Hamshahri Newspaper

عكس: محمدرضا شاهرخي نژاد
رؤيا ملكي
روزها از پي هم مي دوند و تقويم از تاريخ ها مي گويد. تاريخ توافقنامه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و سازمان حفاظت از محيط زيست برسر صدور مجوز ساخت دهكده هاي گردشگري در مناطق زيست محيطي؛ تاريخ تدوين طرح جامع اولين دهكده گردشگري، تاريخ آغاز راه اندازي اولين دهكده گردشگري و تاريخ هايي كه تنها خاك گذشت زمان را به سر چرخ صنعت گردشگري مي ريزند.
هنوز شوراب لرستان به وعده شيرين گردشگري مي انديشد و جزيره سرگردان روياي سامان مي بيند. ستون، بيستون كرمانشاه از اختلافات بخشي مي لرزد و جزيره شيف بوشهر شيفته دهكده شدن است و دل مردمان آشوراده، شور مي زند كه دهكده هاي گردشگري همچنان در انتظار مجوزهاي دولتي به سر مي برند و هنوز كوله بار هيچ توريستي در دهكده هاي گردشگري ايراني به زمين گذاشته نشده است.
اختلافات بخشي و ناهماهنگي ميان برخي سازمان هاي دولتي، تنها مانع تراشي مي كنند بر سر احداث دهكده هايي كه تنها قامت متزلزل گردشگري را مرحم است.
محل هايي كه قرار بود در قالب يك شبكه سه محوري از دهكده هاي گردشگري طبيعت گردان جهان را به ايران بكشاند.
دهكده هاي گردشگري كه بتوانند با ارايه خدمات همنواخت و استاندارد، شبكه اي از مشتريان دايمي را براي ايران به ارمغان بياورند.
پايه اين شبكه در سه محور البرز، زاگرس و كوير شكل گرفت با ويژگي هاي خاص اين مناطق و گردشگراني كه خواهان اين آب و هوا بودند محور كوير كه از استان هاي اصفهان، يزد، كرمان و سيستان از كنار دو كوير بزرگ دشت كوير و كوير لوت مي گذرد و با عبور از قطر شمال غربي- جنوب شرقي، مسيري به اروپا تا پاكستان و هند است كه گمان مي رود بهترين مسير براي جهانگردان اروپايي باشد و جذابيت هاي ويژه اي براي اين گروه به وجود آورد.
محور زاگرس، مسيري در ارتفاعات شمالي- جنوبي ايران است كه از استان هاي كردستان، كرمانشاه، لرستان، چهار محال، فارس و بوشهر مي گذرد و ويژگي ها و جذابيت هاي زندگي عشاير و بومي را در بردارد؛ مسيري كه حتي براي گردشگران داخلي هم از جذابيت هاي خاصي برخوردار است.
محور البرز نيز مسيري در ارتفاعات شرقي- غربي ايران است، كه از استان هاي آذربايجان، گيلان، مازندران، گلستان و خراسان مي گذرد و در حال حاضر بيشترين سهم را در گردشگري داخلي ايران به خود اختصاص داده و سالانه ميزبان بيش از 20 ميليون نفر گردشگر داخلي است.
محور كوير شامل دهكده هاي گردشگري جزيره سرگردان قم، تفت يزد و ماهان كرمان است و محور زاگرس دهكده هاي گردشگري شوراب لرستان، كوهرنگ چهار محال، بيستون كرمانشاه، مهارلو فارس و جزيره شيف بوشهر را در انتظار دهكده واقعي شدن دارد و محور زاگرس دهكده هاي گردشگري جزيره آشوراده، بندر گز و بندر تركمن در گلستان، پارك جنگلي گيسوم در گيلان، جزيره اسلامي در آذربايجان شرقي و نيشابور در خراسان را براي پيوستن به وعده دهكده هاي گردشگري دارد.
و حالا يك طرح جديد و وعده اي دورتر با موافقت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري؛ دهكده گردشگري تهران در دامان البرز تأسيس شود.
دهكده گردشگري تهراني ها
دستور جديد سازمان فرهنگي و گردشگري به معاونت گردشگري خود زمينه هاي اجراي طرح دهكده گردشگري تهران را فراهم كرد؛دستوري كه در پي راه اندازي بيش از ده دهكده گردشگري ديگر در ايران داده شد؛ دهكده هايي بي سرانجام كه گاهي بعضي از آنها تنها در قالب طرح باقي مي مانند.
تهران هم پس از بررسي هاي كارشناسي و مطالعاتي داراي دهكده گردشگري مي شود. البته بعد از جلب موافقت اداره كل منابع طبيعي استان تهران و در خوشبينانه ترين حالت اگر هيچ نهاد اجرايي و قانوني ديگري با آن مخالفت نكند. سايت رسمي سازمان مناطق گردشگري جهان در اين خصوص خبر از راه اندازي تأسيسات گردشگري درماني با سرمايه گذاري بخش خصوصي در ارتفاعات شمال تهران مي دهد؛ دهكده اي گردشگري با محوريت توريسم درماني كه قطعاً به نسل ما نمي رسد.
