۱۰گروه خارجي از آلمان، ايتاليا، فرانسه، اتريش، روسيه، چين، لهستان و 20كارشناس تئاتر جهان در جشنواره امسال حضور دارند
گروه ادب و هنر - بيست وپنجمين جشنواره بين المللي تئاتر فجر به عنوان مهم ترين رويداد هنري در عرصه تئائر كه هر سال همزمان با جشن هاي سالگرد پيروزي انقلاب آغاز مي شد، امسال از 18 دي ماه در تالار وحدت، تئاتر شهر، تالار هنر، تالار مولوي و تماشاخانه مهر برگزار خواهد شد.
در اين دوره از جشنواره 56گروه داخلي و خارجي حضور دارند كه با شعار تئاتر براي همه در بخش هاي داخلي، بين المللي، خياباني و جشنواره جشنواره ها به هنرنمايي مي پردازند.در بخش داخلي 13اثر از شهرهاي سنندج، آبادان، بوشهر، اصفهان، مسجدسليمان، ياسوج، دهدشت، خمين، اراك، گرگان، مشهد و 25نمايش از تهران كه در طول سال بر صحنه رفته اند انتخاب شده اند كه در طول جشنواره به اجرا درمي آيند.در بخش جشنواره جشنواره ها نيز دو نمايش حضور دارد كه برگزيدگان جشنواره هاي دانشگاهي، كودك و نوجوان، ميثاق، بسيج، تئاتر ماه، تئاتر عاشورايي و جشنواره بانوان اند كه در تماشاخانه مهر حوزه هنري به صحنه مي آيند. در بخش خياباني جشنواره نيز 10 نمايش از شهرهاي گرگان، ملاير، لاهيجان، بناب، سياهكل، خرمشهر، قشم، كرمانشاه، پاكدشت و ايلام در طول 10روز برگزاري جشنواره به اجرا درمي آيد.
در بخش بين الملل جشنواره نيز از ميان 130اثر رسيده به دبيرخانه، 10نمايش براي حضور در جشنواره پذيرفته شده اند كه در تالار وحدت، تئاتر شهر و تالار هنر هر روز بر صحنه خواهند بود.
مهمانان خارجي
براي ارتقاي سطح تعامل ميان گروه هاي حرفه اي ايران و جهان مانند دو دوره گذشته، بيست وپنجمين جشنواره تئاتر فجر نيز ميزبان گروهي 20نفره از مديران، تهيه كنندگان و عرضه كنندگان تئاتر حرفه اي جهان خواهد بود و اين گروه با تماشاي نمايش هاي ايراني با كارگردانان و دست اندركاران تئاتر ايران به گفت وگو خواهند نشست.بخش سخنراني ها و كارگاه هاي بين المللي از ديگر برنامه هاي اين جشنواره است كه در آن دست اندركاران حرفه اي تئاتر از كشورهاي مختلف حضور خواهند داشت. در اين بخش پيتر چلكوفسكي از آمريكا درباره شيوه هاي مختلف اجراي نمايش سخنراني خواهد كرد و چهار كارگاه به همت ژوزف رايخلگاز كارگردان برجسته روسي درباره بنيادهاي سيستم استانيلاوسكي و كاربرد آن در تئاتر معاصر، اودوكيموس تسولاكيديس از يونان درباره بديهه پردازي، شيوه اي براي بازيگري و كارگرداني، تينا كوكويچ و ميشائيل اولفيك درباره حركت در تئاتر برگزار خواهد شد.همزمان با برگزاري جشنواره 6كتاب نيز در زمينه هنرهاي نمايشي با تأليف يا ترجمه چهره هاي سرشناس هنر تئاتر منتشر مي شود و كانون ملي منتقدان تئاتر ايران نيز ويژه نامه نقد تئاتر را به دو زبان فارسي و انگليسي منتشر خواهد كرد. در اين ويژه نامه نقد آثار نمايشي شركت كننده در بخش هاي مختلف جشنواره منتشر و چكيده نقدها به درخواست اعضاي كانون جهاني منتقدان براي معرفي تئاتر ايران در ديگر كشورها ترجمه مي شود.
تقدير از فعالان عرصه تئاتر
مراسم قدرداني از سال ها تلاش دلسوزانه فرشيد ابراهيميان، داوود رشيدي، تاجبخش فنائيان و سياوش تهمورث در حوزه هاي علمي و عملي تئاتر كشور از ديگر برنامه هاي جشنواره امسال است. در همين زمينه نيز با عنايت به ربع قرن برگزاري جشنواره بين المللي تئاتر فجر، از 25نفر از فعالان حوزه تئاتر شهرستان و تهران شامل كارمند و هنرمند در مراسمي ويژه با اهداي لوح تقدير، تنديس جشنواره و جوايز ديگر تجليل خواهد شد.
جشنواره امسال نيز همچون يكي دو سال گذشته به صورت غيررقابتي برگزار مي شود و براي آثاري كه از سوي تماشاگران مورد استقبال قرار گيرند، پس از جشنواره امكانات و فضاي اجرا در تهران و شهرستان ها فراهم خواهد شد. به گفته دبير جشنواره اگرچه رقابت در هر جشنواره اي مي تواند به پرشورشدن فضا كمك كند اما به علت فضاي ناسالم و حتي درگيري هاي غيرفرهنگي كه در حاشيه جشنواره ايجاد مي كرد، يكي دو سالي است كه مسئولان برگزاري جشنواره تئاتر به اين نتيجه رسيده اند كه رقابت را از جشنواره حذف كنند. با اين همه در جشنواره امسال و در مراسم اختتاميه، بخش هاي حمايتي جشنواره مانند انجمن نمايش، انجمن دفاع مقدس و ديگر نهادهاي فرهنگي جوايزي را به آثار برجسته اي كه متناسب با اهداف و سياست هاي فرهنگي و هنري آنها توليد شده است اهدا خواهند كرد.
بخش بين الملل
در بخش بين الملل جشنواره نيز 10گروه از كشورهاي مختلف به اجراي برنامه مي پردازند كه در اين ميان كشور آلمان با 3 گروه نمايشي، حضور پررنگ تري دارد. روبرتو چولي كارگردان آلماني كه از سال۷۷ يكي از پاهاي ثابت جشنواره تئاتر فجر بوده است امسال نيز با دو نمايش شاه لير   اثر ويليام شكسپير و مرگ دانتون اثر گئورك بوشز در اين بخش شركت دارد. شاه لير در روزهاي 24 و 25 دي در تئاتر شهر و مرگ دانتون 22 و 23 دي ماه در تالار وحدت به اجرا درمي آيند.
جي جي دلاليو استاد تئاتر از كشور ايتاليا نيز نمايش كوري   اثر ژوزه ساراماگو را به عنوان يك كار مشترك با عوامل ايراني به صحنه مي برد. در اين نمايش ايرج راد، گلچهره سجاديه و فرهاد شريفي به عنوان بازيگر و خسرو خورشيدي نيز به عنوان طراح صحنه و لباس حضور دارند. گروهي از دانشجويان ايراني نيز در اين نمايش با جي جي دلاليو همكاري مي كنند. تماشاي اين نمايش و مقايسه ديدگاه دو كارگردان از يك نمايش با توجه به اجراي كوري توسط منيژه محامدي كه اخيراً در تئاتر شهر بر صحنه بود براي هنرجويان و دست اندركاران تئاتر ايران ديدني خواهد بود.نمايش اسب جادويي به كارگرداني ايرنا دراكان از لهستان نيز از ديگر نمايش هاي بخش بين الملل جشنواره است كه با 4 اجرا از 20 تا 23 دي ماه هر روز ساعت 16 در تالار هنر بر صحنه خواهد بود. پيجت كلون چون و خودم عنوان نمايش ديگري است از كشور فرانسه كه در اين بخش جشنواره حضور دارد. اين نمايش كه توسط رژوم بل نوشته و كارگرداني شده است روزهاي 24، 25 و 26دي ماه ساعت 15 در تالار مولوي به اجرا درمي آيد.
كشورهاي روسيه، چين و اتريش نيز هر كدام با يك نمايش در جشنواره امسال حضور دارند. نمايش مرغ دريايي به كارگرداني ايوسيف راخلگار كارگردان نامدار روسي در روزهاي 25 و 26 دي ماه در سالن اصلي تئاتر شهر ساعت 30/18 به اجرا درمي آيد. اپراي شاه ميمون از چين به كارگرداني غفار پورآذر روزهاي يكشنبه 24 و دوشنبه 25 دي ماه در تالار وحدت و نمايش عذاب از اتريش نيز 21 و 22 دي در تئاتر شهر بر صحنه خواهند بود. در سايه عنوان نمايش ديگري است كه در بخش بين الملل جشنواره شاهد نمايش آن خواهيم بود. اين نمايش كه از كشور فرانسه در بيست وپنجمين جشنواره بين المللي تئاتر فجر شركت دارد توسط روي فراتي   كارگرداني شده و هر روز با دو اجرا در روزهاي پنج شنبه 21 و جمعه 22 دي در تالار چهارسوي تئاتر شهر به صحنه مي آيد.
