سحر دادگر
با مراجعه به متخصصان لاغري به طور متوسط در برابر هر يك كيلو اضافه وزن، هزار تومان بايد بپردازيد. بنابراين اگر شما 20 كيلو اضافه وزن داشته باشيد، بايد 20 هزار تومان بپردازيد. در ازاي اين مبلغ از يك برنامه و تغذيه مشخص و علمي برخوردار خواهيد شد
انسان امروز به طرز شگفت آوري متوجه جسم خود شده است. حالا ديگر ويژگي هاي فيزيكي آدم ها به نوعي گوياي شخصيت و پيچيدگي هاي دروني و حتي اوضاع و احوال روحي آنها نيز به شمار مي رود. پس همه به ظاهر خود و ديگران توجه نشان مي دهند. شاهد مثال اين مدعا هم گفت وگوهايي است كه به محض ديدن يكديگر ميان ما رد و بدل مي شود. خوبي؟ چاق شدي؟ چرا اينقدر لاغر شدي؟ رژيم بگير يا بيشتر به خودت برس يا با يك پزشك مشورت كن... معمولا قسمت مهمي از اين اظهارات، مربوط به چاقي و لاغري و در پي آن انواع و اقسام رژيم هاي علمي و غير علمي است. همه به هم توصيه هاي پزشكي مي كنند و رژيم هاي ابداعي مختلف تجويز مي شود. اما رژيم هاي موجود، اغلب بسيار پرهزينه و همراه با تشريفات فراوان است به طوري كه در بيشتر مواقع كساني كه رژيم مي گيرند، پس از مدت كوتاهي خسته شده، رژيم خود را نيمه كاره رها مي كنند و دوباره به روال سابق بازمي گردند. دوباره روز از نو، روزي از نو (!) و اين بار چون بدن، يك دوره رژيم غذايي را سپري كرده و دوباره به وضعيت معمول يا حتي پرخوري بازگشته است، اقدام به لاغري دشوارتر و همراه با مشكلات بيشتر خواهد بود.
هرم غذايي
بدن انسان براي سلامتي احتياج به غذاهاي مختلفي دارد، اما ميزان مصرف اين مواد با هم متفاوت است. متخصصان تغذيه براي نمايش اين موضوع به بهترين شكل،از هرم تغذيه استفاده مي كنند. هرم تغذيه به چند طبقه تقسيم شده و در هر طبقه گروهي از مواد غذايي وجود دارد و از پايين به بالا ميزان مطلوب مصرف مواد غذايي كاهش مي يابد. براي داشتن تغذيه سالم،به ميزان زيادي از مواد غذايي مانند نان و برنج نياز داريم. روغن ها و چربي ها در طبقه فوقاني هرم قرار دارند. موادي كه در طبقه فوقاني قرار دارند، كمتر مصرف مي شوند و موادي كه در قاعده هرم جاي مي گيرند، بيشتر به مصرف مي رسند. از اين هرم ها معمولا در انتخاب و تدارك برنامه غذايي روزانه استفاده مي شود. براي اشخاصي كه داراي كلسترول بالا هستند يا از فشار خون رنج مي برند، معمولا غذاهاي خاصي در هريك از طبقات اين هرم در نظر گرفته شده و ميزان نياز بدن به انواع مواد خوراكي از ويتامين ها و املاح گرفته تا مواد معدني در اين هرم، دسته بندي مي شود. اين هرم ها در واقع نشان مي دهد كه به چند واحد از هر گروه غذايي نياز داريد.
زبان برچسب ها
اگر محصولات مختلف غذايي از جمله انواع نوشابه ها، لبنيات و بسته بندي هاي غلات و خشكبار و شيريني ها و ... داراي برچسب هاي تعيين كننده مقدار كلسترول، قند، نمك و ساير مواد به كار گرفته شده در تهيه آنها باشد، خريداران نيز مي توانند با توجه به اطلاعاتي كه از راه مطالعه اين برچسب ها به دست مي آورند، مواد غذايي را متناسب با وضعيت جسماني خود، خريداري كنند. در حال حاضر قوطي هاي كنسرو و انواع نوشيدني ها و لبنيات داراي برچسب يا جدول سنجش ارزش غذايي هستند. اين برچسب ها به انتخاب مواد كم چرب، كم سديم، كم كلسترول و كم كالري كمك مي كند. به هنگام خريد به اين اطلاعات توجه كنيد.
