آيا ممكن است كل سياره زمين، همانند يك درخت، موجودي زنده باشد؟ آيا ممكن است يك شعور زنده در تمامي سياره ما جاري باشد؟ شايد باور نكنيد اما اين دقيقاً همان نظري است كه برخي از دانشمندان، مدتي است آن را مطرح كرده اند. اما صحبت از «روح زمين» ، آن هم از سوي دانشمندان - و نه مثلاً سرخپوستان - بسيار غيرمنتظره به نظر مي رسد. اگر شما هم كنجكاو شديد، با اين داستان واقعي همراه شويد . . .
* **
در يك بعد از ظهر پاييزي در سال ،۱۹۶۵ يك دانشمند انگليسي به نام دكتر جيمز لاولاك (۱) كه براي سازمان فضايي آمريكا (ناسا) كار مي كرد، در دفتر كارش در كاليفرنيا نشسته بود و به سؤالاتي فكر مي كرد كه مدت ها ذهن دانشمندان را به خود مشغول كرده بود. اين سؤالات، همگي به موضوع شگفت انگيز استمرار «حيات» در سياره ما بازمي گشت.
يكي از اين سؤالات، در مورد مناسب ماندن شرايط حيات در درياها بود. همان طور كه مي دانيد صدها ميليون سال است كه آب باران، سطح زمين را مي شويد و مواد معدني را در خود حل كرده و به درياها مي ريزد. سپس اين آب، دوباره از سطح دريا تبخير شده و بازهم به صورت باران درمي آيد. اما با توجه به آنكه اين چرخه، ميليون ها سال متوالي ادامه داشته، پس بايد تاكنون آب درياها از نمك، اشباع شده بود و همگي درياها به شوره زار تبديل مي شدند اما چنين اتفاقي رخ نداده است.
و اما يك سؤال ديگر: «چرا با اينكه چند ميليارد سال از شكل گيري سياره زمين گذشته است، اما هنوز هم گازي نظير اكسيژن - كه به شدت فعال است - در آتمسفر آن وجود دارد؟ چرا طي اين مدت بسيار طولاني، اين گاز فعال (كه در ضمن، براي استمرار حيات در سياره ما ضروري است)، با عناصر ديگر تركيب نشده و از حالت آزاد خارج نشده است؟» (۲)
چنين سؤالاتي مدت ها بدون پاسخ مانده بود اما اينك لاولاك معتقد بود كه پاسخي براي همگي اين پرسش ها پيدا كرده است. او بر اين باور بود كه تمامي اين اتفاق ها نشانه اي از حضور نيرويي است كه سياره ما را در بر گرفته است، نيرويي كه توانايي تغيير سيارات را دارد، نيرويي شگفت انگيز كه به صورت «حيات» متجلي مي گردد. لاولاك، اين نيرو را «گايا» (۳) نام گذاشت كه برگرفته از نام يوناني «الهه زمين» است.
ارائه نظريه «گايا» منجر به تحولات وسيعي در ديدگاه انسان نسبت به طبيعت شد. بدين ترتيب، جنبشي اساساً علمي به نام «جنبش زيست محيطي» (۴) شكل گرفت كه در واقع، نوعي بازگشت به طبيعت بود. بر همين مبنا، مكاتب معنوي جديدي در دهه ۱۹۶۰ ايجاد شدند و نگاه «معبدگونه» به طبيعت را دوباره مطرح كردند، نگاهي كه لزوم «احترام به طبيعت» را بار ديگر زنده كرد(۵).
گايا چه مي گويد؟
براي اينكه ببينيم نظريه گايا چه ديدگاه جديدي را در مورد «حيات» در سياره ما مطرح مي كند، بهتر است ابتدا نگاهي به ديدگاه پيش از آن بيندازيم. تا پيش از مطرح شدن نظريه گايا، ديدگاه متعارف زيست شناسان (به عنوان طبيعت شناسان عصر جديد) براي تبيين فرآيند شكل گيري و تحول حيات در سياره ما، مبتني بر نظريه اي بود كه ريشه در قرن نوزدهم داشت، يعني نظريه تحول دارويني. بر اساس اين نظريه كه توسط چارلز داروين، طبيعت شناس مشهور انگليسي مطرح شده بود، حيات و موجودات زنده، خود را با شرايط محيطي سياره اي كه در آن بسر مي برند، تطبيق مي دهند. به عبارت ديگر، در اين ديدگاه، موجودات زنده، در تعامل با سياره خود، صرفاً تأثيرپذير هستند. اما گايا، ديدگاه كاملاً جديد و گسترده تري را مطرح نمود.
بر اساس گايا، موجودات زنده فقط جزئي از يك فرآيند كلي تر «حيات» در سياره ما هستند. به عبارتي، اين «كل سياره زمين» است كه زنده محسوب مي شود و هريك از موجودات، در واقع همانند سلول هاي اين موجود زنده هستند. بدين ترتيب، نه تنها موجودات از محيط سياره خود تأثير مي پذيرند (نظريه داروين) بلكه بر اين محيط نيز به گونه اي تأثير مي گذارند كه فرآيند حيات، در كل سياره همچنان استمرار بيابد (۶).
گايا و علم
اما از آنجائي كه لاولاك يك دانشمند بود و گايا را به عنوان يك نظريه علمي مطرح كرده بود، بايد با استفاده از شواهد علمي و معتبر نيز از نظريه خود دفاع مي كرد. او اولين نظرياتش را در مورد «سياره زنده» در ۱۹۶۵ منتشر نمود و سعي كرد تا بر مبناي نظريه گايا، تركيبات آتمسفري موجود زمين و علت عدم ازبين رفتن اكسيژن آزاد در جو را (كه براي استمرار حيات زمين ضروري است) توضيح دهد. وي بر همين مبنا، حتي طرحي را براي جستجوي حيات در ساير سيارات ارائه نمود.
در ۱۹۷۰ بود كه لاولاك، همكاري خود را با زيست شناسي به نام لين مارگوليس (۷) آغاز نمود. مارگوليس كه از محققان دانشگاه بوستون بود به نظريه گايا علاقه مند شده بود. وي معتقد بود كه احتمالاً ميكروارگانيزم هايي نظير باكتري ها، در طي ميليون ها سال گذشته، نقش مهمي در تعامل حيات با سياره ما ايفا كرده اند و بنابراين، مطالعه بر روي آنها، شواهد بيشتري را براي تأييد صحت نظريه گايا بدست خواهد داد.
بر مبناي همين مطالعه بود كه لاولاك توانست اولين پيش بيني خود را بر اساس نظريه گايا مطرح كند (۸). اين پيش بيني مربوط به تركيبات گوگرد (سولفور) بود كه عنصري حياتي براي ارگانيزم هاي زنده محسوب مي شود. در آن زمان همه مي دانستند كه تركيبات سولفات (اكسيد گوگرد) توسط باران از خاك شسته شده و در اقيانوس ها جمع مي شود. اما بر اساس گايا، بايد سياره ما به گونه اي عمل كند كه با بازگرداندن اين عنصر مهم به خاك، استمرار حيات را تضمين نمايد. لاولاك معتقد بود كه اين عمل بايد توسط باكتري هايي انجام شود كه در اقيانوس ها زندگي مي كنند.
بدين ترتيب، لاولاك براي اثبات صحت پيش بيني خود، يك سفر دريايي تحقيقاتي را آغاز نمود و همين سفر بود كه منجر به ديدگاه جديد علم نسبت به «چرخه گوگرد» در زمين شد. لاولاك كشف كرد كه تجزيه جلبك هاي دريايي توسط باكتري ها در اقيانوس ها منجر به آزاد شدن گازي به نام «دي متيل سولفيد» (۹) مي گردد.
اين گاز، نقش مهمي را در شكل گيري ابرها در آسمان ايفا مي كند. بدين ترتيب و با بارش ابرها، سولفور دوباره به خاك بازمي گردد تا موجودات خشكي بتوانند از آن استفاده كنند. از سوي ديگر، همين بارش، منجر به شستن مواد معدني از خاك و انتقال آن به اقيانوس ها نيز مي شود كه اين خود، تغذيه جلبك هاي دريايي را تأمين مي كند. اين كشف، در واقع تأييد محكمي بود بر صحت نظريه گايا و به خوبي نشان داد كه موجودات زنده در زمين، تنها تحت تأثير (و مقهور) محيط پيرامون خود نيستند بلكه بر محيط نيز تأثير مي گذارند. آنها - به عنوان سلول هاي يك موجود زنده بسيار بزرگ تر _ به گونه اي عمل مي كنند كه استمرار «حيات» در كل سياره ممكن شود.
