Hamshahri Newspaper

جمشيدي نمي تواند هيجان خود را در مورد سلامت خودرو و ناچيز بودن آلاينده هاي ذكر شده در كارت معاينه پنهان كند. مي گويد كه ظاهرا اين ماشين فقط اكسيژن توليد نمي كند، اگر به حال آن هم فكري بكند با درخت فرقي نمي كند
مهرداد مشايخي
لابد باز هم دير مي رسم. عجيب نيست اما آزاردهنده است. تاكسي، موتور و بالاخره مترو، اينجا ديگر كاري نمي شود كرد، موبايل هم آنتن نمي دهد، اما در عوض توي تونل هاي مترو از ترافيك و ازدحام خودروها و از همه مهمتر آلودگي هوا خبري نيست. يك لحظه احساس مي كنم كه رفت و آمد در شهر روي سطح زمين غيرقابل تحمل شده است. جر و بحث راننده ها با هم، تصادف و راهبندان و هوايي كه هرروز بايد سيستم بدن را با حجم مونوكسيد و ذرات معلق دود آن تنظيم كنيم، برايمان راهي جز اين نمي گذارد كه به تونل هاي زيرزميني مترو پناه ببريم؛ لااقل براي بعضي مسيرها. توي اين تونل ها فرصتي هم دست مي دهد تا كمي فكر كنيم؛ به اينكه حتما راهي براي فرار از اين همه دردسرهاي خياباني وجود دارد و اينكه چطور ميليون ها ليتر بنزين را مي سوزانيم تا به لايه هاي خاكستري آسمان اضافه كنيم و براي خودمان دردسر بسازيم.
ماشين شما بيمار است
اين تنها تعداد زياد خودروها و سفرهاي غير ضروري نيست كه به آلودگي بيشتر هوا و مصرف بالاي بنزين دامن مي زند. در واقع به گفته دكتر حجت، معاون انساني سازمان حفاظت از محيط زيست و دكتر رشيدي، مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران، دليل عمده آلودگي هواي تهران و مصرف بنزين، فرسوده بودن حجم بالايي از خودروهاي در حال تردد است. ضمن اينكه خودروهايي كه يكي، دو سال از عمر آنها مي گذرد هم با به هم خوردن تنظيم سيستم سوخت رساني و احتراق موتور، دچار ناقص سوزاندن بنزين و بالا رفتن مصرف شده و در نتيجه آلودگي بيشتري در هوا توليد مي كنند.
وجود نقص در سيستم احتراق موتور خودروهايي كه بيش از چند سال از توليد آنها مي گذرد، اگرچه صاحبان آنها را وادار به رفع نقص نمي كند، اما موجب شده تا سازمان بهينه سازي مصرف سوخت و سازمان حفاظت از محيط زيست، دارندگان خودروها را به مراجعه به مراكز معاينه فني خودرو شهرداري تهران تشويق كنند. مراجعه به اين مراكز، صاحبان خودروها را از معايب فني و اصالت مدارك آن مطلع مي كند و كارشناسان فني به طور مشخص به صاحب خودرو اعلام مي كنند كه چه قسمتي از موتور، ترمز، كاربراتور يا كمك ها ايراد فني داشته و بايد تعمير شود.
محمدرضا اميري صفت، مديرعامل مركز معاينه فني خودرو با مقايسه خودرويي كه دچار نقص در سيستم احتراق است و خودرويي كه احتراق و سوخت رساني تنظيم شده اي دارد، مي گويد: «براي مثال در يك پيمايش 100 كيلومتري، خودروي پيكاني كه سيستم احتراق و سوخت رساني تنظيم شده اي دارد، 1/1 ليتر كمتر از پيكاني كه موتور و كاربراتور آن تنظيم نشده است بنزين مصرف كرده و در نتيجه كمتر هوا را آلوده مي كند. اين رقم را اگر در تعداد خودروهاي در حال تردد ضرب كنيد، به عدد قابل توجهي مي رسيد.»
چهره هاي آشنا
اما با وجود مزاياي شخصي و عمومي معاينه فني خودرو، هنوز بسياري از صاحبان خودرو آن را امري تشريفاتي مي دانند. بعضي ها هم گمان مي كنند كه مراجعه به اين مراكز قطعا به صرف هزينه هاي گزاف براي تعمير خودرو ختم مي شود، در حالي كه يكي از كارشناسان مركز معاينه فني خودرو مي گويد كه در اين مراكز فقط حداقل سلامت خودرو در بعضي بخش هاي آن مورد بررسي قرار مي گيرد. اميري صفت هم اضافه مي كند كه درصد بالايي از مردودي خودروها در مرحله اول بازديد معاينه فني، به عدم تنظيم موتور مربوط مي شود كه با هزينه اي كم براي تنظيم يا تعويض قطعاتي مثل شمع، پلاتين و فيلتر هوا قابل تعمير است.اميري صفت در حالي در مورد مزاياي معاينه فني صحبت مي كند كه پژمان جمشيدي، بازيكن تيم فوتبال پرسپوليس در مقابلش نشسته و با دقت به آمار حيرت آور مصرف بنزين و تاثير معاينه فني در كاهش آن گوش مي دهد. او كه در يك حركت نمادين خودروي خود را به مركز معاينه فني آورده است، همان طور كه قابل پيش بيني است، از همان ابتدا در گفت وگويي در مورد فوتبال شركت مي كند: «اين بازي (ايران و كره شمالي) يكي از حساس ترين بازي هاي تيم ملي كشورمان درچند سال اخير است... بازي چهارشنبه گذشته، بازي عجيبي بود. من با اينكه طرفدار آث ميلان بودم، بعد از 3 گل ميلان دوست داشتم ليورپول هم يكي، دو گل بزند تا بازي زيباتر شود، اما نه آنطور كه ديگر ميلان نتواند جبران كند. بعد از گل سوم ليورپول، ميلان كاملا روحيه و شانس برد را از دست داد.»
