روزي روزگاري سينما
اين روزها بازيگران سينما و تلويزيون در تئاتر حضور فعالي دارند و همين سبب شده كه برخي، فروش بالاي نمايش هاي روي صحنه را حاصل همين كوچ بدانند
علي حسيني
اين يك رسم هميشگي بوده كه بازيگران تئاتر پس از چندي، جذب سينما مي شوند. در واقع وسوسه هاي دنياي سينما و تصوير، هميشه چنان بوده كه تئاتري ها جذب هنر هفتم شوند. براي اين حضور يك دليل ديگر هم ذكر مي شود. مانايي سينما در مقابل فاني بودن تئاتر كه پس از يك اجرا، ديگر همه چيز بدل به خاطره مي شود.
امسال، اما همه چيز شكل ديگري به خود گرفته است. اگر چند سال پيش حضور محمدرضا فروتن روي صحنه تئاتر حرف هاي زيادي را به همراه داشت و خيلي ها از دكتر علي رفيعي كه اين ستاره سينما را براي بازي در رومئو و ژوليت برگزيده بود، انتقاد كردند، حال، حضور سينمايي ها در تئاتر چنان چشمگير است كه نمي توان از آن چشم پوشيد. اگر تئاتري ها گمان مي كنند كه تصوير حك شده بر نگاتيو، آنها را ماندگار مي كند، سينمايي ها هم به اين نكته فكر مي كنند كه تجربه بازي در مقابل نفس تماشاگر بايد يك تجربه منحصربه فرد باشد.
فنز؛ سرآغاز
اوايل امسال كار محمد رحمانيان بدل به يك بمب خبري شد. رحمانيان البته در گروهش حبيب رضايي را از قبل داشت كه كار در تئاتر و سينما را تقريبا به طور همزمان آغاز كرده بود، اما حضور همزمان پرويز پرستويي كه پس از سالها، بار ديگر روي صحنه برمي گشت و ترانه عليدوستي كه مي خواست براي نخستين بار حضور روي صحنه را تجربه كند، تركيبي را ساخته بود كه تماشاي فنز را كاملا به يك كنجكاوي بدل مي كرد.
وقتي هم كه كار روي صحنه رفت، اتفاق جالبي افتاد. تقريبا هيچ كس نخستين ديالوگ هاي پرستويي را زماني كه وارد صحنه مي شد، نمي شنيد، چون تشويق حضار چنان بود كه پرستويي مجبور مي شد همزمان، تن صدايش را با اين تشويق ها همراه كند. استقبال بي نظير از فنز را خيلي ها به پاي شهرت ستارگانش گذاشتند و نمي شد كتمان كرد كه به رغم سابقه پرستويي در تئاتر، تماشاگراني به ديدن او مي آمدند كه پرستويي را به عنوان يك ستاره سينما مي شناختند. حضور عليدوستي كه در سينما هم بازيگر كم كاري است، موقعيتي مشابه را براي او به همراه داشت. فنز، استثنايي فروخت و در حالي از صحنه پايين آمد كه هنوز خيلي از دوستداران تماشاي اين نمايش، موفق به ديدن آن نشدند. اما اين پايان داستان نبود. در روزهايي كه فنز روي صحنه بود، اخباري مبني بر حضور چند كارگردان و بازيگر سينمايي ديگر در تئاتر شنيده شد كه جالب ترين مورد، خبر روي صحنه بردن يك كار توسط بهمن فرمان آرا بود. هر چند فرمان آرا چند هفته بعدتر اعلام كرد كه به دليل ناهماهنگي ها در عرصه تئاتر، كاري روي صحنه نخواهد برد. در آن مقطع، يكي از كارهاي مهمي كه صحبت از آن به ميان آمد، نمايش پنجره ها از فرهاد آئيش بود كه او هم آخرين كارش را با گروه خود، چند سال قبل روي صحنه برد و سه، چهار سالي از فضاي تئاتر فاصله گرفته بود. در ميان آنها كه اعلام كردند نمايشي را اجرا خواهند كرد، آئيش خوش قول تر از ديگران بود.
تلويزيون در تئاتر
در گروه بازيگران كار فرهاد آئيش، همان چيزي جلب نظر مي كند كه در فنز محمد رحمانيان به چشم مي آمد؛ حضور بازيگراني كه عمدتا در عرصه تصوير – چه سينما و چه تلويزيون- حضور پررنگ تري داشتند و حتي برخي اولين بار بازي روي صحنه را تجربه مي كردند. سروش صحت، بهاره رهنما، شاهرخ فروتنيان، افسانه چهره آزاد و رحيم نوروزي، هر چند برخي تجربه كار در تئاتر هم دارند، اما عمدتا چهره هاي سينمايي و تلويزيوني پذيرفته شده اند. پنجره ها البته چند چهره قديمي تر هم در خود دارد كه از فعالان تئاتر و سينما هستند؛ علي نصيريان، مائده طهماسبي و خود فرهاد آئيش كه اعتبارشان را در هر دو عرصه سينما و تئاتر كسب كرده اند. آنچه درباره فنز گفته مي شد و خيلي ها اعتقاد داشتند كه فروش بي سابقه آن حاصل حضور چهره هاي سينمايي در آن است، حالا با پنجره ها راحت تر به اثبات مي رسد. پنجره ها اثري است در رديف مجموعه موفق تلويزيوني اين سالها با فضايي راحت و بازيگراني كه سعي مي كنند طبيعي باشند و در همين راستاست كه حتي بازي تئاتري – به معناي شناخته شده آن- در اين اثر به چشم نمي خورد. پنجره ها تا حد زيادي يك مجموعه جذاب تلويزيوني است كه به صورت زنده و در قالب يك نمايش روي صحنه رفته است و همين حضور بازيگران آشنا روي صحنه كه به ديدار رودررو با آنها ختم مي شود، توانسته تماشاگران تلويزيوني را به سالن اصلي مجموعه تئاتر شهر بكشاند؛ مسئله اي كه اين روزها در سينما رخ داده و كارهايي با حضور بازيگران تلويزيوني، خيلي بهتر از فيلم هاي معمولي اين سينما در گيشه كاركرد دارند.
تداخل مديوم ها
اصولا در هنر ايران هيچ چيز سر جاي خودش نيست. اين نكته اي است كه خيلي ها به آن اشاره مي كنند و حالا اتفاقات اخير، اين موضوع را بهتر نمايان مي كند. حضور سينمايي ها در تئاتر، فضاي نمايش ها را تا حد زيادي سينمايي كرده و همزمان حضور تئاتري ها در سينما همين اتفاق را در شكل معكوس براي سينما به همراه داشته است. فيلم هاي زيادي در اين سالها روي پرده رفته اند كه عنوان شده تئاتري هستند و فضايشان به فضاي دنياي نمايش بيشتر نزديك است.هنوز نيمي از سال گذشته است و تا پايان سال، زمان براي اجراي نمايش هاي زيادي باقي است. با توجه به كوچ سينماها به عرصه تئاتر، بايد ديد اين روند ادامه خواهد داشت يا با رونق گرفتن دوباره سينما در ماه هاي پاياني سال، اين روند متوقف خواهد شد.
|