|
|
توسعه براي علمي سياست
عامل به آن كاربردهاي و علمي سياست امروزه:اشاره
و آمده در كشورها ملي عملكرد جهت در تعيين‌كننده‌اي
علاوه.مي‌گذارد جاي بر آنها روند بر توجهي قابل تاثير
آتي موفقيتهاي به دستيابي براي بهينه برنامه‌ريزي آن ، بر
.است كرده پيدا علمي سياست با نزديكي پيوند جامعه ،
برنامه‌ريزي با تنگاتنگي طور به علمي سياست واقع در
كه دارد وجود عقيده اين حتي و است خورده گره آينده براي
ضروري و اصلي جزء به خود راه ادامه در علمي سياست
.شود تبديل آينده براي برنامه‌ريزي
وظايف فزاينده درك و آينده به نسبت افزون روز نگراني
در عيار ، تمام اما تدريجي ، تحول نشانگر آينده به مربوط
ديگر بسياري همچون نيز علمي سياستاست انسان فكري نظام
ارزشي و اهميت پويا ، نگرشي اتخاذ با ذهني ، فعاليتهاي از
.مي‌بخشد بلندمدت و مدت ميان سياستهاي به قطعي‌تر و بيشتر
مقالات گروه
علمي سياست تعريف
تعريف اساس بر.است شده علمي سياست از متعددي تعاريف
،(UNESCO) متحد ملل فرهنگي و علمي بين‌المللي سازمان
و مشي‌ها خط از مجموعه‌اي از است عبارت علمي سياست
آن ، مشتقات و علمي معرفت افزايش منظور به كلي تصميمات
مبادله بهره‌برداري ، توليد ، در كه عواملي و روشها توسعه
ميسر را علمي اهداف به رسيدن و بوده موءثر علم اشاعه و
.مي‌سازد
:است شده تشكيل حوزه دو از علمي سياست تعريف ، اين براساس
و علم تاريخ تحقيق ، و علم خود مورد در پژوهش اول ، حوزه
اين از مسائلي و تحقيق روشهاي تحقيق ، انگيزه آن ، تحولات
شناسي ، جامعه متدولوژي ، فلسفه ، جنبه‌هاي از را دست
.مي‌شود شامل... و روانشناسي
اجرا به كه است دستورالعملهايي و روشها شامل ديگر حوزه
متخصص ، كادر تربيت علمي ، فعاليتهاي توسعه آنها آوردن در
سيستم و سازمان دگرگوني تجهيزات ، و مالي منابع افزايش
از بهره‌برداري دهنده افزايش مكانيزمهاي و تحقيق
.مي‌شود باعث را تكنولوژي و علمي پيشرفتهاي
تصميمات و اقدامات مجموعه علمي سياست ديگر بيان به
ماهيت ، درباره معرفت افزايش به منجر كه است هماهنگي
بهبود و آن مشتقات و علم آينده تحولات و تقسيمات تاريخ ،
توليد ، در موءثر ضوابط و قوانين عوامل ، روشها ، سازمان ،
.مي‌شود علم اشاعه و مبادله بهره‌برداري ،
علمي سياست تاريخچه
شده ، آغاز پيش قرن نيم حدود كه علمي ، سياست به راجع بحث
در برنامه‌ريزان ميان در "مخصوصا را ملاحظه‌اي قابل توجه
چگونگي مسئله و است ساخته معطوف خود به كشورها ، سطح
نحوه نيز و رقيب علمي فعاليتهاي نسبي ارزش درباره قضاوت
و مختلف تحقيقاتي پروژه‌هاي ميان از دانشمندان انتخاب
قرار بحث مورد گوناگون فكري علايق با و زوايا از ممكن ،
روبرت به مربوط بحثهاي به امر اين سابقه.است گرفته
همواره مرتون پروفسور.برمي‌گردد سالهاي 1939 در مرتون
تحت انتخابها گونه اين كه ورزيده اصرار نكته اين بر
.گرفته‌اند نشئت علم از خارج از كه است ارزشهايي تاثير
و اجتماعي نيروهاي توسط علمي توجهات و علايق كانونهاي
بنابراين.مي‌گردند معين علم ذاتي و دروني توسعه نيز
در كاوش و تفحص به دانشمندان چرا اينكه درك براي
بايد ديگر ، زمينه‌اي به تا مي‌دهند تن بيشتر زمينه‌اي