هزينه هاي رژيم لاغري
درست است كه وقتي رژيم مي گيريد معمولا كمتر از مقدار معمول غذا مي خوريد، اما از آنجا كه بايد طبق برنامه اي حساب شده و منظم و بر اساس قواعد مدون رژيم تجويز شده، غذا ميل كنيد، در نتيجه خريدهاي تازه اي كه گاه پرهزينه هم هستند، به برنامه سبد غذايي خانواده اضافه مي شوند.
گاه لازم است كه در بعضي وعده هاي غذايي صرفا جوجه كباب يا كباب گوشت قرمز بخوريد. گوشت مرغ و ماهي هم معمولا جاي خاص خود را در رژيم هاي غذايي دارند. علاوه بر اين خوردن مرتب و مستمر انواع ميوه ها و سبزي هاي تازه متناسب با فصل، معمولا از اركان مهم رژيم هاي غذايي است. ماست و شير بدون چربي و پنير طبيعي و كم چرب نيز اغلب در رژيم هاي غذايي به مقدار فراوان وجود دارد. خريداري اين اقلام به طور مرتب، مستلزم برنامه ريزي هاي اقتصادي حساب شده در خانواده است و دست كم در طول مدتي كه رژيم غذايي بايد اجرا شود، مسلما تغييراتي در نوع خريد خانواده شكل خواهد گرفت.
رژيم هاي گروهي
يكي از راه هاي خوب لاغر شدن، مراجعه به متخصصاني است كه به افراد چاق به صورت گروهي مشاوره مي دهند. اولين اقدامي كه با مراجعه به اين مراكز براي متقاضيان صورت مي گيرد، سنجش ميزان وزن و تعيين مقدار اضافه وزن آنهاست. در برابر هر يك كيلو اضافه وزن، هزار تومان پرداخت مي شود. بنابراين اگر شما 20 كيلو اضافه وزن داشته باشيد، بايد 20 هزار تومان بپردازيد. در ازاي اين مبلغ از يك برنامه و تغذيه مشخص و علمي برخوردار خواهيد شد. يك جلد كتاب و يك وزنه كوچك براي اندازه گيري وزن مواد خوراكي نيز به شما داده مي شود. به اين ترتيب رژيم غذايي متنوع و كاملي پيش روي شما خواهد بود كه نه تنها سبب ريزش مو يا خراب شدن پوست شما نمي شود، بلكه با رعايت آن بدون تحمل هرگونه گرسنگي به ميزان لازم، وزن كم خواهيد كرد و براي اينكه همه موارد بدرستي رعايت شود، هر دو هفته يكبار وزن و شرايط عمومي شما در مطب دكتر چك خواهد شد. معمولا از ماه دوم يا سوم حركات ورزشي نيز به برنامه اضافه مي شود.
پيشگيري بهتر از درمان
شيوع چاقي در دنياي امروز، 50 درصد افزايش داشته است كه نوع و چگونگي تغذيه و فعاليت هاي بدني از عوامل تاثيرگذار بر شيوع چاقي در ميان افراد است.
اگرچه امروز امكانات زيادي براي رفع معضل چاقي فراهم آمده است، اما شايد بهترين راه حلي كه مي توان براي جلوگيري از بروز چاقي پيشنهاد كرد، پيشگيري باشد. پيشگيري از چاقي بسيار آسان تر، ارزان تر و موثرتر از درمان است. اين بيماري كه در مراحل مختلف شكل مي گيرد، به صورت مستقيم با ناپرهيزي هاي آدمي طي زمان طولاني رابطه دارد.
