مهرداد مشايخي 
جمعه، شانزدهم ژانويه، ۹ شهر براي ميزباني بازي هاي المپيك تابستاني ۲۰۱۲ اعلام آمادگي كردند. در حقيقت در آن روز اين ۹ شهر، جزييات برنامه هاي خود را براي ميزباني المپيك، آشكار كردند و منتظر ماندند تا كميته بين المللي المپيك با بررسي شرايط نامزدها، ميزبان المپيك ۲۰۱۲ را اعلام كند.
مسوولان شهرها و مديران ورزشي كشورها هر كدام برنامه هاي جالب توجه و دلايل منحصر به فردي را براي ميزباني شهر خود ارايه كردند و هر يك تلاش كردند تا با عنوان كردن برنامه اي غافلگيرانه نظر كميته بين المللي المپيك را به خود جلب كنند. ششم جولاي ۲۰۰۵ در سنگاپور در حضور ۱۲۵ عضو كميته بين المللي المپيك، ميزبان بازي ها مشخص خواهد شد.
پاريس 
اين شهر، محبوب و سوگلي است. با غرور به ميان نامزدان ميزباني المپيك آمده است هر چند تا به حال دو بار با درخواست اش موافقت نشده است. پاريس اولين شهري بود كه در يك مراسم باشكوه در برج ايفل، نامزدي خود را براي ميزباني بازي هاي المپيك رسما اعلام كرد.
فرانسوي ها كه پيش از اين، دو بار ديگر هم، در سال هاي ۱۹۹۲ و ۱۹۹۶، تقاضاي ميزباني را ارايه داده بودند و هر دو بار هم ناكام مانده بودند، اين روزها با اميدواري بسياري از برگزاري المپيك در پاريس صحبت مي كنند. پاريس كه در سال ۱۹۹۸ ميزبان جام جهاني فوتبال بود، ۱۴ ورزشگاه از ۳۲ ورزشگاه مورد نياز را ساخته است. وزير ورزش فرانسه هم بعد از اينكه با افتخار از برگزاري باشكوه جام جهاني ياد مي كند مي گويد: ما حالا برنامه ريزي براي كارها و پروژه هايي با مقياس بسيار بالا را مي دانيم و اين را قبلا ثابت كرده ايم.
البته به جز پاريس شهرهاي لندن، نيويورك، مادريد، ريودوژانيرو، لايپزيك، استانبول، هاوانا و مسكو هم نامزدي خود را براي بازي هاي المپيك اعلام كرده اند. اما فرانسه اميدوار است تا با اهرم هايي نظير ثبات سياسي و امنيتي، برتري هاي اقتصادي، سابقه برگزاري مسابقات جام جهاني فوتبال و آمادگي بيشتر به نسبت ساير رقبا، ميزباني را از آن خود كند.
پاريس كه هر سال و هر ماه جشنواره ها، مسابقات، برنامه هاي مختلف فرهنگي - ادبي و جشن هاي ملي و محلي بسياري را در خود مي بيند در تاريخچه خود، فقط المپيك را كم دارد و البته اين تنها پاريسي ها نيستند كه معتقدند در برگزاري المپيك در پاريس به همه خوش خواهد گذشت. با وجود اين، گاهي همه كارها مطابق ميل پيش نمي رود. هر چند تمام مقامات از ميزباني پاريس حمايت كرده اند و ژاك شيراك- رئيس جمهوري فرانسه-هم اعلام كرده است كه دولت فرانسه در بالاترين رده از ميزباني پاريس حمايت خواهد كرد، اما خرابكاري هاي شهردار پاريس، موقعيت شهر را به خطر انداخته است. شهردار پاريس كه لندن را رقيب سرسختي براي ميزباني پاريس مي دانست دست به شيوه هاي ناجوانمردانه (در رقابت ورزشي) زد و اعلام كرد شهردار لندن در اداره شهر، ناتوان است. او از مشكلات سياسي و درون حزبي شهردار لندن خبر داد و اينكه اين شهردار با توني بلر، نخست وزير انگليس هم مشكل دارد، در جايي پرسيد كه آيا چنين شهرداري مي تواند ميزبان موفقي براي المپيك باشد؟
اين رفتار شهردار پاريس به مذاق اعضاي كميته بين المللي المپيك و حتي مقامات اتحاديه اروپا خوش نيامد و هر كدام به نوعي اعتراض خود را اعلام كردند. در قوانين كميته بين المللي المپيك، مقامات شهرهاي رقيب نبايد در امور همديگر دخالت كنند. به همين دليل هم سخنان شهردار پاريس از نظر اعضاي كميته بين المللي المپيك، نقض آشكار قوانين بود. حرفهاي شهردار كه نتيجه معكوس داده بود، شانس پاريس را به ميزان كمي پايين آورد اما پاريسي ها اميدوارند كه گذر زمان، اين اتفاق را از ياد اعضاي تصميم گيرنده در مورد المپيك ببرد.
