پديده دشوارترين ;شهرنشيني
يكم و قرن‌بيست
سال 2000 آستانه در سوم جهان كلانشهرهاي
به جهانيان براي مزيتي آغاز ، در كه شهرنشيني
و حيات‌انساني عليه جدي تهديدي هم‌اينك مي‌رفت ، شمار
شده‌است محيطزيست
كه است تحولاتي مهمترين و برجسته‌ترين از شهرها ظهور
قدمت تاريخي ، نظر از.است داده رخ بشري تاريخ در
مي‌رسد مسيح ميلاد از قبل سال از 5000 بيش به شهرها نخستين
در جهان در شهرنشيني توسعه در موثر عامل بزرگترين و
صنعتي انقلاب با همگام ميلادي تا 1800 حدودسال‌هاي 1700
كه‌ماشين پيوست وقوع به هنگامي صنعتي انقلاب.است رخ‌نموده
زغال نفت ، )انرژي بي‌جان منابع و شد دستي ابزارهاي جايگزين
.شد گرفته كار به حيوانات انسان‌هاو نيروي جاي به (آب سنگ ،
به جديد انرژي ازمنابع واستفاده براي‌توليد ماشين‌ها توسعه
ظهور وموجب داد افزايش را توليد زيادي‌قدرت ميزان
در زيادي‌كارگر تعداد به نياز بنابراين.شد نظام‌كارخانه‌اي
بر و گرديد محصولات‌ايجاد فروش و توزيع براي ونيز كارخانه‌ها
شدند راهي كارخانه‌ها به‌سوي كارگران از كثيري عده اساس اين
ترتيب اين به يافتند كارخانه‌هااستقرار اطراف نواحي ودر
.افزودند خود بروسعت روز به روز شهرها
جنگ زمان از كلمه خاص به‌معناي شهرنشيني رشد كلي طور به
از 247 شهرنشين جمعيت كه طوري به.گرفت سرعت جهاني دوم
سال 1975 در ميليارد به 5/1 سال 1950 در نفر ميليون
متجاوز به سال 2000 بيني‌مي‌شوددر پيش و يافت افزايش.ميلادي
كلانشهر حوزه سال 1980ميلادي 28 در.برسد نفر از 3ميليارد
جمعيت نفر ميليون ازپنج بيش كدام هر كه داشت جهان‌وجود در
ده از بيش با ده‌حوزه همچنين بودند ، داده جاي درخود را
نيز جمعيت ميليون‌نفر از 15 بيش با حوزه سه نفرو ميليون
سال 2000ميلادي 21 در كه است شده امابرآوردداشت وجود
.باشند وجودداشته جمعيت نفر ميليون ازده بيش با شهر مادر
رشد بيستم‌بزرگترين قرن دوم نيمه در مي‌توان‌گفت بنابراين
.شاهدبوده‌ايم بشر تاريخ در را شهري زندگي و شهرها
توسعه حال در كشورهاي براي شهرنشين جمعيت رشد حاضر حال در
برآوردهاي.است درصد دنيا6/3 ممالك بقيه براي و درصد 8
سال 2000 ، آستانه كه‌در است واقعيت اين بيانگر انجام‌شده
شهر مادر از 21 مادرشهر و 18 دنيا شهرنشين دوسوم‌جمعيت
.داشت خواهند وجود توسعه درحال دركشورهاي جهان
طرح‌ريزي توسعه براساس رشدشهرها اينكه ، است مسلم آنچه
ناموزون و ناهماهنگ رشدبسيار اين بلكه نيست ، شده‌اي
زندگي سيستم‌هاي به‌عنوان كه‌شهرها است لحاظ بدين.مي‌باشد
خود باشند ، انسانها براي آسايشي محل اينكه جاي به بشر
امروزه.ايجادكرده‌اند انسانها زيست براي را عديده‌اي مشكلات
شده خارج كنترل از نقاطدنيا از بسياري در روندشهرنشيني
در زندگي نزول‌استانداردهاي باعث فرايند كه‌اين است
.مي‌شود محيطشهري
مي‌رفت ، شمار به جهانيان مزيتي‌براي آغاز ، در كه شهرنشيني
شده زيست ومحيط انساني عليه‌حيات جدي تهديدي هم‌اينك
شهرهاي چارچوب در خود حيات تداوم براي بشر ، راستي به.است