.داد قرار بررسي مورد را غيرعلمي تاثيرات
مقاله با علمي سياست به مربوط بحثهاي در جديد دوره
:علم جمهوري نام با كه مي‌گردد آغاز پولاني ميكائيل
.شد منتشر سال 1962 در آن ، سياسي و اقتصادي نظريه‌هاي
اصطلاح به نوعي سيطره تحت علم جمهوري پولاني نظر از
بازار" به بسياري تشابه كه دارد قرار "هوشمند بازار"
خود كه است منفردي علمي كوششهاي از متشكل و دارد "آزاد
خود" ساختاري داراي علم وي زعم به.يافته‌اند جهت خود به
اندركنش برآيند علم توسعه جهات آن در كه است "سامان
هزاران توسط كه است بسياري متمركز غير تصميمات و عوامل
.مي‌گردد اتخاذ علمي برنامه‌ريز و مدير فرد
بازار شبيه سازوكاري تابع علم پيشرفت پولاني ، مدل در
برهم موجب بيروني دخالت هرگونه كه طوري به است ، آزاد
و نظمي خود رفتن بين از نتيجه در و سازوكار اين خوردن
آن در كه مي‌شود ايده‌ها و اطلاعات شبكه خودساماني
صورت دانشمندان طريق از تنها هدايتها و تصميم‌گيريها
.مي‌گيرد
تحقيقات به ناظر بيشتر كه مدل اين در رو ، اين از
مسلم وظيفه و تعهد علم به نسبت جامعه براي است ، دانشگاهي
علم براي "متقابلا اما است ، شده فرض چرايي و چون بدون و
قائل حقيقت كشف جز وظيفه‌اي و تعهد هيچ جامعه ، به نسبت
.نشده‌اند
كه است واينبرگ الوين زمينه اين در ديگر صاحبنظران از
ديدگاهي وي.است بحث اين در متعددي مقالات و آثار صاحب
برآنند طرفدارانش و واينبرگدارد پولاني مخالف "كاملا
بدون پيشرفت امكان خرد ، مقياس در علم براي گرچه كه
علم لااقل اما دارد ، و داشته وجود صريحي برنامه‌ريزي
بر مبتني مركزي تصميمات از بيشتر (Bigscienec) موسع
.است پذيرفته تاثير علمي انتخاب ملاكهاي
و مديران براي انتخاب معيارهاي واينبرگ ، نظر از
معيارهاي:مقوله‌اند دو از "كلا علمي برنامه‌ريزان
دروني معيارهاي.(خارجي) بيروني معيارهاي و (داخلي)دروني
در سعي و مي‌گيرند نشات علمي مديريت حوزه بطن و داخل از
آيا" اينكه قبيل از دارند سوءالهايي به پاسخگويي
از تحقيقاتي خاص حوزه آن در پژوهشگران و دانشمندان
خاص حوزه اين آيا" يا و "برخوردارند؟ قابليت و توانايي
بتوان كه است رسيده قابليت و آمادگي پختگي ، از حد آن به
معيارها ، اين‌گونه "داشت؟ را بهره‌برداري و پيشرفت انتظار
هستند ، كارايي و بازدهي ميزان براي معيارهايي واقع در
علمي نتايج حصول احتمال درباره بتوان كه هدف اين با
زيربنايي ارزش اينجا در.كرد قضاوت نظر مورد و مطلوب
حد چه تا يافته اختصاص منابع از اينكه و است كارايي همان
.يافت دست درستي و مهم علمي نتايج به مي‌توان
آن از خارج از يا و علم از خارج از ناشي بيروني معيارهاي
از اصلي هدف كه حالي در.هستند نظر مورد خاص حوزه
يك علمي قابليتهاي و كارايي ارزيابي دروني ، ملاكهاي
هستند منظور اين براي بيروني ملاكهاي.است علمي فعاليت
فعاليت بودن ارزش با و سودمندي اهميت ، درباره بتوان كه
برابر در) سودمندي و ارزشمندي درباره.كرد قضاوت علمي
نمي‌توان علمي گزاره يا و فعاليت يك (بودن حقيقي و درست
از كه جهاني و فضا آن وراي از و خارج از مگر كرد ، قضاوت
.است يافته تشكيل نظر مورد حوزه به مربوط خاص مباحثات
داده خاتمه همينجا به را علمي سياست تاريخچه مورد در بحث
