شنبه ۲۳ خرداد ۱۳۸۳ - شماره ۳۴۰۵
نگاهي به مجلس «شبيه خواني شازده كوچولو»
در مرز تعزيه
008523.jpg
عباس گودرزي
شهريار كوچك «آنتوان دوسنت اگزوپري» مدتي است كه در تئاتر شهر به همت گروه تئاتر خويد سفر خود را براي علاقه مندان روايت مي كند.
بسياري اين اثر را عرفاني، ترك سياره و سفر شازده كوچولو را هبوط و مرگ او را در پايان به نوعي معراج و تعالي تعبير مي كنند. اما با كمي دقت متوجه مي شويم كه منظومه هاي عرفاني داراي تفكري حق محور هستند و تمام وقايع  حول اين محور در گردش اند. حال آن كه در اساس، شازده كوچولو حق محور نيست و سفر شازده جهت شناخت حق- كه اساس سفر در منظومه هاي عرفاني به حساب مي آيد- نيست. اگر هم شباهتي وجود دارد تنها در صورت و ظاهر است نه در بطن و كنه و با شباهت هاي ظاهري صرف نمي توان دو چيز را يكي دانست و آنان را شبيه هم پنداشت و فراموش نكنيم دغدغه هاي شازده كوچولو از نوع دغدغه هاي عشاق و سالكان حاضر در ادبيات عرفاني نيست. بنابر اين مبناي قضاوت ياد شده بر اساس تشابهات ظاهري است. گذشته از متن، به نظر مي رسد شيوه اجرايي مبتني بر تعزيه كه جهت روايت شازده كوچولو انتخاب شده هم متأثر از نگاهي است كه تشابهات ظاهري را مي بيند و آگاهانه يا ناآگاهانه اين نوع نگاه را ملاك حركتي قرار داد، كه قرار است در آينده هم تداوم داشته باشد.
گروه اجرايي با تبديل اثري منظوم قدمي در نزديك شدن به تعزيه برداشته اما در مرحله بعد دچار غفلت شده است. وجود اوليا و اشقيا گوياي بسياري امور و فصل مميز بسياري از اشخاص حاضر در تعزيه است كه بر اساس اين فصل مميزها، مرزبندي هاي بي نظيري ايجاد شده است. به طور مثال اوليا صاحب گفتار خاص (آواز) و نوع لباس خاص است و در مقابل اشقيا هم صاحب گفتار خاص(رجزخواني) و نوع لباس خاص است. اما شخصيت اطرافيان شازده كوچولو با اين متر و ميزان مورد بررسي قرار نگرفته اند تا بر اساس موقعيت هر كدام نسبت آنان با شخصيت  اصلي وضوح بيشتري پيدا كند. مثلاً از نظر گروه اجرايي بين «هار» كه شازده را به كام مرگ مي فرستد و «خلبان» كه به نوعي به همدم و غمخوار شازده تبديل مي شود ظاهراً هيچ تفاوتي وجود ندارد، زيرا هر دو هم مقام يكديگر آواز مي خوانند! مطلب بعد عدم درك صحيح بار معنايي تعزيه توسط گروه اجرايي است. به ياد بياوريم تفكر شيعي در زمان صفويه نفسي تازه كرد و عرصه اي براي عرضه كردن يافت. متعاقب اين فرصت طلايي علماي شيعي آزادانه به ترويج و ابلاغ نظرات خود پرداختند و با توجه به محوريت حكومت شيعي پرداختن به امامان هم در دستور كار قرار گرفت و مدح و منقبت امامان توسط شعرا مورد اقبال و توجه واقع شد. تعزيه هم در چنين شرايطي توانست مجالي براي ظهور هر چه بيشتر پيدا كند تا سهمي از مظلوميت امام حسين(ع) را به خود اختصاص دهد. پس محوريت تعزيه كربلا و وقايع آن قرار گرفت و شعرا اشعاري ويژه در ارتباط با كربلا سرودند و متعاقب آن موسيقي نيز به همراه تكنيك هاي ناب نمايشي به خدمت گرفته شد و مجموعه اي بي نظير و سرشار از نبوغ خاص ايراني شكل گرفت و تعزيه بر مبناي وقايع كربلا و مصائب آن حامل بار معنايي مهمي شد. اكنون در مقايسه معنايي بين تعزيه و شازده كوچولو، تفاوت مشهود در تعزيه به عنوان نمايشي مذهبي و شازده كوچولو به عنوان اثري خارج از چارچوب مذهب به كلي نمايان است.
سؤال اينجاست كه چرا اثري مانند شازده كوچولو كه در صورت و معنا كاملاً با تعزيه متفاوت است بر اساس شگردهاي تعزيه روايت مي شود. و چرا به جاي آن به آثار بومي ايراني كه در موضوع تفكر با تعزيه و شيوه هاي اجرايي آن داراي شباهت و سنخيت بيشتري است، نپردازيم و مبناي اداركمان را بر پايه هايي نامأنوس بنا كنيم تا جايي كه در بند برداشت فرماليستي بمانيم و انرژي مان را صرف مسائلي كنيم كه ما را از درك حقيقت دور مي كند. منابع ايراني دست نخورده است و به جرأت مي توان گفت هنوز اثري از ادبيات غني و سرشار ايراني بر اساس تحليل  دقيق نمايشي مستقر در آن اجرا نشده است.

علي نصيريان:
سينماي ايران با بحران روبه رو است
«علي  نصيريان » هنرمند تئاتر و سينماي  كشور معتقد است  كه  سينماي  ايران به  دليل  مشكلات  مادي  و معنوي  با بحران  روبه  رو است .وي فضاي  سالن  سينما، كيفيت  نمايش ، صدا،ساخت ، نوع  فيلم ، نداشتن  جذابيت  لازم  و رعايت  نكردن  سلايق  مردم  را از جمله عوامل  تاثير گذار در بحران  در سينما دانست .
نصيريان  كه  براي  شركت  در نخستين  همايش  كانون  هنر خراسان  به  مشهد سفركرده ، گفت : گراني  بليت  سينما ازديگر عوامل  بحران  عدم  جذب  مخاطب  در سينمااست .وي  در عين  حال  تأكيد كرد: اگر كارگردانان  به  سلايق  مردم  توجه  كنند وفيلم  جذابيت  داشته  باشد، مخاطب  براي  ديدن  آن تمام  مشكلات  را تحمل  مي كند.وي  درباره  معضلات  و بحران  فيلم  در مرحله  توليد و ساخت  گفت : بازيگران ،نوع  كارگرداني  و فيلمنامه  نيز دست  به  دست  مي دهند تابحران  سينما شكل  گيرد.
نصيريان  گفت : ورود جوانان  خلاق  و با استعداد به  عرصه  سينما موجب  تحرك در اين  حوزه  مي شود و اين  امر زماني  مي تواند ظهور و بروز پيدا كند كه اين  حضور با آگاهي  و آموزش  كافي  همراه  باشد.
شبيه كوچولو منتشر شد
«شبيه كوچولو»(تأملي در روند تبديل و تطبيق داستان شازده كوچولو به مجلس شبيه خواني) عنوان كتابي است به قلم علي اصغر دشتي كه به همراه «مجلس شبيه خواني شازده كوچولو» كه خوانشي منظوم از داستان شازده كوچولو(اگزوپري) به قلم محمد مطلق است توسط انتشارات نمايش به چاپ رسيد.
008529.jpg

اين كتاب با مقدمه هايي از جلال ستاري و فرهاد مهندس پور منتشر شده است.در بخش نخست كتاب نگارنده تمام مراحل تبديل داستان شازده كوچولو را از ايده تا اجرا به مجلس شبيه خواني تشريح كرده و از متن شبيه خواني به عنوان يك شيوه اقتباس و خوانش و از تكنيك هاي آن به عنوان پيشنهادي اجرايي نام برده است.
در بخش دوم كتاب نيز «مجلس شبيه خواني شازده كوچولو» به طور كامل به چاپ رسيده است. اين متن كه توسط محمد مطلق به شكل منظوم نوشته شده است براي صحنه تنظيم و در هر بخش به طور جداگانه دستگاه هاي موسيقي مورد نياز آن صحنه ذكر شده است.
«شبيه كوچولو» در ۱۱۰ صفحه و با قيمت ۱۰۰۰ تومان وارد بازار كتاب شد.

سايه روشن هنر
۱۲ نمايش در تئاتر شهر
تالارها و بام هاي گوناگون تئاتر شهر اين روزها شاهد تمرين حدود ۱۲ نمايش هستند.به گزارش ايسنا، با اتفاقاتي كه براي تالار خانه خورشيد افتاد، هم اكنون اين تالار هيچ گونه فعاليتي ندارد و تالار نو نيز به دليل حجم زياد دكور نمايش «شازده كوچولو» نمايش ديگري تمرين نمي شود.اما برنامه تمرين ديگر تالارها بدين شرح است: در تالار چهارسو دو نمايش «در انتظار گودو» (امير غني زاده) و «يك فيلم كوتاه» (فهيمه سياحيان)  تمرين مي شود.
تالار كوچك هم شاهد تمرين دو نمايش «نابينايان» (مهبود مهرنوش) و «گالري خياباني» (ارژنگ فرخ پيكر) است.
بام ۲ شاهد تمرين نمايش ها «مكبث» (حسين فرخي)، «ليلي و مجنون» (امير دژاكام)، «سه خواهر» (اكبر زنجانپور)، «بيگانه اي در خانه» (سعيد شاپوري) و «در انتظار گودو» (امير غني زاده) است كه يكي از پركارترين پشت بام هاي تئاتر شهر است.«عباس» عنوان نمايشي است به كارگرداني حسين محب اهري كه در بام ۳ تمرين مي شود.همراه با اين نمايش، نمايش «از خواب تا مهتاب» (علي هاشمي)، «پشت در بهشت» (مهدي آگاهي) و «باغ وحش شيشه اي» (منوچهر هرسيني) ديگر نمايش هايي هستند كه تمرين مي شوند.
حرفه كارگرداني طرفداران بي شمار دارد
«كارگردان هماهنگ كننده همه عناصر سازنده فيلم است كه مهمترين عنصر آن بازيگر است.» حميد كاكاسلطاني كارشناس ارشد مركز هنرهاي نمايشي و مدير گروه هنر دانشگاه تنكابن با بيان اين مطلب گفت: حرفه كارگرداني به دليل جذابيت، طرفداران بي شماري دارد اما مشكلاتي نيز دارد كه جوانان بهتر است با شناخت كامل به سمت آن بروند. كساني كه استعداد ذاتي و آگاهي همه جانبه و اطلاعات جامعي در زمينه هاي گوناگون دارند در اين رشته موفق تر هستند.وي افزود: بيان و بدن دو ابزار مهم بازيگري است كه هنرپيشه با شناخت آن بايد نحوه استفاده از آن را خوب بياموزد.كارشناس ارشد مركز هنرهاي نمايشي در رابطه با چگونگي رشد و پيشرفت آموزش عالي در كشور و جايگاه فارغ التحصيلان رشته كارگرداني خاطرنشان كرد: در حال حاضر تعداد فارغ التحصيلان به شدت رو به افزايش است. بنابر اين اگر مسئولين فرهنگي با افزايش امكانات هنري و تسهيلات لازم بتوانند شرايط كار مناسبي را فراهم كنند شاهد بهبود سطح كيفي آثار هنري خواهيم بود، در غير اين صورت استعدادهاي فراواني را از دست خواهيم داد.
صحنه منتشر شد
008526.jpg

پانزدهمين شماره نشريه «صحنه» ماهنامه تخصصي تئاتر ويژه ارديبهشت ۸۳ منتشر شد. مخاطب شناسي در تئاتر، تئاتر در سال ۸۲، گفت وگو با محمدرضا رحيمي كارگردان نمايش چند كاپريس براي ويولن، گفت وگو با مهدي توسلي نويسنده نمايش خورشيد كاروان نگاهي به نمايش هاي خورشيد كاروان، قرمز و ديگران، زني كه زياد مي دانست، گفت وگو با حسين فدايي حسين نويسنده نمايش سراب، نگاهي به زندگي جان بونتين پريسلي، گفت وگو با كارگردان نمايش زنان مهتابي و مرد آفتابي و... از جمله مطالبي است كه در اين شماره صحنه به چاپ رسيده است.

هنر
ادبيات
اقتصاد
انديشه
سياست
فرهنگ
ورزش
|  ادبيات  |  اقتصاد  |  انديشه  |  سياست  |  فرهنگ   |  ورزش  |  هنر  |
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |