سميرا ربيعي
طبق آمار، زباله هاي بيمارستاني تهران 70 تن در روز است، اما در واقع مقدار آن چند برابر اين آمار است. معضل اساسي در خصوص زباله هاي بيمارستاني  مديريت آن در مبدا، نحوه جمع آوري و حمل و دفع آن است
داستان دفع زباله هاي بيمارستاني، حكايتي است مفصل كه هر از چند گاهي به محل مناقشه وزارت بهداشت، شهرداري و محيط زيست تبديل مي شود. در حال حاضر يكي از بهترين وسايل براي از بين بردن مواد زائد جامد در بيمارستان ها، استفاده از دستگاه  هاي زباله سوز است، اما مشروط بر اينكه مكان يابي محل نصب آن با هماهنگي سازمان حفاظت محيط زيست انجام گيرد.
سوزاندن زباله ها با دستگاه هاي زباله سوز، طبق قوانين جاري كشور براي هر بيمارستان از وظايف ضروري است كه مديريت بيمارستان ملزم به انجام آن است. دفع سريع زباله هاي بيمارستاني به علت وجود پسمانده مواد غذايي، جرم هاي ميكروبي و عوامل بيماري زاي ديگر چون مواد تشريحي و مواد زائد اتاق عمل، داراي اهميت بهداشتي خاصي است. بنابراين سوزاندن اين مواد به وسيله دستگاه هاي زباله سوز كاري غيرقابل اجتناب بوده و معمولا به عنوان مناسب ترين راه حل شناخته شده است.
اين دستگاه ها بايد با توجه به گنجايش بيمارستان و حجم زباله توليد شده، طراحي و نصب شوند. نظارت كامل بر كار اين دستگاه ها از ايجاد گازهاي فرار و بدبو كه در نتيجه احتراق ناقص به وجود مي آيد، جلوگيري به عمل مي آورد. امروزه فوريت در سوزاندن و از بين بردن زباله و رعايت حداقل زمان نگهداري مواد زائد در بيمارستان ها ضروري است، زيرا ازدياد روزمره وسايل يك بار مصرف در بيمارستان ها كه عموما از مواد قابل احتراق تشكيل شده اند، از يك سو موجب افزايش زباله هاي آلوده مي شوند و از سوي ديگر خطرات آتش سوزي در بيمارستان را به وجود مي آورند.
نگهداري موقت مواد زائد
نوع زباله هاي بيمارستاني باتوجه به نوع كار و وظيفه هر بخش متفاوت است. به طور كلي زباله بخش هاي مختلف بيمارستان ها به هفت گروه تقسيم مي شوند كه با شناخت كيفيت و كميت مواد زائد هر بخش بايد نسبت به نگهداري موقت زباله و محل آنها به دستگاه زباله سوز اقدام كرد.
زباله هاي عادي بيمارستاني نياز چنداني به مراقبت شديد ندارند و همراه با زباله هاي شهري قابل جمع آوري و دفع هستند. بنابه توصيه مقامات بهداشتي و مقرراتي كه از جانب مسئولان وضع شده است، ناگزير بايد حمل و نقل زباله در بيمارستان ها به وسيله كيسه هاي نايلون ضخيم مخصوصي كه براي اين منظور طرح ريزي شده است، انجام گيرد.
مواد زائد خطرناك مثل مواد زائد عفوني، جرم هاي ميكروبي و زائده هاي گوشتي و محيط هاي كشت را بايد در كيسه هاي محكم و مقاوم در برابر ضربات و صدمات مكانيكي نگهداري كرد تا طبق ضوابط ويژه، نسبت به دفع آنها اقدام شود. در مورد اندام هاي انساني، تمامي زوائد بويژه اعضايي كه مشتمل بر استخوان هستند جداگانه در سردخانه هاي ويژه نگهداري شده و هر چند يك بار طبق اصول متعارف مذهبي در گورستان دفن خواهند شد. كانتينرهاي زباله كه براي حمل زباله هاي عمومي به بيمارستان مورد استفاده قرار مي گيرند، نبايد هيچ گونه روزنه يا شكافي داشته باشند تا از دسترس گربه، موش و ديگر موجودات موذي در امان باشند. پسمانده هاي اتاق عمل و لوازم مستعمل آن بايد در كانتينرهاي بدون شكاف و روزنه محافظت شده و پس از نگهداري در محل هاي ويژه همراه با مواد زائد خطرناك، طبق اصول منحصر به خود دفع شوند.
مواد زائد عفوني و پاتولوژيكي حتما بايد از ساير مواد جدا شود و نسبت به دفع آنها توجه خاصي مبذول شود. مواد زائد عفوني كه درجه آلودگي و خطر آنها بسيار بالاست، بلافاصله در محل به شكل قابل اطميناني كنترل خواهد شد. زباله هايي كه جداسازي شده و به عنوان زباله هاي خطرناك محسوب مي شوند، بايد در ظروف ضدرطوبت محكم ومقاوم در برابر ضربه هاي مكانيكي نگهداري شده و به اندازه هايي جادهي شوند كه بتوان در آنها را محكم بسته و كنترل كرد. به طور كلي نگهداري اين گونه زباله ها در كيسه هاي پلاستيكي يا ظروف فلزي با رنگ هاي مشخص انجام مي شود.
ضدعفوني زباله هاي بيمارستاني
در حالي كه روزانه 50 هزار تن زباله بيمارستاني در كشور توليد مي شود، تنها 11 بيمارستان كشور زباله هاي خود را ضدعفوني مي كنند. اين درحالي است كه براساس مصوبه مجلس شوراي اسلامي، بيمارستان ها مسئول زباله هاي توليدي خود هستند و بايد درخصوص پسمانده هاي توليدي خود ونحوه دفن آنها پاسخگو باشند.
مديركل اداره سلامت محيط و كار وزارت بهداشت علي اصغر فرشاد مي گويد: اواخر سال 83  ، دولت اعتباري را در اختيار وزارت بهداشت قرار داد تا براي زباله هاي بيمارستاني فكري كند، پيشنهاد وزارت بهداشت براي ابتداي اين طرح يك ميليارد تومان بود كه در عمل 450 ميليون تومان اختصاص يافت.
او ادامه مي دهد: با اين پول فقط توانستيم 11 بيمارستان را از مجموع 800 بيمارستان در 11 دانشگاه علوم پزشكي كشور براي ضدعفوني كردن زباله هاي بيمارستاني فعال كنيم، به همين دليل بيمارستان هاي مشكل دار را براي مرحله پايلوت انتخاب كرديم و قرار شد در صورت موفق بودن طرح، بي خطرسازي زباله هاي بيمارستان ها، به همه بيمارستان هاي كشور تسري پيدا كند.
طبق آمار، زباله هاي بيمارستاني شهر تهران 70 تن در روز است، اما در واقع مقدار آن چند برابر اين آمار است كه مديريت آن در مبدا، نحوه جمع آوري و حمل و دفع مشكلات بسياري دارد. معضل اساسي در خصوص زباله هاي بيمارستاني عدم تفكيك آنها در مبدا است كه با اصرار و پيگيري هاي وزارت بهداشت تعداد كمي از بيمارستان ها، آن هم به صورت نامناسب و غير بهداشتي عمل تفكيك را انجام مي دهند. از سوي ديگر بيش از 80 درصد از 105 بيمارستان تهران فاقد سيستم تصفيه فاضلاب بوده و 96 درصد از اتاقك تبديل براي نگهداري زباله برخوردار نيستند.
اين در حالي است كه براساس آمارهاي موجود زباله هاي بيمارستاني روزانه حدود يك درصد از 50 هزار تن زباله توليدي در كشور و 70 تا۱۰۰ تن زباله توليدي در تهران را تشكيل مي دهند، اما هنوز راهكار مناسبي براي حمل  و جمع آوري آنها انديشيده نشده است.
گرچه مجلس جمع آوري حمل و دفع زباله  هاي بيمارستاني را به عهده خود بيمارستان ها گذاشته است، اما تا هنگامي كه بيمارستان ها بتنهايي يا با بستن قرارداد با شركت هاي خصوصي اين كار را انجام ندهند، شهرداري خود را موظف مي داند كه نسبت به اين كار اقدام كند. با اين حال برخي بيمارستان ها تفكيك زباله را به طور كامل انجام نمي دهند و زباله هاي عفوني و عادي را با هم بسته بندي مي كنند. اين كار حجم كار و هزينه دفع زباله را بسيار بالا مي برد، چون شهرداري از تفكيك زباله  هاي عفوني از عادي مطمئن نيست و مجبور است همه زباله هاي بيمارستاني را گندزدايي كند. از سوي ديگر هزينه اي كه شهرداري بابت اين كار از وزارت بهداشت مي گيرد به هيچ  وجه  متناسب با خدماتي كه ارائه مي دهد نيست.
معاون خدمات شهري تهران مي گويد: در حال حاضر شهرداري براي هر كيلو زباله ويژه، حدود۴ تومان از وزارت بهداشت مي گيرد و بالغ بر 100تومان از منابع شهرداري خرج مي كند تا اين زباله ها را جمع آوري كند.
محمدجواد محمدي زاده با بيان اينكه براي از بين بردن زباله هاي ويژه شهر تهران يك زباله سوز 100 تني كافي است، مي گويد: در حال حاضر حدود۳۵ تن زباله بيمارستاني داريم كه غير از مراكز بيمارستاني كه حدود 330 مركز است يكهزار و 700 كلينيك نيز وجود دارد كه بيماران را به صورت سرپايي مداوا مي كنند و باتوجه به افزايش تعداد مراكز درماني براي تهران، يك زباله سوز 100 تني براي از بين بردن زباله هاي ويژه كفايت مي كند.
او معتقد است: براي نصب يك دستگاه زباله سوز در تهران حدود 35 ميليون دلار سرمايه براي ساخت و راه اندازي زباله سوز مركزي و پيش بيني ناوگان مورد نياز جمع آوري زباله و انتقال به زباله سوز مركزي لازم است و حتي شهرداري آمادگي دارد از منابع مردمي استفاده كرده و هنگامي كه وزارت بهداشت پول دفن زباله ها را پرداخت كرد، شهرداري نيز بازپرداخت وام را انجام دهد.
معاون خدمات شهري اولويت استفاده از زباله سوز مركزي را ابتدا با پسماندهاي بيمارستاني و در مرحله دوم براي زباله هاي صنعتي و كشاورزي مي داند.
محمدي زاده با اشاره به قانون پسماندها كه مصوب مجلس شوراي اسلامي است مي گويد: هزينه دفن، حمل و امحاي زباله هاي ويژه اعم از زباله هاي بيمارستاني برعهده توليد كننده است.
او مي گويد: شهرداري چندين درخواست از وزارت بهداشت دارد: ابتدا تفكيك زباله از مبدا انجام شود، چون در حال حاضر در روز بالغ بر 70 تن زباله بيمارستاني در تهران از حدود 330 مركز جمع آوري مي شود كه نزديك نيمي از آن زباله عادي است. دومين خواسته شهرداري اين است كه طبق نص صريح قانون پسماندها، هزينه هاي مرتبط با حمل و دفن زباله ويژه را وزارت بهداشت بپردازد و آخرين خواسته شهرداري اين است كه طبق توافقات صورت گرفته امحاي زباله هاي بيمارستاني و خطرناك را وزارت بهداشت انجام دهد.
محمدي زاده ادامه مي دهد: وظيفه شهرداري تهران جمع آوري زباله هاي عمومي شهري است و زباله هاي ويژه اعم از زباله هاي بيمارستاني، كشاورزي و صنعتي وظيفه حمل و نقل و معدوم كردنش بر عهده توليدكننده است. اگر وزارت بهداشت پسماندهاي بيمارستاني را گندزدايي كند و از حالت ويژه به حالت عادي در آورد، وظيفه حمل و نقل آن بر عهده شهرداري است و تا زماني كه تبديل به زباله هاي عادي نشده، جزو وظايف وزارت بهداشت است. با اين شرايط به نظر مي رسد مهمترين مشكلات مديريت مواد زائد جامد، عدم اطلاع رساني و آگاهي بخشي كافي به مردم، روش هاي جمع آوري سنتي، تلاش مقطعي و ارتباط ناهماهنگ مسئولان و دستگاه هاي ذي ربط و وجود خلا هاي قانوني است؛ مشكلاتي كه بايد برطرف شود تا يك بار براي هميشه اين حكايت دنباله دار پايان يابد.

در ساعات پاياني شب هاي تهران، خصوصا در روزهاي تعطيل اگر گذرتان به بعضي نقاط شهر بيفتد گرفتار راه بندان هاي نسبتا سنگيني خواهيد شد؛ راه بندان هايي كه اگرچه شما از وجود آن خبر داريد، ولي به ناگزير مجبور هستيد آنها را پشت سر بگذاريد تا بتوانيد به محل موردنظر خود برسيد. به عنوان مثال راه بندان خيابان ولي عصر (عج) (حوالي پارك ملت) براي مسافران و رهگذران هر شب اين خيابان امري عادي شده است، خصوصا در فصل گرما كه كمتر كسي حوصله و طاقت ماندن در خانه را دارد و همه دنبال راه فراري مي گردند براي اينكه هم نسيمي به سر و رويشان بخورد و هم اينكه خلقي تازه كنند.
اما نكته جالب توجه دراين بين اين است كه تعداد قابل توجهي از خودروهايي كه باعث ايجاد شلوغي و تراكم ترافيكي در اين نوع محل ها مي شوند، پاي ثابت ماجرا هستند؛ يعني اينكه كافي است شما به مدت دو ساعت در نقطه اي از همان حوالي بايستيد و خودروهايي كه تردد مي كنند را ببينيد و به خاطر بسپاريد. خواهيد ديد كه تعداد نسبتا زيادي از خودروها كه اغلب سرنشينان آنها جوان هستند، در حال ترددي دائمي از بالا به پايين و بالعكس هستند، يعني اينكه تنها هدف آنها خيابان گردي و گذراندن اوقات بيكاري است كه ظاهرا با توجه به دلبستگي هاي اين دسته ازجوانان به خودروهايشان راه ديگري براي گذراندن وقت وجود ندارد.
در بعضي ديگر از خيابان ها هم عده اي ديگر كه گويي حرفه اي تر و كمي هم جسورتر هستند، مراسم رسمي كورس برگزار مي كنند؛ برنامه اي كه همانطور كه قبلا هم در همين ستون نوشته بوديم، آسايش بسياري از شهروندان را از همه سو سلب مي كند.
اگر كمي جامع تر به اين نكات دقيق شويم، درخواهيم يافت كه بزرگ ترين دليل ايجاد اين مشكلات، وسوسه هاي اغواكننده خودرو است. روزي، روزگاري خيلي از جوانان، همه هنرهاي خود را در سواركاري به معرض نمايش مي گذاشتند و امروز اين مركب براي خيلي ها رنگ عوض كرده است كه البته اين تعويض مركب اگر باعث آزردگي كسي نشود، في نفسه ايرادي ندارد.
اما چه مي شود كرد؟ بارها به اين نكته اشاره شده كه بسياري از مشكلات شهري ما به دليل عدم اختصاص فضاهاي خاص براي برآورده شدن نيازهاي گوناگون گروه هاي مختلف اجتماعي است.
مسلما اگر محلي به عنوان پارك سواره يا پيست خودروهاي آماتور بتواند اين نياز تقريبا فصلي اين گروه از جوانان را برطرف كند، ديگر خيابان ها و بزرگراه هاي نه چندان فراوان و عريض و طويل تهران (در قياس با حجم اتومبيل هايي كه هر دقيقه يك فرزند به دنيا مي آورند) عرصه تاخت و تاز اين عده نخواهد بود و به اين ترتيب علاوه بر كاهش بار ترافيك بعضي از خيابان ها، دستاوردهاي ديگري نيز حاصل خواهد شد.
اولا اينكه فدراسيون اتومبيلراني بانظارتي دقيق و دلسوزانه مي تواند استعدادهاي شاخصي را براي پرداختن حرفه اي به اين ورزش نه چندان كم طرفدار كشف كند. دوم اينكه نيروي انتظامي با محدود شدن ميدان مي تواند نظارت بسيار دقيق تر و البته هوشمندانه تري بر نحوه خرج شدن اين علاقه ها داشته باشد. سوم اينكه امنيت جسمي و رواني بيشتري بر فضاي بعضي خيابان ها حاكم خواهد شد و باقي محاسن را هم شما مي توانيد بگوييد. كمي فكر كنيد، زياد سخت نيست.

رتبه دهم براي ماشين هاي گازسوز در ايران
ايران تا تاريخ جولاي 2005، به خاطر داشتن بيش از 48 هزار خودرو گازسوز در رديف 10 كشور اول جهان قرار گرفت.
اين خبري بود كه كارشناس كنترل پروژه تبديل خودروهاي گازسوز، عباس آخوندي اعلام كرد و در مورد آن گفت: كشور آرژانتين با يك ميليون و 413 هزار و 664 خودرو گازسوز رتبه نخست را در جهان دارد.
اين درحالي است كه مدير گروه CNG شهرداري تهران با اشاره به اينكه تاكنون 18 جايگاه اختصاصي عرضه گاز طبيعي در سطح شهر به بهره برداري رسيده است، گفت: ظرفيت اين جايگاه ها چهار برابر خودروهاي گازسوز موجود در تهران است.
مهندس مهدي حريري در اين مورد ادامه داد: شهرداري تهران طي توافقي با سازمان بهينه سازي مصرف سوخت، احداث 24 جايگاه را متعهد شد كه تاكنون موفق به بهره برداري از 18 جايگاه شده است و در حال حاضر عمليات ساختماني شش جايگاه باقيمانده نيز به پايان رسيده است. به گفته وي اين 24 جايگاه توانايي پاسخگويي به بيش از 60 هزار خودرو را در روز دارند، اين درحالي است كه تعداد خودروهاي گازسوز موجود در تهران بسيار كمتر از اين ميزان است.
ترافيك و تلويزيون هاي شهري
نصب تلويزيون هاي شهري براي اطلاع رساني سريع، دقيق و جامع به شهروندان، مدتي است كه در تهران آغاز شده و استقبال شهروندان و البته انتقاد عده اي را در پي داشته است. شهرداري تهران به عنوان مجري نصب اين تلويزيون ها، در يك ماه گذشته در دو نقطه از شهر تهران (ميدان ونك و تجريش) اقدام به نصب و راه اندازي اين تلويزيون ها كرده است. از جمله اين انتقادات، ايجاد ترافيك در مناطق نصب اين تلويزيون هاست كه به عقيده كارشناسان و مسئولان امر، بايد نهايت دقت در اجراي اين طرح صورت گيرد.
معرفي خدمات و فعاليت هاي بخش هاي مختلف اداري كشور، اطلاع رساني سريع در مورد حوادث غير مترقبه ، ارائه اطلاعات بازرگاني و تجاري، پخش اطلاعات و اخبار روز ايران و جهان با همكاري صدا و سيما و امكان ارتباط با ماهواره و خطوط پيشرفته مخابرات از جمله كاركردهاي اين تلويزيون هاست.
اما معاون خدمات شهري شهرداري تهران با بيان اينكه اين تلويزيون ها با نظر مساعد مسئولان و كارشناسان ترافيكي نصب شده است، گفت: مطمئن باشيد پس از تاييد حوزه معاونت ترافيك، تلويزيون ها نصب شده است.
محمد محمدي زاده درگفت و گو با ايرنا افزود: معاونت ترافيك هر منطقه در اين خصوص نظر مي دهد و نصب تلويزيون در ميدان ونك را معاون ترافيك شهرداري منطقه 3 تاييد كرده است.
وي گفت: صفحات تلويزيوني در بزرگراه ها و در نقاطي كه سرعت خودروها بالاست، موجب اختلال مي شود. در نصب اين تلويزيون ها در خيابان هاي اصلي شهر نه تنها هيچگونه منعي وجود ندارد، بلكه توصيه براي اجراي اين طرح نيز شده است. معاون شهردار تهران با بيان اينكه اين ضوابط فقط مربوط به تهران نيست، تاكيد كرد: در هر جاي دنيا كه برويد، اينها جزو ملزومات حيات شهري است و در تهران نيز بايد توسعه يابد.