دوشنبه ۱۶ خرداد ۱۳۸۴ - - ۳۷۱۵
علمي
Front Page

اسرار فيزيكي گياهان گوشتخوار
004143.jpg
جانوران تندپا و چابك همچون غزال ها و يوزپلنگ ها، تنها موجودات زنده اين سياره نيستند كه براي حفظ بقاي خود به سرعت و تندي متكي اند، بلكه واقعيت آن است كه برخي از گياهان و قارچ ها نيز از همين تكنيك براي زنده ماندن و بقاي نسل خود بهره مي گيرند.
به طور حتم تصاويري از گياهان گوشتخوار را ديده ايد؛ تصاويري كه در آنها برگ هاي آرواره مانند براي شكار حشره اي نگونبخت به انتظار نشسته و يا طعمه لذيذي را نصيب خود ساخته اند.
اين گياهان با آرواره هاي ويه خود كه همان برگ هاي تغيير شكل يافته اند، قادرند در يك چشم بر هم زدن و در يك دهم ثانيه، حشرات نشسته در دام را اسير خويش سازند و از آنها به عنوان منبع غذايي استفاده كنند.
برخي از گياهان نيز جنبش ها و تحركات برق آسايي را براي اهداف غير تغذيه اي به كار مي گيرند؛ به طوري كه در اين قبيل گونه هاي گياهي از حركات سريع براي انتشار دانه، گرده و يا دور كردن شكارچيان استفاده مي شود.
ساختار بافت ها و اندام هاي گياهي در برخي موارد، داراي تفاوت هاي بسيار بارز و عميقي با گونه هاي جانوري است. براي مثال، همانطور كه مي دانيم ماهيچه و بافت هاي عضلاني در گياهان وجود ندارد، پس گياهان ياد شده چگونه مي توانند چنين حركات سريع و برق آسايي از خود نشان دهند؟
دو دانشمند به تازگي با بهره گيري از قوانين فيزيك، به تشريح و توصيف اصول مكانيكي ساختار اين قبيل گياهان پرداخته و نشان داده اند كه اين سرعت و حركت چگونه در پيكره آنها ظهور مي يابد.
ماهادوان، پروفسور رياضيات كاربردي و مكانيك در دانشگاه هاروارد واقع در كمبريج ايالت ماساچوست آمريكا مي گويد: براي درك زيست شناسي، همواره بهتر است ابتدا قوانين اساسي و بنيادي موجود در اين حوزه را فرا گيريم؛ قوانين فيزيكي و شيميايي و نيز اصول رياضياتي كه جهان زنده بر پايه آن بنا شده است.
وي و يكي از شاگردانش به نام اسكوتيم، با انتشار يافته هاي خود در شماره اخير مجله ساينس پرده از اسرار اين گياهان چابك برگرفته اند.
آنها گياهان سريع را به دو گروه عمده تقسيم كرده اند: گياهاني كه سلول هاي خود را براي ايجاد حركت هاي سريع، متورم و چروكيده مي كنند و نيز گروه ديگر، گياهاني كه از تكنيك تورم و چروكيدگي براي رها سازي ناگهاني انري ذخيره شده استفاده مي كنند و اين عمل را در قالب يك حركت به اصطلاح قاپ زدن و در چنگ گرفتن براي به دست آوردن طعمه يا يك حركت انفجاري براي انتشار دانه ها و گرده ها انجام مي دهند.
گياه Aldrovanda يا به اصطلاح گياه چرخ آبگرد كه عموزاده هاي گياه مگس گير ونوس است، به گروه نخست تعلق دارد. اين موجودات گوشتخوار بسيار كوچك و نازك هستند؛ به طوري كه سلول هاي آنان مي توانند به سرعت به وسيله جذب آب متورم شوند و كناره برگ ها را به يكديگر نزديك كنند و اين عمل را با چنان سرعت بالايي انجام دهند كه بي مهرگان آبزي موجود در اطراف گياه، فرصت و مجالي براي گريختن نيابند و به عنوان غذايي لذيذ در دام گياه گرفتار آيند.
پروفسور ماهادوان تصريح مي كند: گياهان بزرگ تر نمي توانند اين عمل را با چابكي و با چنين سرعت بالايي انجام دهند و از خواص فيزيكي ويه آب و قابليت كشساني آن بهره كافي را ببرند.