شهرنشيني ، رشد اساسا آيا بپردازد؟ بايد بهايي چه بزرگ
فرهنگي و مادي اوليه توقعات با ومتناسب مطمئن آينده‌اي
در سوم جهان شهرهاي كلان داشت؟ برخواهد در را انسانها
چگونه هستند؟ روبرو مشكلاتي و مسائل چه با سال 2000 آستانه
تامين و برنامه‌ريزي عظيمي زيستگاه‌هاي چنين براي مي‌توان
كرد؟ بودجه
و فوري توجه و دقت زندگي‌شهرنشيني ، بي‌شمار مشكلات و مسائل
شهروندان تمامي آگاهي و مسئوليت احساس و مسئولان همه جدي
.مي‌طلبد مي‌كنند زندگي آن در كه محيطي آينده از را
:سوم جهان در شهرنشيني روند
كشورهاي بيشتر در مردم‌شهرنشين شمار دوم ، جهاني جنگ تا
دهه سه از اماميكرد پيدا افزايش كندي روند با سوم جهان
شدن شهرنشين و رشديافت خارق‌العاده‌اي سرعت شهربا پيش ،
بين‌سال‌هاي 19801950.گرديد روستاييان مهمترين‌دغدغه‌خاطر
در و درصد از 40به 60 لاتين امريكاي در جمعيت‌شهرنشين
افزايش درصد به20 آسيااز 15 در و درصد از 10به 25 آفريقا
چهار درسال 1960 ، كه سوم جهان كشورهاي جمعيت‌شهرنشين.يافت
بر 1200 بالغ سال 1985 در بود ، نفر بيست‌ميليون و صد
از سوم بزرگ‌جهان شهرهاي سهم ميان اين در.گرديد نفر ميليون
در باشهرنشيني مقايسه در گرفته شكل شهرنشين‌تازه توده اين
افزايش شهرهاي‌جديد روييدن با اندك كه‌اندك اروپايي كشورهاي
.است بسياربيشتر مي‌كند ، پيدا
به‌كشورهاي منحصر ديگر شهرهاي‌ميليوني است ، مسلم آنچه
كشورهاي‌جهان در آنها از نيمي بيش‌از و نيستند پيشرفته
ادامه خود رشد به غيرعادي آهنگي با يافته‌اندو استقرار سوم
در سائوپولو و مكزيكو ملل ، سازمان پيش‌بيني برطبق.مي‌دهند
كلكته و داد خواهند جاي خود در را نفر ميليون سال 2000 ، 26
.گذشت خواهند ميليون‌نفر مرز 16 از نيز بمبئي و
گونه‌هاي تورم نتيجه اصل در سوم جهان در شهرنشيني رشد
مراكز و آبادها متنوع‌حلبي اشكال.است شهري متفاوت‌زندگي
كه كاذبي همچنين‌روستاهاي شده‌اند ، تبديل زاغه كه‌به قديمي
و لوكس و محله‌هاي‌ويلايي كنار در مي‌رويند اطراف‌شهرها در
.مي‌باشند تورم اين نمونه‌هاي ازمهمترين اعيان‌نشين
ده هر آن در ساكن جمعيت شهرهايي‌كه در زمين قيمت افزايش
طبقات محرومترين كه است شده سبب مي‌شود ، برابر دو سال
مجاور زمينهاي فروش از كه منافعي گرفتن نظر در با جامعه ،
نقاط به و رابفروشند خود زمينهاي مي‌آورند ، بدست شهرها
محيط كارخانه‌هاي‌آلوده‌كننده اطراف اراضي نامناسبتر ، بويژه
رشد و بزرگتر چه‌شهر هر.كنند عقبنشيني مخرج‌فاضلابها ، يا
فقيرترين يافته‌و افزايش زمينها قيمت بيشترشود اقتصادي
.مي‌شوند رانده شهرها نقاطاطراف بدترين به مردم
بزرگ شهرهاي امروزه كه آن‌است انكارناپذير واقعيت يك
صنعتي ممالك شهرهاي فزاينده‌تراز شتاب با سوم ، جهان
سوم جهان كشورهاي سال 1950در در چنانكه توسعه‌مي‌يابند ،
جمعيت نفر ميليون از 4 بيش آيرس بوئنوس يعني يك‌شهر تنها
.داشت
سال 1980 در همچنين.شهررسيد به 8 سال 1960 در رقم اين
جمعيت نفر ميليون بيش‌از 4 شهر سوم 22 جهان دركشورهاي
و صنعتي كشورهاي در نسبت اين كه حالي در وجودداشت
