نهم مهرماه مصادف با اول اكتبر به عنوان روز جهاني سالمند در تقويم ها ياد شده تا از اين طريق شايد حساسيتي در ميان مردم ايجاد شود نسبت به گنجينه هاي جامعه كه با خم شدن پشت شان زير بار گذر زمان آهسته آهسته از خاطره ها نيز فراموش مي شوند.
به همين مناسبت روز يكشنبه هشتم مهر فرهنگسراي سالمند تهران با همكاري سازمان بهزيستي برنامه اي را فراهم كرده بود تا با گراميداشت اين روز ارزش و اهميت سالمندان را بار ديگر به جامعه گوشزد كند.
در اين برنامه كه با حضور تني چند از مسئولين برگزار شد پيام دبيركل سازمان ملل متحد- آقاي كوفي عنان نيز توسط سوئيل نارولا به شرح زير براي حضار خوانده شد:
در دهمين و آخرين سال دوره زمامداري ام به عنوان دبيركل و پس از آن سپري كردن تمامي دوران خدمت ام در سازمان ملل، خود در سرنوشت افراد سالمند و برآورده شدن آرزوهايشان سهيم هستم. اما من تنها يكي از 600 ميليون افراد جهان هستم كه بالاي 60 سال سن دارد. همچنان كه مردم سراسر جهان به گونه اي فزاينده عمرشان طولاني تر مي شود، تمامي خانواده بشري در ترغيب و تسهيل فرايند سالمندي سالم، فعال و مولد سهم دارد.
تمامي جهان آماده است از نسل سالمند و توانمند شده كه نيرويي بالقوه در يك تشريك مساعي عمده در روند توسعه و تلاش براي ايجاد جوامع مولدتر، صلح آميزتر و پايدارتر دارند بهره ببرد.
به همين دليل موضوع روز بين المللي افراد سالمند بهبود كيفيت زندگي براي افراد سالمند، پيشرفت خط مشي هاي جهاني سازمان ملل انتخاب شده است. اين درخواستي است از همه جوامع براي تلاش در راستاي سياست ها و برنامه هايي كه افراد سالمند را قادر سازد در محيطي به سر ببرند كه توانايي هاي آن ها را تقويت، استقلال آنها را پرورش و به آنان حمايت و مراقبت كافي درخورشان ارايه دهد.
اين به معني تضمين مسكن، رفت و آمد و ساير شرايط زندگي است كه اجازه مي دهند مردم عدم وابستگي خود را تا هر زمان ممكن و در هر سن و سال حفظ كنند و در جوامع خود فعال نمايند. به همان اندازه اهميت اين به معني به رسميت شناختن و احترام به شأن، اختيار، خرد و مولد بودن افراد سالمند در تمامي جوامع به ويژه نسبت به نقش آنان به عنوان داوطلبان و مراقبت كنندگان از چند نسل و در نهايت به معني ارتقاء تصوير مثبت بيشتري از سالمندي است.
در اين روز بين المللي افراد سالمند از دولت ها، بخش خصوصي سازمان هاي جامعه مدني و مردم در هر كجا مي خواهم تا براي ايجاد جامعه اي براي تمامي سنين به همان گونه كه در برنامه بين المللي اقدام سالمندي مادريد درج گرديده و در راستاي اهداف توسعه هزاره و دستور كار توسعه جهاني گسترده تر تلاش هاي خود را متمركز نمايند. با يكديگر مي توانيم و بايد تضمين نمائيم كه نه تنها مردم زندگي طولاني تر بلكه زندگي بهتر، غني تر، ارزشمندتر و پربارتري داشته باشند.
پيش از اين سوئيل نارولا نماينده كوفي عنان گفت كه انقلاب جمعيت شناختي در حال ظهور است، مقياس 10 درصدي افراد سالمند نسبت به جمعيت جهان از سال 2000 تا سال 2050 دو برابر مي شود و به رقم 21 درصد خواهد رسيد. با در نظر گرفتن افزايش نسبت افراد سالمند در كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه كه در سال 2050 چهار برابر مي شود، درصد سالمندان نيز افزايش مي يابد؛ مگر تصميم متفاوتي براي افراد سالمند، توسعه و كاهش فقر گرفته شود.
