يكشنبه ۳ ارديبهشت ۱۳۸۵ - سال چهاردهم - شماره ۳۹۶۶ - Apr 23, 2006
گزارش بي بي سي از وضعيت انرژي ايران
افزايش مصرف سالانه انرژي در ايران
منابع غير نفتي انرژي هنوز جايگاه درخوري در كشور نيافته اند و عموما در حد تجربه هايي محدود در نقاط پراكنده اي از كشور خلاصه مي شوند
013002.jpg
بي بي سي- كاوه اميدوار:مصرف انرژي در ايران به طور ميانگين ده درصد در هر سال رشد دارد و دولت در تلاش است تا به هر طريق ممكن اين رشد بي رويه را كنترل كند. كارشناسان، ارزان بودن منابع انرژي در ايران و استفاده از فناوري هاي قديمي در صنعت حمل و نقل و ساختمان را از جمله علل افزايش مصرف انرژي مي دانند. برخي آمارهاي رسمي ارزش انرژي مصرفي ايران را سالانه بيش از ۲۰ ميليارد دلار برآورد مي كند كه به گفته كارشناسان يك چهارم اين انرژي قابل صرفه جويي است. در ايران، بيش از ۹۸ درصد انرژي مورد نياز از نفت و مشتقات آن به دست مي آيد و در صورتي كه اين روند مصرف ادامه يابد در آينده اي نه چندان دور ايران بايد تمام توليد نفت خود كه مهمترين منبع درآمدي ارزي آن نيز به شمار مي رود، در داخل مصرف كند.
آينده نفت
وزارت نفت ذخاير نفت ايران را۱۳۰ ميليارد بشكه برآورد كرده است هر چند سازمان هاي بين المللي رقمي كمتر از ۱۰۰ ميليارد بشكه را واقعي تر مي دانند. كارشناسان نفتي عقيده دارند اگر ايران بخواهد به عنوان دومين توليد كننده عضو اوپك سهم حدود ۱۵درصدي خود را در اوپك حفظ كند بايد در۲۰ سال آينده لااقل توليد خود را به بيش از ۸ميليون بشكه در روز برساند. ايران در حال حاضر چهار ميليون و ۲۰۰هزار بشكه نفت توليد مي كند كه حدود يك ميليون و ۶۰۰هزار بشكه از آن در داخل پالايش و به مصرف داخلي مي رسد و بقيه صادر مي شود.
واقعيت پيش روي ايران اين است كه اغلب مخازن نفتي كشور در نيمه دوم عمر خود قرار دارند و ظرفيت توليد سالانه آنها به طور متوسط نزديك به ۲۰۰ هزار بشكه كاهش مي يابد. به زبان ديگر مخازن پربازده و كم هزينه دوران پيري خود را سپري مي كنند و بقيه مخازن نفتي نيز پرهزينه و كم بازده هستند. از همين رو تحليلگران انرژي معتقدند ايران بدون سرمايه گذاري سنگين و منابع مالي خارجي امكان حفظ سقف توليد را نخواهد داشت.
منابع عظيم گاز
در كنار منابع عظيم نفت، ايران بعد از روسيه بزرگترين منابع گاز جهان را در اختيار دارد اما ايران تنها ۴ درصد گاز جهان را توليد مي كند كه عمدتا در داخل مصرف مي شود و بخشي نيز به چاه هاي نفت تزريق مي شود. گاز نيمي از مصرف انرژي ايران را تشكيل مي دهد و دولت ايران قصد دارد براي بالا بردن اين سهم، سرمايه گذاري در بخش گاز را افزايش دهد.
وزارت نفت ايران از هشت سال پيش عمده نيروي خود را صرف بهره برداري از ميدان گازي پارس جنوبي كرده كه با كشور قطر مشترك است و نيمي از ذخاير گاز اين كشور را در خود جاي داده است. با وجود تلاش هاي صورت گرفته در چند سال اخير براي افزايش توليد گاز در ايران هنوز ظرفيت توليد گاز ايران از۴۰۰ ميليون متر مكعب در روز تجاوز نكرده و نزديك به ۱۰۰ميليون متر مكعب از برنامه پيش بيني شده توسط دولت جمهوري اسلامي عقب تر است. در عين حال آمارهاي موجود نشان مي دهد كه در دهه گذشته جمعيت تحت پوشش شبكه گاز در ايران بيش از دو برابر شده و از
۱۹ ميليون نفر در سال ۱۳۷۵ به بيش از ۴۲ ميليون نفر در حال حاضر رسيده است.
