چگونه اعتمادي بي آمريكاديوار - ايران
گرفت؟ شكل
كه "تغيير و تداوم -قرن 21 در ايران" سمينار :اشاره
صاحبنظران شد ، برگزار قبرس در (ژوئن 1999 2018) "اخيرا
برابر ، موضعي در را جهان و ايران از زيادي سياستمداران و
و سياست فرهنگ ، و مدرنيته به مربوط مسايل.آورد گردهم
و بين‌الملل جامعه و ايران اقتصاد ، رسانه‌ها ، جامعه ،
به كه بود همايش اين محوري بخش‌هاي جديد ، هزاره در ايران
سلسله طرحشد تشكيل گفت‌وگو جهاني مركز همت و دعوت
شد ، مطرح صاحبنظران و انديشمندان توسط كه نظري ديدگاههاي
و سياسي موضع‌گيريهاي و ظرفيت‌ها از را مباحث دامنه
از جداي نظرات نقطه اين ;برد فراتر روزمره مناقشات
به مي‌تواند آن ، خبري صبغه نيز و دولت‌ها مناسبات
نيز و ملت‌ها نخبگان ميان موجود ظرفيت‌هاي و چشم‌اندازها
گفت‌وگو ، منطق و فرهنگ از جانبه همه و عميق تصويري ارائه
.زند دامن
فاضل محمدتقي بجنوردي ، محمد سيد آيت‌الله همايش ، اين در
اول روز سخنران چهار پايا علي و باقي عمادالدين ميبدي ،
ديني معارف و روحانيت حوزه امور به كه بودند سمينار
حوزه مهدوي هوشنگ و راسخ محمود تقي‌آزاد ، دكتر.پرداختند
و نقد مورد را ايران در روشنفكري مسايل و تجدد سنت ،
تبار ، علوي عليرضا احمدي ، حميد دكتردادند قرار مداقه
در سياسي اسلام آينده درباره شركت شهلا و طالقاني اعظم
زنان و جوانان نيز و ايران جامعه و سياست خاورميانه ،
توسط پيشرفت و دمكراسي اصلاح ، فرآيندهاي.كردند سخنراني
و صالح‌آبادي علي بشيريه ، حسين سعدي ، شعله قاسم آقايان
.گرفت قرار بررسي مورد نقيبزاده احمد
از تصويري محمدي ، مجيد و شمس‌الواعظين حكمت ، علي
عظيمي ، حسين دكتر.دادند ارائه ايران امروز رسانه‌هاي
به مختاري شهاب و فرشيدمند رضا گواهي ، دكتر طيبيان ، محمد
داوود دكتر.پرداختند ايران اقتصادي مسايل ارزيابي
مسايل درباره چوبين شهرام و احتشامي دكتر باوند ، هرميداس
.گفتند سخن اروپا و عرب جهان خاورميانه ، با ايران خارجي
در ايران مسايل ميلاني محسن شيرين‌هانترو نامكين ، ويتالي
.دادند قرار كنكاش مورد را خزر درياي و فارس خليج شرق ،
و يزدي ابراهيم سحابي ، عزت‌الله طوسي ، رئيسي رضا دكتر
آمريكا و ايران روابط درباره كه بودند گروهي عبدي عباس
فرهي ، فريده كادوا ، ابراهيم اوليورروا ، .گفتند سخن
درباره كه بودند گروهي آخرين سيك گري و مورفي ريچارد
غرب جهان با آن روابط نيز و ايران خارجي سياست مسايل
گفتارآقاي متن مي‌گذرد نظرتان از آنچه.كردند سخنراني
.شد مطرح آمريكا و ايران روابط بخش در كه است طوسي رئيسي
انديشه و فرهنگ
طوسي رئيسي رضا دكتر
ديگر در و جهاني مركز در گفت‌وگوها اگر است خوشبختي جاي
ملت‌ها ، روابط بهبود و گسترش در سهمي بتواند مشابه موءسسات
اگر.كند ايفا بشر حقوق رعايت و دموكراسي جهاني ، صلح
نقد و سو يك از واقعيت يك درك از برداشت بيان گفت‌وگو
تا است حقيقت به نسبي رسيدن براي برداشت آن از متقابل
به يكديگر با واقعيت‌ها كردن عيان با بتوانند ملت‌ها
شناخت به نياز اول قدم در گفت‌وگو بپردازند ، تعامل
.دارد واقعيت
است نوشته اين موضوع كه آمريكا و ايران روابط امر در
و ايران روابط از سال براي 25 آنم به متعلق من كه نسلي
اسلامي 1979 انقلاب از پس است‌و برده رنج شدت به آمريكا
معنوي و مادي انساني ، خسارات خود بعدي نسل با "مشتركا
.است كرده تحمل را جانكاهي
هستند مسيح حضرت پيروان كه آمريكا مردم براي ايران مردم
در.نمي‌دانند جدا آنها از را خود و قائلند زيادي احترام
هيچ بين فرقي هيچ كه است شده تاكيد قرآن از زيادي آيات
به عشق و علاقه احترام ، .ندارد وجود پيامبران از يك
اين به.است ايران مردم فرهنگ از بخشي الهي پيامبران
با را خود فرزندان ايراني‌ها كه است عادي امري دليل
موسي ، اسحاق ، اسماعيل ، ابراهيم ، پيامبران ، تمامي اسامي
دوست صلح ملتي ايران ملتميكنند نامگذاري محمد و عيسي
تجاوزي هيچ‌گونه گذشته قرن دو طول در.است طلب آرامش و
كه انقلاب دوران در حتي.است نداشته خود همسايگان به
به ايران است ، آن طبيعي عوارض از گسترش‌طلبي روحيه
مي‌كنم فكر همچنين من.نكرد تجاوزي خود كوچكتر همسايگان
آمريكا دولتمردان براي ايران مردم ديدگاههاي دانستن كه
ايران با روابطشان كه يافت درخواهند آنها.است مفيد نيز
فرهنگي و سياسي اجتماعي ، اقتصادي ، گسترده فاجعه چه به
كودتاي 28 از پس كه انسان‌هايي فراوانند.است شده منجر
زندان‌ها در را خود عمر از زيادي سال‌هاي مرداد 1332 ،
و شكنجه‌ها دهنده تكان داستان‌هاي اكنون و گذرانده‌اند
در بوده‌اند آن شاهد يا كرده تجربه خود كه اعدام‌هايي
آشنايي ترديد بدون.مي‌كنند تعريف عمومي و خصوصي مراسم
كمك متحده ايالات سياستمداران به روابط اين عمق با
از عميق‌تر انديشه‌اي در روابط بهبود در تا مي‌كند
.باشند يخ‌ها ذوبكردن
متحده ايالات به ايران در دوم جهاني جنگ آستانه در
به نسبت كه مي‌كردند نگاه كشوري عنوان به آمريكا
.است معتقد كشورها ارضي تماميت و استقلال دموكراسي ،
بهاي باور اين به ملل سازمان تشكيل در آمريكا ابتكار
آمريكا ادعاهاي در ما طلب صلح ملت رو اين از.داد بيشتري
اميدها اين كه نگذشت چيزي اما.مي‌ديد اميد از بارقه‌اي
ايران ، تاريخشد كشيده نابودي به آمريكا دولت اقدامات با
حوادث و اسلامي 1357 انقلاب تا مرداد 32 كودتاي از
.ادعاست اين گوياي شاهد انقلاب از پس سال‌هاي
از و داشتند اشغال در را ايران هنوز متفقين كه حالي در
براي ايران مردم بدبختي و فقر بهاي به آن امكانات همه
ايالات مي‌كردند ، استفاده خود استراتژيك هدف‌هاي پيروزي
مردم به راه اين از كه خسارت‌هايي جبران جاي به متحده
از نفت استخراج براي امتيازخواهي به مي‌شد تحميل ايران
انگليس درخواست ، اين پي در.زد دست ايران شمال مناطق
، اتحاد مذاكرات گرم گرما در.داد ارائه مشابهي تقاضاي
شمال نفت امتياز خواهان نيز مي‌كرد خطر احساس كه شوروي
.شد
كه شد كشيده جايي به رقابت اين از حاصل كشمكش‌هاي
ايران تقسيم طرح سرانجام بريتانيا خارجه وزير ارنست‌بويي
.كرد تسليم مسكو كنفرانس به را قدرت سه نفوذ حوزه به
داشت نظر در بوين عوام ، مجلس در او خود توضيحات براساس
براي هم هميشه براي بار يك را ايران مساله" طرح اين با
مي‌شدند برخوردار آن از كه بزرگ متفقين براي هم و ايران
(1)".كند فصل و حل
