Hamshahri Newspaper

فريبا منتظرظهور
رقابت شطرنج بازان كوچك براي قهرماني
مسابقات قهرماني سال ۸۵ در فروردين ماه سال جاري در رده هاي سني مختلف برگزار شد. در اين مسابقات ۳۶۲ نفر در رده سني زير ۸ ، ۱۰ و ۱۲ سال در ۹ دور به رقابت پرداختند و به گفته مسئولان و صاحب نظران، سطح مسابقات سال ۸۵ در رده هاي سني مذكور نسبت به سال قبل بالاتر بود و بازيكنان استان هاي مختلف به خوبي درخشيدند.
مسابقات در ورزشگاه مادران واقع در اتوبان بعثت در شهر تهران به صورت آزاد و با ميزباني هيأت شطرنج استان تهران برگزار شد. كنار هم بودن سالن برگزاري مسابقات، خوابگاه و نيز فضاي كافي براي پارك كردن ماشين ها امتياز اين مجموعه است.
به گفته خانم روشنك روشن طبري نائب رئيس هيأت شطرنج استان تهران ۴۳۰ نفر در طول اين مسابقات در خوابگاه اسكان داده شدند. در صورتي كه ظرفيت منطقي خوابگاه با وجود ۲۰ اتاق ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر است.
خانم طبري كه خود تا سال ۱۳۷۲ عضو تيم ملي شطرنج بوده است مي گويد: هيات شطرنج استان تهران به دليل مركزيت و به نسبت جمعيت تهران مي بايست خوابگاهي سه برابر اين خوابگاه داشته باشد. خوابگاه فعلي از نظر معماري و نور درست ساخته نشده است.
خانم طبري اعتقاد دارد به بازيكن بايد شخصيت داد تا در كنار ورزش، شخصيت او نيز شكل بگيرد. كوچك بودن اتاق ها، نامناسب بودن تخت ها و نبود هيچ گونه امكانات رفاهي از كاستي هاي خوابگاه به شمار مي رود. پدر و مادر يكي از شركت كنندگان مي گفت: در محوطه به اين بزرگي كه دو سوم آن بيابان است، شب ها هيچ چراغي وجود ندارد. نصب چند چراغ در محوطه اينجا ساده ترين و ابتدايي ترين كاري است كه سازمان تربيت بدني مي تواند انجام دهد. بچه هايي كه در سطح قهرماني در رشته هاي مختلف به اين جا مي آيند در آينده براي كشور افتخار خواهند آورد، آيا نبايد كمي بيشتر به اين بچه ها اهميت داد؟!
بايد توجه كرد كه از اين ورزشگاه، هيات هاي مختلف براي برگزاري مسابقات ورزشي مختلف استفاده مي كنند. با وجود آفتاب شديد در طول روز طي برگزاري مسابقات هيچ گونه امكانات مانند نيمكت و سايه بان در محوطه براي خانواده ها در نظر گرفته نشده بود.
بودجه معقول بدهيد من عمل مي كنم
آقاي هدهدي، رئيس هيأت شطرنج استان تهران در گفت وگويي كه طي برگزاري مسابقات با او انجام داديم، مي گويد: مديركل محترم تربيت بدني استان تهران! اگر واقعاً مي خواهيد به داد تربيت بدني استان تهران برسيد اين خوابگاه بايد تعمير و مرمت شود. ما براي برگزاري مسابقات مجبوريم اين وضع را تحمل كنيم، اما لازم است از فرداي مسابقات اينجا را تعطيل كنيد، تعمير و تجهيز كنيد و بعد تحويل هيأت ها بدهيد. اگر وضع به اين منوال ادامه يابد تصميم گرفتيم ديگر ميزباني مسابقات را نپذيريم. مسئوليت داخل سالن مسابقات با ماست. بهداشت سالن، وجود يك پزشك در سالن، حضور فعال داوران و نظم در سالن از وظايف ماست كه اگر اشكالي در اين موارد باشد ما جوابگو هستيم، اما مسئوليت خوابگاه با ما نيست در حالي كه خانواده ها ما را مسئول مي دانند. اولين امكانات لازم براي يك خوابگاه موكت، تخت چوبي، تلويزيون و يخچال است، اما در اين خوابگاه يك سري تخت فنري چند طبقه گذاشته اند! آشپزخانه بزرگ و روشني وجود دارد، اما يخچال نيست. فشاري كه خانواده ها متحمل مي شوند به ما منتقل مي شود. من اميدوارم اينجا به زودي تعمير شود.
