|
و اينك، ساختمان هوشمند و كم مصرف...!
تاثيرات فن آوري اطلاعات بر بهينه سازي مصرف انرژي در ساختمان با نگاهي به معماري هوشمند
|
|
|
معماري در عصر IT مي تواند از طريق دست يافتن به فرم هايي از روند توسعه اش از طبيعت و حركت به سمت بوم شناسي از طريق پيوند سايبرنتيك، روند بهينه سازي مصرف انرژي را رويت پذير سازد
زهرا مهدي پور ـ سعيد ارغواني
عصري كه در آن زندگي مي كنيم، عصر ارتباطات و اطلاعات لقب گرفته است؛ در جهان امروز اطلاعات عامل اصلي و زيربنايي توسعه اقتصادي كشورها محسوب مي شود و نقش مهمي در زمينه فعاليت هاي انساني ايفا مي كند. با ورود تكنولوژي جديد ارتباطات در دهه هاي اخير، بسياري از تعاريف و مفاهيم كليد گذشته دستخوش تغييرات شده اند كه در اين ميان معماري نيز از اين تحول بي نصيب نمانده است، معناي بناها تغيير يافته و نياز به معاني جديد كه فراخور شرايط حال حاضر جوامع اطلاعاتي باشد، احساس مي شود.
گسترش فن آوري در زمينه اطلاعات سبب شده تا بسياري از مرزها شكسته شده و تعريف فضا بصورت ثابت و با عمر طولاني مدنظر قرار گيرد، در اين حالت فضاهايي با حداكثر انعطاف و قابل تبديل به عملكردهاي مختلف مدنظر قرار گرفته است.
در اين راستا توجه به استراتژي هاي تركيبي انرژي براي محيط در جهت كاهش مصرف انرژي حول محور فناوري اطلاعات (IT) و بررسي شاخصه هاي فضاهاي هوشمند و تغييرات معماري در عصر الكترونيك حائز اهميت است.براي طراحي ساختمان هايي كه به لحاظ انرژي مناسب باشند تنها يك راهكار وجود ندارد و همچنين هيچ فرمول ساده اي كه مشكل گرم شدن جهاني را برطرف سازد موجود نيست، هر ساختماني منحصربه فرد است و در هر موردي تصميم گيري ها، تاثيرات غيرقابل اجتنابي بر محيط زيست مي گذارد، توجه به نحوه زندگي به لحاظ كيفي و روشي براي دستيابي به نيازهاي معماري و عملكردهاي داخلي هر ساختمان، راهي جامع نگر براي طراحي است.
معماري در عصر اطلاعات
ما راه طولاني منطق "ماشين براي زندگي" كه زيربناي آن را اتومبيل، كشتي بخار يا هواپيما تشكيل مي داد و تكامل تمام عيار آن ويژگي توليدات جامعه صنعتي در نيمه اول قرن بيستم بود، پشت سر گذاشته ايم؛ اكنون وارد عصر جديدي مي شويم، عصر الكترونيك كه مشخصه آن سه پديده است؛ ناماديت، حسي بودن و چند رسانه اي ها.
چند رسانه اي بودن، ساختمان را به ارگانيسمي تبديل مي كند كه قادر به انتقال پيام ها با استفاده از رسانه هاي گوناگون و تلفيق آنها با بافت ساختمان است. سيستم هايي كه نيروي قرن بيست و يكم را پيش مي برند در معماري غالبند، ديوارها ثبات خود را از دست مي دهند، اشيا ماده زدايي شده و نماها مركز فعاليت هاي متابوليكي مي شوند.
انرژي
وقتي مسئله انرژي به صورت مجرد بررسي مي شود، خصوصا در ساختمان هاي مسكوني، قوانيني استاندارد و مشخص به چشم مي خورند كه به دستيابي به راهكارهايي براي مصرف كم انرژي كمك مي كنند؛ البته اين قوانين هميشه در طراحي هاي غيرمسكوني بكار برده نمي شوند چرا كه آنها بسته به سطوح اشغال خود، دريافت گرما، از دست دادن گرما و تنوع كاربري ساختمان، متفاوت هستند و به همين دليل به آساني قابل استاندارد شدن نيستند. به عنوان مثال نيازهاي نسبي گرمايش، سرمايش و قابليت هاي جذب گرما از مردم، تجهيزات، نورپردازي و خورشيد بايد در رابطه با فرم ساختمان، جهت گيري، ساختار، الگوي اشغال و نيازهاي محيطي سنجيده شوند تا روي تصميم گيري هاي كلي طراحي به كار گرفته شوند.
