مريم آهنگري
مستر كلاس هاي موسيقي كلاسيك ايراني، براي نخستين بار به همت مركز موسيقي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و مديريت داريوش پيرنياكان در محل خانه موسيقي برگزار شد. در اين كلاس ها، ظرايف و دقايق رشته هاي آواز و سازهاي تار، سه تار، سنتور و ني به هنرآموزاني كه مراحل اوليه آموزش موسيقي (چون رديف ها و...) را گذرانده اند، آموزانده مي شود. در اين كلاس ها، شاخص ترين چهره هاي موسيقي ايران حضور دارند. چهره هايي چون مجيد كياني، نصرالله ناصح پور، هوشنگ ظريف و كياني نژاد و... گزارش زير حاصل گفت وگو با داريوش پيرنياكان، مجيد كياني و نصر الله ناصح پور است كه ارزيابي خود را از دوره اول اين كلاس بازگو مي كنند.
مجيد كياني:
كلاس هاي فوق تخصصي موسيقي، هنرجويان را
با سبك هاي مختلف آشنا مي كند
در مستر كلاس ها هنرجويان با سبك هاي ديگر موسيقي نيز آشنا مي شوند و همين امر، سبب مي شود كه موسيقي ما دوباره به پويايي برسد و در سطح بهتري قرار بگيرد.
مجيد كياني، استاد سنتور درباره اين كلاس ها گفت: در نيم قرن اخير مكاتب مختلفي به وجود آمده است. در حال حاضر در سنتور نوازي شاهد استفاده از سه مكتب هستيم كه يكي از آنها مكتوب است. در اين شيوه از روي نت هاي موجود رديف استاد صبا و رديف چپ كوك استاد پايور كار مي كنند. دو مكتب ديگر شفاهي هستند كه اولي به صورت آكادميك و داراي آدابي خاص است كه اساتيد اين مكتب حسن سنتورخان، محمد صادق خان، حبيب سماع حضور، حبيب سماعي و نورعلي برومند هستند كه من مكتب نورعلي برومند را دنبال مي كنم. مكتب ديگر فردي است يعني استادي از روي شنيده ها، ذوق و استعداد خود سبكي را ارائه داده است.
وي افزود: هنرجويان اين كلاس ها از شيوه ها و مكتب هاي مختلف شركت كرده اند و براي اينكه بتوانم آنها را راهنمايي كنيم، بهتر است از هر شيوه استاد مربوطه دعوت شود تا شركت كنندگان استفاده هاي مفيد تري از كلاس ها ببرند؛ البته شركت افراد از مكاتب و سبك هاي مختلف باعث پيشرفت و به وجود آمدن خلاقيت در آنها مي شود و از اين لحاظ مثمر ثمر خواهد بود. وي ادامه داد: اگر قرار است بدين شيوه به هنرجويان مدرك داده شود بهتر است شورايي متشكل از اساتيد هر مكتب حضور داشته باشند و هيأت ژوري مدرك را اعطا كند. اما اگر هنرجويان در مكتب استاد مربوطه هستند نظر همان استاد كافي است.
اين عضو خانه موسيقي عنوان كرد: در موسيقي كلاسيك مكاتب مشخص است. به عنوان مثال، فردي كه به سبك باخ پيانو اجرا مي كند را استاد ديگر تا اندازه اي مي تواند راهنمايي كرده و به او مدرك دهد. اما موسيقي ما پيچيده و داراي سبك هاي متفاوتي است و به همين علت اين كار در موسيقي ايراني مشكل و گاهي غيرممكن به نظر مي رسد. بنابراين اگر قبل از تشكيل كلاس ها از هنرجويان بپرسند كه با چه سبك و شيوه اي مي خواهند كلاس ها را طي كنند و بعد از استاد همان مكتب دعوت كنند بهتر است. مگر اينكه بخواهيم شناخت كلي از سبك هاي ديگر به هنرجويان بدهيم.
استاد كياني اشاره كرد: وضعيت موسيقي در خيلي از موارد مشخص نيست و ما در كشور به موسيقي علمي و آكادميك نيازمند هستيم. بخصوص وقتي سنت هاي موسيقي ما مطرح مي شود مخاطبين و برخي از موسيقيدان هاي ما هنوز نمي دانند كه موسيقي چه جايگاهي دارد. مخاطبين موسيقي ايراني سردرگم و بي اطلاع هستند. روي اين مقوله بايد زيربنايي كار شود. هنرجويان از دوره ابتدايي و راهنمايي بايد با موسيقي ايراني آشنا شوند. ما در كشور خود به آموزش و شناخت موسيقي به شكل جدي در رسانه ها نياز مبرم داريم. بايد ميزگردها، نشست ها و كنفرانس هاي مختلفي درباره موسيقي برگزار شود تا مخاطبين تكليف خود را بدانند و بفهمند كه از موسيقي چه مي خواهند و در آينده قدرت و حسن انتخاب داشته باشند.
