Hamshahri Newspaper

آرش نهاوندي
اختراع اولين هواپيما در اوايل قرن بيستم ميلادي يكي از آرزوهاي ديرينه بشر يعني پرواز بر فراز كره خاكي و در آسمان نيلگون را محقق كرد.
اولين نوع هواپيماهاي جنگي نيز در جريان جنگ جهاني اول (1918-1914) مورد استفاده قرار گرفتند.
اما تحول اساسي، به ويژه در عرصه هواپيماهاي كشوري به سال هاي پس از جنگ جهاني دوم (1945- 1939) مربوط مي شود، در اين زمان قدرت هاي اقتصادي بزرگ جهاني تصميم به ساخت هواپيماهاي جديدي گرفتند كه با سرعت مافوق صوت پرواز مي كردند. در آن زمان ايالات متحده آمريكا بازار ساخت و خريد و فروش هواپيما را در انحصار خود داشت و كشورهايي نظير انگليس و فرانسه وزنه قابل توجهي در عرصه صنعت هوانوردي محسوب نمي شدند. در نتيجه، اين كشورها براي پيدا كردن جاي پايي در اين عرصه با يكديگر متحد شدند و دست به توليدي مشترك به نام كنكورد زدند؛ هواپيمايي كه از نظر سرعت و قابليت پرواز در ميان هواپيماهاي غيرنظامي بي همتا بود، اما مصرف سوخت بالا و چندين سانحه سقوط سبب شد تا دولت هاي بريتانيا و فرانسه عمر كنكورد را پايان يافته تلقي كرده و آن را از رده خارج كنند.
اما اين هواپيما هنوز هم براي بسياري كه آن را به خاطر مي آورند جذابيت هاي ويژه اي دارد.
كنكورد در سال 2003 پس از قريب به 34 سال فعاليت هوايي جاي خود را به هواپيماهاي پهن پيكر نسل جديد داد، اما همچنان در خبرگزاري ها سالگرد اولين پرواز كنكورد گرامي داشته مي شود، به همين دليل و به بهانه سالگرد پرواز كنكورد از فراز باند فرودگاه تولوز، گزارشي درباره تاريخچه اين هواپيما به رشته تحرير درآمده است كه از نظرتان مي گذرد.
آغاز ماجرا
يك فروند هواپيماي كنكورد مافوق صوت اولين پرواز خود را بدون هيچ مشكلي به انجام رساند.
اين هواپيماي انگليسي- فرانسوي روز دوم مارس سال 1969 از باند فرودگاه تولوز به هوا برخاست و پس از 27 دقيقه پرواز موفقيت آميز به زمين نشست.
آندره توركا- اولين فردي كه هدايت هواپيما را به عهده داشت - پس از فرود موفقيت آميز كنكورد گفت: پرنده بزرگ به پرواز درآمد و من مي توانم بگويم كه بسيار خوب پرواز كرد .
در اين پرواز آزمايشي، كنكورد توانست در ارتفاع 10 هزارپايي (3 هزار متري) پرواز كند، اما سرعت اين هواپيما از 300 مايل در ساعت (480 كيلومتر در ساعت) تجاوز نكرد.
البته بعدها سرعت اين هواپيما به يكهزار و 300 مايل در ساعت (2 هزار و 80 كيلومتر در ساعت) نيز رسيد.
توركا و كمك خلبانش و دو تكنيسين پرواز، در نهايت در ساعت 15:30 بعد از ظهر روز دوم مارس 1969 هواپيما را فرود آورده و آن را به اصطلاح در انتهاي باند پارك كردند. وزش بادهاي شديد در واقع ادامه انجام پروازهاي آزمايشي را با مشكل روبه رو كرده بود.
پيش از آن نيز دو پرواز آزمايشي به علت شرايط بد آب و هوايي انجام نشده بودند.
پس از برخورد چرخ هاي كنكورد با باند فرودگاه، جمعيتي كه در انتهاي باند استقرار يافته بودند، يكباره شروع به كف زدن كردند. خبرنگاران و فيلمبرداران نيز ضمن ثبت نوشتاري و تصويري اين واقعه مهم، در كنار مردم مشتاق به تشويق تيم خلباني اين پرواز پرداختند، اما غريو شادي تماشاگران در صداي گوشخراش موتورهاي 593 محو شد. پرواز اين هواپيما كمتر از نيم ساعت به طول انجاميد و فرود آن به كمك چتر ترمز انجام گرفت.
اما شادي تماشاگران تنها به تشويق خلبان ختم نشد، بلكه آنان تا پاي پله هاي هواپيما نيز آمدند و در آن جا نيز به شدت به تشويق خلبان پرداختند. برايان تروبشاو كه قرار بود به عنوان اولين خلبان انگليسي، كنكورد را به پرواز درآورد نيز در آن روز در محل فرود اين هواپيماي فوق صوت حضور يافته بود.
او ضمن تبريك گفتن به توركا (خلبان فرانسوي) در مصاحبه اي مطبوعاتي به خبرنگاران گفت: واقعاً تحت تاثير نحوه هدايت هواپيما قرار گرفتم. اين پرواز به صورت كاملاً حرفه اي انجام شد و من مي خواهم به آندره (خلبان فرانسوي) به خاطر اين موفقيت تبريك بگويم .
