همزيستي و توسعه عرصه‌هاي
اعراب از محلي و شود وارد اقتصادي محاسبات در هم خانواده حمايتهاي اگر
جديدي پيشرفتهاي با.نمي‌شود اشكال دچار "اقتصادي اندازه" باشد ، داشته
و داشتن نگه براي قدرت اين است گرفته قرار بشر اختيار در هم‌اكنون كه
خانواده از تافلرميگيرد خود به وسيعتر دامنه مختلف شكلهاي تجربه
گسترده خانواده با هرچند كه مي‌آورد ميان به صحبت الكترونيكي گسترده
انساني وسيعتر انتخاب معناي به خود هم اين اما دارد ، تفاوت صنعتي ماقبل
.است
تفكيك با كه (بوده‌ايم شاهد هم غرب در) مي‌شود اضافه بحث اين ادامه در
به تنها را آن و نموده پيدا كاهش هم خانواده وظايف شدن ، تخصصي و وظايف
:به است منحصر وظايفش كه گروهي.است درآورده نخستين گروه يك صورت
.است داوطلبانه منتهي طولاني ، خانوادگي التزامات ايجاد (الف
ايجاد را تنشهايي است ممكن چند هر اعضاست ، بين تنش‌زدايي براي مكاني (ب
.كند
رفتار الگوي فراگيري براي شهري مهاجران "فرضا واردين ، تازه به كمك (ج
.(موريس ، 1968) شهر
.(گود ، 1964) توليدمثل و جامعه‌پذيري (د
از بيرون در جديد موءسسات ايجاد با خانواده وظايف از بسياري كه نيست شكي
مصرف ، براي توليد نوعي اما است ، شده برداشته خانواده دوش از خانواده
محاسبات در خانه‌دار زنان كار شدن وارد خانه ، در كار دوباره ايجاد
سرگرميهاي از فراغت اوقات گذران تغيير خانه ، در تغييرات انجام اقتصادي ،
خانگي ، ابداعات و خلق خلاصه و مختلف وسايل ساختن و انجام به منفعلانه
بچه‌هاي.مي‌كند درگير هم رسمي آموزش حتي اموري با دوباره را خانواده
از بيرون تخصصهاي و كار بازار به نسبت كه نيستند كودكاني خانواده‌ها اين
.باشند منزوي و بي‌خبر هسته‌اي خانواده
كه ارتباطي و باروري مسئله به "عمدتا جمعيت مورد در:خانوارها جمعيت
دسته سه است شده گفته.برمي‌خوريم دارد جامعه در خانواده شكل با باروري
:باشد داشته اهميت باروري نرخ و تغييرات در مي‌تواند كه است عوامل از
تعادل ايجاد براي باشد بالا مير و مرگ نرخ اگر -مير و مرگ ميزان (الف
.مي‌گردد زياد باروري جمعيتي
نيروي عرضه چون است توليد اصلي واحد خانوار يا خانواده كه جايي در (ب
نيروي اين خويشاوندان يا مي‌پذيرد انجام توليدمثل طريق از "عمدتا كار
اخلاقي بنابراين و اقتصادي ضرورتهاي دليل به مي‌كنند ، تامين را كار
كارگر نقش كودكي زمان از كودك و مي‌نمايد فرزند توليد به مبادرت
كاركرد خانوار كه هنگامي از فرزندان اهميت.مي‌كند بازي را بي‌مواجب
بودن ، كار نيروي و كارگر از غيركرد داد ، تغيير دست از را خود توليدي
اصل همين روي.مي‌گردند محسوب تاميني نيز والدين پيري زمان براي كودكان
باز دهد ، ماهيت تغيير خانوار است ممكن و مي‌يابد كاهش مير و مرگ چه اگر
براي ديگري امكانات اينكه مگر مي‌كند ، پيدا ادامه زياد ميزان به باروري
.آيد وجود به جامعه سالمندان امنيت و تامين
مدت و شغلي ، سليقه اجتماعي ، آگاهيهاي نبود فقر ، سواد ، مثل عواملي (ج
.دارد دخالت جمعيتي تعادل اين در شهر ، در اقامت
كارگر به ديگر صنعت ، ورود با مي‌شود گفته خانواده مورد در آنكه خلاصه
از را خود اهميت هم شدن بچه‌دار و باروري رو اين ازنبود نيازي خانوار
دستمزد بر كه هزينه‌هايي به ارزشمند درآمد منبع يك وضع از بچهداد دست
.گرفت كاستي نيز ولدها و زاد نرخ لحاظ ، بديندرآمد مي‌شدند سربار حقوق و
جامعه در كه مي‌شود تصريح پذيرفته انجام ايران در كه تحقيقي در چه اگر
در پايين سنين از يا مادر و پدر پيري دوران در اجتماعي تامين عامل ما
