پرفشاري خون، يكي از تهديد هاي بزرگ سلامتي در كشورهاي صنعتي است و نقش عمده اي در بروز بيماري هاي عروقي قلب، سكته مغزي، نارسايي قلبي، نارسايي كليوي و مرگ ناشي از اين بيماري ها دارد.
قبل از اينكه فشار خون بالا عارضه اي ايجاد كند، علامتي ندارد لذا بسياري از افراد از وجود آن بي خبر هستند.
پرفشاري خون، به افزايش فشار خون سيستوليك(ماكزيمم) مساوي يا بيش از 140ميلي متر جيوه يا فشار خون دياستوليك(مينيمم) مساوي يا بيش از 90 ميلي متر جيوه يا همراه با هم اطلاق مي شود. معمولاً با يك بار فشار خون بالا، نمي توان مارك بيمار فشار خوني به فرد زد بلكه بايد الگوي فشار خون بالا شامل ثبت حداقل دو فشار بالاي غيرطبيعي جداگانه باشد. فشار خون بايستي حداقل در دو نوبت (ترجيحاً در يك زمان مشخص از روز) به فاصله 4-2 هفته و در هر نوبت، دو بار به فاصله حداقل دو دقيقه اندازه گيري شود.ميزان فشار خون طبيعي در بچه ها و زنان حامله پايين تر است.
ميزان بروز اين بيماري با افزايش سن، بالا مي رود و در مردان، شايع تر از زنان جوان است ولي پس از سن 75سالگي در زنان شايع تر از مردان است.
در 95-90درصد موارد، علت شناخته شده خاصي وجود ندارد و به آن فشار خون اوليه اطلاق مي شود و بقيه موارد موسوم به فشار خون ثانويه بوده و علل مختلفي از جمله بيماري هاي مزمن كليه، بيماري هاي عروق كليه، مصرف قرص هاي ضدبارداري و... را شامل مي شود.
الگوي گرفتاري فاميلي در فشار خون اوليه شايع و مطرح كننده اهميت عوامل ژنتيكي است.
در گذشته، فشار مينيمم را به عنوان عامل خطر اصلي بيماري هاي عروق كرونر و مغز مي دانستند اما مطالعات اخير نشانگر اهميت توجه به فشار ماكزيمم به موازات و در كنار فشار مينمم است. در بررسي اوليه شرح حال، معاينه فيزيكي كامل و بررسي هاي معدود آزمايشگاهي لازم است. فشار خون بالا به تنهايي، به ندرت علامت دار است، هر چند علائمي نظير سردرد(معمولاً پشت سر)، تاري ديد، خستگي، سرگيجه، خونريزي از بيني، تنگي نفس و درد قفسه سينه مي تواند وجود داشته باشد. اشخاص مبتلا به ازدياد فشار خون معمولاً عصبي و پرتحرك  هستند. همچنين گرايش به كار زياد و نيز در برخي مواقع، خستگي مفرط بدون اينكه كار سخت بدني انجام شده باشد وجود دارد كه بر اثر آن، بيمار در انجام كارها احساس ناتواني جسمي مي كند و معمولاً ناراحتي هاي گوارشي نيز وجود دارد؛ شخص مبتلا چهره گلگون پيدا مي كند و در مراحل خطرناك بيماري پريدگي رنگ و افسردگي به سراغ بيمار مي آيد.
در نوع ثانويه، علائم اختصاصي ممكن است ظاهر شده و سر نخي را در مورد بيماري زمينه اي به دست دهد. با فشار خون مزمن يا شديد، علائم صدمه به اعضاي بدن ممكن است ظاهر شود كه شامل نارسايي قلبي، بيماري  عروق قلب، بيماري عروق مغزي، اورمي و... است.
تقريباً در 5درصد از بيماران، يك علت ثانويه براي فشار خون بالا يافت مي شود. در افرادي  كه سن كمتر از 30سال يا بيشتر از 55سال دارند و بيماري آنها اخيراً آغاز شده، احتمال اينكه بيماري آنها علت قابل برگشت زمينه اي داشته باشد بيشتر است.