مسكو
تنها دستاويز اين شهر براي رقابت با شهرهاي ديگر اين است كه يك دوره پيش از اين، ميزبان المپيك بوده است و تجربه برگزاري موفق آن را دارد. دستاويزي كه مي تواند عليه مسكو نيز استفاده شود چرا كه ممكن است مقامات كميته بين المللي المپيك ترجيح دهند فرصت برگزاري المپيك به شهري داده شود كه تاكنون ميزبان نبوده است.
علاوه بر آن، مسكو ديگر پايتخت اتحاد جماهير شوروري قدرتمند نيست. اگرچه ۲۴ سال پيش بازي هاي المپيك در سال ۱۹۸۰براي اولين بار در يك شهر كمونيستي برگزار شد و مسكو ميزبان المپيك بود، اما اين شهر ديگر پايتخت كشوري قدرتمند كه از منابع اقتصادي سرشار و حمايت هاي بين المللي بسيار بهره مي برد نيست. ۹ سال پس از المپيك ۱۹۸۰، شوروي توان خود را در پي فروپاشي از دست داد وجمهوري هايي كه هر كدام به نوعي بخشي از ثروت روسيه را تامين مي كردند اقتصاد خود را كاملا از اين كشور مستقل كردند.
حالا روسيه و پايتخت آن نه تنها با مشكلات اقتصادي عميقي روبه روست بلكه مشكلات امنيتي آن هم، نقطه ضعف مهمي براي اين شهر به شمار مي آيد. در حال حاضر ۵ سال از حملات تروريستي و گروگانگيري جنگجويان چچني مي گذرد و روسيه هنوز نتوانسته است پايتخت خود را در برابر اين حملات ايمن كند بنابر اين سوال اصلي اين است كه چطور مسكو مي تواند امنيت صدها هزار نفر را در طول برگزاري مسابقات تامين كند.
مادريد
هنوز ۱۲ سال از برگزاري المپيك دربارسلون نگذشته كه شهر اسپانيايي ديگري، اعلام نامزدي مي كند. پايتخت پرحادثه اسپانيا درقرن بيستم، تصميم گرفته است تا در دهه هاي آغازين قرن۲۱ با ميزباني باشكوه بازي هاي المپيك باز هم از بارسلون، پيشي بگيرد. گرچه برگزاري المپيك در بارسلون خاطره خوشي درحافظه ورزشكاران و ورزش دوستان گذاشت اما اين دليل محكمي براي اعطاي ميزباني به مادريد نيست. به همين دليل هم نخست وزير اسپانيا شخصا حمايت همه جانبه دولت را از برنامه هاي ميزباني اعلام كرد. او خبر داد كه تاكنون ۷۰ درصد اقدامات اداري و زيربنايي برگزاري، انجام شده است.
از طرف ديگر نزديكي و تمركز نقاط مختلف انجام بازي ها از مزاياي مهم مادريد در ميزباني به شمار مي آيد اما در اين بين مادريد هيچ برتري خاصي نسبت به پاريس و لندن ندارد و علاوه بر آن با اين مشكل كه ۱۲ سال پيش يك شهر اسپانيايي ميزبان بوده هم روبه رو است. بنابراين اعضاي كميته چرا بايد مادريد را بر لندن و پاريس ترجيح دهند؟
لندن
پايتخت كشوري است كه اگر چه در جنگ جهاني اشغال شد اما شايد بيشترين لطمه را از آلمان نازي خورد. هواپيماهاي آلمان اين شهر را به شدت بمباران كردند اما در نهايت اين آلمان بود كه شهرهاي خود را تسليم نيروهاي اروپايي و آمريكايي كرد. لندني ها از همين حالا ورزشگاه هاي باشكوه و تاريخي خود را به رخ شهرهاي ديگر مي كشند و براي بازسازي ورزشگاه ويمبلي كه فوتبال زنان و مردان و مسابقات ديگر در آن برگزار مي شود، تلاش مي كنند. بازسازي اين ورزشگاه كه تا سال ۲۰۰۶ طول خواهد كشيد، ۷۵۷ ميليون پوند معادل ۴/۱ ميليارد دلار خرج برمي دارد.
لندن رقيب سرسخت پاريس در ميزباني المپيك است و از همين حالا زير آماج حملات تبليغاتي پاريسي ها قرار گرفته است اما اين شهر هم از شانسي تقريبا برابر با پاريس برخوردار است با اين تفاوت كه وجهه فرهنگي وجهانگردي پاريس، كفه را كمي براي اين پايتخت زيبا سنگين تر مي كند.
استانبول - هاوانا
اين دو شهر كم شانس ترين شهرها براي ميزباني به شمار مي آيند. گرچه ترك ها تلاش كرده اند با شعارهاي متفاوت و برنامه هاي خاص خود توجه اعضاي كميته را به خود جلب كنند اما اين شهر هم با مشكلات اساسي درگير است. استانبول كه براي پنجمين بار پياپي تقاضاي ميزباني بازي هاي تابستاني المپيك را ارايه كرده است، بزرگترين شهر كشوري است كه مشكلات اقتصادي بي شماري دارد و علاوه بر آن هنوز مشكل خود با كردها را حل نكرده است. در اتحاديه اروپا چندان از آن حمايت نمي شود و تا رسيدن به استانداردهاي اقتصادي، فرهنگي و حقوق انساني مطرح شده در اروپا فاصله دارد. هر چند مقامات اين شهر ده ميليون نفري پيش بيني كرده اند كه درآمد حاصل از فروش بليت، پخش تلويزيوني و اسپانسرهاي تبليغاتي به دو ميليارد دلار مي رسد اما تمام اعضا اين حقيقت را مي دانند كه پيش از كسب درآمد بايد هزينه كرد. با اين وجود استانبول كه از طرف مقاماتش پلي بين «دو تمدن شرق و غرب» معرفي شده است قصد دارد در بخش اروپايي اش ميزبان المپيك ۲۰۱۲ باشد.
اما هاوانا حتي از استانبول هم كم شانس تر است. پايتخت كوبا كه تلاش مي كند خود را در ميان ديگر شهرهاي نامزد ميزباني مطرح كند، شهري است كه مدت زيادي از ثبات آن نمي گذرد. كوبا كه پس از انقلاب ۱۹۵۶ به رهبري كاسترو مشكلات سياسي - اقتصادي بي شماري را پشت سر گذاشت به سختي تلاش كرد تا خود را از شر اقتصاد تك محصولي و فروش عمده شكر خلاص كند و حالا تازه توانسته است هاوانا را به عنوان شهري توريستي و زيبا به جهانگردان معرفي كند. كوبايي ها براي اين كار بخش هاي قديمي هاوانا را با همان معماري قديمي حفظ كردند و درشكه ها و ماشين هاي قديمي را سالم در خيابان ها نگه داشتند. دست به تبليغات وسيعي زدند و تلاش كردند صنعت جهانگردي را جايگزين فروش شكر كنند. اما با اين وجود اقتصاد كوبا حتي در مقايسه با اقتصاد برزيل و تركيه، آمادگي برگزاري مسابقات بزرگي در اندازه هاي المپيك را ندارد و مردم هاوانا و مقامات كوبايي بايد يكي دو دهه آغازين قرن ۲۱ را به تقويت هاوانا و از ميان بردن ضعف هاي ناشي از بحران ها و تنش هاي اقتصادي و سياسي بپردازند.