برد و باخت
با وجود تمام مشكلات، كودكان در دو سوي صفحات استاندارد سبز و سفيد شطرنج نشستند و براي قهرماني رقابت كردند. در مورد اهميت شركت در مسابقات، خانم طبري معتقد است: اگر آموزش براي پيشرفت در شطرنج ۴۰ درصد اهميت داشته باشد، شركت در مسابقات ۶۰ درصد اهميت دارد.
خانم طبري در مورد تحمل شكست در شطرنج مي گويد: شكست به هر حال احساس خوشايند و شيريني نيست. تجربه تلخي است كه خانواده ها با برخورد درست خود مي توانند تلخي آن را در بازيكن كاهش دهند، اما متاسفانه ما در طول مسابقات شاهد رفتارهاي نامناسب خانواده ها هستيم. خانواده ها بايد بدانند برخورد نامناسب امروز آنها و انتظارات بي موردشان موجب مي شود اين بچه ها در آينده پرخاشگر و سركش شوند.
نفرات اول مسابقات قهرماني سال ۸۵ ايران در رده سني زير ۸ و ۱۰ و ۱۲ سال پسران به ترتيب امير محمدبهمني (خراسان)، نيما جوانبخت (اصفهان)، پويا ايدني (خوزستان) و نفرات اول زير ۸ و ۱۰ و ۱۲ سال دختران به ترتيب درسا درخشاني (تهران)، كيميا مرادي (همدان) و غزل حكيمي فرد (تهران) بودند.
آزاد يا انتخابي
در سال هاي گذشته، ابتدا قهرمانان هر استان طي مسابقات استاني انتخاب مي شدند و سپس نفرات برگزيده در مسابقات قهرماني كشور شركت مي كردند، اما سال جاري مسابقات قهرماني شطرنج كشور به صورت آزاد انجام شد و هر كس در صورت تمايل مي توانست در گروه سني خود در نهايي ترين مرحله شركت كند.
خانم روشنك طبري در اين رابطه مي گويد: در اين نوع مسابقه (به صورت آزاد) سطح بازيكنان متفاوت است و ارزيابي دقيق و مطمئن نيست.
احسان قائم مقامي (ريتينگ ۲۵۸۴) كه حدود ۲۱ بار موفق به كسب مقام قهرماني در ايران شده و عضو تيم ملي شطرنج ايران است معتقد است: با توجه به افزايش روزافزون تعداد طرفداران شطرنج، روش برگزاري به صورت آزاد تا حدي كه تعداد شركت كنندگان معقول و منطقي باشد مناسب و خوب است، اما اگر تعداد از حد منطقي خارج شود بايد به صورت انتخابي برگزار شود.
مرتضي محجوب (ريتينگ ۲۴۱۹) استاد بين المللي شطرنج، قهرمان كشور و عضو تيم ملي شطرنج ايران در اين رابطه مي گويد: در تمام دنيا مسابقات قهرماني حتي در رده سني بزرگسالان هم به صورت آزاد برگزار مي شود. اين مسابقات هم بهتر است به صورت آزاد برگزار شود، اما براي هر استان سهميه بگذارند براي مثال از هر استان ۲۰ نفر شركت كنند.
دختران شطرنج باز
مسابقات قهرماني شطرنج دختران و پسران در تمام دنيا به طور مجزا انجام مي شود، اما دخترها مي توانند در صورت تمايل در مسابقات پسران شركت كنند.