در زير به طور فهرست وار علل ثانويه فشار خون بالا را ذكر مي كنيم:
بيماري هاي كليه، بيماري هاي عروق كليه، كم كاري و پركاري تيروئيد، افزايش فعاليت بخش قشري غده فوق كليوي، فئوكروموستيوم، مصرف قرص هاي ضدبارداري، درمان جايگزين با استروژن، برخي اختلالات مغزي، استرس، حاملگي، استفاده از الكل و برخي داروها (داروهاي ضدالتهاب غيراستروئيدي مثل بروفن، ديكلوفناك سديم و...)، كورتون، داروهاي ضداحتقان بيني و از جمله داروهاي ضدسرماخوردگي، داروهاي ضداشتها، ضدافسردگي هاي سه حلقه اي و...
درمان
هدف از درمان فشار خون، جلوگيري از مرگ ومير و عوارض طولاني مدتي است كه در زمينه فشار خون بالا و ممتد ايجاد مي شود.
وقتي فشار خون بيش از حد بالاست، تنها يك شوك مختصر كافي است تا شخص را با خطر جدي روبه رو نمايد. اعمالي چون بلندكردن جسم سنگين، دويدن(مثلاً براي رسيدن به اتوبوس) يا هر حالت هيجاني شديد چون عصبانيت، مي تواند فشار را تا 10درجه بالا برده و شخص را تا مرحله مرگ سوق دهد؛ بنابراين درمان پرفشاري خون بسيار حياتي است.
در موارد خفيف يا متوسط، درمان غيردارويي به مدت 6-3 ماه انجام مي شود كه به طور كلي شامل تغيير سبك زندگي است و شامل كاهش نمك در رژيم غذايي(كمتر از 6 گرم در روز)، اجتناب از الكل، ترك سيگار، كاهش وزن در افراد چاق، ورزش منظم و استفاده از روش هاي شل كردن عضلات است.در صورت امكان، دوري از مشاغل و محل سكونت پراسترس، مؤثر خواهد بود.
اين تغيير در سبك زندگي ممكن است تبديل فشار خون بالا به نوع شديدتر را به تعويق بيندازد و نياز به درمان دارويي را كمتر كند يا به صفر برساند و همچنين موجب مي شود ساير عوامل خطرساز قلبي را كاهش دهد.مواد غذايي حاوي پتاسيم كه در زير به آنها اشاره مي شود، ممكن است باعث پيشگيري و حتي كاهش پرفشاري خون شود:
آناناس، موز، زردآلو، انجير، گريپ فروت، هلو، انگور، آلو، سيب زميني، سير، براكلي، كدوسبز، قارچ، گوجه فرنگي، سبزي ها و حبوبات.
ميوه ها و سبزي ها داراي مقدار كمي سديم هستند و بايد به ميزان زيادي مصرف شوند. مركبات، توت ها و سبزي هاي داراي برگ سبز، منابع خوب ويتامين ث هستند. دريافت كم اين ويتامين با پرفشاري ارتباط دارد. مصرف مكمل ويتامين ث در افراد دچار پرفشاري و همچنين افراد سالم سبب كاهش فشار خون مي شود.
مصرف كافي كلسيم و منيزيم مفيد است. كمبود كلسيم مي تواند باعث ايجاد و تشديد بيماري شود. دانه كنجد و سبزي هاي برگ سبز، منابع كم سديم و تأمين كننده كلسيم هستند. مصرف اسيدهاي چرب امگا-3 نيز اثرات خوبي در كاهش فشار خون دارد كه در انواع ماهي به وفور يافت مي شود.مواد قندي مورد نياز بايد از عسل، شكر سرخ، كشمكش و خرما تأمين شود. بهترين شكل نشاسته، سيب زميني پخته يا پخارپز و نان از آرد گندم سبوس دار است.