او ادامه داد: مطالعات نشان مي دهد كه 80 درصد از افراد سالمند در كشورهاي در حال توسعه درآمد دائمي ندارند و 100 ميليون نفر از سالمندان با درآمدي كمتر از 2 دلار در روز به سر مي برند.
بر اساس آمار سازمان ملل جمعيت سالمندان ايران يعني آنها كه سنشان 60 سال به بالا است بيش از چهار ميليون و 500 نفر بوده كه 6 درصد از كل جمعيت كشور را تشكيل مي دهد و تا سال 2050 تعداد سالمندان به رقم 26 ميليون نفر خواهد رسيد كه 26 درصد از كل جمعيت را تشكيل مي دهد. به همين خاطر به نظر مي رسد مسئولين ايران بايد توجه بيشتري به اين قشر جامعه داشته باشند و از همين امروز برنامه ريزي درست و حساب شده اي را براي جوانان امروز و سالمندان 50 سال ديگر انجام دهند تا شايد راحت تر بتوانند كنترل جامعه را در دست داشته باشند و گام هاي بلندتري را به سوي كشوري توسعه يافته بردارند.
در همين زمينه از چند مسئول و سالمند پرسيديم كه وقتي مي گويند روز جهاني سالمند انتظار چه اتفاقاتي در اين روز مي رود و آيا يك روز براي يادآوري اين قشر از جامعه كافي است؟
غلام حسن فخيمي يكي از شهروندان سالمند تهراني كه 63 سال سن دارد و شاعر نيز هست و ما در هر برنامه اي گوشه اي از اشعار ايشان را با تخلص مرعاد ابهري مي شنويم مي گويد: بايد در اين روز يك تصميم جدي براي رفاه حال سالمندان در سطح جهاني گرفته شود، ولي كسي هنوز نمي داند كه مسئول رسيدگي به اين قشر از جامعه كيست؟
او معتقد است كه مطمئناً يك روز كافي نيست و بايد در تمام روزهاي سال مشكلات سالمندان بررسي شود و قدم هاي مثبتي براي رفاه آنها برداشته شود؛ به خصوص در مورد سالمنداني كه كس و كاري هم ندارند.
فخيمي از شهروند 85 ساله اي با نام صفا تويسركاني ياد مي كند كه صاحب 5 ديوان شعر است و در انباري يك خياطي واقع در كوچه مروي خيابان ناصرخسرو زندگي مي كند و خياط صاحب انباري هر دو سه روز يك بار به او غذا مي رساند و اگر اين كار را نكند او از گرسنگي و بيماري جانش را از دست خواهد داد.
او مي گويد: او را به بيمارستان سينا فرستاديم و آنها به دليل پرداخت نكردن هزينه بيمارستان او را با لباس بيمارستان و سند از بيمارستان راهي كردند؛ بيماري را كه از دو بيماري پروستات و پوليپ روده رنج مي برد. به همين دليل فكر مي كنم با گرامي داشتن و تبليغات، گره اي از گرفتاري هاي سالمندان باز نخواهد شد.
او در جواب به اين سؤال كه از عضويت در كانون جهان ديدگان و فرهنگسراي سالمند راضي هست يا نه در حالي كه مي خنديد و سر تكان مي داد گفت چاره اي نيست ولي به هر حال قدم خوبي است كه برداشته شده به اميد اين كه بتواند مشكلات را از سر راه بردارد.
پريوش محمدي ايراني كه 68 سال دارد و رئيس خيريه جهان ديدگان نيكوكار و دبير كانون جهان ديدگان همت نيز هم هست در اين باره گفت: اول از همه اين كه از لغت سالمند خوشم نمي آيد، ما سالمند نيستيم، توانمند هستيم، كسي كه مي تواند كارهاي خود را به تنهايي انجام دهد آن هم با سن بالا فرزانه و خردمند است نه سالمند. سالمند كسي است كه از دنيا بريده. اما دوست دارم در كشور ما نيز همچون ديگر كشورها باشگاه هاي مخصوص با امكانات كافي براي سالمند وجود داشته باشد وقتي ما كشورمان را دوست داريم و آن را با تمام مشكلاتش قبول كرده ايم چرا نبايد اين امكانات را داشته باشيم. اي كاش روزي جرقه اي زده شود و اين امكانات براي سالمندان فراهم شود و لفظ جهان ديده در كشور جا بيفتد. من مي گويم هر روز بايد براي سالمندان باشد و تا زماني كه ما زنده هستيم هر روز بايد براي ما باشد نه تنها ما، براي تمام مردم دنيا از هر قشر و جمعي.