داريوش پيرنياكان:
شركت كنندگان كلاس هاي فوق تخصصي موسيقي مدركي دريافت نكردند
۲۰۰ نفر در كلاس هاي فوق تخصصي موسيقي شركت كردند كه به علت نبودن در سطح لازم مدركي نگرفتند.
داريوش پيرنياكان مدير طرح مستر كلاس با تأييد اين خبر گفت: علاقه مندان زيادي در اين كلاس ها شركت كرده بودند كه از بين آنها حدود ۲۰۰ نفر انتخاب شدند و در كلاس هاي دو روزه حضور پيدا كردند ولي به همين تعداد هم به خاطر نبودن در سطح استاندارد مدركي داده نشد. همان طور كه از اسم كلاس هاي فوق تخصصي پيداست، شركت كنندگان بايد به تمام ظرايف و ريزه كاري هاي رشته خاص خود آشنا باشند تا مدرك مورد نظر را دريافت كنند. ولي هنرجويان اين دوره، هر يك در قسمتي ضعف داشتند كه اساتيد مربوطه آنها را تأييد نكردند. به همين علت، اين روند ثبت نام و آزمون بايد ادامه داشته باشد. به گفته وي بهترين زمان براي برگزاري اين كلاس ها بسته به سازهاي مختلف سه تا شش ماه است.
پيرنياكان در ادامه افزود: شركت كنندگان بسيار مشتاق بودند كه كلاس ها را ادامه بدهيم و اين سؤال را بارها از ما مي پرسيدند و نامه هاي متعددي هم از آنها به مركز خانه موسيقي رسيده كه من طي رونوشتي آنها را براي آقاي مسجد جامعي ارسال كردم.
اين نوازنده صاحب نام تار و سه تاردرباره استفاده بهينه شهرستاني ها از اين كلاس ها گفت: طي صحبتي كه با دكتر همافر (رئيس مركز موسيقي) داشتيم، تصميم گرفتيم كه اين كلاس ها را در سطح استان ها و شهرستان هاي ديگر نيز برگزار كنيم. وي افزود: بعضي از استان هاي ما دچار كمبودهاي بيشتري هستند و سعي ما بر اين است كه تمام هنرجويان كشور از اساتيد مجرب بهره مند شوند.
پيرنياكان ، هدف از برگزاري اين كلاس ها را چنين عنوان كرد: غايت و نهايت موسيقي ايراني بداهه نوازي است و هدف ما اين است كه نوازنده و خواننده موسيقي ايراني به اين بيان و شيوه برسد.
وي در ادامه اشاره كرد: در اين كلاس ها نكات كليدي و اساسي بيان مي شود كه در كلاس هاي معمولي حوصله و مجال آن نيست. دوره نشستن افراد، باعث مي شود كه هنرجويان از ساز زدن يكديگر مطالبي را بياموزند، استاد هم ريزه كاري هاي بسياري را عنوان مي كند. اگر كساني كه از اين كلاس ها استفاده مي كنند در فاز خوب قرار نگيرند، نمي توانند از اين كلاس ها بهره لازم را بگيرند. تقاضاي من به عنوان مدير پروژه از هنرجويان اين است كه به مطالبي كه توسط اساتيد گفته شده خوب بپردازند و در دوره هاي آينده شركت كنند.
داريوش پيرنياكان كه خود عضو هيأت مديره خانه موسيقي است درباره استفاده از تجربيات ديگر اساتيد موسيقي در دوره هاي بعد گفت: در اين دوره با اساتيد ديگر هم صحبت و از آنها براي تدريس در كلاس هاي فوق تخصصي دعوت كرده بودم. عده اي مسافرت رفته بودند و بعضي كنسرت داشتند. نقش استادان در تربيت شاگردان بسيار مؤثر است.
استادان بايد هم از نظر اخلاقي و هم هنري و موسيقايي تأثير مثبتي بر روي شاگردان خود داشته باشند. در ضمن اساتيد بايد خود به امر تدريس علاقه مند و از محبوبيت و حسن شهرت در بين جوانان برخوردار باشند. اساتيد ديگر موسيقي هم قول همكاري در دوره هاي بعد را به ما داده اند.
