|
فرهنگ در گردنه سياست
عكس: جواد گلزار
ياسر مرادي
|
|
|
در روزگاري كه سيدمحمد خاتمي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، رئيس جمهور شد، غلامعلي حدادعادل رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي بر صندلي رياست مجلس تكيه زد و علي لاريجاني ديگر وزير ارشاد دولت هاشمي و رئيس سازمان صدا و سيما، دبيري شوراي امنيت ملي و مسئوليت پرونده هسته اي كشورمان را برعهده گرفت، مي توان گفت چند سالي است كه فرهنگ يا به عبارت بهتر سردمداران امور فرهنگي كشور در گردنه سياست متوقف شده اند.
البته وقتي اهل فرهنگ به قدرت سياسي مي رسند هنوز هم به ميزان زيادي با مسائل فرهنگي حساس برخورد مي كنند كه نمونه بارز آن را در عملكرد فرهنگي دولت سيدمحمد خاتمي مي توان مشاهده كرد. امري كه در ابتداي راه با مقاومت مجلس پنجم براي رأي اعتماد به عطاءالله مهاجراني مواجه شد و پس از مدتي هم به استيضاح و سرانجام بركناري او انجاميد.هر چند مسجدجامعي مشي معتدل تري را در امور فرهنگي در پيش گرفت، اما اصولگرايان اعتقاد داشتند مسجدجامعي هم بسياري از سياست هاي مهاجراني را كماكان دنبال مي كند اما آن زمان ديگر اصولگرايان كرسي هاي زيادي در مجلس در اختيار نداشتند كه به روند فرهنگي دولت خاتمي اعتراض كنند.
چرخه گردونه سياست طوري چرخيد كه پس از چهار سال دوباره مجلس به دست جريان اصولگرا افتاد و آن زمان بود كه فورا طرح تحقيق و تفحص از عملكرد وزارت فرهنگ و ارشاد به تصويب رسيد، اما تا قبل از آماده شدن گزارش اين تحقيق و تفحص، دولت سيدمحمد خاتمي قدرت دولت را به محمود احمدي نژاد داد، اما كميسيون فرهنگي مجلس به كار خود ادامه داد تا اينكه در آخرين روز تابستان امسال مجلس، اين گزارش در صحن علني قرائت شد كه واكنش ها به آن تا چند روز پيش در نطق ها و تذكرات صحن علني مجلس و مصاحبه ها و اظهار نظرها در خارج از مجلس ادامه داشته است.از همين رو سعي كرديم در اين مطلب ضمن اشاره به گوشه هايي از گزارش تهيه شده در مجلس، سخنان و نطق هاي موافقان و مخالفان را نيز مورد ارزيابي قرار دهيم.
عماد افروغ چند روز قبل از قرائت اين گزارش در صحن علني در گفت وگويي به بحث تحقيق و تفحص از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اشاره كرد و گفت: اين تحقيق و تفحص به معناي زير سؤال رفتن عملكرد و اقدامات اين وزارتخانه نيست، بلكه در چارچوب محورهاي تحقيق و تفحص، برخي از رفتارها و مديريت ها به نقد كشيده شده است.
به گفته افروغ، يكي از نقدها به سياست هاي فرهنگي دولت گذشته آن بود كه اولا چرا به حقوق شهروندي نگاه جامعي وجود ندارد، ثانيا چرا ما از يك بستر فلسفي و نظري ليبرال و سكولار در مقام دفاع از اين حقوق برمي آييم و ثالثا حالا كه قرار است از نظر ليبراليسم و حتي سكولاريسم مدافع حقوق فردي شهروندي باشيم، چرا با امكانات و ابزارها و فرصت هاي دولتي اين كار را مي كنيم؟
رئيس كميسيون فرهنگي سپس به بيان اينكه براي تصويب اين تحقيق و تفحص مشكل داشتيم، اشاره كرد و گفت: اگر واقعا اصحاب و مديران فرهنگ ما اهل حقيقت و نقد هستند، چرا فشارآوردند و لابي مي كردند كه اين تحقيق و تفحص در صحن علني تصويب نشود و حتي ميليون ها خرج كردند كه اين تحقيق و تفحص به تصويب نرسد؟ قبل از عيد هم توفيق يافتند و ما مجبور شديم مجددا با استفاده از يكي از مواد آيين نامه داخلي مجلس آن را مطرح كنيم.
