شمارش معكوس تا برگزاري اجلاس ميراث فرهنگي يونسكو
نقش جهان ديگر فرصتي ندارد
|
|
مريم پاپي
تا چند هفته مانده به پايان مهلت تصميم گيري در خصوص تخريب ارتفاع اضافي جهان نما مدافعان حفظ جايگاه نقش جهان در فهرست ميراث جهاني آخرين تيرهاي تركش خود را رها كردند
آفتاب گرم تابستان آمد و تاب سازمان يونسكو براي مشخص شدن تكليف ميدان نقش جهان اصفهان به پايان رسيد. پس از سالها اختلاف شهرداري با سازمان ميراث فرهنگي بر سر تخريب۴طبقه اضافي ساختمان جهان نما، پرونده اين اختلاف از حدود 6ماه پيش به دادگستري سپرده شده و اين موضوع ملي بدون توجه به حساسيتي كه دارد، در نوبت رسيدگي دادگستري مانده است تا اواخر مردادماه به آن رسيدگي شود.
با روندي كه اين ماجرا تاكنون طي كرده، ديگر كاري از كسي ساخته نيست. همه دست روي دست گذاشته اند و دعا مي كنند تا يونسكو در اجلاس اخير خود يك فرصت ديگر در اختيار ايران قرار دهد.
ما در حالي براحتي ميراث جهاني خود را به فهرست ميراث در حال خطر منتقل مي كنيم كه رئيس كميته ثبت ميراث جهاني يونسكو درباره ايران چنين نظري دارد: وقتي يك مكان تاريخي را در كشوري ثبت مي كنيم، آن كشور احساس غرور مي كند اما وقتي اثري از ايران به ثبت مي رسانيم، اين ما هستيم كه احساس غرور مي كنيم.
رسانه ها سالها از ماجراي نقش جهان و جهان نما گفتند و نوشتند. باتوجه به نزديك شدن پايان مهلت يونسكو، در ماه هاي اخير فعاليت هاي رسانه اي افزايش يافت، اما اين روزها كه مهلت ما به سر رسيده ميان هياهوي انتخابات، كمتر صداي اعتراضي درباره سرنوشت نقش جهان به گوش مي رسد.
تا چند هفته مانده به پايان مهلت تصميم گيري در خصوص تخريب ارتفاع اضافي جهان نما، مدافعان حفظ جايگاه نقش جهان در فهرست ميراث جهاني آخرين تيرهاي تركش خود را رها كردند. ويژه نامه هاي جهان نما، پوشش خبري از يكايك اتفاقاتي كه درباره اين موضوع مي افتاده، نقل قول رئيس جمهور از مسئولان يونسكو، ارائه گزارش هاي متعدد از پيشرفت ساختمان جهان نما و مصاحبه با مسئولان شوراي شهر اصفهان، استانداري، ميراث فرهنگي و.... اما هرچه به زمان برگزاري اجلاس ميراث جهاني يونسكو در آفريقاي جنوبي نزديك مي شويم، گزارش هاي مربوط به موضوع، زبان تند و تيز انتقادي خود را رها مي كنند و با نوميدي تمام تنها به اطلاع رساني صرف از وقايع بسنده مي كنند.به سرانجام نرسيدن ماجراي نقش جهان، حتي با دخالت رئيس جمهوري، به پيگيران ماجراي نقش جهان و جهان نما فهماند كه حل اين ماجرا فراتر از قدرت هاي طبيعي است.
دادگستري اصفهان پس از چندماه كه حل اين پرونده را به عهده گرفته بود، در يك مصاحبه مطبوعاتي اعلام كرد كه تا اواخر مرداد ماه امكان رسيدگي به اين پرونده وجود ندارد، چون دادخواست حقوقي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري از سازندگان برج جهان نما در تاريخ سوم خرداد در دادگستري اصفهان به ثبت رسيده است. به عبارت ديگر، دادگستري اصفهان يك ماه و نيم پس از تصميم گيري يونسكو در خصوص ميدان نقش جهان، به پرونده آن رسيدگي خواهد كرد.
قاضي احمدي، رئيس شعبه يك دادگاه عمومي دادگستري اصفهان با اشاره ضمني به حساسيت پرونده و بدون توجهي كه بايد در عمل به اين پرونده مبذول شود،گفت: دادگستري اصفهان براساس رويه معمول خود عمل مي كند و در صورتي كه سازمان ميراث فرهنگي قصد دارد زمان رسيدگي به پرونده را جلو بيندازد بايد موضوع را رسما اعلام كند.
احمدي با خونسردي صحبت هايش را چنين ادامه داد: در صورتي كه يونسكو به قرار گرفتن ميدان نقش جهان در فهرست آثار در معرض خطر ميراث جهاني حكم دهد، اين حكم بايد مورد تائيد دادگستري قرار گيرد و اين حكم در صورت تائيد باز هم قابل تغيير است.
