بيمارستان ها و مراكز اورژانس در برابر حوادث پيش بيني نشده نا امن هستند
فردا دير است
|
|
عكس:تزييني است/امير خلوصي
بنيامين صدر
وقوع زلزله هايي با قدرت هاي مختلف در جاي جاي ايران همچنان زنگ هاي خطر را براي شهرهايي پرجمعيت و ناموزون ايران به صدا درمي آورد. در كلانشهرهايي چون تهران كه حجم خيابان هايشان از تعداد خودروهاي درون آن كمتر شده، معلوم نيست كه در زمان وقوع زلزله چگونه امدادرساني خواهد شد.
مقاوم سازي بيمارستان ها و پايگاه هاي شبكه فوريت پزشكي در اورژانس، بناي ساختمان هاي آتش نشاني همچنين مدارس به عنوان مراكز پشتيباني در هنگام وقوع زلزله يا ديگر بلاهاي طبيعي، موضوعي است كه هرازچندگاهي مطرح مي شود و هر بار بدون سرانجام مشخصي رها مي شود.
۷۰ميليون ايراني تكيه به سيستم اورژانسي دارند كه هم اكنون 50درصد بناي پايگاه هاي آن و آمبولانس هايش فرسوده اند، نيروي متخصص كم دارد، رديف بودجه آن حذف و 65 پايگاه آن تعطيل شده است. از همه وحشتناك تر بيمارستان هايي است كه هركدام با نزديك به نيم قرن عمر با تكاني فرو مي ريزند. با چنين وضعيتي نظام فوريت هاي پزشكي كشور بي گمان نياز به مراقبت ويژه اورژانس دارد و اگر امروز به خود نياييم فردا خيلي دير خواهد بود!
اورژانس ايران در پس سه دهه قدمت ارائه خدمات در بخش درماني به عنوان تكيه گاه تامين سلامت مردم و فريادرس ، بيماران و مصدومان در گستره شهرها و جاده هاي كشور وهنگام بلايايي چون سيل و زلزله، ديرگاهي است كه از محروميت و كمبود تجهيزات نيروهاي متخصص امدادگر و از همه مهمتر فرسودگي و كهنگي پايگاه ها رنج مي برد. سال گذشته 60 پايگاه فرسوده اورژانس تعطيل شد كه نيمي از آن پايگاه ها در جاده ها كشور بودند. وقتي از رئيس اورژانس دليل اين نابساماني ها را مي پرسيم، پاسخ مي شنويم كه تنها در تهران بايد دست كم 200 پايگاه مدرن فوريت هاي پزشكي باشد در حالي كه هم اكنون 84 پايگاه فرسوده در تهران داريم. از اين گذشته در هر پايگاه دست كم بايد دو آمبولانس وجود داشته باشد و به ازاي هر چهار آمبولانس بايد يك آمبولانس پشتيباني باشد كه با اين حساب براي شهر تهران دست كم بايد 400 آمبولانس مجهز آماده عمليات باشند در شرايطي كه هم اكنون تنها 80 آمبولانس اورژانس كه 50 درصد آن فرسوده است در تهران وجود دارد.
در حال حاضر 705 پايگاه اورژانس در ايران فعال است كه باتوجه به لزوم فعاليت 833 پايگاه اورژانس كشور تا پايان برنامه سوم، 15پايگاه از برنامه عقب تريم كه دليل آن نيز به گفته رئيس اورژانس كشور، كمبود بودجه و تامين نشدن اعتبار لازم بوده است.
به گفته او اورژانس كشور بايد در اختيار دولت باشد كه به دليل نبود بودجه كافي در حال حاضر حدود
40 درصد مراكز اورژانس ايران در اختيار بخش خصوصي قرار گرفته است. هم اكنون بودجه اي كه در اختيار اورژانس كشور است سالانه 16 ميليارد تومان است كه باتوجه به نيازهاي موجود در بخش فوريت هاي پزشكي بايد چهاربرابر شود. هم اكنون 40 مركز اورژانس خصوصي فقط در شهر تهران فعاليت مي كنند كه تنها 16 مورد آنها مقاوم، ايمن و مطابق با استانداردهاي موجود هستند. باوجود اينكه يكهزار و صد آمبولانس براي كشوري با جمعيت 70 ميليون نفري كافي نيست اما 50 درصد همين تعداد نيز به دليل كاركرد بيش از دو دهه به صورت مطلوب كار نمي كنند، چرا كه به دليل فرسودگي اين دستگاه ها بيمار هاي اورژانسي در نيمه راه انتقال به بيمارستان باز مي مانند و جان خود را از دست مي دهند. در حالي كه سالانه بودجه هاي هنگفتي صرف برنامه ها و همايش هاي غيرضروري در كشور مي شود، اما زماني كه بايد اين بودجه به موارد ضروري از جمله بهينه سازي و نوسازي نظام فوريت هاي پزشكي، آتش نشاني و ديگر مراكز امدادي چون بيمارستان ها اختصاص يابد، عنوان مي شود كه با كمبود بودجه روبه رو هستيم؟!
