راهيابي كليد غذا بستهبندي
بازارها به
رشد در غذايي صنايع بستهبندي اجراي و طراحي نقش به نگاهي
غيرنفتي صادرات توسعه و
بستهبندي مختلف اندازههاي در كه است لازم غذايي مواد برخي
خريداري نيازش و خريد قدرت بر بنا هرخانوار تا شوند
نمايد
ملل بينالمللسازمان تجارت مركز گزارش چهاردهمين اساس بر
سوم جهان كشورهاي موادغذايي درصد از 50 امروزهبيش متحد ،
اين و ميرود بين از مناسب نگهداري و بستهبندي نبود علت به
صنعتي دركشورهاي غذايي مواد اتلاف ميزان كه است حالي در
بحث اهميت از جدا رو اين از است ، درصد از 5 كمتر
در بستهبندي سهم زمينه ، اين در بستهبندي نقش بازاريابيو
.است بررسي و توجه قابل نيز موادغذايي عظيم ضايعات كاهش
سلامت كه است محافظتي سيستم يا ظرف مفهوم به بستهبندي
و كرده حفظ مصرف زمان تا توليد ازهنگام را مظروف كالاهاي
در مناسب بستهبندي.ميدارد مصون گوناگون آسيبهاي از را آن
.دارد عهده به هم را اطلاعرساني نقش واقع
لغتنامه نام به كتابي در امريكا بستهبندي انستيتوي
انباشت:است كرده تعريف راچنين بستهبندي بستهبندي ،
لوله ، سيني ، قوطي ، ليوان ، جعبه ، كيسه ، يك در فرآوردهها
اعمال از يكي بتواند كه ظروف از ديگري شكل هر يا بطري
:دهد انجام زيررا عمده
از خشك كالاهاي داشتن نگاه دور و فرآوردهها از محافظت -1
.آن برعكس يا پيرامون رطوبت
در بخصوص آن از آسانتر بهرهگيري و كالا نقل و حمل تسهيل -2
است ناممكن يا دشوار دست با آن كهجابهجايي كالاهايي مورد
.مايع روغن و رختشويي پودر مثل
.مناسب برچسبهاي طريق از مربوطه اطلاعات انتقال -3
كه گونهاي به بسته طراحي يعني بسته ، در كارايي ايجاد -4
.گيرد صورت آساني به آن ازمحتويات استفاده
نوع دو به بستهبندي شيوههاي نامه ، واژه اين در همچنين
هدف مصرفي ، بستهبندي در.صنعتي و مصرفي:است شده تقسيم
دربستهبنديهاي ولي است ، مشخصي مصرفكنندگان خوشايندي
.دارد قرار توجه مورد كارخانهها مصارف صنعتي ،
.بودند جانوران پوست و برگها صدفها ، اوليه ، بستهبنديهاي
مورد خرما بستهبندي براي نخل درخت برگ مثال عنوان به
عرصههاي در علم دنبالپيشرفت به اما.ميگرفت قرار بهرهگيري
گرفت صورت بستهبندي عرصه در نيز بزرگ دگرگوني يك گوناگون
فلزي ، لولههاي فلزي ، قوطي قبيل از تازهاي وسايل و
سده اواخر در و شدند بازار وارد تاشو بزرگ كوچكو كارتنهاي
غذاهاي مكانيزه نيزتوليد بيستم قرن آغاز و نوزدهم
.شد آغاز دنيا در شده بستهبندي
انتقال براي نيز را گرافيك هنر بتدريج بستهبندي نوع اين
تبليغ خدمت در بستهها محتويات به مربوط اطلاعات
جرات به شايد امروزه.كارگرفت به غذايي مواد توليدكنندگان
غذايي مواد عرضه و توليد هزينه سوم يك حدود گفت بتوان
سلامت حفظ در تنها نه بستهبندي زيرا ميشود آن صرفبستهبندي
تبليغ و بازاريابي در بلكه دارد تاثيربسزايي غذايي مواد
.ميدهد خوداختصاص به را ويژهاي جايگاه توليدكننده
نوع چند اوليه ، مواد جنس نظر از حاضر اوليهدرحال مواد
علوم دانشياردانشكده آذر ، مهين دكتر.دارد وجود بستهبندي
اين بهشتيدر شهيد دانشگاه پزشكي علوم غذايي صنايع و تغذيه
:ميگويد باره
و كاغذي كارتوني ، فلزي ، بستهبنديهاي كالا ، باجنس متناسب
دارد وجود قبيل اين از و كاغذ با فلزاتمختلف مخلوط انواع
PET مصرف بيشترين فرآوردههايپتروشيمي برخي ميان اين در كه
متحولPET با نوشابه و روغن صنايع جمله ازدارند را
