|
يافته هاي جديد، حقايق بيشتري از انرژي تاريك را برملا مي كنند
آيا انيشتين راست مي گفت؟
بررسي دهها ابر نواختر دوردست نشان داده است انرژي تاريك مي تواند همان ثابت كيهاني باشد كه هشتاد سال پيش انيشتين آن را به اشتباه معرفي كرده بود
|
|
|
گروه دانش و فناوري- ذوالفقار دانشي: قوي ترين تلسكوپ هاي جهان، ابر نواختر هاي دور دست را نشانه رفته اند تا انرژي تاريك را شناسايي كنند. انرژي تاريك، موجود اسرارآميزي است كه به نظر مي رسد عامل اصلي انبساط جاودانه عالم ماست. تحقيقاتي كه تاكنون در مورد انرژي تاريك انجام شده نشان مي دهد انرژي تاريك مي تواند همان ثابت كيهانشناختي باشد كه انيشتين زماني به اشتباه وارد معادلات نسبيت عام خود كرده بود. اخترشناسان نخستين بار در اواخر دهه ۱۹۹۰ توانستند وجود انرژي تاريك را آشكار كنند، آن هم با بررسي ابرنواختر هاي نوع اول. اين نوع ابرنواختر ها كه از انفجار كوتوله هاي سفيد به وجود مي آيند، اين خصوصيت را دارند كه حداكثر درخشندگي شان در تمام جهان يكسان است.
اما از سوي ديگر، نور ابر نواختر درون عالم منبسط شونده حركت كرده است، سرعت انبساط عالم سبب مي شود نور اين ابر نواختر كشيده شود و به سمت قرمز منتقل شود. اين پديده كه انتقال به سرخ نام گرفته، بدان معني است كه هرچه سرعت انبساط عالم در زمان انفجار ابرنواختر بيشتر باشد، انتقال به سرخ هم بيشتر است. حال اگر تمام ابر نواختر ها را بر اساس انتقال به سرخ و فاصله شان مرتب كنيم، مي توانيم بفهميم روند انبساط عالم چگونه بوده است.
در سال ،۱۹۹۸ نتيجه بررسي دهها ابر نواختر نوع اول منتشر شد و مشخص شد عالم ما در حال انبساط است و آهنگ اين انبساط هم مثبت است، يعني يك عامل ناشناس هر لحظه روند انبساط را بيشتر و بيشتر مي كند. فيزيكدانان اين عامل ناشناس را انرژي تاريك نام نهادند و علي رغم آن كه هفت سال از اين كشف گذشته، ماهيت و عملكرد انرژي تاريك هنوز ناشناخته است. البته چند نظريه كلي ارائه شده است!
گروه تحقيقاتي جست وجوي ميراث ابرنواختر ها (SNLS) براي بررسي نظريه هاي ارائه شده، برنامه اي تدوين كرده كه طي آن صدها ابر نواختر نوع اول را در پهنه كيهان شناسايي مي كند. اين گروه بين المللي از تلسكوپ كانادا- فرانسه - هاوايي استفاده مي كنند كه آينه اي به قطر ۶/۳ متر دارد و يكي از پيشرفته ترين آشكار سازي CCD جهان در آن نصب شده است. اين تلسكوپ كه بر فراز قله ۴۲۰۰ متري موناكي مستقر شده مي تواند بخش وسيعي از آسمان را در هر شب جست وجو كند و تاكنون توانسته دويست ابرنواختر را در كهكشان هاي دوردست شكار كند.هنگامي كه اين تلسكوپ ابر نواختري را آشكار كرد و درخشندگي اش را اندازه گرفت، تلسكوپ هاي بسيار بزرگتري وارد عمل مي شوند تا از نور اين ابر نواختر بسيار كم فروغ طيف نگاري كنند و انتقال به سرخ آن را تعيين كنند. در اين مرحله از بزرگترين تلسكوپ هاي موجود استفاده مي شود.نتيجه ابتدايي اين طرح كه با بررسي هفتاد ابر نواختر به دست آمده، منطبق با پيش بيني هايي است كه محافظه كارترين نظريه انرژي تاريك ارائه مي دهد، اين كه فضا نوعي انرژي دارد كه موجب انبساط جهان مي شود. انيشتين نشان داده بود اگر خلأ فضا داراي مقدار ثابتي انرژي باشد، نيرويي توليد مي كند كه گرانش را خنثي مي كند. انيشتين اين انرژي ثابت را ثابت كيهاني ناميد و تحقيقات گروه SNLS نشان داده آهنگ انبساط عالم در طول زمان منطبق با انتظاراتي است كه ثابت كيهاني ايجاب مي كند. از آن جالب تر اين كه مشاهدات نشان داده نيروي انبساطي انرژي تاريك در هشت ميليارد سال گذشته بيش از ۲۰ درصد تغيير نكرده است. در هشت ميليارد سال پيش، عالم نصف ابعاد امروزي اش را داشت.به نظر مي رسد اين يافته ها برخي از مدل هاي ارائه شده براي انرژي تاريك را نفي مي كند. مثلاً يكي از اين نظريات جديد ادعا مي كند اين نيروي انبساطي ناشي از تركهايي است كه پس از سرد شدن جهان آغازين در چارچوب فضا- زمان پديد آمد. نظريه ديگر از ابرگرانش به دست مي آيد. ابرگرانش، تلاشي است براي توصيف گرانش به صورت يك نيروي كوانتومي كه ذراتي بنيادي به نام گراوتيون و گراوتينيو آن را منتقل مي كنند.اما به عقيده برخي دانشمندان، گروه SNLS فقط سريع تر از بقيه گروه ها نتايج تحقيقات خود را اعلام كرده اند وگرنه شواهد آنها در حد ساير گروه ها است. اما به اين واقعيت هم بايد توجه داشت كه داده هاي گروه SNLS برخلاف ساير گروه ها، كاملاً يكنواخت است و همين سبب شده آنها به نتيجه كار خود بسيار مطمئن باشند.
منبع:.2005 Dec ۸ وNewScientist
|