طبق پژوهش هاي انجام شده در ايران، ميزان شيوع چاقي در مردان 27 درصد و در زنان 40 درصد است. همچنين شايع ترين محدوده سني ابتلا به چاقي در مردان 40 تا 50 سالگي و در زنان 50 تا 60 سالگي است.
خوشبختانه چاقي در ايران حدود 32 درصد شيوع دارد و ميزان آن از كشورهاي غربي كمتر است، ولي يك بررسي عمومي نشان مي دهد كه نزديك به 13 درصد از دختران تهراني در زمره افراد چاق قرار دارند و شيوع چاقي در سنين مدرسه 10 درصد تخمين زده شده است.
بررسي ها نشان مي دهد عوامل مختلفي همچون بيماري هاي روحي – رواني نظير افسردگي، اجتماع گريزي، كاهش اعتماد به نفس و سرخوردگي نيز در بروز چاقي تاثير مستقيم دارند. پس بهتر است قبل از افتادن به دام چاقي، به فكر حفظ تناسب اندام خود باشيم.
چاقي و مصرف انرژي
با تمام اين تفاسير، سئوال پس چرا چاق مي شوم؟ ذهن خيلي ها را به خود مشغول كرده است. چاقي در تعريفي ساده، ناشي از نامتعادل بودن ميزان دريافت انرژي از راه غذا و ميزان مصرف يا سوخت انرژي در نتيجه فعاليت بدني است. بنابراين موثرترين روش درمان چاقي، كم كردن ميزان دريافت انرژي و افزايش سوخت و ساز بدن است.
اگر كل انرژي مصرفي روزانه را به سه قسمت يعني مصرف انرژي در حالت استراحت، مصرف انرژي بعد از صرف غذا و مصرف انرژي بعد از فعاليت بدني تقسيم كنيم، در زمان استراحت، 60 تا 70 درصد كل انرژي بدن مصرف مي شود. مقدار آن در هر ساعت، حدود يك كيلوكالري به ازاي هر كيلوگرم از وزن بدن است كه متغيرترين ميزان مصرف انرژي در زمان فعاليت بدني است. اين ميزان در افراد كم تحرك 10 تا 15 درصد و در افراد فعال 30 تا 40 درصد از كل انرژي مصرفي را تشكيل مي دهد. ورزش از دو طريق موجب مصرف انرژي در بدن مي شود: يكي افزايش ميزان سوخت در زمان ورزش و ديگري افزايش مقدار مصرف انرژي در زمان استراحت. بعد از خاتمه ورزش به طور مثال فعاليت بدني با شدت متوسط به مدت 10 دقيقه مي تواند مصرف انرژي بدن را در حالت استراحت پنج تا 15 درصد به مدت 24 تا 48 ساعت افزايش دهد.
عادت به ورزش
در ورزشكاران ميزان مصرف انرژي در زمان استراحت پنج تا 25 درصد بالاتر از افراد عادي است. بنابراين يكي از مهمترين فوايد ورزش و فعاليت جسماني، بالا رفتن ميزان مصرف انرژي فرد فعال در زمان استراحت است.
بنابراين به نظر مي رسد ورزش مي تواند به ميزان زيادي از عوامل چاقي بكاهد. عادت به انجام فعاليت هاي بدني همچون پياده روي يا نرمش هاي ساده در منزل توسط خانم هاي خانه دار در طول زمان از بروز چنين مشكلي جلوگيري مي كند. در سالهاي اخير، با رشد كلاس هاي ورزش از جمله كلاس هاي بدنسازي و ايروبيك، بسياري از خانم هاي خانه دار جذب چنين ورزش هايي شده اند. اين كلاس ها كه هفته اي سه جلسه تشكيل مي شوند، در مناطق مختلف تهران قيمتي متفاوت دارند. قيمت اين كلاس ها بين پنج تا 15 هزار تومان است. اما در ايام تابستان مراكز مختلف شهرداري و سازمان فرهنگي - هنري شهرداري تهران، با برپايي كلاس هاي ورزشي با قيمتي كمتر به ياري خانواده ها و ترويج ورزش پرداخته اند.