برنامه هايي نيز براي گاز سوز كردن خودروها در كشور به اجرا درآمده اما به نظر مي رسد تعداد خودروهاي گاز سوز شده هنوز چندان زياد نيست و مراكز سوختگيري اين خودروها نيز در مقياسي محدود ساخته شده است. ايران با دارا بودن ۲۸تريليون متر مكعب گاز حدود ۱۸ درصد ذخاير ثابت شده گاز جهان را در اختيار دارد اما در تجارت جهاني گاز نقش چنداني ندارد و مهمترين قرارداد صادراتي گاز اين كشور با تركيه است كه سالانه مقاديري گاز به آن كشور صادر مي كند اما به همان ميزان نيز از تركمنستان وارد مي كند.
به نظر مي رسد تا به نتيجه رسيدن قراردادهاي صادرات گاز به كشورهاي هند، پاكستان، ارمنستان، امارات، كويت و در نهايت اروپا راه درازي در پيش است و تا آن زمان ايران به سادگي نتواند روي گاز به عنوان منبع درآمد ارزي حساب باز كند.
موانع توليد برق
بنا به آمار منتشر شده توان توليد برق ايران حدود ۳۸هزار مگاوات است و با توجه به رشد ده درصدي مصرف انرژي، كشور بايد سالانه بيش از سه هزار مگاوات نيروگاه جديد بر ظرفيت خود اضافه كند تا بتواند روند رشد مصرف را كنترل كند. برآوردها نشان مي دهد كه براي تامين اين حجم مصرف دولت ايران بايد سالانه حدود ۳۵۰۰ ميليارد تومان (چيزي حدود ۴ ميليارد دلار) سرمايه گذاري جديد انجام دهد تا از پس رشد روز افزون و بي رويه مصرف برق برآيد. اين در حالي است كه بخش برق كشور با كمبود منابع مالي دست و پنجه نرم مي كند و نظر نمي رسد به آساني از پس اين وضعيت بر آيد و شايد از همين روست كه كارشناسان پيش بيني مي كنند در ده سال آينده ايران ناگزير به جذب سرمايه بخش خصوصي داخلي و خارجي براي توليد برق باشد.
طبق برنامه اعلام شده دولت ، هدف كشور توليد ۳۰ هزار مگاوات برق ظرف ده سال آينده است كه گفته مي شود هزينه توليد ۱۸ هزار مگاوات آن از طريق منابع دولتي و ۱۲هزار مگاوات ديگر از طريق بخش خصوصي داخلي و خارجي تامين خواهد شد. به عقيده برخي ناظران اگر دولت نتواند زمينه همكاري بخش خصوصي و نظر مساعد شركت هاي داخلي و خارجي را براي سرمايه گذاري در بخش برق جلب كند، شهروندان بايد در سال هاي آينده منتظر خاموشي هاي گسترده در نقاط مختلف كشور باشند.
انرژي هاي نو
با توجه به اطلاعات موجود به نظر مي رسد منابع ديگر انرژي هنوز جايگاه درخوري در ايران نيافته اند و عموما در حد تجربه هايي محدود در نقاط پراكنده اي از كشور خلاصه مي شوند. تا كنون تلاش هايي براي استفاده از انرژي بادي در اطراف شهر منجيل صورت گرفته و توربين هايي براي توليد برق در اين منطقه نصب شده، اما بنا به آمار توليد برق آن از ۱۵ مگاوات تجاوز نمي كند. همچنين برنامه هايي نيز براي احداث نيروگاه هاي بادي در استان خراسان، در حال اجراست و دولت اين كشور پيش بيني كرده است در چهار سال آينده توليد برق با بهره گيري از انرژي باد به۱۵۰ مگاوات برسد.
از سوي ديگر در وزارت نيرو برنامه اي براي استفاده از منابع انرژي زمين گرمايي (ژئوترمال) تهيه شده است تا از اين انرژي براي توليد برق استفاده شود. بنا به گزارش هاي موجود، به همين منظور چاه هاي عميقي در حوالي كوه سبلان حفر شده و قرار است در طول برنامه پنج ساله چهارم توسعه، از اين چاه هاي عميق گرماي مورد نياز براي ۱۰۰مگاوات برق استخراج شود.
هزينه بالاي انرژي هاي پاك
استفاده از انرژي خورشيدي نيز به ويژه در مناطقي از شرق ايران مورد توجه است و براي اولين بار دولت بيش از هزار آبگرمكن خورشيدي در شهرهاي بوشهر، طبس، يزد، زاهدان، بجنورد و اصفهان نصب كرده است. انرژي زمين گرمايي اگر چه نسبت به انرژي خورشيدي هزينه كمتري دارد اما بازهم دو برابر انرژي باد خرج بر مي دارد و به نظر نمي رسد اين انرژي هاي نو در آينده اي نزديك نقش چنداني در تامين برق ايران بازي كنند.
در كنار اين انرژي هاي پاك، ايران در صدد استفاده از انرژي هسته اي است و سعي دارد بخشي از برق مصرفي خود را از اين طريق تامين كند.
اولين نيروگاه هسته اي كشور در بوشهر با همكاري روس ها مراحل پاياني خود را مي گذراند.
013005.jpg


نمايشگاه آثار استاد فرشچيان در فضا
012942.jpg
ايسنا : يك روزنامه نگار علمي و محقق تاريخ كيهان نوردي از جلب موافقت رئيس ايستگاه فضايي بين المللي با انتقال مجموعه اي از آثار استاد فرشچيان و كتابي از اين پژوهشگر در پرتاب آتي فضاپيماي روسي به ايستگاه فضايي بين المللي خبر داد.
سيروس برزو، سردبير نشريه علمي «مرزهاي بيكران فضا» كه از سال ها پيش در مسكو و آستاراخان به سر برده و گفت و گوهاي اختصاصي وي با فضانوردان شوروي سابق در نشريات علمي كشور منتشر شده است، با اعلام اين مطلب اظهار داشت: بر اساس قراري كه با پاول وينوگرادوف فرمانده فعلي ايستگاه فضايي بين المللي گذاشته ام، اين مجموعه با ناو تداركاتي پروگرس ام- ۵۶ كه شامل حدود ۵/۲ تن بار براي ساكنان ايستگاه فضايي بين المللي است و قرارست روز ۲۴ آوريل (سه روز ديگر) به فضا پرتاب شود به ايستگاه فرستاده مي شود.
وي گفت: سال هاي سال قبل زماني كه مجله «كيهان علمي» تازه راه اندازي شده بود، به پيشنهاد يكي از ناشران ،كتابي درباره تاريخ فضانوردي براي نوجوانان نوشتم كه به صورت كتابچه اي با عنوان «نخستين هاي فضانوردي» منتشر شد. سال گذشته در بين وسايلي كه از آن سال هاي دور باقيمانده بود و از ايران برايم فرستادند، دو جلد از اين كتاب هم وجود داشت كه تصميم گرفتم اين كتابچه را به امضاي فضانوردان زينت ببخشم. در جريان مصاحبه با الكساندروف ناگهان فكري مثل برق از مغزم عبور كرد: اگر اين كتاب به فضا برده شود، خودش هم يك نخستين خواهد شد! با پيگيري موفق شدم نه تنها براي اين كتاب بلكه براي مجموعه كارت پستالي از استاد فرشچيان هم موافقت بگيرم كه شايد بتوان اين مجموعه را نخستين نمايشگاه هنري در فضا دانست.
برزو با اشاره به اين كه ناوهاي پروگرس كار تداركات ساكنان ايستگاه هاي فضايي را بر عهده دارند، به ايسنا گفت: در كنار بارهاي ارسالي، مثل آب، غذا، وسايل و تجهيزات، هر كيهان نورد بسته اي دريافت خواهد كرد كه توسط خانواده اش براي او فرستاده مي شود و جنبه «شخصي» دارد. كتاب نخستين هاي فضانوردي و مجموعه كارت پستال هاي استاد فرشچيان در محموله وينوگرادوف گذاشته شده و وي قول داده است كه اين مجموعه را به ديوار ايستگاه فضايي الصاق كند و مي توان گفت نخستين نمايشگاه فضايي را ترتيب دهد.

