مي‌شود؟ ثبت چگونه "مردم احوال"
كشور كلان دربرنامه‌ريزي‌هاي جمعيت نقش به نگاهي
كلان برنامه‌ريزي‌هاي كانون در جمعيت كه است قرار اگر
وضعيت از برنامه‌ها و گيرد قرار مصرف يا توليد از اعم
خارج اسلامي انقلاب پيروزي از بعد و قبل در فعلي ناموفق
داده‌هاي كه آمارها و اطلاعات وضع بايد ناگزير شوند ،
چنين به دستيابي.يابند بهبود هستند ، برنامه‌ها اوليه
اصلاح هدف با پارچه يك روش يك كارگيري به مستلزم هدفي
اطمينان حدود و درستي دقت افزايش بي‌ترديد.است ساختاري
هر برنامه‌هاي و سياست‌ها تقويت در حياتي نقش اطلاعات
و آماري فعاليت‌هاي اوليه هدفدارد جامعه‌اي
بايد آن به مربوط جهت‌گيري‌هاي و كشور در اطلاع‌رساني
مديران صاحبنظران ، سياستگزاران ، نظرات بهبود متوجه
اين.باشد بوده اجتماعات و خدمات ارائه‌كنندگان اجرايي ،
به را توسعه مفاهيم برگرداندن امكان بايد فعاليت‌ها
تقويت راستا اين در.نمايند تعقيب اجرايي اقدامات
و نياز مورد اطلاعات گردآوري منظور به آماري ظرفيت‌هاي
بوده برخوردار خاصي اهميت از آماري نيازهاي به پاسخگويي
-اجتماعي تكامل و تحول در تعيين‌كننده عامل عنوان به و
.است شده پذيرفته فرهنگي
نوشته اين كه لحظه‌اي همين در ايران جمعيت واقعي تعداد
نفر چند دقيق طور به روزانه است؟ نفر چند مي‌خوانيد را
به چشم ايراني چند روزي مي‌گيرند؟ طلاق نفر چند و ازدواج
نفر چند فرزندان دلخواه تعداد ميانگين مي‌كنند؟ باز جهان
داراي سالگي سن 4440 تا كه كرده‌هايي ازدواج درصد و است
و روستاها جمعيت ميزان از.است درصد چند نشده‌اند بچه
مادي زندگي با نفر چند روزانه ايران بزرگ و كوچك شهرهاي
چند كشور بيكاران دقيق تعداد مي‌كنند؟ وداع دنيا اين در
مسئولان سخنان به و باشيد داشته حوصله اگر هستند؟ نفر
به مربوط ارقام و آمار درباره كشور اقتصادي و سياسي ارشد
ارقام ناسازگاري به خوبي به كنيد توجه شده ياد شاخص‌هاي
.مي‌بريد پي آنها توسط شده ارايه
مهمترين از يكي فعلي شرايط در معتقدند كارشناسان
و برنامه‌ريزي براي كشور مسئولان تنگناهاي
كمبود فرهنگي و اجتماعي اقتصادي ، درست تصميم‌گيري‌هاي
از مختلف زمينه‌هاي در اعتماد قابل و گويا ارقام و آمار
شروع از و ديرباز از معضل اين.است جمعيت جمله
وجود بازدارنده عامل يك عنوان به ايران در برنامه‌ريزي
مهمترين از يكي عنوان به آن از نيز اكنون هم و است داشته
اين واقع در.مي‌شود ياد كشور در برنامه‌ريزي مشكلات
تصميمات به تصميمات اكثر تبديل اصلي دلايل از يكي نقيصه
سياسي عامل نيز ديگر كشورهاي درميشود تلقي سياسي
مباني بر تصميمات همه پايه‌ريزي ولي مي‌شود داده دخالت
عقبمانده جوامع مختص و نادر امري سياسي صرف نگرش‌هاي
.است
حياتي آمار
علوم با تنگاتنگ پيوندي امروزه آن ابزارهاي و آمار علم
كمك‌هاي بدون علمي هيچ كه طوري به.است كرده پيدا ديگر
كافي پويايي انساني علوم عرصه در ويژه به آمار علم
.داشت نخواهد
ثبت سازمان جمعيتي اطلاعات و آمار دفتر مديركل محمودي
از آمارها ديگر به نسبت آمارها برخي:مي‌گويد كشور احوال
برخوردار كشورها كلان مديريت براي ويژه‌اي اهميت
و ازدواج مرگ ، تولد ، يعني چهارگانه وقايع آمار.مي‌باشند
در كه است جمعيتي آمارهاي مهمترين و عمده‌ترين از طلاق
گردآوري احوال ثبت سازمانهاي توسط جهان كشورهاي سطح