سوزان پولگار، قهرمان جهان و اولين استاد بزرگ شطرنج زن جهان، بزرگترين خواهر در ميان خواهران افسانه اي پولگار مجارستاني است. وي در چهار سالگي قهرمان شطرنج زير ۱۱ سال بوداپست شد. در ۱۵ سالگي سوزان در صدر رده بندي شطرنج بازان زن جهان قرار گرفت. ريتينگ وي در ۱۶ سالگي بالاتر از ريتينگ آناتولي كارپوف در همين سن بود. در ۱۷ سالگي در صدر جدول رده بندي مردان و زنان زير ۱۸ سال جهان ايستاد.
سوزان پولگار مدت ها فقط در مسابقات آقايان شركت مي كرد. او در مصاحبه اي پيش از اين مي گويد: من براي مدت طولاني براي بهبود قدرت بازي ام تنها با آقايان مسابقه مي دادم. معتقدم مسابقات شطرنج بايد به دو شيوه مجزا براي خانم ها و آقايان و نيز به صورت مختلط برگزار شود.
پدر ميترا حجازي پور، قهرمان زير ۱۴ سال كشور كه تا كنون موفق به كسب دو مقام جهاني در رده سني زير ۱۰ سال شده است در مورد مشكلات دختران در اين رشته مي گويد: در استان خراسان كمبود مربي داريم. امكانات ما از نظر مربي درجه سه است. مربي درجه يك خانم كه اصلاً نداريم. آموزش شطرنج نياز به زمان زيادي دارد و من اصرار داشتم كه مربي دخترم، خانم باشد، آموزش او را از ۶ سالگي خودم بر عهده گرفتم. خودم پيش از آن فقط بازيكن بودم، اما سعي كردم از استادان خراسان كمك بگيرم و دانش شطرنجم را افزايش دهم و به دخترم منتقل كنم. هميشه اعتقاد داشته ام كه اول اخلاق،بعد درس و بعد شطرنج. اگر كسي از نظر اخلاق بي راه رفت حتي قهرمان هم شود ارزشي ندارد. در ايران دختران حق شركت در مسابقات پسران را بعد از چهارده سالگي ندارند، اما بايد ديد مگر چند نفر بازيكن حرفه اي دختر در ايران داريم كه دخترها به وسيله مسابقات بتوانند بياموزند و پيشرفت كنند؟! سه نفر از دختران كه سال گذشته در رده سني زير ۱۲ سال مدال جهاني گرفتند بعد از آن نتوانستند به حفظ قهرماني در سطح جهاني ادامه دهند. مشكلات دختران براي قهرماني بيش از پسران است. براي شركت در مسابقات جهاني بايد دخترم را همراهي كنم و هزينه بيشتري بايد تقبل كنم. سال هاي ۷۹ و ۸۰ به بچه هاي حرفه اي توجه مي شد. بليت دو سره مي گرفتند، اما الان هيچ حمايتي نيست. مربي براي سطح حرفه اي نداريم. فدراسيون مي تواند مربيان درجه يك را به صورت ادواري به استان ها بفرستد. هزينه مربي را هم ما خانواده ها تقبل مي كنيم. بچه ها تا دوازده سالگي با استعداد خود حركت مي كنند، اما بعد از آن به حمايت نياز دارند.
مرتضي محجوب در اين زمينه مي گويد: نمي توان ايراد گرفت كه چرا مسابقه آقايان و بانوان جداست، چون به هر حال بايد نفرات اول تا سوم در آقايان و در بانوان مشخص شوند و برگزاري مسابقات جداگانه براي انتخاب دقيق لازم است.
احسان قائم مقامي در اين مورد معتقد است: به هر حال در كشور ما يك سري قوانين و عرف ها و مسائل شرعي وجود دارد كه به آنها احترام مي گذاريم. با برنامه ريزي درست و استفاده بهينه از امكانات موجود مي توان سطح مسابقات بانوان را به حدي بالا برد كه نيازي به حضور در مسابقات آقايان نداشته باشند.
راه دشوار قهرماني
با رسيدن به سطح قهرماني كشور، براي حفظ آن و كسب قهرماني در سطح جهاني، علاوه بر اراده و پشتكار و تمرين فراوان، بي شك نيازهاي جديدي مطرح مي شود كه اغلب برآورده كردن آنها از توان خانواده خارج است. در اين گونه موارد، حمايت هاي دولتي از طريق فدراسيون ها و سازمان تربيت بدني ضروري به نظر مي رسد. امكاناتي مانند سفرهاي خارج براي شركت در مسابقات بين المللي، برخوردار بودن از آموزش مربيان درجه يك خارجي، ارائه امكانات و نحوه توزيع آنها بين استان ها و بين قهرمانان موضوعي است كه نياز به مديريت و برنامه ريزي در آن ضروري به نظر مي رسد.
ميلاد موسوي، دانشجوي زبان انگليسي (ريتينگ ۲۱۶۳) در سال ۷۴ در مسابقات قهرماني كشور زير ۱۴ سال مقام اول را كسب كرد كه در همان مسابقات احسان قائم مقامي مقام دوم را به خود اختصاص داد. وي در همان سال در مسابقات باكو موفق به كسب درجه بين المللي شد. ميلاد موسوي در سال ۷۹ نيز با احسان قائم مقامي به طور مشترك قهرمان شدند. وي در مورد اهميت امكانات مي گويد: ما خانواده شطرنجي هستيم. تنها مربي من پدرم بود. به برادر كوچكترم، سيد خليل موسوي كه در مسابقات بين المللي دهه فجر ۸۴ مقام اول را كسب كرد، ما دو برادر آموزش داده ايم، اما با علاقه، پشتكار و استعداد فردي تا يك حدي مي توان پيشرفت كرد، اما بعد از آن بايد حمايت شد.
ميلاد موسوي در مورد تاثير شطرنج بر روي زندگي روزمره مي گويد: بازي شطرنج موجب مي شود از دريچه درست به مسائل نگاه كنيم، صبر را ياد بگيريم.
از مقداد موسوي مي پرسم، آيا شطرنج زندگي و زمان شما را نمي گيرد، مي گويد: شطرنج بخش مجزايي از زندگي ما نيست. به قول يكي از قهرمانان بزرگ، شطرنج خود زندگي است.
اراده دارم پس هستم
در كنار سالن مسابقات قهرماني، مردي دنيا ديده و درهم شكسته هرمزگاني ايستاده. نزديك مي آيد و مي گويد: سه پسر دارم كه هر سه به بيماري تالاسمي مبتلا هستند. مدام بيمارستان مي برم و خون تزريق مي كنند. دو پسرم در اين مسابقات حضور دارند. پيام مرا به تمام بيماران تالاسمي و بيماران خاص برسانيد. هر سه پسرم كه دچار اين بيماري هستند با اراده خود توانسته اند در كنار درمان، در رشته هاي ورزشي نيز پيشرفت كنند. بگوييد آنها هم اگر اراده كنند، مي توانند پيشرفت كنند و تا قهرماني هم برسند.
حامد بخششي و حسين بخششي از استان هرمزگان دو برادري هستند كه با وجود بيماري تالاسمي در مسابقات قهرماني شطرنج كشور حضور دارند. حامد با شش امتياز از نه امتياز در جدول پسران زير هشت سال و حسين با ۵/۵ امتياز از نه امتياز در رده پسران زير ده سال بسيار خوب بازي كرده اند. پدر اين دو برادر مي گويد: حسين علاوه بر شطرنج تاكنون در تيراندازي، تنيس روي ميز و بدمينتون نيز نايب قهرمان شده است. حامد بخششي كلاس دوم است. لبخند بر لب مي گويد: دو سال است كه شطرنج بازي مي كنم و مربي شطرنج من پدرم است. هيچ كدام از همكلاسي هايم شطرنج بازي نمي كنند، اما من شطرنج را خيلي دوست دارم. دوست دارم مانند كاسپاروف شوم!