سعيده امين
براي تمامي آنهايي كه رمز و راز دانايي را جست وجو مي كنند، قرآن به آينه اي مي ماند كه از اسرار هستي با انسان سخن مي گويد. دومين نمايشگاه هنري قرآن كريم از اول تا پايان ماه مبارك رمضان در فرهنگسراي نياوران برپاست و آثار هنري كلاسيك و مدرن هنرمندان خطاط، نقاش و سفال گر در معرض ديد عموم قرار گرفته است، آثاري كه حكايتي شگفت در سينه دارند؛ حكايتي كه مي كوشد جان ها را با شمه اي از عطر الهي صفا بدهد.
در اين نمايشگاه هنرمنداني چون محمد مهدي انوشفر، نصرالله افجه اي، سيدمحمد احصايي، مهدي حسيني، گيزلاسينايي، فرح اصولي، هادي جمالي، سيدمحمد فدوي، منصوره حسيني و كورش شيشه گران آثار خود را به نمايش گذاشته اند؛ نگارخانه بزرگ و خوش ساخت فرهنگسراي نياوران جايي براي نمايش اين آثار است.
در حياط اين فرهنگسرا ويدئوآرت زيبايي با موضوع آفرينش، اولين لحظه خلقت آدم را به تصوير مي كشد. اين ويدئوآرت كاري ست از فريده شهبازيان كه روي پرده اي سفيد به نمايش گذاشته مي شود.
درون نگارخانه مقابل پله هاي طبقه همكف، 22 قطعه از آثار سراميك دايره اي شكل استاد حميدرضا ناظريان روي ديوار نصب شده است كه آيا شريفه بسم الله الرحمن الرحيم را با لعاب سفيد رنگي به زيبايي برسراميك ها نقش زده است. اين قطعات يك كار ابداعي از استاد ناظريان است كه به شكل گرافيكي روي آن كار كرده است.
يكي از زيباترين آثار اين نمايشگاه متعلق به محمدمهدي انوشفر از پيشكسوتان هنر سفال و سراميك كشور است؛ دوتابلو 95*۶۰ سانتي متري يكي با عنوان كبسم الله و ديگري نمايي از بافت سنتي كه روي آن نام هاي خداوند حك شده است. ويژگي كار استاد انوشفر استفاده از گل مجسمه و لعاب، منحصر به فرد زرين فام است.
استاد انوشفر يكي از معدود كساني ست كه از لعاب زرين در آثارش استفاده مي كند. لعاب زرين در كاشي هاي دوره ايلخاني كاربرد داشته و در حال حاضر فقط تعداد انگشت شماري از تركيب اين لعاب مطلع هستند. چهار قطعه تابلو سيد محمد احصايي از آن دست آثاري ست كه توجه بسياري از بازديدكنندگان را به خود معطوف مي كند. او از خوشنويسان بنام است و بعد از اينكه در هنر خوشنويسي به كمال رسيده، آن را با نقاشي مدرن تلفيق كرده و اثري بديع را پديد آورده است.
4قطعه تابلو بزرگ و سفيد رنگ، دوبه دو كنار هم با موضوع كطواف طراحي شده است. يك زمينه از رنگ روغن زيرهر تابلو ست كه روي آن را به لايه اي از رنگ اتومبيل آغشته كرده است. وقتي قلم درشت با حركتي سريع نام خدا و ائمه(ع) را طرح مي زند، زمينه صورتي كم رنگ نقاشي خود را نشان مي دهد. اثر احصايي يك كار كاملا ويژه و ابداعي ست كه بسياري از شاگردان جوانش در همين نمايشگاه سعي داشتند به نوعي آن را تكرار كنند.
مهدي حسيني تابلو آبستره خود را در اندازه 150*۱۰۰ در اين نمايشگاه در معرض تماشا قرار داده است. اين طرح ساده روايت كيافتن حضرت موسي در رود نيل است كه با مواد اكريليك روي بوم طراحي شده است. مهدي حسيني خود يكي از اعضاي هيات انتخاب آثار دومين جشنواره هنري قرآن كريم هم است.
تابلويي با عنوان كآدم و حوا در اندازه 150*۱۲۰ با تركيبي از مواد مختلف روي بوم طراحي شده است. اين تابلو اثر گيزلاسينايي هنرمند اتريشي الاصل است كه تلفيقي از نقاشي و مينياتور را روي بوم خلق كرده است.
در قسمت پايين تابلو دو جفت جاي پاي زن ومرد طراحي شده.
قسمت بالاي نقاشي، مينياتوري از يك زن است و در وسط آن، ماري كه به دور سيب سرخ حوا تنيده.
تابلو كبلعيده شدن حضرت يونس (ع) توسط ماهي نيز اثر ديگر گيزلاسينايي ست كه بازهم در آن با مواد تركيبي روي بوم كار كرده است. گيزلاسينايي همسر خسرو سينايي، كارگردان مطرح سينماي كشور است. او بعد از اينكه به ايران آمد، روي كاشي هاي ايراني تحقيق و پژوهش كرد و خودش مي گويد داستان هاي قرآن را از روي كاشي ها درك كرده است.
يكي از جذابيت هاي ديگر اين نمايشگاه حضور آثار محمدعلي ترقي جاه است. ترقي جاه نقاشي ست كه از المان هايي مثل اسب در آثارش زياد استفاده مي كند. اشكال اسب در اين آثار بسيار خاص است. ترقي جاه براي تابلواش عنوان انتخاب نكرده كه معناي آن، اين است كه بيننده را در برداشت شخصي از اين تابلو آزاد گذاشته است.
آثار بسيار مدرن و البته بديعي كه خالقان آنها خود راه كمال را طي كرده اند، در اين نمايشگاه فراوان است. سيدمحمدفدوي، نقاش پيشكسوت، تابلويي با عنوان كنام يار خلق كرده كه روي ورقه اي از طلا، لايه اي رنگ سياه پاشيده و سپس با دست در 16 قطعه مربع شكل، اسماء الهي را حك كرده. مجموعه اين تابلو 100*۱۰۰ است و توجه بازديدكنندگان بسياري را به خود جلب كرد.
منصور حسيني، هنرمندي كه هشتمين دهه عمرش را پشت سر مي گذارد، از اولين كساني ست كه خط را با نقاشي تلفيق كرده است. تابلوي او كه با مواد رنگ روغن روي بوم نام محمد(ص) را نقش كرده، تا كنون توجه بسياري را به خود جلب كرده است.
اثر ديگر تابلويي كلاژ با قطعات روزنامه متعلق به رحيم مولائيان است. اين طرح گرافيكي، عنواني ندارد و مواد آن نيز تكه تكه هاي روزنامه است كه با ظرافت كنار يكديگر قرار گرفته. در گذشته به اين هنر، قطاعي مي گفتند كه امروز به شكل نوين آن را كلاژ مي نامند.
در گوشه اي از نمايشگاه، تابلويي آبستره اثر كوروش شيشه گران خودنمايي مي كند كه يكي از دلايل جذابيت آن، خطوط درهم پيچيده اي ست كه طرح يك گل در تنگ گلدان را تداعي مي كند. استاد شيشه گران دراغلب آثارش با خطوط كار مي كند.
كهوالملك الحق المبين / او فرمانرواي بر حق آشكار است؛ اين نام، اثري جالب توجه از سيدعليرضا سعادتمند است؛ روي زمينه اي از سرزمين كويري. سراميك 8 گوش فيروزه اي رنگي (ستاره ايراني) با تاشي طلايي رنگ از آسمان به زمين نصب شده. روي سراميك آيه شريفه فوق نوشته شده و تركيب موادي از سراميك و گل روي ام.دي.اف قداست ويژه اي به اثر بخشيده است.
تابلوي بزرگ و بلندي از استاد محمود سمندريان در اين نمايشگاه وجود دارد. ابعاد اين نقاشي با عنوان نيايش 95*۱۰/۲ است و در زمينه آبرنگ زرد و نارنجي، قلم فلزي سياه رنگي به صورت خطوط كوتاه و منقطع طرح خورده است. او از پيشكسوتان نقاشي ست و و شاگردانش نيز در اين نمايشگاه حضور دارند.
استاد حبيب الله آيت اللهي از هنرمندان برجسته نقاشي كشور است. دو تابلو با سبك آبستره هندسي و با نام ككل في فلك يسبحون متعلق به اوست. مواد مورد استفاده رنگ روغن روي بوم است. در اولين نگاه به تابلوي او، مي توان نوعي تعليق را در اثرش ديد.
چندين قطعه سفال متعلق به زوج هنرمند محمد مهدي و منير قان بيگي در اين نمايشگاه وجود دارد. اين زوج هنرمند هر سال جزو داوران نگارگري هستند. در سراميك هاي قان بيگي خطوط كوفي و اسماء الهي بسيار مورد استفاده قرار گرفته است. نام مجموعه قان بيگي، اشرف الغني ست.
يكي از چشمگيرترين تابلوهاي نقاشي كاري ست از نصرالله افجه اي؛ خوشنويسي كه خطاطي را با نقاشي آراسته است. در تابلوي افجه اي آيات سوره مباركه بقره دور تا دور نام خدا از مركز تابلو به شعاع آن خوشنويسي شده است. ويژگي اين اثر بعد پذيري آن است؛ به قولي اين طرح پرسپكتيو دارد.
فرح اصولي هم آثارش را با عنوان كالهام به نمايش گذاشته است. او از سبك مينياتور در نقاشي هايش زياد استفاده كرده. ايرج اسكندري، طه بهبهاني و كاظم چليپا از ديگر هنرمندان حاضر در اين نمايشگا ه هستند.
ايرج اسكندري خود داور نمايشگاه هنر معنوي ست و بافت كاري اش با بسياري از هنرمندان ديگر متفاوت است. طيف هايي از رنگ سياه و سفيد در كار او، غار حرا را به تصوير كشيده.
طه بهبهاني از آن دست نقاشاني ست كه مبناي آثارش شعر و ادبيات است؛ كدر هر حباب عطر گلي از بهر تو انباشتم. كاظم چليپا فرزند هنرمند نقاش اسماعيل زاده است.
ناصر آراسته كه تابلوي كطلوع را به نمايش گذاشته، صبح هر جمعه در محوطه فرهنگسراي نياوران نقاشي مي كند. قدرت الله عاقلي با مس و برنج كار بسيار زيبايي را ارائه داده است. نام تابلوي او مجموعه خطوط آسماني ست.
آخرين كار هم اثري با نام كانظر و متعلق به اصغر كفشچيان مقدم است؛ مجسمه مردي بي سرزمين كه در لباس احرام ايستاده و دو تلويزيون مدار بسته روي شانه هاي چپ و راستش با نماهنگي زيبا تعبيه شده است. چيدمان اين هنر انسان را ياد روز محشر مي اندازد؛ با دو چشم رنگي و سياه و سفيد كه مدام باز و بسته مي شوند.
اين تصاوير تنها گوشه اي از نمايشگاه فرهنگي- هنري قرآن كريم است كه وقتي حسين صفار هرندي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي از آن بازديد كرد، 4ساعت سرگرم تماشاي آن بود؛ نمايشگاهي كه با ديدي مدرن حكايت از فراگير بودن نام قرآن در جهان معاصر دارد.