مدير پروژه كلاس هاي فوق تخصصي درباره روند برگزاري كلاس ها گفت: تمام كلاس ها در سطح خوبي برگزار شد به عنوان مثال، كلاس آواز خيلي خوب بود. هم شركت كنندگان از توانايي هاي خوبي برخوردار بودند و هم بسيار مفيد بود. حتي پيشكسوت هايي مانند آقاي مجرد كه شاگرد بنان و برادر زاده حاج آقا مجرد ايراني بود، در اين كلاس شركت كرده است و پس از آن طي نامه اي به من اعلام كرد كه در اين كلاس به نكاتي اشاره شد كه من جايي نديده و نشنيده بودم در بقيه كلاس ها هم به همين صورت افراد با قابليت هاي بالايي وجود داشتند: تمام مدت برگزاري كلاس ها هم با سه دوربين فيلمبرداري شد. من به عنوان مدير پروژه بايد اين فيلم ها را به دقت بررسي كنم و اگر مشكلي وجود نداشت، اين فيلم ها به صورت VHS و CD تكثير شود و با مشورت دكتر همافر رئيس مركز موسيقي در اختيار عموم قرار گيرد.
نصرالله ناصح پور:
هدف كلاس هاي فوق تخصصي موسيقي بالا بردن سطح آگاهي مخاطبان است
وظيفه مستر كلاس، تنها آموزش مسائل جزيي نيست، بلكه هنرجويان در اين كلاس ها آگاهي هاي خود را بالا مي برند.
استاد نصرالله ناصح پور استاد و مدرس صاحب نام آواز و رئيس هيأت مديره خانه موسيقي با بيان اين مطلب عنوان كرد: دانشجويان اين كلاس ها در پي افزايش آگاهي هاي خود باشند و بدانند كه كار اين كلاس ها جدي است. شركت كنندگان اين كلاس ها بايد حداقل ۸-۷ سالي كار كرده باشند و قرار نيست كه هر شش ماه يك بار عده اي مدرك بگيرند و دوره بعد تعدادي ديگر وارد شوند. كساني كه در اين كلاس ها شركت كرده اند برگزيده هاي كلاس هاي مختلف در سطح كشور هستند، ضعف هايي دارند كه بعضاً مربوط به تدريس و يا درك نكردن كلاس استاد است و وقتي عده اي در كنار يكديگر در جمعي مي نشينند و موسيقي كار مي كنند اين ضعف ها بهتر خود را نشان مي دهد و در معرض داوري قرار مي گيرند.
افراد شركت كننده در اين كلاس ها تحت مراقبت و آموزش ما هستند و شايد از اين تعداد شركت كننده، فقط دو يا سه نفر مدرك بگيرند. ما ضعف هاي آنها را گفته ايم و هنرجويان بايد ماهها كار كنند. به عنوان مثال، عده اي كه از لحاظ صدا و بعضي در تلفيق شعر و موسيقي مشكل داشته اند و يا در زاويه اي از رديف ضعيف بودند، شش ماه ديگر دوباره تست مي شوند و به كساني كه صلاحيت دارند، مدرك مي دهيم.
ناصح پور رئيس كانون خوانندگان خانه موسيقي درباره تأثيرات كلاس هاي فوق تخصصي بر موسيقي كشور گفت: مداركي كه اين كلاس ها به افراد مي دهد بسيار محكم است و در سطح هنري كشور تأثير مثبت خواهد گذاشت.
وي افزود: تا زماني كه دانشجويان متوجه نشوند كه چه چيزهايي را نمي دانند، نمي توانند روي آنها كار كنند. بسياري از شركت كنندگان تصور مي كردند كه كامل هستند ولي با شركت در اين كلاس ها متوجه ضعف هاي خود شدند.
استاد ناصح پور در ادامه گفت: در زمينه تدريس، هرج و مرج زيادي بر جامعه تعليم و تعلم حاكم است كه براي ساماندهي آن سلسله اقداماتي صورت گرفته است از جمله مدرسين مجبور هستند كه با مجوزهاي مربوطه كار كنند و كلاس هاي فوق تخصصي در اين زمينه هم نقش مؤثري خواهد داشت.
وي درباره روند برگزاري كلاس هاي دو روزه آواز گفت: برگزيده هاي كلاس هاي مختلف در سطح كشور پس از يك آزمون كه به وسيله من و آقاي پيرنياكان انجام شد، پذيرفته شدند كه از بين اين افراد ۲۷ نفر براي شركت در كلاس هاي مورد بحث انتخاب شدند.
وي در ادامه گفت: صداهاي بسيار خوبي وجود داشت و نكته جالب اين بود، افرادي كه از شهرستان هاي دوردست شركت كرده بودند، در اين آزمون خوب درخشيدند.
من معتقدم كه جرايد خوب عمل كردند و با توجه به اطلاع رساني كه انجام شد استقبال بي نظير بود. به طور كلي مسابقه براي توانمندان است و وقتي عده اي بتوانند توانايي هاي خود را با معيارهاي دقيق و درست بسنجند و نسبت به آنها مطمئن باشند. استقبال بهتر خواهد بود. من در كلاس هاي خود هر ۶-۵ سال يك بار چنين كلاس هايي را برگزار مي كنم و به نظر من اين ايده در سطح كشور بسيار خوب است.