غذاهاي خطرناك
مشتقات آرد سفيد، شكر سفيد و همه شيريني هاي پخته شده با آنها.ادويه  و ترشي ها مخصوصاً سركه و نمك بيش از اندازه، همه غذاهاي سرخ كرده و چرب، سوسيس، كالباس، كنسرو گوشت، برگرها و ساير فرآورده هاي گوشتي به علت مقادير بالاي سديم.
تمامي تنقلات شور، ماهي دودي يا كنسرو شده، سس ها، سوپ ها، قرص هاي گوشت و ساير غذاهاي آماده.مصرف مقادير زياد الكل مي تواند فشار خون را افزايش داده و مقاومت دارويي نسبت به داروهاي ضد فشار خون ايجاد كند.يكي از علل بروز ازدياد فشار خون، ضعف كليه ناشي از مصرف افراط آميز چاي، قهوه، الكل، نوشابه هاي كولادار و شكلات است. در اين ميان مصرف بيش از حد چاي- خصوصاً چاي جوشيده- براي كليه ها خطرناك تر است. اگر چاي به صورت كم رنگ مخلوط با كمي شير نوشيده شود، بهتر است زيرا بدين ترتيب تئين از چاي جدا مي شود.
اگر پس از 6-3 ماه از درمان غيردارويي پاسخ مناسب حاصل نشد بايستي اقدام به درمان دارويي نمود.در پايان، مروري بر آخر هفته هايمان داشته باشيم. پنج شنبه شب ها معمولاً خانه دوست و فاميل مهمان هستيم و با غذاهاي رنگارنگ و بيشتر خوشمزه كه حتي تست كردن آنها كالري زيادي به بدن مي رساند، پذيرايي مي شويم. صبح جمعه هم با كله پاچه از خود و خانواده پذيرايي مي كنيم يا ممكن است براي شام، سفارش فست فود بدهيم.
آيا بهتر نيست در مهماني هاي دوستانه اي كه داريم، با غذاهاي سالم از يكديگر پذيرايي كنيم و مهماني تنها بهانه اي براي دورهم بودن باشد؟ صبح جمعه هم با دوستان يك قرار ورزشي داشته باشيم و براي صبحانه  با نان سنگك و پنير و انگور از مهمان خود پذيرايي كنيم؟

صدف كوه كن- بروكلي از سبزيهاي بسيار مفيد است كه منبع بسيار غني عنصر كروم است. اگر مبتلا به ديابت نوع دوم (غير وابسته به انسولين) هستيد، عنصر كروم در تنظيم قند خون شما بسيار كارآمد است و در برخي موارد با خوردن كروم ممكن است نيازي به مصرف داروي كاهش قند خون و يا حتي تزريق انسولين نباشد.اگر بيماري تازه شروع شده باشد با خوردن مقدار كافي كروم ممكن است رفع شود و به بيماري مزمن تبديل نشود، به طور كلي اگر ميزان تحمل به گلوكز در حد مرز باشد با خوردن كروم ممكن است كنترل شود و به حد نرمال برسد و هم چنين برعكس در مورد اشخاصي كه قند خون آنها كمتر از نرمال است، كروم قادر به افزايش آن خواهد بود.به نظر مي رسد كه عنصر كروم كيفيت و كارآيي هورمون انسولين را افزايش مي دهد و در نتيجه مقدار كمتري انسولين براي سوخت و ساز قند خون لازم خواهد بود. در مورد رمز و راز چگونگي تأثيركروم، طبق بررسي هاي انجام شده اين عنصر كه از نظر بيولوژيكي فعال است، خود را به انسولين مي بندد و توانايي انجام مأموريت اصلي انسولين را كه اكسيد كردن گلوكز و تبديل آن به دي اكسيد كربن است را تا صد برابر افزايش مي دهد.اين در حالي است كه تقريباً 90 درصد مردم در رژيم غذايي خود، روزانه كمتر از مقدار لازم كروم استفاده مي كنند.