خوشه هاي دوقلو از ديد هابل
012945.jpg
پارس اسكاي- محسن بختيار:تلسكوپ فضايي هابل ناسا موفق به تهيه مفصل ترين عكس از دو خوشه باز دوقلوي NGC265 و NGC290 شد كه در ابر ماژالاني كوچك در نيم كره جنوبي قرار دارند و به خوشه هاي برليان معروف اند. اين دو خوشه ستاره اي درخشان در فاصله ۲۰۰ هزار سال نوري از ما قرار دارند و قطر هر كدام تقريبا معادل ۶۵ سال نوري است. هنگامي كه جاذبه ستارگان آنها را در كنار هم نگه دارد جماعتي از ستارگان پديد مي آيد كه خوشه هاي ستاره اي نام دارد و هر كدام از اين خوشه ها شامل صدها يا هزاران ستاره مي شود. اگر اين خوشه ها بسيار متراكم باشند اصطلاحا به آنها خوشه هاي كروي مي گويند ولي اگر ستاره هاي تشكيل دهنده يك خوشه به صورت نامتقارن قرار گيرند به آن خوشه باز گفته مي شود. NGC265 و NGC290 كه در تصوير ديده مي شوند دو خوشه باز هستند.
ستارگان موجود در خوشه هاي باز تنها براي مدت محدودي در كنار يكديگر قرار مي گيرند و هنگامي كه خوشه به سن پيري مي رسد ستاره هاي آن از يكديگر دور مي شوند. اين اتفاق هنگامي براي خوشه هاي باز مي افتد كه چند صد ميليون سال عمر كرده باشند در حالي كه اين عدد براي خوشه هاي كروي چند ميليارد سال است. اين دو خوشه هر دو نسبتا جوان محسوب مي شوند و از يك ابر گاز ميان ستاره اي به وجود آمده اند. ستارگان يك خوشه باز جرم هاي متفاوتي دارند اما از لحاظ سن، مسافت و تركيبات شيميايي تقريبا يكسانند.
ابر ماژالاني كوچك كه ميزبان اين دو خوشه مي باشد يكي از قمرهاي كوچك منظومه شمسي محسوب مي شود كه با چشم غيرمسلح در نيم كره جنوبي قابل مشاهده است. اين تصوير در اكتبر و نوامبر سال ۲۰۰۴ توسط دوربين پيشرفته هابل و به كمك فيلترهاي آبي، قرمز و سبز تهيه شده است.

به پاس نقش تاريخي در ماموريت هاي اكتشاف
ماه
ناسا تكه سنگي از ماه را به نيل آرمسترانگ اهدا كرد
012939.jpg
ايسنا : نيل آرمسترانگ فضانورد قديمي آمريكايي و نخستين انساني كه قدم بر سطح كره ماه گذاشت، به پاس حضور و خدمات كم نظيرش در عرصه برنامه هاي فضايي، خرده سنگي از ماه را به عنوان جايزه از ناسا دريافت كرد. با اين حال به نظر مي رسد كه وي قصد ندارد آن را نزد خود نگاه دارد.
نيل آرمسترانگ گفته كه وي اين شيء ارزشمند را كه يك خرده سنگ خاكستري روشن دو گرمي است، به موزه سينسيناتي اهدا خواهد كرد. قرار است كه اين خرده سنگ براي هميشه در اين موزه به نمايش عمومي گذاشته شود. نيل آرمسترانگ اخيرا جايزه ويژه سفيران اكتشافي آژانس فضانوردي آمريكا (ناسا) را در همين موزه دريافت كرده است. اين جايزه از سوي آژانس فضانوردي آمريكا (ناسا) و سناتور جان گلين به آرمسترانگ اهدا شد. در حال حاضر آژانس فضانوردي آمريكا (ناسا)، اهداي جوايز ويژه به ۳۸ فضانورد را تحت عنوان جايزه سفيران اكتشافي ناسا آغاز كرده است. اين فضانوردان از عناصر كليدي ماموريت هاي فضايي و تاريخي همچون «مركوري» ، «جميني» و «آپولو» بوده اند.

سه دوران براي تكامل جغرافيايي مريخ
012948.jpg
ايسنا : تحقيقات نشان مي دهند كه سرما و خشكي در سياره مريخ كه امروز به خوبي قابل مشاهده است، مربوط به  ۶/۴ ميليارد سال پيش بوده و در واقع پاياني بر دوره اي بوده است كه طي آن سطح سياره كاملاً مرطوب بوده است. گروهي از دانشمندان بين المللي اخيراً موفق شدند تا جدول زماني را براي تكامل جغرافيايي مريخ در نظر بگيرند و نتايج اين تحقيقات نيز در نشريه ساينس به چاپ رسيده است.
