روند در زنان مشاركت
نكنيم محدود را قانونگزاري
در زن از ابزاري استفاده ممنوعيت طرح پيرامون ملاحظاتي
(پاياني بخش) مطبوعات محتواي و تصاوير
آزادي به لطمه بين‌المللي سطح در مقررات اينگونه وضع
ما عليه تبليغات در و شده تلقي اسلامي جمهوري در مطبوعات
مي‌شود گرفته كار به
اظهارات و پاسخ دربرگيرنده كه را گزارش اين پاياني بخش
اجتماعي ارتباطات علوم رشته استاد كاظم‌معتمدنژاد دكتر
سردبير عباسقلي‌زاده خانم‌محبوبه و طباطبايي علامه دانشگاه
نظرتان از مي‌باشد ، همشهري پرسش‌هاي به فرزانه مجله
:مي‌گذرانيم
زنان جايگاه اهميت
اجتماعي ارتباطات علوم رشته استاد معتمدنژاد ، كاظم دكتر
:علامه‌طباطبايي دانشگاه
بين‌المللي مقررات در همچنين بلكه داخلي قوانين در تنها نه
بندي چنين الحاق مي‌دهد نشان كه دارد وجود بسياري نكات نيز
.ندارد مناسبتي و ضرورت مطبوعات قانون به
زن عنوان تحت ايران ، اسلامي جمهوري اساسي قانون مقدمه در
اجتماعي بنيادهاي ايجاد در:آمده‌است اساسي قانون در
همه استثمار خدمت در تاكنون كه انساني نيروهاي اسلامي ،
راباز خود انساني حقوقي و اصلي هويت بودند خارجي جانبه
ستم دليل به زنان كه است طبيعي بازيابي اين در و مي‌يابند
استيفاي شده‌اند متحمل طاغوتي نظام از تاكنون كه بيشتري
واحد از برداشتي چنين در زن...بود خواهد بيشتر آنان حقوق
در (بودن كار ابزار) يا و (شي‌ءبودن) حالت از خانواده ،
بازيافتن ضمن و شده خارج استثمار ، و مصرف‌زدگي اشاعه خدمت
پيش مكتبي انسانهاي پرورش در مادري پرارج و خطير وظيفه
و.مي‌باشد حيات فعال ميدان‌هاي در مردان همرزم خود و آهنگ
اسلامي ديدگاه در و خطيرتر مسئوليتي پذيراي نتيجه در
.بود خواهد والاتر كرامتي و ارزش از برخوردار
بودن شي‌ء و بودن ابزاري موضوع اين مي‌كنيد مشاهده بنابراين
به -است عادي قانون از بيشتر كه‌اهميتش -اساسي قانون در
و نيست آن دوباره طرح به نيازي ديگر و دارد وجود صراحت
مراجعه دادگاه به مي‌تواند دارد مطبوعات از شكايتي كس هر
.كند
اساسي ، قانون جمله از مختلف مراجع استناد به نيز دادگاه
يكم و بيست و بيستم اصل‌هاي در.تصميم‌گيري‌كند مي‌تواند
در جمله از است شده اشاره موارد اين به نيز اساسي قانون
مرد و زن از اعم ملت افراد همه:مي‌خوانيم بيستم اصل
انساني ، حقوق همه از و دارند قرار قانون حمايت در يكسان
اسلام موازين و رعايت با فرهنگي و اجتماعي اقتصادي ، سياسي ،
ما كه ندارد لزومي شده كه تاكيدي با بنابراين.برخوردارند
مردان از را آنها و كنيم وضع زنان براي قانوني خاص مقررات
ششم ماده بند 2 در نيز مطبوعات قانون در اما و.كنيم جدا
تصاوير و عكس‌ها انتشار و منكرات و فحشا اشاعه قانون ، اين
و مباني مغاير كه شده مواردي جزء عمومي عفت مخالف مطالب و
عفت خلاف مطالب نيز اينجا در.است عمومي حقوق و اسلام احكام
نيز مطبوعات قانون ماده 28 در اين ، بر علاوه.است مطرح
عمومي عفت خلاف مطالب و تصاوير و عكس‌ها انتشار كه است آمده
تشديد موجب برآن اصرار واست شخصي تعزير موجب و ممنوع
.بود خواهد پروانه لغو و تعزير
اول بند در مطبوعات ، قانون و اساسي قانون از نظر صرف اما
نيز خرداد 1375 مصوب اسلامي ، قانون‌مجازات ماده 640
تصاوير ، نقاشي ، گراور ، طرح ، يا نوشته كس هر مي‌خوانيم
كلي طور به يا و سينما نوار فيلم ، علائم ، اعلانات ، مطبوعات ،
تجارت براي نمايد جريحه‌دار را عمومي وعفت اخلاق كه چيز هر
در مي‌شود هم انتشار معني به را توزيع اين كه] توزيع يا
يا و گذارد عمومي انظار معرض در يا نمايش به [ گرفت نظر
مجازات مشمول دارد ، نگاه توزيع و تجارت براي يا و بسازد
.مي‌شود
به را فوق اشياي كس هر:است آمده نيز ماده همين بند 3 در
انظار معرض به را آنها يا نمايد انحاءمنتشر از نحوي
را كار اين كه مطبوعات گرفت نتيجه مي‌توان كه بگذارد عمومي
اينها.مي‌شوند آن مشمول هم مطبوعات فروشندگان يا و مي‌كنند
به مي‌توان بين‌المللي مقررات لحاظ از اما است داخلي مقررات
استناد سياسي و مدني حقوق بين‌المللي ميثاق مواد 17 ، 19و 26
تصويب به آذر 1345 با 25 برابر دسامبر 1966 در 16 كه كرد
به نيز ارديبهشت 1354 در و رسيده متحد ملل عمومي مجمع
ايران دولت چون.است شده تصويب ايران وقت پارلمان وسيله
در.دارد اجرا ضمانت داخلي قوانين مثل كرده ، تصويب را آن
زندگي در نبايد وقت هيچ:است آمده ميثاق ماده 18 بند 1
مداخلات مورد مكاتبات يا اقامتگاه و خانواده و خصوصي
همچنين و گيرد قرار قانون خلاف يا (مجوز بدون)خودسرانه
.شود واقع غيرقانوني تعرض مورد نبايد فرد حيثيت و شرافت
بند دراست افراد حيثيت و شرافت حفظ بر تاكيد نيز اينجا
يا مداخلات گونه اين مقابل در دارد حق كس هر مي‌گويد نيز 2
.شود برخوردار قانون حمايت از تعرض
است اطلاعات آزادي به مربوط كه نيز ميثاق ماده 19 بند 2 در
آزادي شامل حق ايندارد بيان حق‌آزادي كس هر كه آمده
به توجه بدون قبيل هر از افكار و اطلاعات اشاعه و تفحص
هنري صورت به چاپ يا نوشته صورت به يا شفاها خواه سرحدات
بند 3 درميباشد خود انتخاب به ديگر وسيله هر به يا
حقوق مستلزم ماده اين بند 2 در مذكور حقوق اعمال مي‌خوانيم
محدوديت‌هاي تابع است ممكن لذا و است خاصي مسئوليت‌هاي و
ضرورت زير امور براي و شده تصريح قانون در كه بشود معيني
حفظ -بديگران حيثيت يا حقوق به احترام -الف:باشد داشته
.عمومي اخلاق يا سلامت يا عمومي نظم يا امنيت
ماده اين در است توجه جالب هم ماده 26 اين ، بر علاوه
و.هستند متساوي قانون برابر اشخاص‌در كليه:مي‌خوانيم
را بالسويه‌قانون حمايت استحقاق تبعيض گونه هيچ بدون
و منع را تبعيض هرگونه بايد قانون لحاظ اين از و.دارند
تبعيض گونه هر عليه متساوي و موثر حمايت اشخاص كليه براي
و سياسي عقايد مذهب ، سواد ، جنس ، رنگ ، نژاد ، حيث از خصوصا
وضعيت هر يا مكنت اجتماعي ، يا ملي منشا اصل ديگر ، عقايد
مورد مي‌تواند جنس بر تاكيد اينجا.مي‌كند تضمين ديگر
.گيرد استفاده‌قرار
استناد آن به مي‌توان بين‌المللي لحاظ از كه مقرراتي آخرين
و زنان بين‌المللي سمپوزيوم.سمپوزيوم‌تورنتواست متن كرد ،
تورنتوي در سوم‌مارس 1995 تا فوريه تاريخ 26 در رسانه‌ها
براي جهاني اقدامات آن ، نهايي اعلاميه در.شد تشكيل كانادا
در آنها وهمكاري رسانه‌ها امور در زنان مشاركت تامين
دوم ، بخش بند 11 در.است گرفته قرار توجه مورد رسانه‌ها
براي خودشان جمعي ارتباط وسايل كه است خواسته سمپوزيوم
از جلوگيري براي ازجمله و روزنامه‌نگاري اخلاقي اصول رعايت
خانم‌ها تحقيركننده تصاوير و تبعيض‌آميز تصاوير انتشار
رهنمودها اين كه دارد تاكيد اين‌نكته بر منتهي.كنند تهيه
آزادي و بيان آزادي به كه شود تهيه گونه‌اي به بايد
افراد انساني حيثيت و فردي حقوق نشودو وارد لطمه مطبوعات
.شود حفظ
كميته‌هايي كه شده مطرح سمپوزيوم نهايي اعلاميه سوم بخش در
نظارت تجارتي هاي آگهي به مربوط برمقررات اينكه براي
روزنامه‌نگار ويژه‌خانم‌هاي به خانم‌ها و مي‌شود تشكيل كنند ،
به مربوط مقررات تطبيق در هستند جمعي ارتباط وسايل در كه
آنها شرف و حيثيت با زنان تصوير مورد در بازرگاني تحقيقات
.باشند داشته مشاركت
مخصوصا نيز سمپوزيوم نهايي اعلاميه پنجم بخش از پنجم بند
روزنامه‌نگاري اخلاقي اصول تعريف براي ازمداخله را دولتها
.است داشته حذر بر روزنامه‌نگاران‌باشد اختيار در بايد كه
قانون اساسي ، قانون تنها نه كه مي‌كنيم مشاهده بنابراين
كرده پيش‌بيني را مسايل اين همه ما جزاي قانون و مطبوعات
در را نظر مورد موضوعات نيز قوانين‌بين‌المللي بلكه
.نيست موارد دراين جديد قوانين وضع به نيازي و بردارد
هيچ مطبوعات به بندي چنين الحاق حقوقي نظر از عبارتي به
مخصوصا خانم‌ها نارضايتي باعث برآن علاوه.ندارد ضرورتي
از شكايتي كس هر بنابراين.مي‌شود نيز روزنامه‌نگاران
سطح در.كند شكايت دادگاه به مي‌تواند دارد مطبوعات
به لطمه مقررات ، گونه اين وضع من نظر به نيز ، بين‌المللي
تبليغات در و شده تلقي اسلامي جمهوري در مطبوعات آزادي
به توجه با حاضر حال در و.مي‌شود گرفته كار به ما عليه
در مثبتي چهره ايران شده باعث كه مطبوعات بهبودوضعيت
وضع با و ترتيب اين به كه است حيف واقعا كند پيدا دنيا
.شود مخدوش چهره اين تبعيض‌آميز مقررات
نيست جامع
:فرزانه مجله سردبير زاده ، عباسقلي محبوبه
چند به مطبوعات چهارم‌قانون فصل ماده 6 به بندالحاقي
استفاده زن ، شخصيت به توهين و تحقير:دارد اشاره محور
و تجملات توصيه‌به و مصرف‌گرايي رواج او ، تصوير از ابزاري
و اخلاقي و علمي فرهنگي ، مسايل به جاي‌هدايت به تشريفات
طرح و كشور وامور مهم مسايل در مشاركت زمينه ايجاد
و قانوني موازين از خارج و غيرمتعادل صورت به حقوقي مسايل
.شرعي
را الحاقي بند بودن نادرست يا درست مي‌توان زاويه دو از
:كرد تحليل
از شفافي و مانع جامع ، تعريف بند اين:حقوقي ديدگاه -1
اعمال به را قانون مجري نتيجه در و دست‌نداده به موضوعات
صرفا چون نيست جامع.وامي‌دارد فردي تشخيص و شخصي سليقه
مي‌تواند فوق موارد كليه كه حالي در دارد توجه زنان به
است خنثي و كلي الفاظ ، چون نيست مانع.باشد هم مردان شامل
تحقير ، سنجش براي مثال طور به اندازه‌گيري معيار هيچ و
اضافه‌كردن چون نيست شفاف.نمي‌دهد دست به ابزاري استفاده
و مشخص‌تر تعريف ارائه منظور به بايد ماده يك به بند يك
هيچ بند ، اين كه حالي در باشد ، ماده آن براي مصاديق ايجاد
.نمي‌كند ماده كردن قانونمندتر و وضوح به كمكي
حرفه يعني حرفه‌اي از منظور):حرفه‌اي ديدگاه -2
و كلي قوانيني چنين كه‌وجود آنجا از.(روزنامه‌نگاري
آن مجريان به را سليقه اعمال اجازه و بوده غيرشفاف
همراه به روزنامه‌نگاران براي را بيشتري محدوديت مي‌دهد ،
مذاكرات حتي و افكار و آراء تضارب اصولاباب.دارد
.مي‌شود مسدود زنان حقوق و موضوعات درباره كارشناسي
مطبوعات و مي‌شود محدود قانونگزاري روند در زنان مشاركت
به مبدل زنان ، مشكلات با محافظه‌كارانه برخورد با ناچارند
در حقوقي كارشناسي مباحث شوندتا رسانه‌اي احكام ترجمان
طراحان‌اين جامعه ، روزنامه با ارديبهشت هشتم مصاحبه
الحاق كه كرده‌اند ادعا (بخش فياض و نوبخت ، خانم‌ها)قانون
نيست مطبوعات در زنان حقوق مباحث طرح مانع‌از بندي چنين
.است قرآن آيات به اسائه‌ادب از تنهاجلوگيري آنها نظر و
وگرنه.است بندالحاقي در ابهام نشان‌دهنده توضيح همين اما
تعريف را خودش توضيحي هيچ بدون بتواند بايد قانون خود
.كند
مطبوعات دلگرم‌كننده فعاليت
:علامه‌طباطبايي دانشگاه علمي هيات عضو فرقاني ، محمدمهدي
ظاهر ، در حداقل طرح اين روح و مفاد با كسي نمي‌كنم تصور
آن عملي مصاديق و اجرا شيوه سر بر بحث اما.باشد مخالف
در آن تدوين‌كنندگان خير نيت از حكايت طرح اين ظاهر.است
ولي دارد ، جامعه در زن والاي جايگاه و شان كرامت ، حفظ مورد
حفظ خواستار نيز مزبور طرح مخالفان كه مي‌رسد نظر به بعيد
معتقدند مخالفان كه جاست آن اختلاف ، پس.نباشند حرمت‌زنان
بلكه نمي‌كند زنان حرمت و شان حفظ به كمكي تنها نه اين‌طرح
آمد درخواهد حسابها تصفيه برخي براي ابزاري صورت فقطبه
و مدني جامعه تحقق و آزادي‌ها رشد روبه روند كه‌براي
پي در را مخاطراتي مي‌تواند مطبوعات فعاليت‌بي‌دغدغه
.داشته‌باشد
تحرير و تصوير در زن ، از ابزاري استفاده مرز راستي
چه و مي‌گيرد قرار توهين و تحقير مورد زن كجا و كي.كجاست
به ترغيب يا تجمل‌گرايي مرز مي‌كند؟ تفسير را آن كسي
در مرد و زن بين چگونه و كي دارد؟ كجاقرار در تشريفات
و تشخيص مرجع و مي‌شود ايجاد تضاد مطالبمطبوعات و تصاوير
كيست؟ آن تفسير
برانگيخته را مذكور طرح مخالفان نگراني كه است سوالات اين
قانون در كه ممنوعيت‌هايي و آيامحدوديت‌ها.است
نظر به نمي‌شود؟ شامل را موارد اين دارد وجود فعلي‌مطبوعات ،
در است ممكن كه قليلي موارد با برخورد براي نمي‌رسدكه
قانون گيرند ، قرار اخير طرح مصداق جامعه‌مطبوعات
كه آنجاست مشكل.باشد ناكافي و ناقص فعلي‌مطبوعات ،
استفاده سوء يا تخطي مورد چند يا يك با مابراي‌برخورد
براي ولي مي‌كنيم وضع قانون سرعت به و راحتي احتمالي ، به
مطبوعات ، انساني و اجتماعي رسالتهاي و تحقق‌مسئوليت‌ها
و نمي‌بينيم تاكيدي و تصريح به نيازي درقانون حداقل
.نمي‌شود احساس انگار اصلاحيه ، و به‌الحاقيه هم احتياجي
قانونمند آزاد ، فضاي از كامل برخورداري مانيازمند مطبوعات
تا هستند شغلي و حرفه‌اي امنيت و استقلال بهره‌منداز و
.برسانند انجام به را خود تاريخي بتوانندمسئوليت‌هاي
منابع و اطلاعات به دسترسي شرايط تسهيل مانيازمند مطبوعات
شفافيت نيازمند ما مطبوعاتهستند ممنوعه‌اطلاعاتي غير
.هستند خبري منابع همكاري و عدم‌پنهانكاري اطلاعاتي ،
و خبر در سرعت اعتماد ، جلب مانيازمند مطبوعات
ولي.هستند زمينه اين در صحت و صراحت و اطلاع‌رساني ، صداقت
عوامل اين تحقق براي را لازم ابزار و قانون ، زمينه آيا
استفاده يا استفاده سوء مورد چند مي‌كند؟راستي فراهم
من بيفتد؟ اتفاق ما مطبوعات در ممكن‌است زن از ابزاري
دستكم كه است معدود و محدود قدر مواردآن دارم اطمينان
سالم و آزاد فعاليت شرايط اما.نگران‌كننده‌نيست چندان
اميدبخش و دلگرم‌كننده اخير سال يك در كه‌خوشبختانه مطبوعات
و تداوم براي قانوني تصريح و تضمين نيازمند بوده‌است ،
.استمراراست
نه اگر ما مطبوعات قانون كه معتقدم شخصه به من
فراواني اصلاحيه‌هاي و محتاج‌الحاقيه دستكم نيازمندتغيير ،
و آزاد فضاي و روح بهبود و دوام تضمين‌كننده تابتواند است
اولويت گرفتن نظر درباشد مطبوعاتي سالم‌فعاليت‌هاي
مسئوليت يك خود امروز ، پرتحول شرايط در ونيازها ضرورتها
اولويت از بسياري ، نگاه از آمده طرح اين آنچه‌در.است
به تهديدكننده و جدي و فراگير مشكل يك زيرا.برخوردارنيست
بهترين از يكي حاضر شرايط در ما مطبوعات.شمارنمي‌آيد
تجربه هر.مي‌گذارند سر پشت را دوره‌هاي‌فعاليت‌شان
داشته همراه است ممكن را خطاهايي و لغزش‌ها جديد ، طبعا
براي گاه كه ناچيزي بهاي به جديد تجربه اين باشداما
با نيز موردي اشتباهات يا اشكالات.مي‌ارزد آن‌مي‌پردازيم ،
.است رفع قابل اخطار و تذكر احيانا و گفتگو و بحث ، نقد
مفاهمه و گفتگو روش ملي ، و جهاني جديد فضاي اساسادر
نياز اين.بگيرد را ببندها و بگير و سخت مقررات بايدجاي
به‌شكلي خيرخواهي و نيت‌ها حسن كه مباداماست عصر وضرورت
بانيان‌آن في‌الضمير ما حتي كه شود متبلور قوانين قالب در
كه‌ديدگاههاي ديگراني به برسد چه نكند ، نمايندگي نيز را
.دارند ديگري
كيهاني معصومه
|