به گفته وي، مگس گير ونوس در گروه دوم از اين گياهان چابك و شكارچيان سريع جاي مي گيرد. اين گياهان داراي برگ هايي به شكل عدسي هستند كه به طرف داخل خميدگي يافته اند و به هنگام قرارگيري به روي يكديگر، محفظه بسته اي را به مانند يك قفس و تله براي طعمه خويش پديد مي آورند.
هنگامي كه يك مگس، عنكبوت يا هر حشره كوچك ديگري روي برگ هاي اين گياه گوشتخوار گام مي نهد، ماشه برگ را تحريك مي كند و سرانجام آنها را مي چكاند و به اين ترتيب، برگ ها به سرعت با جذب آب فراوان به درون سلول هاي خود، متورم مي شوند و نيروهاي وارده از اين جريان به برگ، موجب قرارگيري دو برگ روي يكديگر و بسته شدن محفظه خواهد شد. همانطور كه روشن است، در پايان اين عمليات گياه مي تواند از طعمه به دام افتاده، براي تغذيه استفاده كند.
كارل نيكلاس، زيست شناس گياهي دانشگاه كورنل در نيويورك تاكيد مي كند: سيستم هاي طبقه بندي جديد، روش هاي رياضياتي مطلوبي براي توصيف پديده اي كه انسان ها سال هاي متمادي شاهد آن بوده اند را در اختيارمان قرار مي دهد و به كمك اين ابزار مي توان بيش از پيش پرده از اسرار اين موجودات شگفت انگيز برگرفت.
ماهادوان و همكارانش چندي پيش نتايج تحقيقات خود را در زمينه رفتار تغذيه اي گياه مگس گير، در ورنال نيچر منتشر كرده بودند و اينك انتشار نتايج تحقيقات جديد آنان مي تواند با تكميل يافته هاي پيشين، پنجره جديدي را به دنياي گياهان و اسرار نهفته در آن بگشايد و جنبه هاي تاريك رفتار اين گونه هاي زنده را روشن سازد.
بر اساس يافته هاي اين دانشمندان، حركت آب در درون سلول ها با ويگي هاي فيزيكي منحصربه فرد آن، سيگنال هاي الكتريكي و نيز رهاسازي انري ذخيره شده و نهفته در سلول ها، سه پايه فيزيكي كليدي و مهم براي ظهور گياهان چابك و شكارچيان سريع در جهان گياهي است.

خبر
پيرمرد آكواريومي
يكي از بزرگترين آكواريوم هاي جهان به نام آكواريوم Shedd در حالي 75 سالگي تاسيس خود را در شيكاگو جشن گرفت كه همچنان ميزبان كهنسال ترين ماهي موجود در آكواريوم هاي عمومي جهان است.
به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس از شيكاگو، اين ماهي كه به پيرمرد آكواريومي معروف شده، نوعي ماهي شش دار استراليايي است كه هشتمين دهه زندگي خود را سپري مي كند. اين آكواريوم عمومي روز 30 مه 1930 به طور رسمي گشايش يافت و هم اكنون، افزون بر 22 هزار گونه جانور دريايي را درون خود جاي داده است. هر ساله حدود 2 ميليون نفر از اين آكواريوم ديدن مي كنند و از مشاهده شگفتي هاي زير آب لذت مي برند.
قاتل غول هاي استراليا
004107.jpg
دو مورد از تازه ترين تحقيقات انجام شده درباره سرنوشت كيسه داران غول پيكر و منقرض شده استراليا نشانگر آن است كه اين جانوران كيسه دار به سبب تغيير شرايط اقليمي، به سوي انقراض رانده شده اند. به گزارش خبرگزاري فرانسه از سيدني، در ميان بقاياي به دست آمده از 44 گونه جانور منقرض شده در استراليا، شماري از پستانداران بزرگ جثه مشاهده مي شود به طوري كه نوعي ومبت به اندازه كرگدن، ديپروتودون و يك كانگورو بسيار بزرگ در ميان آنها وجود دارد كه به اعتقاد دانشمندان، طول قد آنان به بيش از 3 متر مي رسيده است. چنين به نظر مي رسد كه اين غول هاي
خشك زي در حدود 40 هزار سال پيش به ورطه انقراض افتاده و نابود شده اند.همچنين پوهشگران با انتشار گزارشي در نشريه دستاوردهاي آكادمي ملي علوم اعلام كردند: بعيد به نظر مي رسد كه انسان ها عامل انقراض موجود عظيم الجثه اي مانند ديپروتودون و ديگر جانوران غول پيكري بوده باشند كه روزگاري نه چندان دور، سرزمين استراليا را قلمرو خود قرار داده بودند. در اين گزارش كه نتيجه دو تحقيق جديد در آن ارائه شده است، دانشمندان تصريح كرده اند: با وجود آنكه مهاجرت انسان ها در 45 هزار سال پيش به استراليا، بر تهديدهاي موجود عليه اين جانوران افزوده است، اما بشر را نبايد عامل اصلي نابودي آنها دانست، بلكه عامل انقراض آنها را بايد در ميان الگوهاي پيچيده تري جست و جو كرد كه تغيير اقليم و شرايط آب و هوايي در صدر آنها قرار دارد. اعتقاد بر اين است كه روند كنوني تغيير اقليم نيز با ايجاد دگرگوني هاي عظيم در شرايط و ويگي هاي زيستگاه ها، در حال راندن شمار فراواني از گونه هاي زنده زمين به سوي انقراض است و بسياري از آنها حتي پيش از آنكه از منظر علمي مورد شناسايي قرار گيرند، پهنه اين سياره را براي هميشه ترك مي كنند.