ميشوند عرضه PET داخل و درآمده شيشه از نوشابهها.شدهاند
ظروف در و شده خارج فلزي ظروف از بيشتر نيزهمچنين روغن و
متحول باره يك ما كشور در PET علتاينكه.ميشوند ارائه PET
در بستهبندي اوليه توليدماده حاضر ، حال در كه است اين شد
گريد روي مدتهااست گرفته قرار بررسي و توجه مورد داخل
مظروف به را موادي ظرفي هر چون كه معني بدين شد كار غذايي
انجام بررسي اين ;است تاثيرگذار حال هر به و خودميرساند
.باشد غذايي مجاز حد تاثيرگذاريدر اين كه شد
در مناسبي سرمايهگذاري اگر اقتصاد بخش كارشناسان گفته به
سيستمهاي استاندارد وضعيت بهبود براي توليدي واحدهاي
ويژه به ما سنتي كالاهاي از بسياري گيرد صورت بستهبندي
و مصرفكنندگان خشك ، يا تازه صورت به كشاورزي محصولات
سالانه و داشت خواهند جهاني بازارهاي در بسياري علاقهمندان
خواهد افزوده كشور ارزي درآمد بر نيز دلار ميليارد چندين
اروپا بازار در ايران خشكبار ميدهد نشان بررسيها.شد
نوع اين بستهبندي ضعف لحاظ به اما دارد زيادي طرفداران
.نيستند برخوردار خوبي فروش بازار از محصولات
اين در موادغذايي بزرگ فروشگاه يك صاحب زاده ، احمدتراب
صنعت در موجود مشكلات برخي من نظر به:ميگويد باره
و كشور اقتصادي توان با ارتباط در ميتوان را بستهبندي
.دانست تجارتي بخشهاي و صنايع صاحبان مالي توان همچنين
و اصول به بيتوجهي يا بياطلاعي از ناشي نيز كمبودها برخي
توزيع يا توليدكنندگان سوي از مناسب بستهبندي ضوابط
توليد مرحله از بنابراين.است خرد و كلان سطوح در كنندگان
سپس و توزيع عمده مراكز بعد و فله صورت به فروش تا محصول
بستهبنديهاي از زنجيرهاي مغازهها ، يعني فروشي خرده مراكز
اين مجموعه بيترديد كه شاهدباشيم راميتوانيم مختلف
قرار جدي تاثير تحت را محتوا كيفيت و سلامت بستهبنديها
نظر مورد محصول كيفيت كه همانگونه رو اين از.ميدهد
قرار توجه مورد نيز بستهبندي كيفيت بايد توليدكنندهاست
.باشد داشته
برخي از انتقاد با نيز بانك كارمند بابايي ، مهناز
توجه عدم دليل به غذايي فروشندگانمواد و توليدكنندگان
لازم موادغذايي برخي:ميگويد مصرفكنندگان نيازهاي به آنان
خانوار هر تا شوند بستهبندي مختلف اندازههاي در كه است
خريداري را نظر مورد اندازه نيازش و خريد بنابرقدرت
درجه در توليدي واحدهاي متاسفانهبيشتر كه حالي در.نمايد
در محصول وبستهبندي بيشتر فروش يعني كلانتر سودآوري به اول
بيتوجهيبه اين.ميانديشند متوسط حداكثر يا بزرگ اندازههاي
كه ميشود گسترده صورت به غذايي مواد اتلاف باعث طبيعي طور
جامعه اقتصاد و خانواده اقتصاد متوجه آن نهايتزيان در
.شد خواهد
مطلوب نيز بستهبنديها استاندارد وضعيت البته:ميافزايد وي
مغازهها در كه ماستهايي همين از برخي مثال براي.نيست
من كه موردي تازه.ندارند محفوظي و ثابت در ميشود ، عرضه
جايزه كه است بنام توليدكنندهاي به متعلق ديدهام بارها
هنوز كه است اين واقعيت متاسفانه بنابراين.است همگرفته
چگونگي اوليه مراحل در مناسب بستهبندي بهكارگيري دربحث ما
بايد مرحله اين از بعد و داريم غذاييقرار محصول سلامت حفظ
.فكركنيم آن جذابيت و بستهبندي ظاهر به
موسسه فعاليت مورد در تغذيه كارشناس سازييك استاندارد
سازي استاندارد زمينه در ايران صنعتي تحقيقات و استاندارد
تحقيقاتصنعتي و استاندارد موسسه:ميگويد بستهبنديها
انواع از كه دارد تحقيقاتي بزرگ بسيار واحد يك ايران
غذايي مواد بستهبندي مورد در تنها و شده آزمايشگاههاتشكيل
در تحقيقات اثر در نيز اطلاعاتمهمي موسسه اين.ميكند كار
مادهغذايي ، هر براي و آورده بدست آزمايشگاهها اين
نظر اين از خوشبختانه.است كرده مشخص استاندارد بستهبندي
براي مثال بهعنوان.داشتهايم خوبي پيشرفت طورنسبي به ما
فلز اندود كه گرديده تعيين كنسروشده ، ميوهجات و سبزيجات
و نداشته بافلز مستقيم تماس غذايي ماده كه باشد بايد چه
.باشند نداشته ظرف داخل به نفوذ امكان نيز خارجي مواد
بار يك مدتي هر استاندارد موسسه كارشناسان:ميافزايد وي
نمونهبرداري اين كه ميكنند نمونهبرداري غذايي مواد اين از
و مظروف انطباق بررسي براي بلكه نيست غذايي مواد كنترل
.است ملي استانداردهاي با بستهبندي و ظرف
توجه است ، مطرح استاندارد بستهبندي بحث در كه ديگري نكته
مواد به بستهبندي اوليه توليدكنندگانمواد حد از بيش
انواع تلفيق امكان بهدليل توجه ، اين.است پلاستيكي
كاغذ ، قبيل از مواد ساير با يا و يكديگر با پلاستيكها
مورد جديد اوليه مواد به دستيابي نهايتا و فلز مقوا ،
برخي متاسفانه اما.ميشود گستردهتر روز هر نياز ،
ضوابط و مقررات حاضر حال در كه باورند اين بر كارشناسان
است ممكن دليل همين به وندارد وجود زمينه اين در خاصي
لازم حال هر به.شود استفاده نيز بازيافتي مواد از گاهي
قرار امر مسئولان بررسي مورد جديتر چه هر موضوع اين است
.گيرد
مناسب بستهبندي يك راستي مناسببه بستهبندي ويژگيهاي
دانشيار آذر ، مهين دكتر باشد؟ داشته ويژگيهايي چه بايد
دانشگاه پزشكي علوم غذايي صنايع و تغذيه علوم دانشكده
بستهبندي يك:ميگويد پرسش اين به پاسخ در بهشتي شهيد
نظر از اين و كند جذب را مصرفكننده بايد همه از اول مطلوب
از تنها را بازاريابي من.است مهم بسيار نيز بازاريابي
خيلي مفهوم بازاريابي.نميدهم قرار بررسي مورد تجاري جنبه
در اما باشد خوب خيلي محصول عرضه اينكه.دارد گستردهتري
اين بنابر.نميكند جذب را مشتري نامطلوب ، بستهبندي يك
دوم ، .باشد داشته را خودش خاص بازاريابي بايد هم بستهبندي
طراحي گونهاي به بايد بستهبندي يعني.است بستهبندي كارايي
مجبور خريدار مثال ، برايباشد آسان آن از استفاده كه شود
.بگردد تيز وسايل دنبال آن ، در بازكردن براي نشود
لحاظ از نظر مورد بستهبندي اينكه ، سوم:ميافزايد وي
كه نباشد گونهاي به يعني.شود تمام مناسب اقتصادي
بازار در رقابت و دربيايد محصول خود از گرانتر بستهبندي
.نباشد امكانپذير
بايد بودن مناسب ضمن بستهبنديدر اوليه مواد اين بنابر
بويژه باشد بادوام بايد بعد ، مراحل در.باشد هم اقتصادي
بتواند بستهبندي بايد نامناسب شرايط در و نقل و حمل در
اساس بر بايد همچنين.كند تضمين را محصول سلامت و كيفيت
شوند انتخاب ترتيبي به بستهبندي اوليه مواد كشور ، قوانين
.باشند نداشته محيطزيست روي ضايعاتي كه
كهصنعت باورند اين بر داريمكارشناسان مشكل هنوز
اين در ما هنوز و است نگرفته مارونق كشور در بستهبندي
.داريم مشكل زمينه
صادرات در بستهبندي مهم نقشبسيار مورد در ديگري كارشناس
در موفقيت براي توجه قابل نكات از يكي:ميدارد اظهار
جهت در درخور و مناسب سرمايهگذاري غيرنفتي ، كالاهاي صادرات
داشته خاطر به بايد ما.است كشور در بستهبندي صنعت پيشرفت
توليدكننده رابه هزينههايي مناسب بستهبندي گرچه كه باشيم
به محصول براي بيشتري افزوده ارزش اما ميكند ، تحميل
وجود علت به توسعه حال در كشورهاي برخي در.ميآورد ارمغان
صادر فله صورت به صادراتي كالاهاي بستهبندي ، صنعت ضعف همين
در مناسب ، بستهبندي يك با كه است خريدار كشور و ميشود
كشورهاي در.ميسازد خود نصيب را كالا افزوده ارزش واقع
اختصاص بستهبندي به هنگفتي سرمايهگذاريهاي پيشرفته ،
خوبي به افزوده ارزش اين ايجاد چگونگي به زيرا مييايد
.هستند واقف
كه ميآيد دست به نتيجه اين كارشناسان ، با گفتگو در
ديگر از بستهبندي صنعت در طراحي بخش جايگاه به بيتوجهي
نمونه ، براي.ميگردد محسوب صنعت اين رشد مهم موانع
مشكل اندازه آن تا طراحي زمينه در ما ميگويد توليدكنندهاي
كمياب بازار در نظر مورد بستهبندي روز يك اگر كه داريم
آن جايگزين ديگري مناسب بستهبندي ميتوانيم سختي به شود
كه ميآيد پيش بسيار طراحي ، بخش نبود علت به كه چرا.سازيم
عرضه فله صورت به را خود محصول ميشود مجبور توليدكننده
به علمي بررسيهاي و مطالعه بدون حتي گاهي يا و كند
طبيعي طور به مسئله اين و ميآورد روي پلاستيك از استفاده
مستقيم منافع هم يعني داشت خواهد گوناگوني نامطلوب عوارض
و جامعه سلامت بر هم و ميگيرد قرار خطر معرض در توليدكننده
.است گذار تاثير جدي طور به محيطزيست و كشور اقتصاد
بستهبندي ماشينآلات اهميت به نيز آذر دكتر
طراح كهمهندسين است اين ما مشكل بزرگترين:ميپردازد
بيترديد و فعالينداشتهاند حركت چنان ماشينآلاتبستهبندي
كه نيز آلاتي ماشين.داريم مشكل ماشينآلات نظرطراحي از ما
مدلسازي خارجي مدلهاي روي از واقع در همه ميشوند ساخته
صنايع ماشينآلات طراح فارغالتحصيلان عبارتي به.شدهاند
كارهاي به بيشتر بلكه ميروند خود تخصص سراغ كمتر غذايي
تكنسينهايي توسط ماشينآلات نوع اين يعني.ميپردازند ديگر
.ميشود طراحي ندارند ، عالي تحصيلات رشته اين در كه
است چيزي اصلآن در بستهبنديها روي برچسببرچسب اهميت
مشخص برايمصرفكننده را بسته اول ، محتويات نظر در كه
اطلاعات به دستيابي با مصرفكننده ترتيب بهاين.ميسازد
يعني.محصولتصميمميگيرد آن مصرف و خريد براي معتبر و دقيق
بيش ميتواند مشتريحتي جلب در برچسبگذاري نقش گفت ميتوان
.باشد بستهبندي از
وقتيبرچسب ، :ميدارد بارهاظهار اين در آذر مهين دكتر
به ايمني نظر از اين باشد داشته غذا از درستي اطلاعات
هميشه من كه هست جملهاي.است مصرفكننده از حمايت مفهوم
چرا بچين را سلامت سفره بعد بخوان ، را برچسب اول:ميگويم
در و ميكند مشخص كننده مصرف براي را محصول هويت برچسب ، كه
به را نياز مورد اطلاعات آن نگهداري و مصرف نحوه مورد
.ميدهد مشتري
بستهبندي يا نامتوليدكننده نوشتن ما كشور در متاسفانه
دنبال اول وهله مردمدر و نيست توجه قابل كنندهزياد
و.باشد كمفروشيكرده فروشنده نكند كه محصولهستند وزن
و است ساختمحصول پروانه شماره بيشترمتوجه نيز دولت
چنين يا است محصولبد اين چرا كه دارد اينتوجه به كمتر
ذكر كشورهايپيشرفته ، در كه حالي دررادارد كمبودهايي
خيلي دربرچسب ، كننده توزيع يا آدرستوليدكننده و نام
بامردم فروشنده يا توليدكننده درآنجا چون.است مهم
.پاسخگوباشد مردم اعتراضات دربرابر بايد و است طرف
دولت تنهااز توزيعكننده و ما ، توليدكننده كشور در ولي
مهم كهمردم حالي درندارند مردمجايگاهي و ميترسد
مشكلدار ، و خراب محصولات عرضه برابر در بايد آنها.هستند
.باشند هوشيار
كيهاني معصومه
|