«ليواني حداقل نيمه پر»
به قلم كوفي عنان دبيركل سازمان ملل متحد
|
|
«سند نهايي» كه هفته گذشته در پايان اجلاس سران به تصويب رسيد به عنوان «مأيوس كننده» يا «ملايم» تعريف شده است. اين تا حدي صحيح است، همانگونه كه من در سخنراني خود در روز چهارشنبه گفتم. اما اگر كل آن را در نظر بگيريم، اين سند هنوز هم بيانگر چشمگير اتحاد جهاني در طيف گسترده اي از مسايل است.
اين سند به عنوان خبري خوشايند بعد از هفته ها مذاكره فشرده ارائه گرديد. تا صبح سه شنبه هفته گذشته هنگامي كه رهبران جهان به نيويورك رسيده بودند، هنوز ۱۴۰ مورد عدم توافق و ۲۷ مورد حل نشده وجود داشت. بالاخره جهش نهايي ديپلماسي «يا بپذير يا رها كن» فرصت داد تا سند نهايي شود، اما خيلي دير به نحوي كه خبرنگاران و مفسران فرصت تحليل متن كامل را قبل از قضاوت نداشتند. جاي هيچ انتقادي به آنها نيست زيرا بسياري از قضاوت هاي ايشان اكنون در حال تجديدنظر يا داراي اختلاف مختصر است.
در واقع مايل به انتقاد از آنان نيستم، زيرا اغلب نسبت به من بسيار محبت داشتند. ايشان كشورها را مقصر ناكامي اظهار شده مي دانند كه ظاهراً در پذيرش پيشنهادات جسورانه اي كه من ارائه داده بودم ناكام مانده اند. انصاف اين است كه همه چيز را بي پرده بگويم.
در ماه مارس، وقتي كه دستور كار اجلاس را پيشنهاد دادم، عمداً معيارها را در سطح بالايي قرار دادم چون در مذاكرات بين المللي هر چه كه مي خواهيد به آن دست پيدا نخواهيد كرد. همچنين من اصلاحات را در قالب يك مجموعه ارائه دادم، نه به اين معني كه انتظار داشتم آنها بدون تغيير تصويب شوند اما پيشرفت انتظار مي رفت با هم، نه تدريجي و خرده خرده به دست آيد زيرا امكان بيشتري بود كه كشورها چنانچه ببينند توجه جدي به ساير مسائلي شده كه براي ايشان از اولويت بيشتري برخوردار است، بر ملاحظات خود روي بعضي مسائل سرپوش بگذارند.
دقيقا اين آن چيز بود كه نهايتاً اتفاق افتاد.
سند نهايي حاوي تعهدات قوي، غيرمبهم از جانب كشورهاي كمك كننده و هم در حال توسعه براي برداشتن گام هاي دقيق به سوي دستيابي به اهداف توسعه تا سال ۲۰۱۵ است كه پنج سال قبل در اجلاس هزاره بر آن توافق شد، موضوعي كه اينك با حمايت رئيس جمهور بوش كه به وضوح در سخنراني خود در اجلاس هفته گذشته اذعان داشت- مي تواند بي چون و چرا گفته شود كه اجماع جهاني را پشت سر خود دارد.
سند حاوي تصميماتي براي تقويت ظرفيت سازمان ملل براي حفظ صلح، ايجاد صلح و صلح سازي شامل طرح كلي مشروح براي برقراري كميسيون ايجاد صلح به منظور تضمين تلاش بين المللي پايدار و با انسجام بيشتر براي ايجاد صلح پايدار در كشورهاي آسيب ديده از جنگ است.
شامل تصميماتي براي تقويت دفتر كميسر عالي حقوق بشر و دو برابر كردن بودجه آن، ايجاد نظام هشداردهنده اوليه جهاني براي بلاياي طبيعي، بسيج منابع جديد براي مبارزه با بيماري ايدز و ويروس سل و مالاريا و بهبود صندوق چرخشي مركزي اضطراري سازمان ملل است تا كمك هاي براي آسيب ديدگان از بلاياي طبيعي مطمئن تر و سريع تر در آينده ارائه گردند.
اين سند فاقد تعريف واضح از تروريسم است كه من به آن اشاره داشتم. اما براي نخستين بار در تاريخ سازمان ملل از سوي تمامي دولت هاي عضو حاوي محكوميت مطلق تروريسم «در كليه اشكال و مظاهر آن، انجام شده به وسيله هر كس، هر جا و براي هر قصد و نيتي» است، همچنين تلاش قوي براي تكميل كنوانسيون فراگير درباره تروريسم طي ۱۲ ماه و توافق براي تهيه خط مشي جهاني ضدتروريسم است كه باعث تضعيف تروريست ها مي گردد و در عين حال جامعه بين المللي ما را تقويت مي كند.
شايد با ارزش ترين مورد براي من پذيرش شفاف تمامي كشورهاي عضو ملل متحد درباره برقرار بودن مسئوليت دسته جمعي در حمايت از مردم غيرنظامي در برابر نسل كشي، جنايات جنگي، پاكسازي قوي و جنايات عليه بشريت با تعهدي است كه هر جا مسئولان محلي آشكارا ناكام ماندند، اين مهم از راه شوراي امنيت به انجام برسد. من براي نخستين بار در ۱۹۹۸ زماني كه تجربه گريزناپذير ناكامي هاي ما در بوسني و روآندا به وقوع پيوست از اين موضوع دفاع كردم.
پيشنهاد من براي شوراي جديد حقوق بشر سازمان ملل نيز مورد قبول قرار گرفت، اگر چه بدون جزئيات مربوط به آن، كه اميدوار بودم اين نهاد را نسبت به كميسيون حقوق بشر فعلي بهتر نمايد. اين موارد براي مجمع عمومي باقي مانده است تا طي سال آينده نهايي نمايد. ملت هايي كه قوياً به حقوق بشر اعتقاد دارند بايد سخت تلاش نمايند تا يقين حاصل شود كه نهاد جديد تحول واقعي به وجود آورد.
كشورهاي عضو بيشتر پيشنهادات مشروح من را براي اصلاح مديريت (در سازمان ملل) پذيرا شدند. در آينده نزديك ما بايد بازرسي و حسابرسي مستقل و قاطع در مورد كارمان داشته باشيم؛ از طريق حذف دستچيني از وظايف منسوخ و باز خريد كارمندان بتوانيم انرژي هاي خود را بر اولويت هاي امروز متمركز كرده و افراد درست را براي برخورد با آنها استخدام كنيم و بازنگري كامل از قوانين حاكم بر استفاده از منابع مالي و انساني مان ارائه دهيم.
اما آنان از تعهدي روشن براي ارائه اختيار اجرايي قوي به دبير كل كه من و جانشينانم نياز خواهيم داشت تا بتوانيم طيف گسترده عملياتي كه سازمان ملل وظيفه انجام آن را برعهده دارد به عمل درآوريم، باز ايستادند.
من همچنين پيشنهاد اصلاح شوراي امنيت را ارائه دادم كه بتوان آن را به گونه اي گسترده بيانگر واقعيت هاي امروز كرد. اينجا نيز در اصول توافق هايي هست اما اجراي جزئيات كاري دشوار است. سند تعهد مي كند كه ملت ها براي رسيدن به تصميم به تلاش خود ادامه دهند و خواستار بررسي پيشرفت تا پايان سال ۲۰۰۵ مي شود.
عمده ترين كاستي سند ناكامي آن در پرداختن به تكثير سلاح هاي هسته اي است كه بيشترين تهديدي است كه ما با آن در آينده نزديك با در نظر گرفتن اينكه ممكن است اين سلاح ها به دست تروريست ها بيافتد، رو به رو هستيم. بعضي كشورها مي خواستند اولويت قطعي را به عدم تكثير بدهند در حالي كه ساير كشورها تأكيد داشتند كه تلاش ها براي تقويت معاهده عدم تكثير سلاح هاي هسته اي (NPT) بايد شامل گام هاي بيشتر به سوي خلع سلاح باشد. بنابراين ناكامي كنفرانس براي (NPT) در ماه مه دوباره تكرار شد.
مطمئناً اين مسئله جدي تر از آن است كه به دليل حركت «اول شما انجام بده _ نخير شما اول» به گرو گذاشته شود.
من از رهبران هر دو طرف تقاضا دارم تا سياستمداري مؤثرتري نشان دهند و تلاش فوري براي يافتن زمينه مشترك بيابند. در غير اين صورت اين اجلاس ممكن است فقط به خاطر ناكامي براي درنگ در حل معماي رژيم عدم تكثير هسته اي به خاطره ها سپرده شود و ساير موفقيت هاي واقعي آن تحت الشعاع قرار گيرد.
منبع: مركز اطلاعات سازمان ملل متحد
|