كاربرد د.د.ت و مالاريا
گروه اجتماعي- مالاريا عفونتي ناشي از يك انگل تك سلولي است كه از طريق گزش پشه آنوفل تزريق خون آلوده، به طور مادرزادي از مادر به كودك يا استفاده از سوزن مشترك در بين معتادان انتقال مي يابد. سردرد، خستگي، تهوع، لرزش شديد تكان دهنده همراه با تب به مدت 24-12 ساعت، تنفس سريع، تعريق شديد و... از علائم مشخص اين بيماري هستند. زندگي در شرايط شلوغ و غيربهداشتي، آب و هواي گرم و مرطوب و... از عوامل افزايش دهنده خطر ابتلا به مالاريا هستند. اخيراً سازمان بهداشت جهاني (WHO) با زدن مهر تأييد بر كاربرد سم د.د.ت جهت كنترل مالاريا، سياست 30 ساله خود را در اين زمينه اجرا كرده است. قبلاً در مورد استفاده از اين سم، نگراني هايي نسبت به عواقب زيست محيطي و خطرات آن براي سلامت انسان وجود داشت اما بنابر اعلام سازمان جهاني بهداشت در صورت كاربرد صحيح، د.د.ت ضرري ندارد و بايد ازآن در كنار پشه بند و ساير مواد شيميايي به عنوان ابزاري براي مبارزه با مالاريا كه سالانه جان بيش از يك ميليون نفر را مي گيرد استفاده كرد.سمپاشي رسوبي در داخل خانه ها در كاهش سريع عفونت هاي ناشي از نيش پشه ناقل مالاريا مؤثر است و ثابت شده كه اين شيوه به اندازه ساير راه هاي پيشگيري از مالاريا مقرون به صرفه است و براي سلامتي خطري ندارد.
نقش ويتامين Dدر جلوگيري از سرطان لوزالمعده
دانشمندان به تازگي دريافتند كه مصرف قرص هاي ويتامينD مي تواند خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را تا حد زيادي كاهش دهد. اين دانشمندان همچنين دريافتند كه مصرف اين قرص ها خطر ابتلا به اين بيماري خطرناك را كه تشخيص آن در نيمي از موارد بسيار دشوار است را كاهش مي دهد. تأثير ويتامين D از اين جهت مورد مطالعه قرار گرفت كه در گذشته اميدهايي نسبت به اثر آن بر كاهش سرطان هاي پروستات، سينه و روده ايجاد شده بود و به جز مصرف سيگار هيچ عامل محيطي يا تغذيه اي در ارتباط با سرطان لوزالمعده پيدا نشده بود. به علاوه قبلاً معلوم شده بود كه بافت لوزالمعده چه عادي و چه سرطاني حاوي مقدار زيادي از آنزيمي است كه ويتامين D را به شكل فعال آن تبديل مي كند. مطالعات گسترده نشان مي دهد كه مصرف روزانه 400 (آي يو) ويتامين D خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را 43 درصد كم مي كند.
بي بي سي 16 سپتامبر

* آيا مصرف مكمل هاي كلسيم در حفظ استخوان هاي كودكان مؤثر است؟
- تحقيقات دانشمندان فرانسوي نشان مي دهد كه مصرف مكمل هاي كلسيم باعث استحكام طولاني مدت استخوان كودكان نمي شود. اين دانشمندان با مطالعه بر روي 2900 كودك و نوجوان سنين 3 تا 18 سال متوجه شدند كه تراكم استخواني دست ها در كودكاني كه مكمل هاي كلسيم را استفاده مي كردند فقط 7/1 درصد از همسالاني كه كلسيم مصرف نمي كردند بهتر بود كه البته اين ميزان از كلسيم را با قرار گرفتن در زير نور آفتاب نيز مي توان به دست آورد. اگر چه مصرف كلسيم از شكستگي استخوان ها در بزرگسالان پيشگيري مي كند اما مصرف آن در كودكان براي پيشگيري از شكستگي استخوان بي فايده است. دانشمندان مصرف بيشتر ويتامين دي و خوردن ميوه و سبزي را براي بهبود سلامت استخوان كودكان بيشتر توصيه مي كنند. البته اين را هم نبايد ناديده گرفت كه كلسيم بخش مهمي از تغذيه كودكان سالم است.
منبع: رويتر- 16سپتامبر