ابوالحسن فقيه رئيس سازمان بهزيستي نيز در اين زمينه گفت: اين روز بهانه اي است تا دولت ها، مردم و سالمندان برنامه هايي را براي سالمندان دوره كنند. اين فقط يك سمبل است. ما بايد امروز براي 30 سال ديگر كه 25 ميليون سالمند خواهيم داشت، برنامه ريزي كنيم و اين تازه شروع كار است. براي مثال اگر با اين برنامه امروزي بخواهيم هزينه كنيم تمام بودجه كشور را تنها بايد براي بهداشت سالمندان مصرف كنيم. به همين خاطر بايد جهت گيري ها تغيير كند يعني آموزش، براي مثال طب سالمندي در كشور وجود ندارد، سيستم تأمين اجتماعي، مراقبت در خانواده و... بايد با سيستمي جديد در جامعه ايجاد شود تا براي 30 سال آينده آماده باشيم.
به اميد اين كه بدانيم آنها سالمند و از كار افتاده نبوده بلكه توانمندان پرتجربه جامعه ما هستند.

معضلي به نام حاشيه نشيني
هانيه ورشوچي
دبير كل سازمان ملل هشدار داده تاكنون شاهد گسترش زاغه نشيني به حد فعلي نبوده ايم. وي مي گويد: يك ميليارد يا به عبارتي يك هزارميليون نفر از مردم شهرنشين جهان در حلبي آباد ساكن هستند. اگر مديريت پايدار شهرداري و دولت اعمال نشود، اين تعداد تا سال آينده 2برابر مي شود.
پيام دبير كل سازمان ملل متحد حاكي از اين است كه پديده حاشيه نشيني نه تنها در كشورهاي در حال توسعه بلكه در كل جهان به چشم مي خورد. آمار و ارقام نيز مي گويد 15درصد كل جمعيت دنيا حاشيه نشين هستند كه 950ميليون نفر در جهان را تشكيل مي دهند. در اين ميان، سهم ايران طبق آمار ارائه شده از سوي وزارت بهداشت و درمان كشور، 7ميليون حاشيه نشين است كه اين تعداد در 70 شهر و۶ استان در حال زندگي هستند كه سهم تهران در اين ميان بيش از 1 تا 2ميليون حاشيه نشين است.
حاشيه نشيني معضلي است كه اكثر كشورهايي كه نرخ رشد جمعيت شان در حال افزايش است، با آن روبه رو هستند. افزايش جمعيت و شهرنشيني به عنوان پديده اي فراگير در يكصد سال اخير، هم كشورهاي صنعتي و هم كشورهاي در حال توسعه را دربرگرفته است.
مشكلاتي از قبيل بدمسكني – بيكاري – عدم بهداشت – بزهكاري و... به وجود مي آيد. در كنار اين مسئله، مهم تر از همه، معضل حاشيه نشيني است. حاشيه نشين به مفهوم كلي آن به كسي گفته مي شود كه در شهر سكونت دارد ولي به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام شهري شود و از خدمات شهري استفاده نمايد. در واقع، حاشيه نشيني باعث شده عده اي افراد كم درآمد دور هم جمع شوند و زمين هايي را كه غيرمسكوني است و ممكن است داراي كاربري زراعي يا باغات و فضاي سبز باشد، تحت اختيار خود درآورند و بافت نامتعارف و نابساماني را به وجود آورند.
در بيشتر موارد ديده شده است حاشيه ها مكان مناسبي براي اعمال بزهكارانه از جمله سرقت، اعتياد و فروش مواد مخدر و مشروبات الكلي، نزاع هاي دسته جمعي و... است چرا كه كنترل پليس در اين مناطق، محدود و در نتيجه حاشيه ها مكان مناسبي براي متخلفان است.
در كشور 200 مركز حاشيه نشيني كه توليدكننده انواع آسيب هاي اجتماعي هستند وجود دارد كه اين مسئله مي تواند تا حدودي بيانگر واقعيت هاي تلخ مهاجرت و تشديد نابهنجاري هاي اجتماعي در اين قبيل سكونتگاه ها باشد.به هر جهت افراد مهاجر آمده اند تا از امكانات رفاهي بهتري برخوردار شوند و جاذبه شهري را كه از دور خودنمايي مي كرده، از نزديك ببينند. علاوه بر محو تماشاي شهر شدن و خويش را فراموش كردن، افرادي وارد زندگي آنها شدند كه هدف آنها را از يادشان برده و زندگي زيباي روستايي خويش را نيز از دست دادند. در اين ميان وظيفه دولت اين است كه با پرداختن به معضلات روستاها و در اختيار قرار دادن امكانات مناسب به روستاييان، آنها را در ديار خويش حمايت كنند.

۱۲۰۰
گروه شهري - 1200عددي است كه به رانندگان متخلف اختصاص دارد، در واقع 1200 نفر از رانندگان تاكسي كه از تاكسيمتر استفاده نكرده اند توسط بازرسان سازمان تاكسيراني شناسايي و به معاونت انتظامي اين سازمان معرفي شده اند. بدنيست بدانيد كه بازرسان سازمان تاكسيراني اين تعداد از رانندگان تاكسي كه از تاكسيمتر استفاده نكرده اند را طي ماه گذشته (شهريورماه) به معاونت انتظامي سازمان معرفي كرده اند.البته اين 1200 نفر راننده متخلف به دليل اين كه براي اولين بار به معاونت انتظامي سازمان معرفي شده اند تنها با ارائه تعهد كتبي مجوز ادامه فعاليت را دريافت كرده اند.در پايان نيز دانستن اين خبر بدنيست كه در حال حاضر دو شركت خصوصي مجوزهاي لازم را از سوي سازمان تاكسيراني دريافت كرده اند كه براي شروع فعاليت هاي خود نياز به تهيه 300 خودرو تاكسي دارند و در صورت تأمين اين تعداد از تاكسي ها مي توان اميدوار باشيم تهران با مشكل كمتري در اين زمينه روبرو باشد.
۶۰
عدم رعايت حقوق ديگران هنگام رانندگي يكي از مصاديق حق الناس از سوي برخي از رانندگان است و ماه مبارك رمضان مناسب ترين فرصتي است كه مي توانيم آن را به عنوان سرآغاز رعايت حقوق ديگران هنگام رانندگي قرار دهيم.
در حالي كه مردم ما با رعايت حق الناس براي نمونه از برداشتن حتي يك دانه برنج يا گندم از مغازه اي به منظور امتحان كردن آن پرهيز مي كنند، در رانندگي حق فردي و حقوقي جمعي ساير شهروندان را به راحتي زير پا مي گذاريم.با اين وجود تخلفات رانندگي در تهران 60 درصد كاهش داشته است. در حال حاضر مهمترين مشكل تهران در حوزه ترافيك شهري، مشكلات اجتماعي، فرهنگي، رفتاري، شخصيتي و ارتباطي است كه در اين رابطه رسانه هاي جمعي از اهميت و جايگاه ويژه اي برخوردارند.به نظر مي رسد پايمال كردن حقوق ديگران در برخي رانندگان نهادينه شده است، پارك دوبله و حتي سه رديفه، عبور از چراغ قرمز، زدن بوق با صداهاي ناهنجار، حركات مارپيچ و ويراژهاي خطرناك، از جمله اقدامات پر مخاطره اي است كه بعضي از رانندگان با انجام آن قانون را نقض و حقوق ديگران را ناديده مي گيرند.اين در حالي است كه رعايت مقررات و قوانين راهنمايي و رانندگي به عنوان تكليف شهروندي است. علاوه بر اين احترام به قانون به عنوان يك تكليف شرعي وظيفه اي است كه همه ما موظف به انجام آن هستيم.كاهش قابل توجه تخلفات رانندگي در دهه نخستين ماه مبارك رمضان، نشان دهنده پايبندي شهروندان به رعايت قانون و حقوق ديگران است.گفتني است بر اساس مشاهدات دوربين هاي نظارت تصويري مستقر در مركز نظارت و كنترل ترافيك شهرداري تهران، در دهه نخست ماه مبارك رمضان تخلفات رانندگي در تهران حدود 60 درصد كاهش يافته است.