اين سايت اين دهكده را با سه محور طبيعت درماني، پلي كلينيك كوهستاني و گردشگري تقسيم كرده است. در اين مجموعه توريستي، مسيرهايي براي راهپيمايي آرام و بدون فشار روي شيب تپه ها طراحي و اجرا مي شود كه اطلاعات مربوط به ارتفاع و جهات اربعه روي تابلوهاي تخته اي به گردشگران نشان داده مي شود. در پايان مسير حمامي به سبك سيبريايي ساخته مي شود كه در آن سوناي خشك و سوناي بخار و اتاقك هايي براي ماساژ و استراحت وجود دارد. در اين حمام ها دكتر پوست و زيبايي، بيماران و گردشگران را ويزيت مي كند و روش درماني با مواد طبيعي و داروهاي گياهي انجام مي شود. فروشگاه ويژه داروهاي گياهي و طبيعي از ديگر تأسيسات اين مجموعه است.
همچنين بخش ديگري به نام خانه تن و روان طراحي شده كه سالني است براي نرمش، مديتيشن و ملاقات روانشناسان و مشاوران روان و اعصاب. اين مجموعه بخش طبيعت درماني دهكده را شامل مي شود و پيش بيني مي شود توريسم چشمگيري را ميزبان باشد.
در كنار اين تأسيسات - پلي كلينيك كوهستاني- مجموعه درماني براي سپري شدن دوران نقاهت بيماران ساخته مي شود و بيماران مبتلا به امراض دشوار كه به مراقبت احتياج دارند و سالمندان مي توانند در اين بخش اقامت كنند. ساختمان اين پلي كلينيك به گونه اي طراحي شده كه سالن مركزي آن در وسط و سوئيت هاي بيماران روي يك نيم دايره قرار دارند و درعين پيوستگي از هم جدا هستند.
اين سبك كار باعث مي شود بتوان روي شيب تپه ها در انطباق با طبيعت، اين مجموعه را به صورت هماهنگ با محيط ساخت. شكل مخروطي ساختمان از انباشت برف جلوگيري مي كند و از نظر فيزيكي بهترين فرم و حجم براي حفاظت از انرژي است.
براي دهكده گردشگري تهران كه در اراضي كهميز دره در شمال اسدآباد شميرانات محصور ميان دربند و ولنجك و اسدآباد (شمال زعفرانيه) راه اندازي مي شود امكانات گردشگري همچون پارك كوهستاني، كلبه هاي آرامش، آبشارهاي مصنوعي، برج هاي چوبي، رستوران و كافه، فروشگاه هاي گردشگري و تئاتر روباز طراحي شده است.
به هرحال طرح نسيم سلامت بردامان البرز در قالب دهكده گردشگري تهران و توسط مهندسان آلماني طراحي شده است ولي معلوم نيست مهندسان ايراني چه زماني آن را به مرحله اجرا برسانند.
دهكده هايي براي گردشگري
تعريف هاي بين المللي و اجراهاي شهرستاني دركمتر از يك ماه تصميم ها گرفته مي شود، امضاها ته توافقنامه ها را جوهري مي كنند و طرح ها نوشته مي شود ولي اين ورق پاره ها گاهي سال ها طول مي كشد كه مزه اجرا را بچشند؛ اجراهايي دستخوش اختلافات سليقه اي و اعتباري مقررات پربند و قانون هايي كه گاه پا پيچ قانون گذار مي شود.
دهكده هاي گردشگري ايران هم دستخوش همين اتفاقاتند. يكي تعريف كرد. ديگري توافقنامه امضا كرد و آن يكي هرگز دهكده اي را سرپا نكرد.دهكده هاي گردشگري مكان هايي از استان هستند كه آن مكان يا فواصل نزديك به آن از لحاظ جاذبه هاي فرهنگي و تاريخي و طبيعي قابليت هاي لازم را براي جذب جهانگردان دارند و نيازمند ايجاد تأسيسات و امكانات جهانگردي و اطلاع رساني مناسبند؛دهكده هايي با هدف يك اقامتگاه و محل تمركز جهانگردان داخلي و خارجي به منظور گسترش سفرهاي فراغتي، تعطيلاتي و اقامتي؛ اقامتگاهي داراي تمام امكانات ويژه مورد نياز جهانگردان و كساني كه اوقات فراغت خود را در دهكده مي گذرانند. داراي فضاهاي تفريحي، ورزشي، اقامتي، خدماتي، تجارتي و رفاهي در حد استانداردهاي جهان امروز و گردآمده همه نيازهاي شهري متمركز در جايي به نام دهكده جهانگردي.
به هرحال به گفته مديرعامل سازمان مناطق گردشگري، وضعيت توسعه جهانگردي در دو دهه گذشته نشان داده است امكان فراهم سازي كل فضاهاي شهري استان براي پذيرش جهانگرد و ايجاد شرايط محيطي براي امنيت و آسايش متناسب با جهانگردان دست كم در دهه آينده ممكن نيست. به همين دليل متمركز كردن جهانگردان در يك منطقه كه در آن تسهيلات و شرايط محيطي مناسب تري فراهم شده باشد راهكاري مطمئن به نظر مي رسد.
اما از گفته تا عمل مسئولين چقدر فاصله است و ما براي رسيدن به محورهاي جذب گردشگران چه راهي را بايد بپيماييم هنوز مشخص نيست. اين دهكده ها تنها توانستند وعده شيرين ديدن گردشگران و جهانگردان را دوباره به ياد ايران بياورند.