محيط
"دگرگوني سريع و نفوذ كننده"، اين دگرگوني ممكن است كه تنهاترين و مهمترين ويژگي زندگي در سده حاضر باشد؛ دگرگوني اجتماعي و فن آورانه با سرعتي انجام مي شود كه نگراني ژرف براي آينده و دستاوردهاي پيش بيني نشدني آن است.
دگرگوني هاي بزرگ در ساختار اجتماعي و اقتصادي جامعه در دو دهه گذشته رخ داده است، ارتباطات از راه دور اين پيامد آشكار را افزون ساخته و باعث شده تا رويدادهايي كه در دوردست رخ مي دهند، در ما و در جامعه ما نيز انجام شدني باشند.
معماري جديد و بهينه سازي مصرف انرژي
هر چند خود اشيا تا حد معيني به ما كمك مي كنند تا نگرش خود را به معماري تغيير دهيم، اما اين ساختمان است كه رايانه اي تر شده و بار ديگر با قدرت شديد مهندسان به جنبش درآمده است. بگذاريد به عقب برگرديم؛ اكنون تاسيسات ساختمان به بيش از يك سوم هزينه كل ساختمان بالغ مي شود، در آينده اين رقم تغيير خواهد كرد. اين پيش بيني را مي توان با توجه به دو عامل توضيح داد: توسعه تيم هاي هوشمند و عرضه فن آوري هاي دوام پذيرتر جديد كه به تدريج با آن فن آوري هايي كه اكنون استفاده مي شوند (كه با توجه به شرايط بوم شناسي نامناسب هستند)، تلفيق يا جايگزين آن خواهند شد. البته تفاوت زيادي بين اين سامانه ها و روش هاي قبلي وجود دارد، به عنوان نمونه، مي توان ديوارهاي حجيم قرن نوزدهم و ديوار ابداعي از لحاظ فن آوري را در نظر گرفت، ديوارهايي كه با استفاده از اندام هاي حسگر خود به كنش هاي خارجي واكنش نشان مي دهند و با روش هايي متاثر از محيط و انرژي محيطي در مورد مصرف انرژي به ارائه سياست انرژي تركيبي براي محيط مي پردازند.تعادل ساختمان هاي امروزي به تاثير متقابل هر چه كمتر با محيط بستگي دارد ولي يك ساختمان پيشرفته از لحاظ فن آوري از طريق تماس با خارج زنده است و مانند پوست و سيستم اعصاب عمل مي كند، مي توان گفت در تشابه با فيزيولوژي انسان مانند غشا عمل كرده و طراحي فضاها به گونه اي است كه امكان به حداكثر رساندن استفاده از تهويه طبيعي و نور روز و انرژي تابشي رايگان را براي به حداقل رساندن مصرف انرژي فراهم مي كند.
استفاده از فن آوري اطلاعات و اثرات آن بر مديريت انرژي ساختمان
يكي از اقداماتي كه در جهت حفاظت از انرژي در فضاهاي هوشمند صورت گرفته، بهره گيري از امكانات ديجيتالي و سيستم هاي جديد كنترل محيطي است. ارزيابي تغييرات مصرف انرژي در محيط و حفاظت از توزيع پيشرفته انرژي، بهره وري ساختمان را به حداكثر رسانده است.واضح است كه سيستم كنترل در چنين سيستم هاي محيطي فعال و غيرفعال آميخته (چهره هاي متحرك و ديناميك فضا) و پيچيده تنها از طريق نرم افزارهاي رايانه اي قابل هدايت هستند. استفاده آشكار از فن آوري در فضا به عنوان بخشي از ساختمان در كنار ساير چيزها، اقليم داخلي را تنظيم و تعديل كرده، دما، رطوبت، جريان هوا، تابش و پخشايش نور را تحت كنترل در آورده، امكانات سازه اي بيشتري را فراهم مي آورد و موقعيت هاي مناسبتري را براي يك طراحي با كيفيت ايجاد مي كند.
معماري در عصر IT مي تواند از طريق دست يافتن به فرم هايي از روند توسعه اش از طبيعت و حركت به سمت بوم شناسي از طريق پيوند سايبرنتيك، روند بهينه سازي مصرف انرژي را رويت پذير سازد.
معماري جديد روابطي نو با طبيعت برقرار كرده است كه ديگر نه با گوناگوني بلكه با يكپارچگي شان شناخته مي شوند. كشف عوامل پيوند، آدمي را قادر مي سازد كه ساخت و چشم انداز را از نو تغيير دهد. داخل و خارج يكسان مي شوند زيرا هر دو جزئي از ساختار اطلاعات مجرد را شكل مي دهند.
براي قرن آينده طرف گفت و گوي آدم عبارت خواهد بود از "زمين و مدرن ترين دستگاه ها."
|