لايپزيك 
كوچكترين شهري كه تقاضاي ميزباني دارد، با مردمي ساده و محيطي كه كمتر رنگ و بوي شهري مدرن را دارد. شهري با ۵۰۰ هزار نفر جمعيت در ايالت ساكسوني آلمان، حالا خود را رقيب غول هاي بزرگ دنيا مي بيند و البته به حمايت هاي اعضاي اصلي كميته بين المللي المپيك اميدوار است. رئيس كميته، چندي پيش با نامزدي لايپزيك اعلام كرده بود كه قصد دارد دست از حمايت غول ها بردارد و لايپزيكي ها اين جمله را كاملا به نفع خود تعبير كردند.
علاوه بر اينكه اعطاي ميزباني به لايپزيك به عنوان يك سنت شكني مي تواند مطرح شود حمايت قدرت اقتصادي بزرگ اروپا يعني دولت آلمان دلگرمي خوبي براي مردم لايپزيك است. لايپزيكي ها براي كسب نامزدي المپيك دست به نوآوري هاي عجيبي زده اند. از جمله طراحي ورزشگاهي با گنجايش ۸۵ هزار نفر كه بعد از اتمام بازي هاي المپيك تا گنجايش ۲۰ هزار نفر كوچك خواهد شد.
ريو دوژانيرو
شهر بزرگ برزيلي قرار است مركز برپايي عجيب مسابقات المپيك باشد. برزيلي ها كه براي كسب عنوان ميزباني المپيك از پاشنه آشيل اقتصادي خود رنج مي برند، دست به يك نوآوري زده اند. رئيس كميته المپيك برزيل در مراسمي كه نامزدي ريودوژانيرو را براي برگزاري المپيك اعلام مي كرد، گفت كه محل برگزاري مسابقات در محوطه اي به شعاع ۲۵ كيلومتر در اطراف شهر خواهد بود. به نظر او اين پروژه بسيار باشكوه، بي نظير، شگرف و تاريخي خواهد بود چرا كه تاكنون شهري چنين بناها و تاسيسات عظيمي را دورتا دور خود نديده است. البته برزيلي ها سابقه اجراي پروژه هاي عظيم و گران را در كارنامه خود دارند اما در استقبال از اين پروژه ها شكست هم خورده اند؛ نمونه اش ساخت برازيليا به عنوان پايتخت.
نيويورك 
رانندگي، انرژي و تحرك، تنوع و بالاخره روح زندگي همه با هم در نيويورك متمركز است. مركز بزرگ اقتصاد جهان و شهري كه زماني نماد دنياي مدرن به شمار مي رفت، تقاضاي ميزباني بازي هاي المپيك را ارايه كرده است. آمريكايي ها كه با ميزباني بازي هاي ۱۹۹۶ آتلانتا سابقه برگزاري بازي ها را در گذشته نه چندان دور دارند، بودجه هاي كلاني را براي برگزاري هر چه بهتر بازي ها در نيويورك اختصاص داده اند، اما مشكل اين بار مشكل مالي نيست. نيويورك كه دو سال پيش مورد حمله تروريست ها قرار گرفت، هنوز از هراس حملات پيش بيني نشده خلاص نشده و هيچ كس هم نمي تواند پيش بيني كند كه در سال هاي بعد امكان بروز اين حملات از بين برود. تصوير كوبيدن هواپيماها به برج هاي دوقلو هنوز در حافظه جهانيان مانده و تصور اينكه هواپيمايي در يك ورزشگاه مملو از تماشاچي سقوط كند همه را وحشت زده مي كند. بنابراين دست سرنوشت شهري را كه تا چند سال پيش در صورت نامزدي بازي ها بخت اول به شمار مي رفت، به يكي از كم شانس ترين شهرها براي ميزباني بدل كرد.

۴ سال است كه جهان وارد قرن ديگري شده است. قرني كه در آن جايي براي جنگ سرد ابرقدرت هاي شرق و غرب وجود ندارد و از كمونيسم هم جز در كره شمالي نشاني باقي نمانده است. در قرن جديد فرهنگ ها به هم نزديك تر مي شوند و سياستمداران دهه هاي شصت، هفتاد و هشتاد قرن قبل، اگر هنوز بر سر كار باقي مانده باشند، عادات خود را فراموش مي كنند.
در اين ميان رقابت سه شهر مسكو، هاوانا و نيويورك بر سر ميزباني رقابت هاي المپيك نكته تاريخي جالبي را يادآوري مي كند.
حدود چهل سال پيش كوبا در ميانه يك ميدان جنگي قرار گرفته بود، ميداني كه در يك سوي آن شوروي سابق و در سوي ديگر ايالات متحده آمريكا قرار داشت. در آن سال ايالات متحده آمريكا باخبر شد كه شوروي پايگاه هاي موشكي خود را به كوبا منتقل كرده است و بلافاصله به رزمناوهاي خود آرايش جنگي داد. پايگاه هاي موشكي آمريكا در شرق كشور به حالت آماده باش درآمدند و روساي دو ابرقدرت در نطق هاي آتشين مدام يكديگر را متهم كردند. در اين ميان چيزي كه بيش از همه نفس جهان و به خصوص كوبايي ها را در سينه حبس كرده بود، اين بود كه موشك هاي دوربرد هر دو ابرقدرت مجهز به كلاهك هاي هسته اي بود.
گرچه آن بحران هسته اي نفس گير به خير و خوشي تمام شد وهيچ موشكي از دو طرف شليك نشد، اما جهان سياست خاطره آن روزهاي پر از دلهره را فراموش نكرد.
پس از چند دهه امروز مسكو، هاوانا و نيويورك، سه شهر نمادين كشورهاي درگير در بحران هسته اي دهه شصت ميلادي، در رقابتي بر سر ميزباني بازي هاي المپيك ۲۰۱۲ در مقابل يكديگر قرار دارند. اين رقابت بسيار با رقابت هسته اي ابرقدرت ها در جنگ سرد متفاوت است و امروز مقامات شهري اين كشورها مي كوشند تا با ارايه چهره اي فرهنگي و جهان پسندتر از شهر خود، نظر كميته بين المللي المپيك را نسبت به خود جلب كنند.
ديگر اين روزها نه هاوانا تمايلي دارد تا اختلافات خود با جهان سرمايه داري را به رخ اين كشورها بكشد، نه روس ها حرفي از سلاح هاي هسته اي در مسكو به ميان مي آورند و نه سرمايه داران بزرگ نيويورك يادي از تجارت اسلحه در جنگ هاي جهان سومي مي كنند.

مسوولان هاوانا با اعتماد به نفس فراوان، اعلام كرده اند كه هاوانا بهترين ميزبان در ميان كانديداهاي برگزاري المپيك ۲۰۱۲ خواهد بود. با جهشي كه در ورزش اين كشور در دو دهه اخير رخ داده است، مسوولان ورزش كوبا خود را مستحق برگزاري اين بزرگترين رويداد ورزشي مي دانند. در چند المپيك اخير، كوبا جزو ۱۰ كشور پرمدال بوده است. از سوي ديگر، مسوولان ورزش كوبا، امنيت و آرامش موجود در اين كشور را در مقايسه با ديگر كشورهاي نامزد برگزاري المپيك بيشتر مي دانند. اما واقعيت اين است كه با وجود رقباي قدرتمندي مثل لندن، پاريس، مادريد، لايپزيك، نيويورك و ... ، هاوانا شانس چنداني براي برگزاري المپيك در سال ۲۰۱۲ ندارد.

اهالي استانبول، خود را پل ميان تمدن ها مي دانند. آنها با اين شعار، وارد گود رقابت براي برگزاري المپيك ۲۰۱۲ شده اند. مسوول كميته تبليغات براي برگزاري المپيك ۲۰۱۲ در استانبول معتقد است ما شهري هستيم كه همزمان در دو قاره اروپا و آسيا قرار داريم و اين خود به لحاظ نمادين مي تواند به ايجاد پيوند دوستي و صلح ميان تمدن ها - كه شعار اصلي المپيك است- كمك كند.
با اين حال به نظر نمي رسد كه استانبول هم شانس چنداني براي برگزاري المپيك ۲۰۱۲ داشته باشد. مهم ترين دليل آن هم بافت كهنه و نابساماني ترافيك در اين شهر است. قرار است انتخاب نامزد برگزاري المپيك در جولاي ۲۰۰۵ صورت گيرد.