عشق ، عامل كودكان منتهي.است بوده مطرح داشتن ، اساسي نقش خانواده اقتصاد
علت اين ، از غير.(جانيان 1364 آقا ).بوده‌اند هم رواني رضامندي و محبت
مثل عواملي بلكه نبود ، كارگر به نياز عدم تنها غرب در ولد زاد در كاهش
اينها.بود مطرح هم دنيايي لذات از استفاده حداكثر سودطلبي ، فردگرايي ،
.مي‌كند دخالت فرد تصميم در كه است هستي به نگرش نوعي
در ولد و زاد كاهش انگيزه‌هاي مي‌نمايد ، تصريح پيترسون چنانكه "اصولا
:از بوده‌اند عبارت غرب
.است نياز مورد اخلاقي هم و فيزيكي نظر از هم خانواده اندازه كنترل (الف
دست به تا است والدين با فرزند داشتن زمان و تعداد براي نهايي تصميم (ب
.باشد دولت يا كليسا سنت ، سرنوشت ،
در آن مثبت تاثيرات لحاظ به هم است ، اجتماعي خير يك كم بچه تعداد (ج
اجتماعي رفاه به كه جمعيت سريع رشد كنترل لحاظ به هم و خانواده درون
.(پيترسون ، 1975).مي‌رساند آسيب
صنعتي توسعه در خانواده نقش
يا مستقيم صورت به مي‌تواند خانواده كه است صنعتي توسعه نياز چند
:باشد داشته دخالت نيازها اين برآوردن در غيرمستقيم
به باور و خودي توان به اعتقاد خلاق ، تفكري به نياز صنعتي توسعه (الف
برداشت كه بپذيريم وبر نظريات به توجه با اگر مورد اين در.دارد توسعه
جايي هيچ داشته ، نقش سرمايه‌داري ايجاد در پروتستان مذهب از كالون
منتقل جامعه اعضاي به را مذهبي اعتقاد كه ندارد وجود خانواده از مشخصتر
و ميل اين كه داشت قرار پروتستانش مادر تاثير تحت هم وبر خود حتي.نمايد
از خاصي نوع در اعتقادي تاثير مطالعه به كه آمد وجود به او در رغبت
خانواده شود ، هماهنگ مذهبي ارزشهاي با توسعه هدفهاي اگر.بپردازد توسعه
.مي‌بخشد آن به عملي امكان و مي‌كند دروني را آن
نهادهاي در بيشتر متخصصان "مسلما:دارد متخصص به نياز صنعتي توسعه (ب
مشاغل براي انگيزه ايجاد در خانواده اما.مي‌بينند آموزش رسمي آموزشي
كودكان جديد امكانات شد ، اشاره كه طوري همان.دارد نقش مختلف وتخصصهاي
.مي‌كند آماده صنعتي وسيعتر جامعه براي خانه در گذشته از بيشتر را
نيز و سوم جهان كشورهاي دردارد اوليه سرمايه به نياز صنعتي توسعه (ج
امكان‌پذير را صنعت شروع كه بود خانوادگي واحدهاي اين صنعتي ، كشورهاي در
ايران مثل كشورهايي در ،(پاركر ، 1969)است وضع اين بارز نمونه ژاپن.ساخت
كه گروهي به باز مي‌گردد تامين خام مواد فروش محل از سرمايه تهيه كه
و دلسوزي خود كشور توسعه به نسبت نباشند ، شبه يك كلان ثروتهاي دنبال
سرمايه‌گذاريها در آمده دست به مشكل با و سودكم به باشند ، داشته وفاداري
كنترل بايد دولت مي‌گويند مورد اين دراست نياز شدت به باشند ، قانع
.نيست تعهدكاري و وجدان كردن ارائه به قادر دولت اما.باشد كننده
نظير گروههايي در كه است خصلتهايي وجدان ، و دلسوزي تعهد ، وفاداري ،
.مي‌شود داده تعليم و مي‌شود اعمال خانواده
سرمايه هدايت و مصرف كاهش براي صرفه‌جوييهايي به نياز صنعتي توسعه (د
بيشتر واحدي "فعلا امروزي خانواده.دارد سرمايه‌اي كالاهاي توليد براي
اعضاي نمودن شايق.مي‌زند خانواده در مصرف نبض.توليدي تا است مصرفي
كالاهاي كه هستند خانوادههاميكند كنترل را مصرفها كه است خانواده
و شده تشويق پس‌اندازهاي.مي‌كنند رد يا مي‌پذيرند را شده جايگزين
.مي‌آورد فراهم را سرمايه‌گذاريها امكانات كه است خانواده در شده آموخته
براي "لزوما كه دارد افرادي به دادن پناه به نياز صنعتي توسعه ( ه
جاهايي در.مي‌باشند جاييها جابه به ناچار توسعه برنامه‌هاي در مشاركت