با اين صحبت ها، تحليلي كه به ذهن مي رسد اين است كه در قضيه تاخير رسيدگي به پرونده جهان نما نمي توان تنها دادگستري را مقصر دانست و آن را به دليل در اولويت قرار ندادن اين پرونده مورد مواخذه قرار داد، بلكه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري هم اگر دغدغه نقش جهان را داشت، با آگاهي نسبت به روند كار و بروكراسي موجود در دادگستري بايد مقدمات سرعت بخشيدن به روند رسيدگي به پرونده جهان نما را فراهم مي كرد.
اما صحبت هاي سرپرست اداره كل حقوقي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري حكايت ديگري از اين ماجرا را به تصوير مي كشد: ما درخواست كرديم كه به اين پرونده در شعبه ويژه با فوريت رسيدگي شود و همه مدارك و اسناد مورد نياز را كه رئيس دادگاه گفته بود فراهم كرديم.
اميد غنمي مي گويد: باتوجه به اينكه 25تيرماه جاري اجلاس يونسكو برگزار مي شود، بازهم از شعبه اول دادگاه عمومي اصفهان درخواست كرديم موعد خاصي را براي رسيدگي به اين پرونده مشخص كند، اما باتوجه به اينكه احتمالا دادگاه در يك جلسه موفق به صدور راي نمي شود، بعيد است كه تا زمان اجلاس يونسكو به نتيجه اي برسيم.
جهان نما، خاري كه در چشم نقش جهان رفت
جهان نما، ساختماني 16 طبقه اي به ارتفاع۴۸ متر است كه در 760 متري ميدان نقش جهان اصفهان قرار دارد. مسئله اين است كه جهان نما فقط چهارطبقه اضافه دارد كه از ميدان نقش جهان ديده مي شود و به اصطلاح حريم اين محوطه تاريخي را شكسته است. اما صاحبان اين ساختمان دقيقا با علم نسبت به اين موضوع و با هدف تبديل كردن طبقه آخر ساختمان به موزه اي كه از پنجره هايش بتوان محوطه تاريخي نقش جهان را به خوبي ديد، آن را طراحي كرده و ساخته اند. مجوز ساخت اين ساختمان نيز بدون هيچ مشكلي دريافت شده و اگر يك فرد ناشناس از طريق نامه، سازمان يونسكو را از ماجراي اين ساختمان با خبر نمي كرد، شايد ساخت جهان نما پايان مي يافت و هيچ يك از مسئولان نيز اعتراضي به وجود اين ساختمان نمي كرد.
پس از اعتراض يونسكو به ساخت اين ساختمان و اختلافات سازمان ميراث فرهنگي با شوراي شهر و شهرداري اصفهان، بالاخره دستور توقف ساخت جهان نما داده شد، اما چندي نگذشت كه ادامه ساخت و ساز- البته در طبقات پايين ساختمان- قانوني شد و البته خبرهايي نيز مبني بر فعاليت كارگران در طبقات بالايي مورد اختلاف به گوش مي رسيد. آوايي رئيس دادگستري اصفهان در اين باره مي گويد: اما ورودي هاي طبقات بالايي برج جهان نما و آسانسورها مسدود شده و كارگران حق ورود به اين طبقات را ندارند.
ساختماني كه سيد محمدخاتمي، رئيس جمهوري، در برداشت خود از مذاكره با مديركل يونسكو در فرانسه آن را كاهي در برابر ميدان نقش جهان دانسته بود، همچنان پيشرفت مي كند تا نقش جهان را از فهرست آثار جهاني يونسكو حذف كند. اين كاه به جاي اينكه در كنار گرد و غبارها در گوشه اي از نقش جهان آرام گيرد، در چشم هويت تاريخي ايران فرو رفت تا آن را به يك اثر آسيب ديده تبديل كند.
نقش جهان در صورت تبديل به يك ميراث در خطر جهاني بازهم يك جاذبه تاريخي است كه گردشگران ايراني و خارجي به ديدنش مي آيند ولي براي كشور ما ورشكستگي است كه تنها به يك دليل بي اهميت نتوانسته ايم اين ميراث جهاني را حفظ كنيم.
سرپرست اداره كل حقوقي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مي گويد: يكي از دلايلي كه يونسكو تا به حال درباره نقش جهان تصميمي نگرفته، حفظ احترام دكتر جلالي به عنوان رئيس مجمع عمومي است كه رياست اجلاس اخير آفريقاي جنوبي را نيز به عهده دارد.
اما با همه اين ملاحظات، گروه نمايندگان ايران در اجلاس ميراث جهاني يونسكو كه نيمه دوم تيرماه در آفريقاي جنوبي برگزار مي شود به عنوان ميهماناني سرافكنده حرفي براي گفتن ندارند. آنها بايد در نهايت تاسف اعلام كنند كه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كه همكاري آنها به عنوان بديهي ترين همكاري ما بين دو سازمان شهري محسوب مي شود، درباره تخريب چهار طبقه از يك ساختمان به توافق نرسيده اند!
|