اگر عده اي در صحت و سقم اين تحقيق و تفحص ترديدي دارند و براي اينكه يك داوري بحقي صورت گيرد، اجازه دهيم اين گزارش به قوه قضاييه ارسال شود و قوه قضاييه رد بسياري از سرنخ هاي اين تحقيق و تفحص را دنبال كند و يك عده را به محكمه بكشاند.
قرائت گزارش تحقيق و تفحص
گزارش تحقيق و تفحص از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بالاخره در آخرين هفته كاري مجلس قبل از تعطيلات تابستاني در جلسه 15 شهريور ماه در صحن علني مجلس شوراي اسلامي قرائت شد.
در اين گزارش با اشاره به روند تصويب طرح تحقيق و تفحص از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي آمده است: بررسي چگونگي انطباق برنامه ها و عملكرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با اهداف و وظايف قانوني اين وزارتخانه و سياست هاي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران بيانگر اين مطلب است كه متاسفانه به دليل فقدان سياست هاي اجرايي و نبود نظارت مناسب، بخش قابل ملاحظه اي از توليدات نه تنها در راستاي اهداف و سياست هاي فرهنگي نظام مقدس جمهوري اسلامي شكل نگرفته، بلكه از محتواي سوءفرهنگي و ضدفرهنگي برخوردار بوده است.
اين گزارش ادامه مي دهد: بررسي ها پيرامون چگونگي صدور مجوز نشر كتاب، تخصيص يارانه ها، حمايت از برگزاري نمايشگاه هاي كتاب و مسائل مربوطه حكايت از كم توجهي، اهمال در مميزي و تخلفات جدي از ضوابط توليد و نشر كتاب دارد.
تحليل محتواي كتب منتشره در زمينه ادبيات داستاني حاكي است در لابه لاي اين آثار مفاهيمي در زمينه اشاعه ابتذال، عادي سازي روابط محرم و نامحرم، عادي ساختن و از ميان بردن قبح گناه، اشاعه رفتارهاي غيراخلاقي، تشريح صحنه هاي خلاف اخلاق جنسي، اشاعه روابط نامشروع، ترويج روابط غيرشرعي قبل از ازدواج، هنجارشكني دختران جوان، بي توجهي به احكام شريعت، به سخره گرفتن اعتقادات و آداب و رسوم ديني، اشاعه تفكرات سكولاريستي وجود دارد.
در اين گزارش آمده است: برابر گزارش شماره 2/110 – 28/1/85 ديوان محاسبات، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي فقط در سال 1383 مبلغ 324/190 هزار ريال مازاد بر سهم اعتبار خارج از شمول ابلاغي در قالب اعتبارات خارج از شمول هزينه نموده است كه تنها گوشه اي از تخلفات فراوان اين بخش است.
اين گزارش درباره محتواي فيلم ها و آثار سينمايي آورده است كه در نقد آثار سينمايي اشكالات زير مشاهده مي گردد و آنها را چنين برشمرده است:
گسترش فرهنگ لمپنيزم، حاكميت فرهنگ دين زدايي و غرب گرايي بر توليدات سينمايي، زير سوال بردن نهادهاي انقلاب اسلامي، معرفي غرب به عنوان كعبه آمال و آرزوهاي جوانان ايراني، ترسيم نظام مقدس جمهوري اسلامي به عنوان تضييع كننده حقوق زنان و جوانان، خوانندگي و رقص زنان، پخش موسيقي هاي غيرمجاز، سير صعودي خشونت در فيلم ها، توجيه خيانت زن و مرد به يكديگر به عنوان امري عادي و جايز، به چالش كشيدن مظاهر اقتدار نظام از جمله ارتش- سپاه و تصوير آنان به عنوان نهادهايي متحجر و كهنه گرا، القاي عقب ماندگي مسلمانان، عدم هماهنگي با سياست هاي خارجي نظام جمهوري اسلامي، استفاده ابزاري از تصاوير زنان و غيرت زدايي.
اين گزارش در ادامه در خصوص موسيقي آورده است: در بخش موسيقي عدم نظارت مناسب بر توليد و تكثير ميليون ها نوار و CD مبتذل و غيرمجاز و برگزاري كنسرت هاي مبتذل و ترويج موسيقي مبتذل غربي از جمله تخلفات صورت گرفته در اين بخش است.
در گزارش كميسيون فرهنگي آمده است: بررسي عملكرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در بخش منابع انساني بيانگر عدم توجه و اهتمام كافي به تربيت نيروي انساني متعهد و متدين و انقلابي در عرصه هاي فرهنگي و هنري متناسب با اهداف فرهنگي نظام مقدس جمهوري اسلامي است.
اين گزارش ادامه مي دهد: بررسي هاي صورت گرفته از سوي هيأت بازرسي كل كشور از سازمان خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران بيانگر وجود تخلفاتي در زمينه امور اداري و مالي و استخدامي نظير تبعيض در اعزام كارشناسان و خبرنگاران به خارج از كشور، عدم ضوابط در ادامه تحصيل كاركنان، پرداخت هاي غيرمجاز و تخلف در خصوص جابجايي و انتقال ارز مي باشد.
در اين گزارش آمده است: نتيجه تحقيقات در خصوص مطبوعات و نشريات بيانگر آن است كه تعداد تخلفات صورت گرفته در اين زمينه بسيار قابل توجه بوده و متاسفانه ضعف هاي آشكاري در نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي وجود داشته است. مهم ترين محورهاي تخلفات نشريات و مطبوعات را مواردي از جمله ترويج فرهنگ غرب، هرج و مرج رفتاري، سياه نمايي و تضعيف نظام، ترويج فرهنگ منحط شاهنشاهي، سكولاريسم، تضعيف باورهاي ديني، تضعيف ولايت فقيه، تضعيف قواي سه گانه و تضعيف روحانيت و ارزش هاي انقلاب تشكيل داده است.
واكنش ها به قرائت گزارش
قرائت گزارش كميسيون فرهنگي در خصوص تحقيق و تفحص از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در صحن علني مجلس شوراي اسلامي واكنش هاي زيادي را به دنبال داشت. ولي الله شجاع پوريان پس از قرائت گزارش كميسيون فرهنگي در خصوص تحقيق و تفحص از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با استناد به ماده 23 آيين نامه تذكر داد و با بيان اينكه پسوند مجلس اسلامي است، انتظار است حرمت اشخاص حفظ شود، گفت: تحقيق و تفحص ها ناظر به تخلفات مالي است، اما عمده گزارش قرائت شده ناظر به سياست ها و رويكرد فرهنگي دولتي بود كه راي مردم را داشته است.
عضو فراكسيون اقليت ادامه داد: حداقل گفته مي شد در دوره آقاي مسجدجامعي هر سال يك ماه مبارك رمضان نمايشگاه قرآن برپا مي شد؛ آقاي مسجد جامعي آيت الله زاده است و به شكلي نباشد كه احساس كنيم كه در يك وزارتخانه اي كه تحت اشراف وي بود، فقط تبليغ بي ديني و ترويج ارتباط نامشروع مي شد و مسائلي كه در گزارش عنوان شد. دوستان در روز قيامت چه جوابي دارند كه يك طرفه صحبت مي كنند.
محمدرضا باهنر در پاسخ به تذكر شجاع پوريان گفت: قانون اساسي نمي گويد تحقيق و تفحص فقط براي تخلفات مالي باشد. مجلس، حق تحقيق و تفحص در تمام امور را دارد، ولي من نمي خواهم قضاوت كنم كه تحقيق و تفحص قرائت شده كامل و جامع بود؛ نه شأن من است و نه حق قضاوت دارم.
اما واكنش ها به همين جا ختم نشد. پس از تعطيلات تابستاني در تاريخ چهارم مهر، ولي ا... شجاع پوريان، عضو فراكسيون اقليت مجلس و كميسيون فرهنگي مجلس ششم در نطق پيش از دستور خود نسبت به گزارش تحقيق و تفحص مجلس از وزارت فرهنگ انتقاداتي ارائه كرد.
|