دومين پرواز
برايان تروبشاو كه در پرواز اول نظاره گر عملكرد تيم فرانسوي بود، در تاريخ 9 آوريل سال 1969 دومين پرواز آزمايشي با كنكورد و اولين آن را در خاك بريتانيا انجام داد.
اين پرواز به مدت 22 دقيقه با هواپيماي كنكورد ساخت بريتانيا از پايگاه فيلتون در نزديكي شهر بريستول به پايگاه فايفورد در گلوسسترشاير انجام شد.
البته چند ماهي طول كشيد تا اولين پرواز مافوق صوت كنكورد انجام شود، اين مهم در تاريخ يك اكتبر 1969 به وقوع پيوست. اولين پروازهاي تجاري كنكورد نيز در تاريخ۲۱ ژانويه 1976 انجام شد. در اين روز براي اولين بار يك فروند هواپيماي كنكورد از طريق شركت بريتيش ايرويز از لندن به بحرين پرواز كرد. همزمان با اين واقعه يك فروند كنكورد ايرفرانس نيز از فرودگاه پاريس به هوا برخاست و در فرودگاه ريودوژانيرو (در برزيل) بر زمين نشست، اما بروز بحران هاي نفتي، استفاده از اين هواپيماي پرمصرف را كه داراي باك هاي سوخت كوچك بود، غيراقتصادي جلوه داد.
سقوط يك فروند هواپيماي كنكورد در سال 2000 در نزديكي پاريس كه 113 كشته بر جاي گذاشت نيز مزيد بر علت شد. مجموعه اين عوامل سبب شد تا در آوريل سال 2003 كمپاني هاي بريتيش ايرويز و ايرفرانس طي اطلاعيه مشتركي پايان عمر فعاليت پروازي كنكورد را اعلام كنند.
كنكورد
نوع تجاري هواپيماي كنكورد داراي حداكثر سرعتي معادل 2هزار و 170 كيلومتر در ساعت بود و توان پرواز در ارتفاع 60 هزار پايي را داشت. اين هواپيما داراي بال هاي مثلثي شكل بود، كارشناسان و تكنسين هاي مسئول ساخت اين هواپيما با ارتقا و به روز كردن موتورهايي كه در بمب افكن آورو ولكان به كار مي رفتند اين موتورها را براي استفاده در هواپيماهاي كنكورد آماده كردند.
تاريخچه
در سال هاي پاياني دهه 1950 فرانسوي ها، انگليسي ها و روس ها سعي داشتند در زمينه هاي حمل و نقل مافوق صوت به پيشرفت هايي دست پيدا كنند، از همين رو شركت هاي هوايي انگليسي بريستول و سود فرانسه مشتركاً به طراحي انواع جديدي از هواپيماهاي مافوق صوت پرداختند. سرمايه اين شركت ها از سوي دولت هاي مطبوع خود تامين مي شد. در واقع انگليس و فرانسه نيز قصد داشتند در رقابت با آمريكا كه در آن زمان بازار هوايي را تحت انحصار خود درآورده بود- جاي پايي براي خويش در عرصه صنعت هوانوردي دست و پا كنند.
طراحي هاي دو شركت كه در قالب تيپ 233 و سوپركاراول ترسيم شده بودند در سال هاي دهه 1960 به مرحله بهره برداري نزديك شد. در واقع قرار بود طي دهه 1960 مدلي بر اساس اين طرح ها ساخته شود، اما اجراي چنين طرحي هزينه بسيار زيادي مي برد. در نتيجه بالا بودن مخارج اجراي اين طرح ها، دو شركت هوايي و كشورهاي مطبوعشان جهت ساخت يك الگوي مشترك، در قالب يك قرارداد بين المللي كار خود را آغاز كردند. بر همين اساس پيش نويس قرارداد ساخت اين هواپيما در 28 نوامبر 1962 تدوين شد و پس از ادغام دو شركت ياد شده، شركت جديدي پا به عرصه وجود گذاشت. پس از تشكيل كنسرسيوم، قراردادهاي پيش فروش هواپيماي جديد كه هنوز از خط توليد بيرون نيامده بود- با بيش از يكصد شركت هوايي به امضا رسيد. شركت هاي پان آمريكن و ايرفرانس هر كدام شش هواپيما سفارش دادند. ساير شركت هاي متقاضي عبارت بودند از خطوط هوايي ژاپن، لوفت هانزا، خطوط هوايي آمريكا، خطوط هوايي متحد، ايركانادا، برانيف، ايران اير، كانتانس، سي.اي.اي.سي، خطوط هوايي خاورميانه و تي.دبليو. اي. انگليسي ها در ابتدا نام كنكورد (Concord) را براي اين هواپيماي جديد انتخاب كردند و پس از مدتي براي انطباق تلفظ لاتين آن با گويش فرانسوي نام هواپيما Concorde شد.
ساخت اولين مدل هاي كنكورد به طور همزمان در كمپاني هاي هوايي مستقر در تولوز و بريستول آغاز شد. اولين آزمايش هوايي كنكورد نيز همان گونه كه ذكر آن رفت در 2 مارس 1969 در تولوز فرانسه و دومين آن در بريستول انجام شد. كنكورد۰۰۱ ساخت كارخانه هوايي تولوز بود و 002 ساخت بي.اي.سي بريستول.
منابع: بي.بي.سي