.مي‌گشت بالغ شهر به 16 پيشرفته
در بيست‌ويكم ، قرن اول نيمه در كه گفت مي‌توان توصيف اين با
رشد آمد ، خواهد در شهرنشيني مناطق بصورت عمدتا كه جهاني
حال در.داشت خواهند توسعه بر را تاثير بيشترين شهرها
شده برآورد نفر ميليارد حدود 6/2 جهان شهرنشين جمعيت حاضر
كشورهاي در آن نفر ميليارد تعداد 7/1 اين از كه.است
سريعتر شهرنشين جمعيت رشد كلي طور بههستند ساكن روبه‌رشد
بي‌سابقه‌ترين شهرها از برخي و است بوده جهان جمعيت رشد از
تاريخ اين از ده‌سال مدت ظرف.مي‌كنند تجربه را جمعيتي رشد
اين و كرد خواهند شهرهازيست در جهان جمعيت نصف از بيش
ميليارد آينده 3/3 قرن سالهاي‌اوليه در كه است معني بدان
سكني شهري مناطق در دنيا نفرجمعيت ميليارد از 59/6 نفر
رشد تمامي تقريبا كه گفت بايد كمال‌تاسف در.داشت خواهند
سالهاي فاصله در.است رشد روبه كشورهاي مربوطبه شهرنشيني
مربوط درصد جهان 9/92 در شهرنشيني كل رشد 20101970از
اين‌نسبت سال 2015 تا.بود خواهد توسعه حال در به‌كشورهاي
سه نفرشهرنشين ، چهار هر از و يافت خواهد افزايش هم باز
سال 2025 تا و خواهندبود توسعه حال در جهان ساكنان از نفر
واقعيت يك اين و رسيد مقابل 5خواهد در رقم 4 به نسبت اين
گسترش جهان كشورهاي فقيرترين در شهرنشين‌عمدتا كه است تلخ
.مي‌يابد
عمده‌ترين يكم و بيست سده طي در بيستم سده انتهاي در
.بود خواهند سوم جهان شهرهاي جهان جمعيتي كانونهاي
تجاوز ميليون مرز 20 از آن جمعيت اكنون هم كه مكزيكوسيتي
از تصويري قاهره ، و شانگهاي سائوپولو ، است ، كرده
كم كشورهاي جمعيتي پويايي از آينده ، شهرهاي پرجمعيت‌ترين
به روستاييان مهاجرت است ، مشهود آنچه.مي‌كنند حكايت رشد
.است سوم جهان در شهري جمعيت رشد عوامل مهمترين از شهرها
براي را روزي وسيه فقر كه هستند كساني عمدتا مهاجرين اين
در شهري خانوار ميليون حدود 40.مي‌برند سوغات به شهرها
اساس براين.مي‌كرده‌اند زندگي فقرنشين مناطق در سال 1980
در كه شهري خانوارهاي تعداد سال 2000 تا كه مي‌شود پيش‌بيني
به 72 %حدود 76 در رشدي با برد ، خواهند بسر مطلق فقر
و لاتين آمريكاي اقتصادي كميسيون مطالعات.برسد نفر ميليون
بوضوح شهرها ساكن فقراي مورد در كارائيب حوزه كشورهاي
مردم %سال 1983 ، 45 در پاناماسيتي مردم %كه 22 مي‌دهد نشان
سال 1982 ، در كاستاريكا مردم %سال 1985 ، 25 در سانتياگو
.مي‌بردند بسر فقر در سال 1983 ، در گواتمالا مردم %64
همه جذب زمينه نمي‌تواند شهري اقتصاد اينكه ، است مسلم آنچه
بطور كه تلاشهايي كه چرا نمايد ، فراهم را روستايي فقراي
موجب مي‌گيرد صورت شهري مناطق از فقرزدايي جهت در مستقيم
همه ترتيب بدين و مي‌گردد شهرها به روستايي فقراي مهاجرت
.ماند خواهد بي‌نتيجه مي‌گيرد صورت زمينه اين در كه تلاشهايي
روستاييان‌به مهاجرت اصلي علت كه گفت مي‌توان بطوركلي
و روستاييان‌بوده بودن فقير سوم ، جهان كشورهاي در شهرها
نبوداشتغال و بيكاري از ناشي نيز فقر اين اصلي عامل
.است آنان براي مطلوب
دارد ادامه
|
