ترجمه؛نيلوفر قديري
انتخابات ميان دوره اي كنگره آمريكا سه شنبه اين هفته برگزار مي شود. تقريبا همه تحليلگران داخلي و ناظران بين المللي اكنون بر اين باورند كه اين انتخابات پايان حكومت جمهوريخواهان بر كنگره خواهد بود و دمكرات ها در اين انتخابات به پيروزي مي رسند. به همين دليل از هم اكنون رسانه هاي آمريكايي درباره چگونگي تعامل ميان كاخ سفيد به رهبري جورج بوش جمهوريخواه و نانسي پولاسي دمكرات كه بر اساس پيش بيني ها اولين رهبر زن در كنگره آمريكا خواهد شد، مقاله و تحليل مي نويسند.
در اين انتخابات هم مانند ديگر رقابتهاي انتخاباتي آمريكا همان موضوعات آشنا و هميشگي جامعه آمريكا محور تبليغات و ملاك قضاوت راي دهندگان است؛ موضوعاتي چون ازدواج همجنس گرايان، سقط جنين ، مهاجرت، ماليات و امنيت ملي. به همه اين موضوعات البته عراق و سياست آينده آمريكا در اين كشور را هم بايد اضافه كرد كه در اين انتخابات دليل اصلي شكست جمهوريخواهان هم هست. نظرسنجي هايي كه قبل از انتخابات انجام شده نشان مي دهد اكثر آمريكاييها عراق را موضوع اول مورد نظر خود در اين انتخابات مي دانند. نكته برجسته و ويژگي اصلي اين انتخابات در مقايسه با ديگر انتخاباتهاي آمريكا اهميتي است كه سياست خارجي براي راي دهندگان اين انتخابات پيدا كرده است. نظرسنجي كه اخيرا موسسه نظرسنجي pew انجام داده است نشان مي دهد، در اين انتخابات اهميت سياست خارجي براي راي دهندگان آمريكايي دو برابر گذشته شده است. سياست خارجي هم اكنون براي دولت و مردم آمريكا فقط در عراق خلاصه شده است.
همه جهان در انتظار تغيير سياست خارجي آمريكاست. شايد بيش از همه اين انتظار در خاورميانه وجود دارد. دولتهاي عرب انتظار دارند بعد از انتخابات ميان دوره اي كنگره آمريكا سياست اين كشور در خاورميانه تغيير يابد و اميدوارند جورج بوشي كه از لحاظ سياسي تضعيف شده با ايران و سوريه مذاكره كند و علاقمندي بيشتري به فلسطينيها و يافتن راهي براي خروج از بحران در عراق از خود نشان دهد. اسرائيل هم هرگونه نشانه اي از تغيير در راهبرد آمريكا بويژه در ارتباط با فلسطيني ها، سوريه و ايران را زير نظر دارد. هاشم يوسف از مسئولان اتحاديه عرب اخيرا در مصاحبه اي گفت، كل منطقه متشنج است و نمي تواند با مشكلات و چالشهاي بيشتري مواجه شود. آمريكا نمي تواند اين اوضاع را به حال خود رها سازد، نه در عراق نه در غزه و نه در لبنان. احتمال دارد مناقشات بيشتري در پيش باشد، دولت بوش در سال 2001 با وعده شكل دهي مجدد به نقشه سياسي خاورميانه سر كار آمد. بوش مكرراً از روياي خود براي ايجاد يك خاورميانه جديد سخن گفته است اما با گذشت پنج سال از اعلام اين رويا براي اولين بار، اكثر تحليلگران براين اعتقاد هستند كه در طول اين مدت موارد اندكي بهبود يافته است و نفوذ آمريكا در منطقه تا حدي به اين علت كه سرنگوني صدام باعث ايجاد ثبات در عراق نشد، در سطح پائيني قراردارد.
براساس نظرسنجي كه در ماه ژوئن انجام شد كمتر از يك سوم مردم در مصر، اردن، پاكستان و تركيه ديدگاه مثبتي به آمريكا دارند . جون الترمن تحليلگر امور خاورميانه در مركز مطالعات راهبردي و بين المللي واشنگتن مي گويد، در حال حاضر عملا همه چيز بدتر از پنج سال قبل شده است، اوضاع عراق بدتر شده مسئله فلسطيني ها بدتر شده مسئله ايران بدتر شده است، اكثر دولتهاي عرب دولت بوش را مسئول اوضاع جاري مي دانند و در اين ارتباط بويژه به جنگ عراق اشاره مي كنند اما آنها همچنين از حمايت غيرمشروط از اسرائيل در جنگ عليه حزب الله در لبنان و بي توجهي به فلسطيني ها هم گله مند هستند. از وعده دمكراسي و دمكرات كردن خاورميانه هم ديگر خبري نيست. دولت هاي غيردمكرات اما طرفدار آمريكا نظير مصر، عربستان و اردن اكنون به صورتي عمده كوشش هاي دولت بوش را براي اينكه آنها گامهاي بلندي در جهت دمكراسي بردارند رد مي كنند .پيروزي حماس در انتخابات ژانويه گذشته فلسطين باعث تقويت موضع اين گروه در غرب شد كه مي گويند ثبات در خاورميانه مهمتر از دمكراسي است و بزرگترين آزمون دموكراتيك منطقه يعني عراق اكنون بدل به يك جنگ فرقه اي شده است.
تركي الفيصل سفير عربستان در آمريكا هفته پيش در واشنگتن گفت، اگر قرار باشد آمريكا به خودش كمك كند بايد سياست خود را در خاورميانه تغييردهد. فيصل از آمريكا خواست تا اين كار را با تحت فشار گذاشتن اسرائيل براي پس دادن تمام اراضي اشغالي اعراب و بيت المقدس به فلسطيني ها شروع كند. با اين حال اكثر مقامات عرب اين سوال را مطرح مي كنند كه آيا دمكرات هاي آمريكا پاسخ بهتري به مشكلات خاورميانه دارند؟ از نظر آنها دموكراتها به شكل سنتي حمايت بيشتري از اسرائيل به عمل مي آورند تا جمهوريخواهان.
بدون شك دموكراتها كه نامزدهايشان اكنون در همه ايالات بر موضوع عراق تمركز مي كنند و برخلاف جمهوريخواهان به جاي مسائل داخلي فقط از عراق سخن مي گويند، بعد از پيروزي در اين انتخابات درصدد تغيير سياست و اتخاذ راهبردهاي جديد به ويژه در عراق بر خواهند آمد. اما اگر راي دهندگان آمريكايي كنگره آمريكا را از كنترل جمهوريخواهان بيرون آورده و به دمكرات ها بسپارند چه اتفاقي در سياست خارجي آمريكا روي خواهد داد؟ دلايلي وجود دارد كه نشان مي دهد نبايد چندان به تغييرات بعد از به قدرت رسيدن دمكرات ها اميدوار بود. يكي از اين دلايل آن است كه دمكرات ها درباره موضوعات سياست خارجي به ويژه درباره عراق اتفاق نظر ندارند و هم صدا نيستند. از سوي ديگر دمكرات هاي در اكثريت در كنگره هر چقدر كه كميته تحقيق تشكيل دهند و گزارش انتقادي درباره سياستهاي دولت بوش تهيه كنند و توصيه بدهند باز اين بوش است كه فعلا و تا دو سال ديگر قدرت را در كاخ سفيد در دست دارد. نكته ديگر اين است كه سياست دولت بوش در دوره دوم تغيير كرد و اندكي از يكجانبه گرايي فاصله گرفت و به سوي همكاري بيشتر پيش رفت.
تفاوت ميان دمكرات ها و جمهوريخواهان در زمينه سياست خارجي تفاوت در جزييات است و نه تفاوت سياه و سفيد. دمكرات ها در ماجراي عراق بر سر استراتژي خروج و چگونگي تعامل با دولت عراق با جمهوريخواهان اختلاف نظر دارند. بعضي از دمكرات ها بر اين عقيده هستند كه نبايد با مخالفت بيش از حد با جنگ عراق براي افكار عمومي اين برداشت را ايجاد كنند كه حزب دمكرات درباره موضوع امنيت ملي با سهل انگاري رفتار مي كند. دمكرات ها خواستار استعفاي دونالد رامسفلد وزير دفاع شده اند. پيشنهادهاي دمكرات ها براي عراق موارد متعددي را شامل مي شود مانند تغيير آرايش نظامي نيروهاي آمريكايي در عراق، تدوين جدول زماني براي خروج نيروهاي آمريكايي از عراق و تجزيه اين كشور. در اين ميان بعضي از دمكرات ها مانند سناتور جو ليبرمن چنان از مواضع بقيه اعضاي حزب فاصله گرفته اند كه حتي از سياستهاي دولت بوش در عراق حمايت هم كرده اند.
با اين حال همين مخالفتها و اختلاف نظرها هم مي تواند روند اجرايي سياست خارجي دولت بوش را با كندي روبه رو كند. در سال 1974 جرارلد فورد رييس جمهور تازه به قدرت رسيده آمريكا گزارشي از پنتاگون دريافت كرد مبني بر اينكه آمريكا مي تواند با بمباران و تكيه بر قدرت ويتنام شمالي در جنوب اين كشور به پيروزي برسد. اما رييس جمهور جمهوريخواه بر خلاف اين گزارش و توصيه هاي آن تصميم گرفت و به دليل مخالفتهاي شديد كنگره كه در دست اكثريت دمكرات ها بود اين كار را نكرد. بعدها او در خاطراتش نوشت كه به اين دليل اين تصميم را گرفته است كه نگران استيضاح در كنگره در صورت انجام آن عمليات بوده است.
|
|
بوش دو سال آينده دوران دشواري را پيش رو خواهد داشت. به قدرت رسيدن دمكرات ها او را به رييس جمهوري ضعيف و نامحبوب تبديل مي كند كه مدتها قبل از انتخابات بعدي با راي منفي مردم روبه رو شده است. اما حتي اين موضوع هم باعث نخواهد شد كه بوش سياست خارجي خود را به اين زودي و به طور چشمگير تغيير دهد. البته به قدرت رسيدن دمكرات ها در كنگره با انتشار گزارش كميته زير نظر جيمز بيكر درباره عراق همراه خواهد شد. اگر اين كميته جدول زماني عقب نشيني نيروهاي آمريكايي از عراق را توصيه كند تغيير در سياست دولت بوش در عراق اجتناب ناپذير خواهد بود.
تعدادي از دولتهاي عرب نظير مصر و عربستان حتي درحالي كه متوجه يك رشته تغييرات سياسي احتمالي در آمريكا شده اند همچنان روابط نزديك خود را با دولت بوش حفظ كرده اند. اما سياستگذاران اين كشورها در حال برنامه ريزي و رايزني و آماده شدن براي آمريكاي در دست دمكرات ها هم هستند.
منابع: آسوشيتدپرس ، نيوزويك و الحيات