.مي‌شود
معروف "حياتي آمار" عنوان به شده ياد واقعه چهار هر
و تكوين با ازدواج مانند آنها از برخي كه هرچند.شده‌اند
.دارند فاصله حيات امحاء
طلاق و ازدواج رويدادهاي و نخست وهله در حياتي آمارهاي
كيفيت و كميت منطقه ، يك جمعيت ساختار روي بعدي مرتبه در
.دارند اساسي تاثير آن افزايش و رشد
تصميم‌گيري براي كه است اين مشكل:مي‌گويد ادامه در وي
جمعيت ميزان از اطلاع به نياز كه گوناگوني زمينه‌هاي در
.است كم ما آگاهي داريم ،
آن اندازه و جمعيت
جمعيت ميزان از لحظه يك در نمي‌توان چرا كه را پرسش اين
كارشناس اميرخسروي ارژنگ آقاي با را داشت دقيق اطلاع
.گذاشتيم ميان در جمعيت ارشد
كه توضيح اين با شايد را كار اين اصلي دليل:مي‌گويد وي
برحسب روش اين و دارد وجود وقايع ثبت روش چندين
ايران در كه چه آن يافته‌اند ، توسعه اجتماعي كاربردهاي
ثبت آماري نتايج نمي‌شود استفاده كارآمد صورت به آن از
در وقفه بروز موجب استفاده عدم همين كه است وقايع جاري
.است گرديده آن تكامل
جمعيت به مربوط شاخص‌هاي اندازه‌گيري براي:مي‌گويد وي
از "قبلا طلاق و ازدواج مرگ ، تولد ، رويدادهاي ويژه به
،"نمونه‌اي آمارگيري" ،"نفوس عمومي سرشماري" چون روش‌هايي
عمل به استفاده "جاري وقايع ثبت" و "پيمايشي تحقيقات"
.مي‌آمد
بوده غيراقتصادي مذكور روش‌هاي با شاخص‌ها محاسبه امروزه
.است برخوردار نيز كمتري اطمينان حدود از "عملا و
مطالعات نتايج:مي‌گويد تبريز دانشگاه جامعه‌شناس استاد
براي "وقايع جاري ثبت" روش كه است داده نشان تجربه‌ها و
اين.است روش كارآمدترين جمعيتي شاخص‌هاي اندازه‌گيري
شود ، انجام دقيق شيوه‌اي به بتواند كه صورتي در روش
و است چهارگانه وقايع و اطلاعات گردآوري شيوه بهترين
به صنعتي جوامع اكثر بين در و بلندمدت در آن كارايي
.است رسيده اثبات
:دارد دوگانه كاركردي چهارگانه وقايع ثبت:مي‌افزايد وي
و مي‌دهد پاسخ افراد حقوقي روزافزون نيازهاي به سو يك از
حياتي آمارهاي به را جامعه فزاينده نيازهاي ديگر سوي از
و مدارك ديگر ، بيان به.مي‌كند تامين خانوادگي و
افراد تك تك منافع حافظ تنها نه وقايع ، ثبت پرونده‌هاي
نهادهاي و سازمانها وظايف اجراي در بلكه است ، جامعه
سودمندي بسيار اطلاعات نيز منطقه‌اي و ملي سطح در مختلف
.مي‌دهد قرار اختيارشان در
شيوه به وقايع ثبت اشكالات آيا مي‌پرسم محمودي دكتر از
وجود با:مي‌گويد وي است؟ شده مشخص و دسته‌بندي جاري
احوال ثبت سازمان جاري شيوه به چهارگانه وقايع ثبت اينكه
به اما مي‌شود ، محسوب مستند اطلاعات گردآوري روش بهترين
راه ثبت سيستم‌هاي در كه دشواري‌هايي و اشكالات دليل
اين وي.مي‌آورد پايين را آنها اطمينان درجه مي‌كند پيدا
وادامه مي‌كند تقسيم عوامل و شواهد به را دشواري‌ها
فرهنگي ، عوامل اثر بر عمده طور به جاري ثبت:مي‌دهد
و دقت حدود و مي‌گيرد قرار تاثير تحت اقتصادي و اجتماعي
.مي‌شود نوسان دچار آنها صحت
ماهانه ، ثبت قبيل از رويداد ثبت در ادواري نوسان‌هاي
فاقد افراد روستايي ، و شهري ثبت تفاوت ثبت ، در تاخير
و جغرافيايي محدوده‌هاي تحولات زماني ، تداخل شناسنامه ،
در شواهد به مربوط عمده اشكالات از ميزانها هماهنگي عدم
.است جاري وقايع ثبت
بر موءثر عوامل:مي‌گويد اميرخسروي فوق سوءال با رابطه در