يكي ترديد بدون مصدق محمد دكتر سوي از طرح موقع به افشاي
امتياز هنوز بريتانيا اما.بود آن شكست مهم عوامل از
.داشت اختيار در را ايران جنوب نفت تمام از بهره‌برداري
گرايانه تجزيه سياست‌هاي از درستي به ايران ملي جنبش
.مي‌ترسيد بريتانيا
با داشت برعهده را ايران نفت ملي نهضت رهبري كه مصدق
راه تنها ايران ژئوپوليتيك حساس بسيار موقعيت به توجه
از جلوگيري در را ايران ارضي تماميت و استقلال حفظ
امر اين اما.مي‌ديد ايران در بزرگ قدرت‌هاي رقابت‌هاي
خلع‌يد انگليس -ايران نفت قدرتمند ازشركت كه زماني تا
ممانعت ايران داخلي امور در انگليس مداخله از و نمي‌شد
ايران مردم اقشار كليه.نبود امكان‌پذير نمي‌آمد ، عمل به
كامل حقوق شناخت با مصدق دكتر نفت صنعت شدن ملي طرح از
حمايت با مصدق و كردند پشتيباني انگليس -ايران نفت شركت
متحده ايالات دولت.رسيد نخست‌وزيري به مردم قاطبه
حق و استقلال آزادي ، از دفاع شعارهاي برخلاف آمريكا
عليه انگليس دولت با فعالانه‌اي همكاري با ملت‌ها حاكميت
.زد نظامي خونين كودتاي به دست مصدق دكتر ملي دولت
اقتصادي ، بحراني با فساد علت به سال از 6 پس كودتا دولت
طرح‌هاي بودجه از عظيمي مبلغ سو يك از شد ، مواجه اجتماعي
از و (2)شد سرازير غرب به غربي شركت‌هاي طريق از عمراني
كه را خبري هر آمريكا حمايت مورد رژيم ديگر سوي
(3)...دزديد بگذارد دست آن روي مي‌توانست
شورش‌هاي شكل‌گيري نگران آمريكايي‌ها دهه 1960 ، اوايل تا
اين.شدند سوم جهان كشورهاي ديگر همانند ايران در مردمي
منجر بين‌المللي سرمايه‌داري بحران‌هاي با همراه تحولات
.شد كندي جان‌اف پرزيدنت دكترين ارائه به
مقابله دشمني هر با و حمايت را دولتي هر ما" مي‌گفت كندي
(4)".مي‌كنيم تامين را آزادي پيروزي و بقا ما كرد خواهيم
شده شناخته تاكنون كه حمله‌هايي شديدترين تحت آزادي"
(5)".است گرفته قرار
.يافت بهبود اندكي كندي دكترين دليل به ايران سياسي فضاي
پي در.نياورد دوام سال يك از بيش جديد فضاي اين اما
ملي ، نيروهاي تمامي شاه با آمريكا دولت دوباره توافق
خارج سياسي صحنه از و سركوب شدت به آزاديخواه و مذهبي
.شدند
بحران‌هاي دليل به ايران بعدي تحولات در آمريكا نقش
نيروهاي خروج و ويتنام جنگ خصوص به و دهه 1960 پايان
بحران‌هاي دليل به سوئز شرق و فارس خليج از انگليسي
واگذاري نيكسون دكترينيافت گسترش انگليس اقتصادي
مناطق آن در خود متحدين به آمريكا منطقه‌اي مسئوليت‌هاي
را خاورميانه در انگليس نظامي حضور خلاء نيكسون لذا.بود
براي (6)كرد پر سعودي عربستان و ايران محلي قدرت‌هاي با
تا داد اجازه تاريخ در بار اولين براي شاه به كار اين
.كند خريداري ازآمريكا اتمي سلاح‌هاي به‌جز سلاح هرگونه
"آمريكا شرط بدون متحد" صورت به كسينجر هنري قول به شاه
آن از ايران نفوذ كه كرد اظهار همچنين كسينجر (7)درآمد
منافع اش منافع و مي‌شد اعمال آمريكا نفع به هميشه پس
(8)".مي‌كرد تقويت كشورها دوردست‌ترين در حتي" را آمريكا
ستاد) لانگلي در كارش پايان از پس سيا رئيس هلز ريچارد
از يكي در اوشد اعزام تهران به سفير عنوان به (سيا
-ايران روابط" كه ساخت خاطرنشان واشنگتن به خود گزارشات