است ، نيامده وجود به جديد نهادهاي و نيافته توسعه اجتماعي تامين هنوز كه
با يهوديان كه مي‌نويسد ويرث.مي‌كند بازي را افراد تامين نقش خانواده
اشاره زيادي خدمات به خود تحقيق در ليتوكميكنند مكان نقل خود اجتماع
دريافت شده صنعتي بسيار محيطهاي در خود وابستگان از مهاجران كه مي‌كند
.(موريس ، 1968)مي‌كنند
انجام جهاني جنگ دوره در كه مهاجرتهايي ويژه به خودمان ، جامعه در
فردي تا بود همراه خانوادگي رابطه وكل محلي صورت به مهاجرت پذيرفت
گونه اين كه مي‌بينيم.(آن غير و محلي امكانات و مغازه و باحسينيه)
است ممكن كه انحرافاتي نظر از خاصه داشته‌اند ، هم كمتري مشكلات مهاجرتها
.مي‌كند رابازي پل نقل بيشتر خانواده اينجا در.شود واردين تازه دامنگير
.مي‌يابد ادامه جديد تركيبي در و مي‌آميزد هم در جديد و قديمي سنتهاي
كه چه هر نهايت درميكند طلب را متعادل جمعيتي صنعتي توسعه (و
و دختر يا خانواده با نهايي تصميم باشد ، موءثر جمعيتي سياست بر مي‌خواهد
راحس نيازي نوع چه اينكه نموده‌اند ، ازدواج يكديگر با كه است پسري
.آيند كنار خود تمايلات با چطور نمايندو
خانواده در مذهبي ارزشهاي مراعات و صنعت
و تحريك رمزهاي و راز از يكي اسلام در زن حقوق نظام كتاب در مطهري شهيد
به نسبت بي‌تفاوتي و معني و روح به توجه را اسلامي قوانين در انعطاف
:دارند تصريح همچنانكه.مي‌دانند شكل و قالب
دانش ميزان به تمامي و تام وابستگي كه زندگي صورت و ظاهر شكل به اسلام"
هدف و معني و روح به است مربوط اسلامي دستورهاي.است نپرداخته دارد بشر
...بگيرد پيش هدفها آن به وصول براي بايد بشر كه راهي بهترين و زندگي
و صورتها و شكلها واگذاشتن و خود قلمرو در هدفها قراردادن با اسلام
تمدن و فرهنگ توسعه با تصادفي گونه هر از فن و علم قلمرو در ابزارها
"...است كرده پرهيز
(مطهري ، 1357)
مي‌شود اين نتيجه گيريم ، كار به خانواده بررسي مورد در را مطلب اين اگر
مشمول كه است تاريخي پديده يك آن شكل و است ثابت خانواده معني و روح كه
و چيست معني و روح خانواده در اينكه فهميدن براي.مي‌گردد تغيير و تحول
در روابط از سته د كدام ببينيم كه است آن راه بهترين است كدام آن شكل
.مي‌گردد تحول دچار يك كدام و است ناپذير تغيير اسلام نظر از نهاد اين
شكلهاي در كه است مودت و رحمت روحي ، آرامش دراسلام ، خانواده معني و اساس
گونه هيچ ازدواج بدون.پذيرد تحقق مي‌تواند ازدواج مختلف انواع اجرايي
ادامه يافته سازمان رابطه بتواننددر تا نمي‌شود مترتب اعضا بر حقوقي
در خانواده تعريف "اصولا.باشد داشته معني خانواده نتيجه در دهندو زندگي
نيست ، مي‌شود تعريف شناسان مردم و جامعه‌شناسان ميان كه مفهومي به اسلام
درك قابل آن انواع به توجه بدون خانواده مفهوم عالمان اين نظر در زيرا
مغاير ثبات با "مشخصا كه است تاريخي توسعه يك حاصل هم انواع كه نيست ،
شود ، رعايت است ثابت كه فرزندان و زوجين حقوق اگر اسلام در اما.است
خانواده يك در يا گردد تاديه هسته‌اي خانواده يك در حقوق اين مي‌تواند
صنعتي فوق خانواده يا باشد كشاورزي دوره گسترده خانواده خواه گسترده ،
خانواده از خاصي شكل ايجاد لزوم بر اسلام احكام از كدام هيچ در.جديد
اسلام احكام "اصولا گفتيم كه طور همان ديگر ، بيان به است ، نشده تصريح
اجرايي شكل هم ازدواج.است ازدواج به مربوط بلكه نيست ، خانواده به مربوط
انعطاف از اجرايي شكل اين.است زوجين مودت و رحمت آرامش ، تحقق براي
آفرينش نظام و طبيعت خلاف كه شكلهايي آن تنها و است برخوردار گسترده‌اي
.است شده منع است ، انسان
منتهي است ، نيامده وجود به خاصي مقررات و قانون هم مكان شكل نظر از
عرفي هم اين كه مي‌گردد محسوب زن حقوق جزو زوجه براي زندگي محل تامين
هم بودن دامادسرخانه حتي خودمان جامعه تاريخ طول در.گذشت قابل هم و است
مكاني در ما كه آنچه با مورد اين در احكام گرچهاست نداشته شرعي منع
از تعريف" در گفت مي‌توان چنانكه.دارد فرق "كاملا است ، شده خوانده
انتظارات كه آنجا تا.نمي‌شود سكونت عامل به اشاره هيچ "اسلامي خانواده
همسري چند گسترده ، است ممكن اسلامي خانواده است ، نظر مد در متقابل
داشته اهميت ازدواج اگر زيرا نباشد ، اينها از كدام هيچ حتي يا هسته‌اي
.نمي‌انجامد خانواده ايجاد به ازدواج هم "لزوما باشد
شد ، خوانده صنعت منطق كه آنچه با مي‌تواند خانواده فوق مطالب به توجه با
وارد آن به هم لطمه‌اي هيچ و بيايد كنار خانواده از كار محل جدايي يعني
كه درآيد داوطلبانه واحد يك صورت به خانواده كه بپذيريم اگر حتي.نگردد
تعهدات عهده از "كاملا مرد كه شود موكول زماني به خانواده تشكيل آن در
دارد تمايل كه بالاتري مدارج كسب در خود شوهر به زن حتي يا برآيد خود
اسلامي احكام با هم وضعي چنين.گردد تشكيل خانواده بعد و كند كمك
ضمن شرايط" عنوان به و مي‌شود عمل آن به امروزه كه آنچه.است امكان‌پذير
خانواده‌ها مورد در اسلامي احكام انعطاف قدرت مي‌شود خوانده "عقد
.مي‌دهد راافزايش
نتيجه‌گيري
غربي ، صاحبنظران از بسياري آنكه باوجود "اولا:گفت مي‌توان خلاصه طور به
گرفته‌اند ، نظر در صنعت براي را خاصي فرهنگي و اجتماعي نتايج و پيامدها
:به است محدود تاثيرات اين كه مي‌دهد نشان شواهد اما
جديد كالاهاي ايجاد و توليد در افزايش -1
خام مواد از استفاده در افزايش (2
امكان‌پذير را كار انجام امكان كه فني كار تقسيم بالاخص كار ، تقسيم (3
مي‌كند
خانواده از كار محل جدايي موارد اغلب در (4
وانسان‌شناسي جهان‌بيني فرهنگ ، نتيجه بلكه صنعت به مرتبط نه نتايج بقيه
.است شده داده تعميم صنعت پديده به كه است غرب خاص
فوق شدن صنعتي نتايج چارچوب در تنها نيز خانواده بر صنعت تاثير "ثانيا
انتخاب به ناچار است اقتصادي باتوليد درگير خانواده اگر.است معني‌دار
زماني در والا باشد داشته هماهنگي آن شكل با كه است توليد از خاصي نوع
نمايد ، مهيا و دهد آموزش را صنعتي جديد توليد براي لازم نيروي نتواند كه
.است شكل تغيير به ناچار
جنبه:دارد فرهنگي و اقتصادي جنبه خانواده در جمعيت افزايش و باروري
و نباشد لزومي كار نيروي به اگر چنانچه.است صنعت تاثير تحت آن اقتصادي
نيز بيشتر فرزند براي خواست "لزوما باشد ، نداشته اقتصادي درگيري خانواده
ارزش اجتماعي ، تامين چون عواملي به فرزند خواست اين اما.مي‌يابد تقليل
فرزند از حاصل ناملايمات به درندادن تن و زندگي ، نعمات از استفاده براي
.است وابسته مذهبي انگيزه‌هاي و بيشتر
عمل صنعتي توسعه به كننده كمك يك عنوان به مي‌تواند خانواده "ثالثا
از حمايت با سرمايه‌گذاري ، براي اوليه سرمايه‌هاي تامين امكان با نمايد
آموزش با بالاخره و شده‌اند ، صنعتي جديد تحولات با درگير كه افرادي
.است صنعتي توسعه بر موءثر رواني پشتيباني جديد ، كار فرهنگ
نه و است ازدواج مورد در مقررات و دستورها اسلامي ، احكام در "رابعا
در.است مشخصي هدفهاي به رسيدن براي اجرايي شكل هم ازدواج:خانواده
كه را مختلفي شكلهاي مي‌توانند مسلمانان گوناگون شرايط در و زمانها
.درآورند اجرا به و برگزيده شده ارائه
|