به گفته اين دانشمندان بين المللي اين بررسي ها نشان مي دهند كه مريخ داراي سه دوران متفاوت جغرافيايي بوده است. محققان به سرپرستي ژان پير بايبرينگ از مؤسسه تحقيقات فضايي فرانسه در اين خصوص گفتند اگر مريخ روزگاري ميزبان حيات بوده، اين دوران مربوط به دوره هاي اوليه و مرطوب آن بوده است.

دولت از ثبت اختراعات در خارج از كشور حمايت مي كند
012936.jpg
گروه علمي فرهنگي _ علي اصغر محمدي: دولت از ثبت اختراعات در خارج از كشور حمايت مي كند و تا ۵۰ درصد هزينه هاي آن را مي پردازد.
به گزارش همشهري،  دكتر محمدرضا بختياري، مدير مالكيت فكري سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران كه در نخستين كارگاه آموزشي جايگاه حق ثبت اختراع در عرصه زيست فن آوري كشور سخن مي گفت، با بيان اين مطلب افزود: بحث مالكيت فكري به حمايت از كار هاي فكري مي پردازد و خوشبختانه دولت در برنامه چهارم حمايت هايي را در اين زمينه پيش بيني كرده است كه در دو گروه انجام مي شود. در صورتي كه فردي بخواهد اختراعي را در خارج به ثبت برساند مقداري از هزينه هاي آن (تا ۵۰ درصد) توسط دولت حمايت مي شود. وي خاطرنشان  كرد: در كشورهاي پيشرفته نظام مالكيت فكري به صورت گسترده عمل مي كند و اجزاي مختلف از جمله مسائل قانوني و حقوقي در اين زمينه نقش دارند كه در ايران سابقه چند دهه دارد. يك نظام كامل در هر كشور بايد داراي مولفه هايي باشد كه در كشورهاي پيشرفته اين آموزش از دانشگاه ها و صنايع شروع شده و به مدارس نيز تسرّي داده شده است.
دكتر بختياري با اشاره به ثبت اختراع مخترعان در خارج از كشور اظهار داشت: در حال حاضر اين امكان با مراجعه مخترع به اداره مالكيت صنعتي و بررسي مدارك وي صورت مي گيرد. ما در اين دفاتر جست وجوي تخصصي انجام مي دهيم و چنانچه پرونده مخترع سربلند بيرون بيايد، بايد به اين فرد كمك شود تا شرح اختراع خود را به زبان پتنت (انگليسي) بنويسد، سپس شرح اختراع به دفتر وكلا ارسال مي شود و طبيعي است هرچه ارايه اين شرح ضعيف تر باشد ارز بيشتر از كشور خارج مي شود. مدير مالكيت فكري سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران در عين حال افزود: مخترعان از نظر تحصيلات در رده هاي مختلف قرار دارند، بنابراين آموزش آنها نيز در سطوح مختلف قرار دارد.
وي با بيان اين كه حقوق قانوني منتج از فعاليت ذهني و فكري در زمينه هاي صنعتي، علمي، ادبي و هنري از تعاريف حقوق مالكيت فكري در معناي عام به شمار مي رود تصريح كرد: طبق آمار ۸۰ درصد اطلاعات فني كه در دنيا وجود دارد در مقالات علمي ارايه نمي شود بنابراين محققي كه داراي پروپزال است بايد پتنت را مطالعه و در صورتي كه قبلا انجام شده بود كار تكراري انجام ندهد. وي، نو بودن، دارا بودن گام ابتكاري، كاربرد علمي و قابليت افشاي اختراع را از جمله شرايط ثبت عنوان كرد و اظهار داشت: دليل اصلي ثبت اختراع، جلب حمايت قانوني از اختراع و دستيابي به اهداف اقتصادي است و از سوي ديگر هدف ثبت پتنت از ديدگاه مخترعان كسب افتخار براي خود و كشور و جلوگيري از ثبت ايده توسط ديگران است.

دانش فناوري
اجتماعي
اقتصادي
بـورس
زادبوم
حوادث
خارجي
سخنگاه
سياسي
داخلي
شهرستان ها
شهري
راهنما
ورزش
صفحه آخر
همشهري ضميمه
همشهري ايرانشهر
|  اجتماعي   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   زادبوم   |   حوادث   |   خارجي   |   سخنگاه   |  
|  سياسي   |   داخلي   |   شهرستان ها   |   شهري   |   راهنما   |   ورزش   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |