Hamshahri Newspaper

ترجمه:آرش نهاوندي
شواهد و قراين مستندي دال بر دخالت نيروهاي سرويس هاي امنيتي بريتانيا در بحران ميان ترك ها و يوناني تبارهاي قبرس به دست آمده است.
مداخله بريتانيا در اين بحران عميق سياسي، 10سال پيش از تقسيم قبرس به دو بخش يوناني و ترك نشين- در سال 1974- آغاز شد.
مسأله قتل ابهام برانگيز و تا حدي اسرارآميز تدميسي- يكي از افسران ارتش بريتانيا- كه گفته مي شود توسط شبه نظاميان يوناني تبارقبرسي كشته شده است، مجدداً سؤالاتي را پيرامون نقش بريتانيا در قبرس در ذهن كارشناسان برانگيخت. در همين چارچوب شبكه بي.بي. سي با استناد به گزارش جويلون جنكينس- يكي از گزارشگران ويژه خود- تلاشي جهت زدودن ابهامات در اين باره را انجام داده است. اين گزارش جذاب و خواندني را در پي مي خوانيم:
من انتظار نداشتم كه با امكاناتي كه در دست داشتيم، بتوانيم ده ترك تباران قبرسي را پيدا كنيم، امكانات ما عبارت بودند از يك نقشه نظامي بريتانيايي متعلق به چهار دهه قبل كه نقاط مهم آن با اسامي يوناني مشخص شده بود و مارتين پاكارد، راهنمايي كه مدت زيادي را در قبرس نگذرانده بود. از اينكه بگذريم، مناطق اطرافمان سوت و كور و خلوت بود، اگر در طول راه نيز به رهگذري برمي خورديم او قادر به سخن گفتن به زبان انگليسي نبود، شب ها را نيز نگوييد كه نورمان علي نور مي شد .
مارتين يكي افسران اطلاعاتي نيروي دريايي بريتانيا در سال 1964جهت انجام كاري خارق العاده به قبرس اعزام شد. در آن زمان شعله هاي آتش جنگ ميان ترك ها و يوناني تباران قبرسي، در نيكوزيا- پايتخت اين كشور- برافروخته شده بود.
نيروهاي بريتانيايي مستقر در قبرس نيز به منظور برقراري صلح ميان گروه هاي درگير وارد عمل شدند.
اما ژنرال پيتر يانگ، فرمانده نيروهاي بريتانيايي تصور مي كرد، صلح بايد چيزي فراتر از جدا كردن دو طرف از يكديگر باشد. او معتقد بود كه جوامع يوناني و ترك تبار قبرس مي توانند در دهكده هايي كه به طور مشترك از سوي دو قوم براي سكونت انتخاب شده بودند در كنار يكديگر به همزيستي مسالمت آميز بپردازند؛ درست همانگونه كه از قرن ها پيش به اين شيوه كاملاً انساني در كنار يكديگر زندگي كرده بودند.
اما براي نيل به اين هدف مهم مي بايست از درگيري هاي كوچك به منظور احتراز از نبردهاي بزرگ جلوگيري كرد. ژنرال يانگ، يكي از نيروهاي زبده خود مارتين را كه به زبان يوناني مسلط بود، به عنوان مذاكره كننده انتخاب و با هلي كوپتر به شمال قبرس فرستاد. او مناقشاتي را در آن منطقه با استفاده از حربه ديپلماسي آرام كرد.
ديپلماسي
ما دهكده را پيدا كرديم، مارتين در سال 1964در اين منطقه يك درگيري بر سر بحران گوسفندان را با موفقيت حل كرده بود. اين گوسفندان توسط يوناني تباران قبرسي كه در دهي ديگر زندگي مي كردند، ربوده شده بودند. مارتين ردپاي گله گوسفندان را پي گرفت و آنان را در ده يوناني تباران يافت. اين در حالي بود كه هيچ يك از ترك ها حاضر نبودند با وي به ده يوناني تباران بروند. بنابراين مارتين به تنهايي رفت، او جوان ترين بره را بر دوش گذاشت و به سمت ده ترك تباران به راه افتاد، متعاقب اين امر مادر بره و سپس تمامي گله به دنبال وي راه افتادند .
او در اين باره مي گفت: مسافت بسيار طولاني را پيموده و بسيار خسته بودم، اين درحالي بود كه همزمان رهبري گله گوسفندان را نيز بر عهده داشتم. در زمان بازگشت ما(من و گله) به ده ترك ها، دهاتي ها از شوق ديدن گله به كوچه هاي ده سرازير شدند .
يكي از پيرمردان ده به خوبي آن واقعه را به خاطر داشت؛ مارتين با بازگرداندن گوسفندانمان كار خوبي را انجام داد، اگر مارتين اين كار را نمي كرد، ما مي خواستيم خود دست به كار شده و با دزديدن گله گوسفند با يوناني تباران قبرسي مقابله به مثل كنيم .
مارتين خود معتقد است كه وقوع چنين رويدادهاي كوچكي، كليد جلوگيري از وقوع بحران قومي در جزيره قبرس بودند.
با اين حال او مي گفت: اين چيزي نبود كه آمريكايي ها و بريتانيايي ها در ذهن خود پرورانده بودند .
او زماني را به خاطر مي آورد كه جورج بال- وزير امور خارجه وقت آمريكا- به قبرس آمده بود؛ بال ضربات دوستانه اي به پشتم زد و با نگاهي به چهره غمگين من گفت: اقدام تو نمايشي عالي بود، پسرم، اما تو همه چيز را اشتباه گرفته اي، آيا كسي تا به حال به تو نگفته است كه ما قصد جداسازي داريم و نه ايجاد وحدت . اما مارتين قصد داشت به راه خود ادامه دهد، او در نظر داشت طرح هايي را به منظور بازگرداندن ترك ها به دهكده هاي خويش به اجرا درآورد، اما درست در زماني كه اولين مرحله از اين طرح در حال اجرا بود، ژنرال انگليسي مايكل كارور كه به طرح هاي مارتين پي برده بود، دستور بازداشت وي را صادر كرد؛ او پس از دستگيري با هواپيمايي بدون مشخصات و متعلق به سيا(سازمان اطلاعات مركزي آمريكا) از قبرس خارج شد. خطرناك بودن قبرس براي انجام عمليات، دليلي صوري بود كه مأموران اطلاعاتي براي اخراج مارتين از قبرس عنوان كردند. در اين ارتباط مدرك مشكوكي دال بر ترور سرگرد ميسي چند روز قبل از اخراج مارتين ارائه شده بود.براساس شواهد يافت شده، شبه نظاميان يوناني در قتل سرگرد ميسي دخالت داشته اند. در دفتر آرشيو عمومي در لندن، پرونده هايي را يافتم كه در آنها به وضوح دلايل ربوده شدن و سپس قتل سرگرد ميسي قيد شده بودند.
برطبق اسناد موجود در دفتر آرشيو لندن، نقشه ربودن ميسي توسط نيروهاي امنيتي يونان و با اطلاع مقامات بلندپايه اين كشور، طرح ريزي و اجرا شده بود؛ هدف از ربودن اين افسر بريتانيايي نيز به دست آوردن اطلاعاتي درباره نقشه حمله ترك ها به قبرس عنوان شده بود.
در واقع قبرسي هاي يوناني تبار بر اين اعتقاد بودند كه سرگرد ميسي در حال ياري رساندن به ترك هاست.
پايگاه هاي شنود
اين مسأله تا چه حد مي توانست صحت داشته باشد؟ من با يكي از شبه نظامياني كه در مأموريت هاي ميسي به دهكده هاي ترك هاي قبرسي، او را همراهي مي كرد، در اين باره به گفت وگو نشستم.
اين شبه نظامي سابق در اين باره مي گويد: سرگرد ميسي در دهكده هاي ترك نشين به قبرسي هاي ترك تبار نحوه استفاده از تسليحات و تيربارهاي بريتانيايي را ياد مي داد .
من همچنين با رانندگان سرگرد ميسي در اين باره بحث كردم، آنها به من كاغذهاي عجيبي با دست خط ميسي نشان دادند. اين كاغذها در واقع حاوي فهرستي از سلاح ها و مواد منفجره اي بود كه در مناطق مسكوني نيكوزيا پنهان شده بودند.
اين تسليحات را سرگرد ميسي بر طبق دستورات مقامات نظامي بريتانيا در اختيار شبه نظاميان ترك قرار داده بود. با اطلاع از اين مسائل، اين سؤال در ذهن كارشناسان ايجاد مي شود كه آيا نيروهاي حافظ صلح و قدر ت هاي بزرگ خواستار حفظ استقلال و وحدت قبرس بودند؟ يا اينكه براي آنان از ميان بردن تهديدي در مديترانه كه آن را تحت عنوان كوباي مديترانه توصيف مي كردند، مهم تر بود؟
در واقع اينگونه به نظر مي رسد كه آنان قصد داشتند با تسلط تركيه- كه همزمان عضو ناتو نيز بود- بر قسمت شمالي قبرس، از تأسيس كوبايي ديگر در مديترانه جلوگيري كنند. در همين چارچوب بريتانيا به عنوان عضوي از ناتو دستگاه هاي شنود الكترونيكي خود را در جاي جاي جزيره كار گذاشته بود.
نيكوس كوشيش- يكي از وزراي سابق دادگستري قبرس- بر اين باور است كه دستگاه هاي شنود بريتانيا، آينده قبرس را رقم زدند؛ من معتقدم كه آنان(بريتانيايي ها) خواستار ايجاد درگيري ميان دو طرف بودند، آنها نمي خواستند كه ما با هم زندگي كنيم، در صورت اتحاد دو جامعه (ترك تباران و يوناني تباران قبرسي) احتمال آن مي رفت كه دولت دستور برچيده شدن دستگاه هاي شنود را صادر كند .