جشنواره جشنواره ها
انتظار در كافه پاركر، افسون معبد سوخته، محال هم ممكن است، تلخ بازي قمر در عقرب، نامدار، چله نشين عشق، يك دختر يك سرباز و زنبور مرده عنوان نمايش هايي است كه در بخش جشنواره جشنواره ها در تالار مهر به اجرا درمي آيد.نمايش زنبور مرده نوشته و كار عباس جانفدا كه به عنوان نمايش برگزيده جشنواره تئاتر ميثاق به صحنه مي آيد، درباره نامه هايي است كه از جانب شهدا به خانواده آنها مي رسد و همه تصور مي كنند ارسال اين نامه ها كار مهران بزرگ عكاس و خبرنگار معروف جنگ است. اما مهران منكر اين موضوع است و اين ترديد تا شهادت وي و رسيدن نامه اي از جانب او به خانواده اش ادامه مي يابد.زنبور مرده در حقيقت روايت ايثارگري رزمندگان اسلام در طول هشت سال دفاع مقدس و رنج هايي است كه آنها در زندگي خصوصي خود متحمل شده اند تا جايي كه گاه فرزندان شان آنها را به عنوان پدر نمي شناسند.
نمايش هاي ديگر
نمايش پايين گذر سقاخانه نوشته اكبر رادي با دو اجرا در جشنواره به صحنه مي آيد؛ يكي به كارگرداني هادي مرزبان در تالار وحدت و ديگري به كارگرداني رضا مولودي در تئاتر شهر. اجراي دوم پايين گذر سقاخانه كه منتخب جشنواره هاست از شهرستان گرگان به جشنواره راه يافته است.
رستاخيز عشق از حسين مسافر آستانه، جوليوس سزار به كارگرداني مسعود دلخواه، رستم و سهراب كار رسول نجفيان، قصه تلخ طلا به كارگرداني بهروز غريب پور، تيغ و ماه كار آتيلا پسياني، عشقه به كارگرداني محمد رحمانيان، سمفوني درد كار حسين پاكدل، مرگ فروشنده به كارگرداني نادر برهاني مرند، دادالوس و ايكاروس كار همايون غني زاده، بيژن و منيژه به كارگرداني محسن عرب، نواي اسرار آميز به كارگرداني سهراب سليمي، مرد نيك كار امير دژاكام، آن كه گفت آري، آن كه گفت نه كار مهرداد راياني مخصوص، تهران پرندك به كارگرداني سپيده نظري پور، وهم سرخ كار حسين احمدي نسب، كالون و قيام كاستليون به كارگرداني آرش دادگر، يك شهر بي پرنده كار ناصر آويژه، كمدي ارتفاعات به كارگرداني ميثم عبدي، مرگ و شاعر كار كيومرث مرادي و زمين مقدس به كارگرداني ايوب آقاخاني از ديگر نمايش هايي است كه در اين دوره از جشنواره شاهد اجراي آن خواهيم بود.

گروه ادب و هنر- در 10 شماره گذشته گزارش سفر دكتر ميرجلال الدين كزازي به يونان، كار به اين جا رسيد كه استاد در بحثي پرشور با يكي از سخنرانان همايش در يونان، توضيح داد كه اسكندر با آلكساندر مقدوني فرق دارد و از آن، بحث به توصيف كوروش كبير، پادشاه ايران كشيده شد و اينك ادامه گزارش از نظرتان مي گذرد.
***
از آن است كه فرمان نامه كورش كه بر استوانه اي گلين نگاشته شده است و هم اكنون يكي از شگفتي ها و سرمايه هاي ديرينكده فرانسوي لوور شمرده مي آيد، يكي از سرچشمه ها و آبشخورهاي پيمان نامه حقوق بشر در سازمان ملل گرديده است.چگونه خداوند دو شاخ آلكساندر مي تواند بود؟ ماجراجويي آشفته خوي كه او را از زادبومش به خواري رانده بوده اند؛ ددمنشي خونريز و بدكنش كه شهرها را به ويراني مي كشيد و كتابخانه ها را در آتش مي سوخت و شهروندان بي گناه را بي درنگ و دريغ، از دم تيغ مي گذرانيد، از ديگر سوي، با هيچ منطق زبانشناختي، نمي توان پذيرفت كه اسكندر از الكساندر برآمده باشد.
انگاره اي ديگر درباره اسكندر كه پايه و برهان زبانشناختي نيز مي تواند داشت، آن است كه اسكندر از اشكنتار برآمده است كه دانشور نامدار و باريك بين ايراني بوريحان بيروني از او در تبارنامه اشكانيان يادآورده است، در كتاب ارزشمندش: آثار الباقيه عن القرون الخاليه . اين اسكندر، بر پايه انگاره پاره اي از پژوهندگان، سالاري مهرپرست بوده است كه با هخامنشيان مزداپرست به ستيز و رويارويي برمي خيزد و پس از نبردهايي دراز و ديرياز كه به راستي نبردهايي بوده است خانگي و در ميانه دو تيره از ايرانيان، آنان را برمي اندازد.