شدت افسردگي در نوجوانان
به گفته يكي از روانشناسان برجسته دانشگاه اموري در آتلانتا آمريكا، ميزان افسردگي انسان ها در سنين نوجواني مي تواند تا 20 درصد بيش از اين ميزان در دوران بزرگسالي باشد.
پروفسور  هامن از اين دانشگاه كه بيش از 30 سال سرگرم بررسي افسردگي رواني در ميان خانواده ها بوده است، تاكيد مي كند: اگر چه عوامل زيادي سبب افسردگي نوجوانان مي شود، اما در 60 درصد مواقع، اين عوامل موردي هستند و بزودي برطرف مي شوند.
وي مي افزايد: وضعيت در بزرگسالان اندكي متفاوت است؛ به طوري كه عوامل به وجود آورنده افسردگي آنها كمتر است، اما اين عوامل مي تواند تا مدت طولاني تري بر آنها تاثير بگذارد.
بر اساس نتايج حاصل از تحقيقات اين روانشناس كه 800 خانواده و فرزندان آنها را در 10 سال اخير به طور دقيق زير نظر گرفته است، دختران 15 تا 20 ساله، افزون بر 2 برابر بيش از پسران همسن خود دچار افسردگي مي شوند و علائم آن را به نمايش مي گذارند.
هفته سبز در اروپا
004113.jpg
اتحاديه اروپا به مناسبت فرا رسيدن روز جهاني محيط زيست (۵ وئن) و هفته سبز 2005، كنفرانس و نمايشگاه ويه اي براي به نمايش درآوردن سياست هاي زيست محيطي اين اتحاديه برگزار مي كند و در كنار اين برنامه، 70 موسسه از كشورهاي عضو اتحاديه اروپا نيز به ارائه طرح ها و فعاليت هاي زيست محيطي خود مي پردازند.
به گزارش پايگاه اينترنتي سرويس اخبار زيست محيطي، شعارهاي ويه هفته سبز امسال در قاره اروپا كه نخستين هفته سبز پس از اجرايي شدن پروتكل كيوتو به شمار مي رود، بر جلوگيري از روند تغيير اقليم متمركز شده است. بر اساس اين گزارش، اتحاديه اروپا در بيانيه خود به مناسبت فرا رسيدن روز جهاني محيط زيست، تصريح كرده است: تغيير اقليم در حال رخ دادن است، به طوري كه ميانگين دماي جهان در طول يك قرن گذشته، تا بيش از 6/0 درجه سانتيگراد و نيز ميانگين دماي اروپا در مدت زمان ياد شده، حدود يك درجه سانتيگراد افزايش يافته است و اين روند مي تواند پيامدهاي ناگواري را به همراه آورد.
بيشتر دانشمندان اقليم شناس، متخصصان محيط زيست و بوم شناسان بر اين باورند كه بخش اعظم پديده تغيير اقليم به سبب فعاليت هاي آلاينده و مخرب بشر در جريان است و فعاليت هايي مانند انتشار گازهاي گلخانه اي بويه دي اكسيدكربن، پيوسته اين تغيير را تشديد مي كند.

|  ايرانشهر  |   تهرانشهر  |   خبرسازان   |   دخل و خرج  |   درمانگاه  |   علمي  |
|  محيط زيست  |   شهر آرا  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |