محمد علي توحيد
منطقه پارس جنوبي بي شك موهبت ارزشمندي است كه به منبع كارآمدي براي توسعه كشور تبديل شده است.
بهره برداري از اين موهبت با تلاش و كوشش كارشناسان و متخصصان و دست اندركاران صنايع كشور از جمله صنعت نفت در حال انجام است.حدود ده سال از درك اهميت اين منطقه و آغاز برنامه ريزي براي بهره برداري از آن مي گذرد و در اين مدت تنها به برنامه ريزي اجراي طرح ها توجه شده است و هيچ برنامه جامع و كاملي براي اين منطقه تهيه و ارائه نشده است.
اگر بنا بر اين بود كه تنها يك طرح و يا تأسيسات خاص صنعتي در اين منطقه كشور اجرا شود قطعاً مي بايد بررسي هاي لازم و جامع به لحاظ فرهنگي، سياسي، و اقتصادي براي تعامل ارگانيك آن با منطقه انجام مي شد ولي منطقه پارس جنوبي در واقع بياباني است كه قرار است به يك مركز صنعتي بزرگ تبديل شود و شهري در آن پي ريزي شود. شهري جديد با كاركردهاي خاص كه اين كاركردها هنوز تعريف نشده است.
ما مسئول نيستيم
يكي از مشكلات ايران همواره اين بوده كه برخي افراد به رشته و وظيفه تخصصي خود نمي پردازند و در ديگر امور دخالت كرده و خود را صاحب نظر مي دانند.
اين ويژگي جامعه ايران اما هنگامي كه به بازخواست و يافتن مسئول و پاسخگويي منجر مي شود مخاطبي نمي يابد و پاسخ ها از اينگونه است كه ما مسئول نيستيم، وظيفه ما طراحي و اجراي امور فني است. اين انديشه مخرب متأسفانه در بسياري از افراد كه در يك شهر و حتي در يك اداره زندگي و يا كار مي كنند وجود دارد و بسياري از سئوالات جامعه ما به اين دليل است. چون افرادي به اينكه عملكرد آنان چه بر سر ديگران مي آورد اهميت نمي دهند.
اين مقدمه از اين رو بيان شد كه امروز زماني كه به مسئولان وزارت نفت گفته مي شود كه چرا براي منطقه پارس جنوبي طرح جامع و استراتژيكي وجود ندارد گفته مي شود كه ما مسئول اين امر نيستيم. وظيفه وزارت نفت برنامه ريزي براي توليد و اجراي طرح هاي صنعتي است. اگر چه در تقسيم كار كلان اجرايي در دولت چنين مسئله اي صدق مي كند اما اجراي يك طرح بدون داشتن توجيه لازم و منطق اجتماعي و اقتصادي قابل توجيه نيست.
يك طرح در ابعاد پارس جنوبي در زمان خود نيز به طرح جامعي نياز داشت و بايد مشخص مي شد كه روند اجراي آن در حجم ابتدايي پيش بيني شده چه تحولي براي منطقه به ارمغان مي آورد. ولي متأسفانه چنين طرح جامعي تهيه نشد.
و امروز قرار است حداقل بين ۲۰ تا ۴۰ پالايشگاه در اين منطقه ساخته شود.
به گفته برخي مسئولان چند شركت خارجي در ابتداي كار و براي حضور در طرح هاي پارس جنوبي خواستار بررسي طرح جامع منطقه شده اند و تأكيد كرده اند كه بدون وجود چنين طرحي وارد مديريت طرح ها نمي شوند.اينكه چرا خارجي ها بيشتر از ما براي آينده دل مي سوزانند سئوال بزرگي است كه اگر پاسخي براي آن يافت شد قطعاً ديگر مشكل مشابهي براي ما در ديگر طرح ها ايجاد نخواهد شد.
استان و محيط زيست
اجراي يك طرح در ابعاد طرح هايي كه در پارس جنوبي در حال اجراست تحولات و تغييرات عميق و گسترده اي در بافت طبيعي و اجتماعي ايجاد مي كند و قطعاً مشكلات آينده كه امروز برخي از آنها سرباز كرده است گريبان همه را خواهد گرفت ولي آن هنگام هيچ كس مسئوليت نخواهد پذيرفت.
شركت هاي بزرگ نفتي سال ها است كه به دليل مشكلات مشابهي كه در ديگر كشورها برايشان رخ داده است و متحمل خسارات سنگيني شده اند هيچگاه بدون توجيه و طرح محيط زيستي و در نظر گرفتن پيامدهاي اجتماعي طرح را اجرا نمي كنند.
مشكلات امروز
رشد و اجراي طرح هاي گوناگون در پارس جنوبي امروز شرايطي فراهم كرده كه زمين و مكان براي اجراي طرح ها كافي نيست و مناطق ديگري بايد به اجراي طرح ها اختصاص يابد.اين رشد چه آينده اي را پي مي گيرد و چه تغييراتي را در پي دارد.مطالعاتي براي مراحل قبلي نشده است و براي توسعه هاي جديد مشكلات افزايش يافته است. رشد جغرافيايي اجراي طرح ها به تحولات جمعيتي در جنوب كشور منجر شده كه تا كنون مشكلات آن هيچ بازتابي نداشته است ولي با افزايش جمعيت در اين منطقه كه اكثريت آنها كارگران مهاجر هستند مشكلات اين منطقه به شدت افزايش خواهد يافت.
بسياري از مناطق مسكوني موجود بايد تغيير محل داده شوند و يا نوسازي گردند. انتشار گازهاي مخرب در جريان اجراي طرح ها و عمليات بهره برداري در منطقه آثار زيانباري براي ساكنان اين منطقه دارد. با ادامه اين روند اگر براي حل مشكلات امروز كه در محدوده جمعيتي كوچكي در حال شكل گيري است برنامه ريزي نشود در آينده مشكلات بزرگتر و لاينحل خواهد شد و هزينه رفع آنها سنگين تر خواهد بود.
چه بايد كرد
پارس جنوبي يك فرصت است و قطعاً بهترين فرصت. علاوه بر اين ميدان گازي آن با قطر مشترك است و بايد با سرعت امكان برداشت ايران از آن به حدي برسد كه قطر را به يك استراتژي واحد براي برداشت از اين ميدان وادار كند.
اگر از اين فرصت به درستي و با بكارگيري انديشه علمي بهره برداري نشود در آينده مشكلاتي در پي خواهد داشت.
اين مشكلات شايد از سودي كه در پي دارد كمتر باشد ولي چرا امروز كه مي توان مشكلات آينده را پيش بيني و راه حل آن را يافت براي آن هزينه نمي شود. طراحي براي توسعه متوازن منطقه اي و اختصاص بخشي از درآمد منطقه براي اجراي طرح هاي زيربنايي پيش بيني براي مشاركت پيمانكاران مجري طرح ها براي ايجاد تأسيسات زيربنايي و مورد نياز در منطقه پارس جنوبي از جمله طرح هايي است كه مي تواند اجرا شود. اينكه ساكنان منطقه از موهبتي كه زير پاي آنان يافت شده چه سودي مي برند سئوالي است كه بايد به آن پاسخ داده شود و همه كساني كه براي اجراي طرح به اين منطقه وارد مي شوند بايد براي اين مشكل راه حلي داشته باشند .
هم انديشي
اخيراً منطقه ويژه اقتصادي پارس طرح هم انديشي توسعه صنعتي و چالش هاي فرهنگي _ اجتماعي با همكاري انجمن جامعه شناسي ايران را برگزار كرد.
اگر چه اين اقدام دير صورت گرفته ولي به هر حال بسيار خوب و قابل تقدير است. عاقبت گامي براي يافتن پاسخ براي سئوالي كه نخستين شركت خارجي در هنگام ورود به اجراي طرحي در منطقه از مسئولان مربوطه كرده يافت مي شود. اگر اين اقدام جدي و عملي پيگيري شود مي تواند به تحولي در اجراي همه طرح هاي بزرگ عمراني كشور منتهي شود. متأسفانه همواره مسئولان اجراي طرح ها با رفع مسئوليت و با اين موضع كه مسائل حاشيه اي مربوط به نهادهاي ديگر است از خود سلب مسئوليت مي كنند.
اينكه براي رفع مشكلات فرهنگي، اجتماعي و محيط زيستي يك طرح ملي و سودآور براي كشور همه نهادها بايد مشاركت كنند حرف باطلي نيست ولي به هيچ وجه ذره اي از مسئوليت مقامات مسئول اجراي طرح را سلب نمي كند، سئوال هاي بسياري مطرح است كه بايد پاسخ داده شود. اينكه اصولاً استانداردهاي لازم در اجراي طرح ها و آينده محيط زيست خليج فارس براي اجراكنندگان طرح ها اصولاً اهميت دارد.
اين سئوال البته براي طرح هايي كه در دو سوي خليج فارس اجرا مي شود مطرح است و ضرورت دارد كه اصولاً تلاش سازمان يافته و جدي از سوي كشورمان براي حفظ محيط زيست خليج فارس آغاز شود. چرا و چگونه طرح هاي نفتي و گازي در خليج فارس اجرا مي شوند و چه تغييراتي در محيط زيست اين منطقه بوجود مي آورند، بايد پاسخ داده شود.

سالانه ۷۰۰ هزار نفر به متقاضيان كار در ايران اضافه مي شوند
مهر: صندوق بين المللي پول با تحليل نيروي كار ايران، پيش بيني كرد طي برنامه پنج ساله چهارم، هرسال ۷۰۰ هزار نفر به نيروي كار ايران، اضافه شود.
به گزارش صندوق بين المللي پول، نيروي كار ايران طي برنامه پنج ساله دوم، سالانه رشدي معادل ۳/۳ درصد خواهد داشت.بر اساس اين گزارش، رشد جمعيت نيروي كار ايران در اواخر دهه ۱۹۹۰ برابر با ۵/۳ درصد و طي پنج سال گذشته و در فاصله سالهاي ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ برابر با ۳ درصد بوده است.اين گزارش مي افزايد: طبق آمارهاي رسمي اعلام شده، دولت ايران در تحقق هدف ايجاد سالانه ۷۶۰ هزار شغل جديد در سال در برنامه پنج ساله سوم منتهي به مارس ۲۰۰۵ تا حدود زيادي موفق بوده است.بر پايه همين گزارش، صندوق بين المللي پول به تفاوت آمارهاي رسمي ارائه شده درباره نرخ بيكاري در ايران اشاره كرده و مي افزايد: در حالي كه مركز آمار ايران نرخ بيكاري را ۲/۱۱ درصد اعلام كرده است، بانك مركزي ايران نرخ بيكاري را بالاتر از اين رقم اعلام مي كند.با اين وجود تحليلگران داخلي معتقدند كه نرخ واقعي بيكاري در ايران بيش از اين رقم است.اين افراد همچنين تاكيد مي كنند كه نرخ بيكاري در ميان افراد زير ۲۵ ساله بسيار بالاتر از نرخ بيكاري كلي در ايران است.
دومين كنفرانس بين المللي مديريت كيفيت در تهران برگزار مي شود
دومين كنفرانس بين المللي مديريت كيفيت فراگير و تجارت جهاني از ۱۵ تا ۱۶ آبان ماه سال جاري در تهران برگزار مي شود.به گزارش خبرنگار ما اين كنفرانس با حمايت سازمانهاي ملي و بين المللي و نمايندگاني از كشورهاي آلمان، ايتاليا، كانادا، انگلستان، چين و غيره و با شعار كيفيت راه پايداري در تجارت جهاني در آستانه روز ملي كيفيت در ايران و اكثر كشورهاي جهان در محل اجلاس سران كشورهاي اسلامي در تهران برپا مي شود.اهداف اين كنفرانس، آشنايي مديران ارشد و مياني كشور با آخرين پديده ها و دستاوردها و ابزارهاي نوين مديريتي و اقتصادي، آماده سازي مديران تصميم ساز كشور براي رسيدن به شاخص ها و معيارهاي جهاني و توسعه رويكرد حضور در تجارت جهاني، افزايش كيفيت محصولات و خدمات، فرآيندها و منابع انساني اعلام شده است.
اختلاف ۴۵۰ هزار تني در آمار گمرك و وزارت صنايع در مورد صادرات سيمان
گروه اقتصادي: در شرايطي كه گمرك جمهوري اسلامي ايران خبر از صدور ۱۴۵ هزار و ۹۰۷ تن سيمان طي سه ماهه اول امسال مي دهد، هدايت الله آقايي معاون وزير صنايع و معادن اين رقم را در مدت فوق معادل ۶۰۰ هزار تن عنوان مي كند.مهندس احمد قاسمي مدير كل دفتر صادرات وزارتخانه فوق نيز چندي پيش رقم صادرات سيمان طي دوره فوق را حدود ۱۵۰ هزار تن به ارزش ۸۵ ميليون دلار اعلام كرده بود.وي در گفتگوي اخيرش با ايسنا اظهار كرده است هيچ مرجعي نمي تواند مانع صدور كالا از جمله سيمان به خارج شود. وزير صنايع و معادن هم چندي قبل از عدم موافقت وزارت صنايع با ممنوعيت صادرات سيمان خبر داده بود.اين در حاليست كه جلال صفارزاده دبير انجمن صنفي كارفرمايان صنعت سيمان اخيرا اعلام كرده است صادرات سيمان از ۲۰ روز قبل براساس تصميم اين انجمن متوقف شده و تا ۲ ماه آينده با متعادل تر شدن قيمت داخلي سيمان دوباره از سر گرفته خواهد شد.

۸۴ ميليارد دلار درآمد نفتي ايران در سالهاي ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶
مهر: وزارت انرژي آمريكا در گزارشي به بررسي اوضاع كلان اقتصادي ايران و چشم اندازهاي آن در سالهاي آتي پرداخت و اعلام كرد: درآمد نفتي ايران در سال جاري و سال آينده به بيش از ۸۴ ميليارد دلار خواهد رسيد.اقتصاد ايران شديدا به درآمدهاي نفت وابسته است به طوري كه حدود ۸۰ درصد درآمدهاي صادراتي و ۴۰ تا ۵۰ درصد بودجه دولت ايران از نفت حاصل مي شود.
اين گزارش مي افزايد، قيمتهاي بالاي نفت خام در چند سال گذشته به رشد اقتصادي ايران كمك نموده است، با اين وجود كسري بودجه ايران كماكان به رشد خود ادامه داده است.بر پايه همين گزارش، در سال ۲۰۰۴ رشد واقعي توليد ناخالص داخلي ايران ۹/۵ درصد بود و پيش بيني مي شود در سالهاي ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ به ترتيب به حدود ۵/۵ و ۷/۴ درصد افزايش يابد.
اين گزارش حاكي است، قيمتهاي بالاي نفت خام باعث شد درآمدهاي صادراتي نفت ايران در سال ۲۰۰۴ با ۳۵ درصد افزايش نسبت به سال قبل از آن، به ۲/۳۲ ميليارد دلار برسد.
وزارت انرژي آمريكا همچنين پيش بيني مي كند كه درآمد ايران از محل صادرات نفت در سال جاري ميلادي به ۴۱ ميليارد دلار و در سال ۲۰۰۶ به ۴۳ ميليارد دلار افزايش يابد.
بر پايه همين گزارش، ميانگين صادرات نفت خام ايران در سال ۲۰۰۵ به طور متوسط ۶/۲ ميليون بشكه در روز بوده است و انتظار مي رود در سال ۲۰۰۵ با يكصد هزار بشكه افزايش، به ۷/۲ ميليون بشكه در روز برسد.
وزارت انرژي آمريكا در پايان بدهي هاي خارجي ايران را در پايان سال ۲۰۰۴ برابر با ۱۳ ميليارد دلار و ذخاير ارز و طلاي ايران را نيز ۳۰ ميليارد دلار تخمين زده است.
طي چند سال آينده ميزان توليد مواد پليمري ايران به ۱۰ ميليون تن مي رسد
گروه اقتصادي: رئيس دانشكده پليمر دانشگاه اميركبير گفت: ميزان توليد مواد پليمري ايران طي چند سال آينده به ۱۰ ميليون تن خواهد رسيد.
به گزارش خبرنگار ما، سيدرضا غفاريان افزود: جهت گيري استراتژي صنعت پتروشيمي و نفت كشور ايجاد ارزش افزوده بر روي پليمرهاست.
وي همچنين تأكيد كرد: ارزش  قراردادهاي تحقيقاتي صنعت پليمر كشور با دانشگاه اميركبير به يك ميليارد تومان مي رسد.
قرار است چهارمين كنفرانس بين المللي علوم و تكنولوژي پليمر ايران از ۵ تا ۷ مهرماه امسال در دانشگاه صنعتي اميركبير برگزار شود.