به عبارتي و در يك نگاه كلي، «زمين مادر» با چرخه هاي شگرف و هماهنگ خود، منجر به استمرار حيات در تمامي سياره مي شود.
پس از اين موفقيت، لاولاك شروع به ارائه نمونه هاي جالب ديگري براي تحكيم صحت نظريه خود كرد. به عنوان مثال، او نمونه اي از ميكروب هاي اوليه را يافت كه با رسوب دادن نمك در حاشيه سواحل كم عمق درياها، در طول ميليون ها سال از شور شدن بيش از حد آب جلوگيري كرده اند . . .
اين تلاش ها نهايتاً از اواخر دهه ،۱۹۷۰ جاي نظريه گايا را به عنوان يك نظريه علمي در ميان دانشمندان جهان باز كرد. شبيه سازي هاي رايانه اي اخير نيز بيش از پيش بر صحت اين نظريه دلالت دارند. دكتر جيمز لاولاك ۸۶ ساله معتقد است كه اكنون حتي اشخاصي كه زماني از مخالفان سرسخت گايا بودند نيز اين نظريه را جدي گرفته اند، نظريه اي كه زنده بودن زمين را در ذهن انسان زنده كرد.
ترجمه و تدوين: شهاب شعري مقدم
منبع: Focus magazine

پي نوشت:
۱- James E. Lovelock ‎/ ۲- در سيارات مرده اي نظير مريخ و زهره، گاز اكسيژن، خيلي زود با عناصر ديگر تركيب شد و از جو اين سيارات خارج شد. اما در زمين - در كمال شگفتي - چنين اتفاقي نيفتاده است.۳- Gaia4- Environmentalism ‎/ ۵- مكاتب مبتني بر گايا را مي توان در رده مكاتب عصر نوين (New Age) تلقي نمود. البته در اينجا بايد گفت كه خود لاولاك، گايا را يك «مكتب» محسوب نمي كند بلكه آن را يك ديدگاه كاملاً علمي نسبت به زمين مي داند.۶- لاولاك، اولين دانشمندي نبود كه از «سياره زنده» سخن مي گفت. پيش از او در سال ،۱۸۷۵ جيمز هاتون (James Hutton)، زمين شناس اسكاتلندي (كه بسياري او را پدر زمين شناسي مدرن مي دانند) نيز زمين را به يك «اَبَرموجود زنده» تشبيه كرده بود كه وجود چرخه هاي مختلف، به استمرار حياتش منجر مي گردد. اما هاتون نتوانست براي اثبات نظريه خود، شواهد علمي ارائه دهد و به همين دليل هم نظريه او از سوي ساير دانشمندان، جدي گرفته نشد. ۷- Lynn Margulis8- اصولاً ارائه پيش بيني هاي قابل سنجش، براي ارزيابي صحت يك نظريه علمي، ضروري است.۹-( Dimethyl Sulphide (DMS

ارتعاش درماني صنعتي
يكي از شاخه هاي ارتعاش درماني و انرژي درماني، استفاده از دستگاه هاي مولد انرژي و ارتعاشي است. اورگان درماني، يون درماني،  صوت درماني و هرم درماني بعضي از روش هاي معمول تر ارتعاش درماني صنعتي هستند كه هر يك را به صورت بسيار مختصر توضيح مي   دهيم.