بيمارستان هاي ناامن
اغلب بيمارستان هاي تهران نيز با در نظر گرفتن اصول مقاومت در برابر زلزله ساخته نشده اند و با يك زلزله بالاي 6 ريشتر، بسياري از اين اماكن از بين مي روند.بسياري از بيمارستان هاي تهران قديمي هستند و ضوابط مربوط به مقاومت در برابر زلزله در آنها لحاظ نشده و در صورت بروز يك زلزله بزرگ، بسياري از اين اماكن كه بايد مامن و پناهگاه مردم باشند از بين مي روند.يكي از مشكلات بيمارستان ها، بلندمرتبه سازي و قرار گرفتن اتاق هاي عمل، كتابخانه و حضور مغزهاي متفكر بيمارستان در طبقات فوقاني است كه در صورت وقوع زلزله بسياري از آنان آسيب مي بينند.مسئله ديگري كه در مواقع اضطراري در بيمارستان ها توليد مشكل مي كند، بسته بودن درهاي خروج اضطراري و فرار است كه معمولا از سوي طراحان بيمارستان ها پيش بيني شده، اما در اغلب موارد بسته هستند و در مواقع بحران نمي توانند مورد استفاده قرار بگيرند.
آسانسورها و سيستم هاي قديمي آب و برق بيمارستان ها نيز از جمله عوامل خطرزا در بيمارستان ها هستند كه بايد در يك برنامه جامع نسبت به ساماندهي آنها اقدام شود، علاوه بر آن در بسياري از بيمارستان ها كپسول هاي آتش نشاني يا وجود ندارد يا قابل استفاده نيستند. پزشكان و كادر درماني اولين كساني هستند كه در صورت وقوع زلزله و حوادث غير مترقبه بايد به كمك مجروحان و آسيب ديدگان حادثه بروند، به همين علت حفظ امنيت جاني و سلامت آنها در مواقع بحران از اهميت بيشتري برخوردار است.
محمدعلي محقق - معاون درمان دانشگاه علوم پزشكي تهران - نيز معتقد است: در حال حاضر 16 بيمارستان تهران تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي تهران است كه از نظر ميزان مقاومت به سه دسته تقسيم مي شوند. گروه اول بيمارستان هايي مانند بيمارستان آرش، بيمارستان قلب تهران و ساختمان جديد مركز طب كودكان و ساختمان جديد بيمارستان سينا نوساز هستند و از ميزان مقاومت بيشتري برخوردارند، گروه دوم بيمارستان امام خميني، دكتر شريعتي، ساختمان قديم مركز طب كودكان است كه مي توان با اعمال يكسري ضوابط فني ميزان مقاومت آنها در برابر زلزله را افزايش داد، اما گروه سوم بيمارستان ها و مراكز درماني قديمي و ناامني هستند كه مانند بيمارستان رازي بايد هرچه زودتر نسبت به جابه جايي يا بازسازي آنها اقدام شود.وي گفت: كميته هاي سوانح، فوريت هاي پزشكي و حوادث غير مترقبه در بيمارستان هاي دانشگاه تهران تشكيل شده و نيازها و امكانات موجود چه از نظر فيزيكي و چه از نظر پرسنل متخصص، بررسي مي شود.سازمان امور بيمارستان هاي وزارت بهداشت چندي پيش اعلام كرد: 43 درصد بيمارستان هاي تهران با عمري بيش از 30 سال، فرسوده و از رده خارج هستند كه در مجموع 50 درصد تخت هاي موجود را تشكيل مي دهند.اين در شرايطي است كه براي ترميم بيمارستان هاي فرسوده به 10 تا 15 سال زمان نياز داريم كه براي رسيدن به اين زمان بخش ديگري از بيمارستان فرسوده شده و آمار بيمارستان هاي از رده خارج به 55 تا 60 درصد خواهد رسيد، بنابراين بايد يك برنامه ريزي 10 تا 15 ساله براي ترميم 60 درصد تخت هاي بيمارستاني صورت گيرد.هم اكنون فضاي فيزيكي 10 درصد بيمارستان هاي كشور قدمتي بيش از نيم قرن دارند كه 20 درصد تخت هاي كشور را تشكيل مي دهند.در همين حال و به گفته مشاور اجرايي معاونت درمان تامين اجتماعي بيمارستان فياض بخش تهران كه بزرگ ترين بيمارستان بعد از بيمارستان ميلاد است با توجه به قدمت و وضعيت نامناسب تاسيسات در اولويت اول مقاوم سازي است. شهبازي مي گويد: بيمارستان هدايت تهران نيز نيازمند نوسازي كامل و بيمارستان شريعت رضوي از نظر قدمت بخش هاي پلي كلينيك و اورژانس در اولويت چهارم مقاوم سازي قرار گرفته است. او همچنين مي افزايد: بيمارستان شريعتي اصفهان با در نظر گرفتن 5 ميليارد تومان، نيازمند بازسازي است
و بيمارستان هاي شهيدبهشتي شيراز، 17 شهريور مشهد و اميركبير اهواز نيز در برنامه نوسازي بيمارستان هاي تامين اجتماعي در سال 84 قرار دارند.
كنترل ضعيف
تصور كنيد كه زلزله اي با حدود۷ ريشتر در تهران رخ دهد، آنگاه خواهيد ديد كه چگونه اغلب بناهاي فرسوده و قديمي فرومي ريزند. در اين ميان بسياري از مراكز امدادي و بيمارستان ها، آسيب ديده يا به طور كلي نابود مي شوند. اما چرا؟ چرا هنوز پايگاه هاي اورژانس و آتش نشاني، بيمارستان ها و مدارس مقاوم نيستند. در اين ميان تجربه هاي كشورهاي زلزله خيز همچون ژاپن پيش روي ماست؛ كشوري كه هر ماهه ده ها بار مي لرزد، اما هيچ كس در آن آسيب جدي نمي بيند. كنترل و نظارت در زمينه
ساخت و ساز بسيار ضعيف است و اغلب بناهاي جديد هم مقاومت لازم را در برابر زلزله ندارند. به هر حال زلزله واقعه اي حتمي است كه مي توان خسارت هاي ناشي از آن را كاهش داد.
|