برخورداريم سرآمدي موقعيت از ما.است عالي متحده ايالات
...مي‌كنيم ايفا آن خارجي سياست محاسبات در را مهمي نقش و
و حفظ موقعيت اين كه يابيم اطمينان كه است اين ما هدف
تهران در آمريكا سفارت هنگام اين در (9)".يابد گسترش
حضور.بود نزديك خاور در كشور آن سفارتخانه بزرگترين
گروه‌هاي نظامي ، مشاور گروه‌هاي صورت به آمريكا نظامي
بر علاوه هلمز گفته به.يافت افزايش غيره و فني عملياتي ،
فعاليت‌هاي كادر در "عمدتا ديگر مجزاي واحد صلح ، 20 سپاه
پرسنل (10).بودند فعاليت مشغول آمريكا جاسوسي و نظامي
هزار دو به دهه 70 دوم نيمه در تهران در آمريكا سفارت
(11).رسيد نفر
به پاسخگويي براي ديگر مقاصد بر علاوه نفت قيمت همزمان
دفاع براي ايران نظامي بودجه.شد برابر چهار سناريو اين
سال در دلار ميليون از 880 منطقه در آمريكا منافع از
سيل (12).رسيد سال 1977 در دلار ميليون به 400/9 1971
.شد جاري ايران به آمريكا سلاح‌هاي
در ايران ملت هزينه با و آمريكا جاي به شاه اكنون
سوي از مهمي نقش هر ايفاي از تا كرد مداخله عراق كردستان
نيرو ظفار به او.كند جلوگيري اسرائيل عليه بر عراق
.دهد ياري شورشيان سركوب براي را عمان سلطان تا فرستاد
خارج روس‌ها نفوذ از را سادات تا داد اقتصادي مصركمك به
ديگر و جنوبي ويتنام اردن ، افغانستان ، پاكستان ، به سازد ،
كمك متحده ايالات استراتژيك اهداف راستاي در كشورها
شاه دوش بر كه پليسي سنگين هزينههايكرد اقتصادي
را ايران نفت ، قيمت افزايش از بعد سال پنج از شد گذاشته
در كه حالي در ساخت روبه‌رو پرداخت‌ها موازنه كمبود با
.بود دلار ميليون ايران 744/108 نفت درآمد مدت همين خلال
(13)
حقوق به احترام و دموكراسي برابر در شاه داخلي ، امور در
مردم دوران اين درنميداد نشان خود از تحملي هيچ بشر
تجربه شكنجه و زندان با همراه را اختناق شديدترين ايران
سياست‌هاي اعمال در آمريكا شرط بدون متحد شاه ، .كردند
.بود برخوردار امريكا شرط بدون حمايت از داخلي سركوب
در امريكا سفارت از انقلاب از پس آمده دست به اسناد
مهم‌ترين در "تقريبا شاه سياست‌هاي كه مي‌دهد نشان تهران
سوي از بعد به دهه 1340 از به‌خصوص خارجي و داخلي امور
مخالفين كه درحالي (14).است مي‌شده تعيين امريكا دولت
جاسوسي سازمان‌هاي مخوف‌ترين از يكي كمك به سياست‌ها اين
اجتماعي حقوق تمام از محروميت يا مرگ با -ساواك -جهان
(15).مي‌شدند روبه‌رو خود
گسترش به منجر مردم ، حاكميت گرفتن ناديده منطقي نتيجه
گسترده شورش‌هاي كه شد اجتماعي و اقتصادي بحران‌هاي
شورش‌ها اين شاه.بود آن بازتاب 1355-سال‌هاي 6 مردمي
وقتي.كرد سركوب شدت امريكابه بي‌دريغ حمايت با را
شكست ، درهم را شاه عملي و روحي توان ايران مردم استقامت
ملي حاكميت حق اصل از لايه‌اي هيچ به توجه بدون ديگر
گرفتن دست به براي ژانويه 1979 در هايزر ژنرال ايران ،
استفاده او ماموريت.شد اعزام تهران به ايران ارتش كنترل
و بانك و نفت گمركات ، اعتصاب شكستن درهم براي ارتش از
رسانه‌ها و آب برق ، تاسيسات و آنها كنترل كردن واگذار
.بود بختيار شاهپور وزير نخست رهبري تحت
دارد ادامه
|
