادقيه - گلشهر) خطوطي هستند كه در حال حاضر به طور كامل فعاليت مي كنند. قرار است تا پايان امسال 10 كيلومتر باقيمانده از خط صادقيه - بهارستان به آن اضافه شود. عبابافي مي گويد: كار تونل و ايستگاه هاي خط 2 به پايان رسيده و تجهيزات آن در حال نصب است و تا پايان امسال خط 1 و 2 تمام خواهد شد، خط 5 نيز تمام شده و تا گلشهر به بهره برداري رسيده است.
فاز دوم فعاليت شركت را خط 3 و 4 عنوان مي كند. خط 3 به طول 36 كيلومتر و خط 4 به طول 20 كيلومتر براي ساخت به مناقصه گذاشته شده و پيمانكارهاي آن مشخص شده اند. خط 4 تا 5 سال ديگر و خط 3 تا 6 سال ديگر به خطوط متروي داخل تهران اضافه خواهند شد كه بااين كار نزديك به 60كيلومتر به وسيله مترو در تهران، تحت پوشش قرار مي گيرد.
هزينه يك ميليارد دلا ري راه اندازي خطوط مترو امكان به بهره برداري رسيدن زودتر آن را غير ممكن كرده. عبابافي معتقد است براي رسيدن به نتيجه مطلوب، به زمان نياز است وپروژه اي مانند ساخت اتوبان نيز در فاصله زماني كمتر از اين راه اندازي نخواهدشد.
به گفته عبابافي، شركت قطارهاي شهري تهران و حومه (مترو) از نظر مالي چه از سوي دولت و چه شهرداري به خوبي حمايت مي شود. از نظر تخصيص اعتبار و پول نيز مشكلي پيش پاي اين شركت نيست و تنها بايد به زمان لا زم اكتفا كرد و زير 4، 5 سال هيچ پروژه يك ميلياردي به بهره برداري نخواهد رسيد. پس بايد منتظر شد و صبر كرد.
آميختگي سنت و مدرنيته
بخش هاي تجاري، فرهنگي و رفاهي، امكاناتي است كه بايد در هر ايستگاه مترو وجود داشته باشد. بعد از راه اندازي هر ايستگاه به تناسب نيازها، اين امكانات از طريق مناقصه در بين سازمان ها و شركت ها، در ايستگاه ها گنجانده مي شود.
در طراحي ايستگاه ها و ساخت اين مراكز در آنها، به دو گزينه نمونه هاي خارجي و توانمندي هاي معماران داخلي توجه شده است، به طوري كه الگوبرداري ايستگاه هاي مترو طرحي بوده از شركت سوفرتو فرانسه، تا آميزه اي از پارامترهاي روز دنيا ونيازهاي داخلي را در ايستگاه ها گنجانده و فضاهاي شهري لا زم، متناسب با فرهنگ ايراني در آنها ايجاد شود.
عبابافي با بيان اين موضوع درمورد ايستگاه همت كه هنوز به بهره برداري نرسيده است، به مشكلا تي با برخي سازمان هاي مرتبط با اين ايستگاه اشاره كرد و مي گويد: در مورد راه اندازي اين ايستگاه در حال رايزني و حل مشكلا ت هستيم كه اميدواريم هرچه زودتر به نتيجه لا زم برسيم.
وسايل ايمني، كنترل مي شود
اگر متروسوار قهاري باشيد و مترو، مهمترين وسيله حمل و نقل روزانه تان باشد، حتما با قطع برق مقطعي و تكان هاي شديد در زمان ترمز گرفتن و حتي ايستادن طولا ني مدت در تونل روبه رو شده ايد. اينكه آيا مترو ايمن است يا نه، سوالي است كه از اولين روز ورود مترو به تهران از سوي مسافران مطرح شده است.
عبابافي اتفاقاتي از اين دست را بيشتر به دليل مهارت پايين رانندگان و مشكلا ت مقطعي مي داند و مي گويد: سازنده هر دستگاهي، دستورالعمل نگهداري از آن را نيز داده است و ما نيز طبق اين دستورالعمل ها كار بازبيني و نظارت به واگن ها و ساير دستگاه هاي مترو را انجام مي دهيم و با برنامه ريزي منظم و تعريف شده و طبق نظر سازنده وكارشناسان دستگاه ها، آنها را بازبيني مي كنيم؛ مسافران بايد نسبت به ضريب ايمني مترو كاملا اطمينان داشته باشند.
هرچند عبابافي دليل برخي ازتكان ها و اتفاقات را ناشي از ماهر نبودن راننده مي داند، اما در مقابل اين سوال كه آيا رانندگان مترو آموزش هاي لا زم را مي بينند، مي گويد: عوامل بسياري دست به دست هم مي دهند تا واگن مترو حركت كند، اما در اين ميان نيروي انساني، درحركت و ايستادن مترو نقش بيشتري دارد، رانندگان ما آموزش كامل مي بينند و شايد برخي از اتفاقات هيچ ارتباطي به مهارت آنها نداشته باشد.
راه اندازي متروي ورامين
افزايش ظرفيت مترو در خطوط 1 و 2 تا 35 درصد و خط تهران - گلشهر تا حدود 65 درصد از عمده برنامه هايي است كه شركت قطارهاي شهري تهران و حومه در سال 84 انجام خواهد داد كه با اين كار، جابه جايي مسافر از 700 هزار نفر در روز به يك ميليون نفر مي رسد.
ضرورت احداث و تكميل هرچه سريع تر خط متروي تهران - ورامين موضوع ديگري است كه عبابافي بر آن تاكيد دارد. با برگزاري جلسه مشترك مسوولا ن شركت مترو و شهرستان ورامين قرار شده در قالب طرحي كوتاه مدت، ورامين از طريق ايستگاه جوانمردقصاب به خط متروي تهران متصل شود.
شركت متروي تهران با راه آهن جمهوري اسلا مي سقف مشتركي را در ايستگاه جوانمردقصاب احداث كرده كه آماده بهره برداري است و در صورت انجام هماهنگي هاي لا زم با راه آهن، مردم ورامين مي توانند از طريق راه آهن به ايستگاه جوانمرد قصاب آمده و درآنجا از سكوي مشترك وارد مترو شوند.
به گفته عبابافي، طرح بلندمدت احداث خط متروي ورامين - تهران در دست اقدام است كه تا 5 سال آينده به بهره برداري خواهد رسيد.
در حال حاضر بيش از 120 هزار سفر روزانه از تهران به ورامين صورت مي گيرد كه اين سفرها حجم تردد را در تنها محور دسترسي ورامين به تهران بسيار زياد و خطرناك كرده و مردم را در تنگنا قرار داده است و گسترش متروي ورامين در طرح توسعه خطوط متروي تهران و حومه مي تواند كمك زيادي به كاهش اين سفرها كند.
جلسه 31 ارديبهشت 82 هيات وزيران و استناد به اصل 138 قانون اساسي، احداث خط اتوبوس ريلي در مسير كنوني تهران - ورامين را ضروري كرد و در عين حال شركت راه آهن را مجاز شناخت تا در صورت افزايش ترافيك و داشتن توجيه اقتصادي با استفاده از كريدور موجود و با رعايت استانداردهاي حمل و نقل براي احداث قطار شهري تهران - ورامين اقدام كند؛ اتفاقي كه اين روزها در ورامين خواهد افتاد.
|