اما چند لحظه بعد محتواي گفت وگو عوض شد. بعد از صحبت هاي اميري صفت، جمشيدي هم مي گويد كه از روند رو به رشد مصرف بنزين و تاثير مستقيم آن در اقتصاد كشور اطلاع دارد: «در ديداري كه با آقاي هاشمي رفسنجاني داشتيم، در مورد مسائل اقتصادي صحبت شد و ايشان آماري از مصرف بالاي بنزين، بودجه خريد و بدهي هاي مربوط به آن دادند كه باعث تعجب همه شد. اين نشان مي دهد كه همه بايد ماشين هايشان را براي مصرف منطقي تنظيم كنند.»وسط گفت گوهايشان مي پرسم كه بيشترين مريض هاي مركز معاينه فني را كدام خودروها تشكيل مي دهند؟ نمي خواهند نام خودرويي را ببرند. مي پرسم پيكان؟ لبخند مي زنند و پژمان جمشيدي مي گويد: بهتر است پشت سر مرده حرف نزنيم. يكي از كارشناسان هم توضيح مي دهد كه سيستم كاربراتور پيكان به نوعي است كه سالي دست كم به 2، 3 بار تنظيم نياز دارد.
اما اين مركز كه مديران و كارشناسانش معتقدند با وجود افزايش استقبال مردم هنوز 40 درصد ظرفيتش خالي است، چه ساعاتي از روز پذيراي خودروهاست؟
اميري صفت مي گويد: 8 صبح تا 4 عصر براي شنبه تا چهارشنبه و 8 صبح تا 12 ظهر براي پنج شنبه ها، جمعه ها هم تعطيل است.
هافبك پرسپوليس مثل اينكه نكته اي را گرفته باشد، پيشنهاد مي كند كه ساعت كار پنج شنبه ها بيشتر شود و روزهاي جمعه هم مركز به فعاليت هفتگي خود ادامه دهد: «بيشتر صاحبان خودرو در طول روز مشغول به كارند و تنها فرصت رسيدگي به خودرو، پنج شنبه و جمعه است.»
كمتر از 15 دقيقه تا برچسب معاينه
هافبك تيم سرخپوش پايتخت در حالي كه هرچند لحظه يكبار با مراجعان و كاركنان مركز معاينه فني احوالپرسي مي كند، مي گويد: «با وجود اينكه اين زانتيا را كمتر از 2 سال است كه خريده ام، اما ترجيح دادم برگه معاينه فني برايش تهيه كنم. اين طوري خيال خودم هم راحت است، چون فرصت چنداني براي رسيدگي به ماشين ندارم و با معاينه فني ايرادات احتمالي اش را متوجه مي شوم.»
هنوز صحبت هايش تمام نشده كه نوبتش مي شود. مهندس فرهاد ضرغامي مهر، كارشناس مركز به او نشان مي دهد كه چطور با نمونه گيري از دود اگزوز، ميزان آلاينده ها و گازهاي ناشي از احتراق توسط دستگاه هاي كامپيوتري اندازه گيري مي شوند: «ماشين شما از نظر احتراق و غلظت آلاينده ها، ايده آل است. حالا بايد زاويه چرخ ها اندازه گيري شود.»
ترمزها و ترمزدستي چك مي شوند و كمك فنرها را آزمايش مي كنند. خودرو روي جك بزرگي رفته و بالا مي رود و كارشناسان شاسي و قسمت هاي زيرين آن را بازديد مي كنند. چند لحظه بعد اصالت شماره شاسي و موتور و پلاك تاييد شده و خودرو از درب ديگر سالن بازديد خارج مي شود.
مصيبي، مدير روابط عمومي مركز معاينه فني خودرو مي گويد كه چهره هاي سرشناس بسياري خودروهايشان را به مراكز معاينه فني مي آورند. چند روز پيش جمشيد مشايخي ماشينش را براي معاينه فني آورده بود، همين حالا هم فرامرز ظلي، دروازه بان سابق تيم ملي اينجاست. چشم كه مي گردانيم پژمان جمشيدي را كنار ظلي مي بينيم. دروازه بان سابق استقلال (تاج) و تيم ملي در حالي كه با جمشيدي خوش و بش مي كند، مي گويد كه از چند سال قبل خودروي پرايدش را براي معاينه به اين مركز مي آورد تا اين برگه اعتماد فني (به برگه معاينه فني اشاره مي كند) را بگيرد. او كه معتقد است فرهنگسازي براي مراجعه به مراكز معاينه فني موثرتر از جريمه پليس است، مي گويد: «در زندگي ياد گرفته ام، نظم داشته باشم و پيش از آنكه در مورد كاري تذكر بدهند، آن را انجام دهم. به همين خاطر است كه به مركز معاينه فني مي آيم، ضمن اينكه ديگر خيال خودم هم راحت است.»
در اين فاصله پژمان جمشيدي برچسب معاينه فني سال 85 و كارت معاينه را دريافت كرده است. بحث همچنان در مورد فوتبال ادامه دارد، اما او نمي تواند هيجان خود را در مورد سلامت خودرو و ناچيز بودن آلاينده هاي ذكر شده در كارت معاينه پنهان كند. در حالي كه آماده رفتن مي شود به ضرغامي مي گويد: ظاهرا اين ماشين فقط اكسيژن توليد نمي كند، اگر به حال آن هم فكري بكنم با درخت فرقي نمي كند!