توني بلر، نخست وزير انگلستان قول داد كه تمام تلاشش را خواهد كرد تا لندن، ميزبان بازي هاي المپيك در سال ۲۰۱۲ باشد. بلر كه از علاقه مندان واليبال ساحلي است، ادعا كرد كه لندن بيش از هر شهر ديگري شايستگي برگزاري المپيك ۲۰۱۲ را دارد. او گفت كه اميدوار است مسوولان انتخاب نيز با انتخاب عادلانه شان لندن را كه از هر بابت شايسته ترين مكان براي برگزاري المپيك است برگزينند. شهردار لندن، ماهيت جهان وطني لندن را كه در آن انواع اقوام و مليت هاي مختلف زندگي مي كنند، مناسب برگزاري المپيك دانست. جدال اصلي در برگزاري المپيك ۲۰۱۲ ميان لندن و پاريس است.

نيويورك قرار است براي برگزاري المپيك ۵/۶ ميليارد دلار هزينه كند و علاوه بر اين مسوولان اين شهر اعلام كرده اند كه در صورت نياز مبلغ بيشتري هم اختصاص خواهند داد. از اين۵/۶ ميليارد دلار، ۵/۱ ميليارد دلار آن صرف ساختن دهكده المپيك خواهد شد و علاوه بر آن بودجه جداگانه اي براي برقراري امنيت داخلي وامنيت پروازها در نظر گرفته شده است. با وجود اين اعضاي كميته بين المللي المپيك به برنامه هاي اعلام شده از طرف مقامات نيويورك اكتفا نكردند و مقامات شهر مجبور شدند به ۲۵ سوال اعضاي كميته درمورد امنيت پروازها، حمل و نقل، امنيت داخل شهر، نحوه چيدن اجزاي دهكده و چند موضوع ديگر، در ۶۵ صفحه پاسخ دهند. نيويوركي ها اميدوارند كه توانسته باشند نگراني ها را در مورد مسايل امنيتي برطرف كرده باشند.

براي لندني ها موفقيت از هرچيز ديگري مهمتر است و به همين دليل هم، اينكه مديريت كميته ميزباني المپيك در لندن را زني آمريكايي به عهده داشته باشد چندان اهميتي ندارد. بارباراكاساني - تاجر آمريكايي- لندن را در رقابتي هدايت مي كند كه نيويورك هم در كنار هفت شهر ديگر حضور دارد واز حمايت بزرگترين تاجران و سرمايه داران دنيا بهره مي برد. با اين وجود كاساني نه هراسي از به خطر افتادن كسب و كارش درآمريكا به خود راه مي دهد نه از شكست دراين رقابت. آن هم در مقابل رقيب هموطنش مي ترسد. او با اعتماد به نفس خاصي در ابتداي كار به مقامات لندني اين نويد را داده است كه با ميزباني المپيك، ۷۰ هزار شغل در اين شهر و ديگر مناطق بوجود بيايد.

لايپزيكي ها دست از نوآوري ها و ابداعات خود بر نمي دارند و پس از طراحي آن ورزشگاه عجيب براي بازي هاي المپيك و طراحي پروژه استفاده از معادن متروكه براي بخش هايي از دهكده المپيك، به زودي صاحب بزرگترين نيروگاه برق خورشيدي مي شوند. اين ميزان برق مي تواند انرژي الكتريكي مورد نياز يك هزار و ۸۰۰ خانه را تامين كند. در حالي كه در رقابت بر سر ميزباني المپيك ۲۰۱۲ شهرهاي مختلف خرج هزينه هاي هنگفت را به رخ يكديگر مي كشند، لايپزيك كوچك با راه اندازي اين نيروگاه  خورشيدي بيش از پيش دست به صرفه جويي مي زند. شركت هاي سازنده اين نيروگاه اعلام كردند كه با تاسيس اين نيروگاه علاوه بر صرفه جويي سوخت، از انتشار ۳ هزار و ۷۰۰ تن دي اكسيد كربن به طور سالانه جلوگيري مي شود.