اورگان درماني
به زعم مؤسس اين روش، اورگان همان انرژي آغازين است كه هم اكنون نيز همه جهان را احاطه كرده است. با اين حال او ميان اورگان و انرژي الكترومغناطيس تفاوت واضحي قائل مي شود. در توجيهات اين شيوه درماني گفته مي شود كه انرژي اورگان به اندازه مختلف در چيزها(و بلكه در همه چيز)  نفوذ مي كند اما سرعت نفوذ آن در چيزهاي مختلف، يكسان نيست. همچنين اين انرژي برخلاف انرژي جنبشي كه از سمت قوي به ضعيف مي رود، همواره از سمت ضعيف به قوي حركت مي كند. او با ساختن وسيله اي مخصوص، توانست انرژي اورگان را درون دستگاه مذكور، متمركز و در واقع انباشته كند و با كمك يك تيوپ آن را به خارج از دستگاه و به سمت بدن بيمار منتقل نمايد. اورگان درماني به خصوص در خنثي سازي پرتوهاي اتمي راديواكتيو مؤثر بوده است.
يون درماني
در شرايط آب و هوايي طبيعي، ميان يون هاي مفيد و مضري كه در هوا وجود دارند، تعادل برقرار است و همين امر از جمله دلايل بهبود حال و انبساط خاطر افراد در طبيعت و هواي پاك است. در واقع ملكول هاي هوا دائماً در حال يونيزه شدن مي باشند. در حالت طبيعي، اين يونيزه شدن در جهت تعادل يون هاي مضر و مفيد عمل مي كند اما در محيط شهري، به دليل وجود منابع نيروي الكتريسته و وجود جريان هاي الكتريكي، يونيزاسيون هوا در جهت افزايش يون هاي مضر و كاهش يون هاي مفيد صورت مي گيرد كه نتيجة آن ممكن است اضطراب، تشويش و ديگر حالت هاي عصبي باشد. همچنين دانشمندان بعد از تحقيقات دقيق متوجه شدند كه افزايش يون هاي مفيد هوا مي تواند تاثيرات قابل توجهي را در كاركرد مغز، وضعيت كلي بدن و حساسيت زدايي داشته باشد. آنها بعد از تحقيقات خود اعلام كردند كه يون درماني مي تواند تاثيرات مهمي را در كنترل درد و حتي سرطان به جا بگذارد. بر اين اساس بود كه دستگاه هاي توليد يون مفيد (يون منفي) طراحي و ساخته شد.
صوت درماني
كساني كه به صوت درماني مشغول اند معتقدند كه بيماري هاي انسان به دليل تغيير در ارتعاشات و فركانس هاي طبيعي بدن است. در صوت درماني تلاش مي شود كه با كمك دستگاه هاي توليد امواج صوتي و ارسال آن به سمت بدن بيمار، ارتعاشات ناهماهنگ و فركانس هاي زائد حذف شده و بدن به ارتعاشات طبيعي خود بازگردد. البته بايد گفت كه استفاده از اصوات طبيعي و موسيقي، يكي از روش هاي درماني كهن(به عنوان مثال يكي از اصول طب كهن يوناني) مي باشد كه شايد ريشه تاريخي صوت درماني به آنجا بازگردد.
هرم درماني
وقتي كاوشگران باستان شناسي توانستند به مقبره يكي از فراعنه وارد شوند، جنازه او را كاملا سالم يافتند؛ گويي تازه مرده است. توريست ها از همه نقاط جهان براي ديدن جنازه به مصر رفتند و جنازه براي بازديد آنها و آزمايشات باستان شناسي از مقبره خارج شد. با خروج جنازه، روند فاسدشدن آن به سرعت ظاهر شد و طي روزهاي بعد، جنازه تقريباً فاسد شد. يكي از دانشمندان اروپايي به نام مهندس پاوليتا با اندازه گيري ابعاد هرم به اين كشف رسيد كه ابعاد هرم باعث مي شود تا در مركز آن ميداني از انرژي مغناطيسي با تاثير خاص به وجود آيد و بنابراين نتيجه گيري شد كه چون فرعون در وسط هرم بوده، به  همين دليل جنازه او فاسد نشده. در واقع هرم درماني جديد، بر اساس اين كشف پديد آمد. با درست شدن هرم هايي در ابعاد كوچك (منتها با همان نسبت هاي هرم مقبره فرعون) و استفاده از آن، به تدريج تاثيرات درماني و نيروبخش به كارگيري هرم آشكار شد و هرم درماني صورت رسمي به خود گرفت.
تهيه و تنظيم: شباب حسامي