خاص شرايط در سياست اين تدوين ضرورت بررسي به ادامه در و
.مي‌پردازيم كشورمان
كشور بلندمدت علمي سياست تدوين ضرورت
و توسعه برنامه دو تدوين از پس ما كشور فعلي شرايط در
و اجتماعي اقتصادي ، زمينه‌هاي در ملي هدفهاي شدن مشخص
گسترش و توسعه و كشور تحقيقاتي نظام تدوين نيز و فرهنگي
عالي ، آموزش نظام چشمگير كمي رشد نيز و پژوهشي فعاليتهاي
بلندمدت علمي سياست است ضروري كه است شده فراهم شرايطي
تدوين بسيار تعمق و ژرف‌انديشي با سريعتر ، هرچه كشور
.گردد
ساخته ضروري را كشور بلندمدت علمي سياست تدوين كه دلايلي
:است زير شرح به
و فرهنگي و اجتماعي اقتصادي ، توسعه برنامه دو تدوين -الف
عمومي شرايط مختلف ، زمينه‌هاي در علمي هدفهاي شدن مشخص
.است نموده مناسب بلندمدت علمي سياست تدوين براي را كشور
زمينه در نمائيم مشخص "دقيقا بايد كه است زماني اكنون
از يك كدام در و كجاست جهان در ايران جايگاه فنون و علوم
پيشرفت براي بيشتري مزيت داراي علوم خاص زمينه‌هاي
.مي‌باشيم
افزايش شامل كه عالي آموزش نظام در كمي توجه قابل رشد -ب
دانشجويان تعداد افزايش عالي ، آموزش موءسسات و دانشگاهها
رشته‌هاي وسيع يافتن تنوع و افزايش نيز و اساتيد و
را كشور بلندمدت علمي سياست تدوين ضرورت مي‌باشد ، تحصيلي
.است نموده ايجاب
توسعه دوم و اول برنامه دو طي كشور تحقيقاتي سياستهاي -ج
به سياستها اين اجراي براي اساسي اقدامات و است شده مشخص
تحقيقاتي نظام ساختار تدوين جمله از كه است آمده عمل
اصلي عناصر به مربوط مفاهيم و تعاريف نمودن مشخص كشور ،
كشور تحقيقات سازمان اركان تعيين نيز و تحقيقاتي نظام
كه تحقيقاتي ، سياستهاي نسبي بودن مشخص با اكنون.است
علمي سياست تدوين براي راه مي‌باشد ، علمي سياست از بخشي
.است شده هموار كشور
دلايل ديگر از كشور پژوهشي فعاليتهاي گسترش و توسعه -د
اول برنامه از پس سالهاي در.است علمي سياست تدوين ضرورت
تعداد افزايش لحاظ به كشور پژوهشي فعاليتهاي توسعه ،
قابل گسترش يافته تخصيص منابع و محققان تحقيقاتي ، مراكز
.است يافته توجهي
كشور در علمي سياست تدوين براي نياز مورد نهادهاي --ه
علمي پژوهشهاي شوراي نهادها ، اين جمله از شده‌اند ايجاد
.مي‌باشند علوم فرهنگستانهاي و كشور
و رشد و توسعه برنامه‌هاي تدوين مي‌رسد نظر به مجموع در
فعاليتهاي توسعه و فني و علمي مختلف رشته‌هاي گسترش
بيش اكنون ما كه است نموده فراهم را شرايطي كشور پژوهشي
.نيازمنديم بهينه علمي سياستگذاري يك به ديگري زمان هر از
علمي سياست بسيار تعمق و ژرف‌انديشي با است ضروري
علم مورد در را خود اهداف و نموده تدوين را كشور بلندمدت
كه است صورت اين در فقط.نمائيم مشخص وضوح به تكنولوژي و
كه سازيم هماهنگ نحوي به را خود فعاليتهاي مي‌توانيم
مادي و انساني سرمايه‌هاي از استفاده موءثرترين و بيشترين
.آيد عمل به
:منابع
و علمي سياست فصلنامه كشور ، علمي پژوهشهاي شوراي -
.زمستان 1371 شماره 3 پژوهشي ،
- Science and technology education and national
development, unesco, 1989
- Merton, Robertk, the sociology of Science,
university of chicago Press,1973
يحيايي فهيم فريبا
|
|