به هر روي، با مرد يوناني، در زمينه هايي از اين گونه ديري سخن رفت. او سرانجام پذيرفت و همداستان شد كه مي بايد اسكندر را از نو شناخت و كوشيد كه گرد ستبر و انبوه فسانه و فسون از چهره او زدوده آيد. اندكي پس از آن نيز، باري ديگر سخن از اسكندر در ميان آمد، آن هنگام كه بانويي ايراني، زني شاد و شنگ و شوخ كه از آمريكا آمده بود، سخن از گلهايي گفت كه اسكندر از يونان به ايران آورده بوده است.

جشنواره بين المللي فيلم فجر در حالي بيست و پنجمين دوره فعاليت خود را آغاز مي كند كه در طول ربع قرن فعاليت فراز و فرودهاي بسيار را پشت سر گذاشته و اكنون به مرحله بلوغ خود نزديك مي شود.
تبديل جشنواره از سراسري به بين المللي، حضور پيشكسوتان تئاتر در جشنواره، حذف رقابت گروه ها در بخش مسابقه، برگزاري نشست هاي تخصصي و كارگاه آموزشي وتعاملات فرهنگي هنرمندان و مديران فرهنگي از دستاوردهاي دوره هاي پيشين جشنواره بود كه نشانگر ظرفيت بالاي تئاتر ايران در عرصه داخلي و جهاني است.
حضور پيشكسوتان و فعالان اين عرصه در دوره هاي گذشته سبب شد تا هنر نمايش ايراني نگاهي جهاني به خود گيرد و بزرگان تئاتر كشوربا سعي و تلاشي مضاعف دوش به دوش جوانان و مسئولان به رغم تمامي مشكلات و كمبودها جلوه اي درست و در خور شأن و منزلت تئاتر ايران را به جهانيان نشان دهند. اين در حالي است كه در چند روز باقيمانده به برگزاري اين رويداد جهاني به نظر مي رسد حضور پيشكسوتان امسال كمرنگ تر از سالهاي گذشته است و در بخش صحنه اي جشنواره بيست و پنجم به خوبي غيبت هنرمندان پيشكسوت تئاتر احساس مي شود.
جشنواره بين المللي تئاتر به عنوان عرصه اي براي همايش جمعي اهالي تئاتر بايد فرصتي براي طرح مسائل و مشكلات فرهنگي و همدلي همه هنرمندان باشد. در طول برگزاري جشنواره گروه هاي داخلي و خارجي، نسل جوان و پيشكسوت در كنار هم به هنرنمايي مي پردازند و از اين منظر جشنواره محلي براي انتقال اطلاعات علمي و تجربي در مقوله فرهنگ و هنر به شمار مي رود.
براي حضور گروه هاي نمايشي در جشنواره مي توان براساس توانايي هاي موجود و نگاه به شرايط ايده آل اين جشنواره را به سطح يكي از معتبرترين جشنواره هاي تئاتر رساند. بايد چنان برنامه ريزي كرد تا جشنواره تئاتر مكان بروز استعدادهاي نوظهور و مبادلات علمي و تكنيكي تئاتري باشد. اين كه آثار شركت كننده در جشنواره منحصر به آثار نمايشي منتخب اجرا شده در طي سال باشد چندان مطلوب به نظر نمي رسد. بهتر است امكاني فراهم كرد تا در كنار آثار نمايشي منتخب سال آثار جديدي نيز در جشنواره به اجرا درآيد. اين روش مي تواند درجذب مخاطب و ايجاد شور و نشاط در جشنواره اي كه شعار تئاتر براي همه را يدك مي كشد مؤثر باشد.
واقعيت اين است كه ظرفيت تئاتري كشور داراي توانايي هاي بسيار است. مي توان با برنامه ريزي درست و دقيق و ايجاد شرايط مناسب گروه هاي نمايشي در حوزه تئاتر حرفه اي خياباني، عروسكي و توجه به گونه  هاي نمايشي تئاتر ديني، چون تعزيه و نمايش هاي سنتي و آييني در حوزه نمايشي كشور را با تحولي بنياني روبه رو كرد.
اكنون زمان آن فرا رسيده است تا با تكيه بر اين توانايي ها و متناسب با ظرفيت هاي موجود، جشنواره اي پر شور و نشاط ودر خور شأن و منزلت فرهنگ ايران اسلامي برگزار كنيم.