درون عوامل يعني عمده گروه دو به مي‌توان را فرايند اين
ادامه كارشناس اين.كرد تقسيم سازماني برون و سازماني
كشور ، مختلف مناطق بين كامل ارتباطي شبكه نبود:مي‌دهد
يا وجود چهارگانه ، وقايع ثبت به نسبت قانوني الزام ضعف
نظام خدمت به اعزام مدرسه ، ثبت‌نام مانند الزامهايي عدم
هستند تنگناهايي جمله از...و كالاها سهميه‌بندي وظيفه ،
.كرد ذكر اقتصادي و اجتماعي عوامل ذيل را آنها مي‌توان كه
اقتصاد و حياتي آمارهاي
در جمعيت موضوع نوزدهم قرن اوايل و هجدهم قرن اواخر در
و واقعيت‌ها.گرفت قرار پيشتاز اقتصاددانان توجه مركز
غربي كشورهاي از برخي در جمعيت كاهش از ناشي نگراني‌هاي
به يا توسعه حال در كشورهاي در جمعيت فشار افزايش و
و سنتي و صنعتي جوامع جمعيت رشد نرخ تفاوت ديگر عبارت
.بود اقتصادي برتر اذهان عمده پرسش آن ، پيامدهاي
درباره كشور احوال ثبت سازمان ارشد كارشناس رحماني محمود
از يك هر:مي‌گويد حياتي آمارهاي اقتصادي اهميت
اقتصادي اهميت از طلاق و ازدواج مرگ ، تولد ، رويدادهاي
در هم ولادت ، در هم امر اين يعني برخوردارند ، ويژه‌اي
كه خدماتي نوع جهت به طلاق و مير و مرگ و ازدواج
و دور آينده در اقتصادي بارآوري در كه اثري و مي‌طلبند
در سهل‌انگاري و نارسايي.است بارز دارند نزديك
به را عوارضي نياز ، مورد خدمات تدارك عدم و سرمايه‌گذاري
و مي‌كند سنگيني جامعه دوش بر سالها كه مي‌آورد بار
اين.مي‌بلعد ناهنجاري رفع براي را كلاني سرمايه‌هاي
بنيان‌هاي تقويت جهت در منابع تخصيص مانع مي‌تواند موضوع
براي شغلي فرصت‌هاي آوردن فراهم نتيجه در و اقتصادي
جامعه توليدات از قسمتي و باشد كشور سطح در كار جويندگان
.كند تامين را
ناهماهنگي نشانه طلاق فراواني:مي‌افزايد كارشناس اين
آن گستره و است جامعه افراد اقتصادي و اخلاقي و فكري
آموزش ، سطح در ، تفاوت ازدواج سني معين گروههاي در بيشتر
.آنهاست توقع سطح و شوهر و زن فرهنگ و درآمد
ثبت اصلاح كليد
تحقق صورت در حتي فوق ، در مندرج موثر عوامل به توجه با
ثبت سيستم تكامل كه داشت توجه بايد بازهم فوق موارد
كه مي‌باشد ، سازماني برون عوامل عملكرد به منوط احوال
اصلاح در كليدي نقش اعلام‌كننده جمله از آنها از برخي
كارشناس مدرس سيدكمال آقاي از زمينه اين در.دارد ثبت
براي "واقعا آيا مي‌پرسيم جمعيتي اطلاعات و آمار دفتر
در وي دارد؟ وجود عملي راه‌حل ثبت‌احوال سيستم اصلاح
كه است ، نظامي داراي كشور هر در احوال ثبت:مي‌گويد پاسخ
مهمترين از يكي.است مختلف مجموعه‌هاي زير برگيرنده در
نظام خرده مي‌توان را نظام اين در زيرمجموعه‌ها
در پراهميتي نقش كه دانست حياتي وقايع اعلام‌كننده
ثبت روند تداوم اين بر علاوه.دارد نظام كل ساماندهي
نيست ، امكان‌پذير ثبت براي كافي امكانات وجود بدون وقايع ،
و مدرن دستگاههاي با پيشرفته ثبتي دفاتر وجود حتي اما
ولادت ، و مرگ رويدادهاي وقوع كه نيست معني اين به مكانيزه
.مي‌شود ثبت خود خودي به بيفتد اتفاق جايي هر در
قانوني وظيفه به كه باشد اعلام‌كننده‌اي بايد بنابراين
وظايف به نسبت اعلام‌كننده‌ها ناآشنايي.كند عمل خود
و مدارك اهميت و كاربرد از او اطلاع عدم يا خود قانوني
موجب است ممكن واقعه ، ثبت احتمالي منافع و حياتي آمار
.نشود ثبت رويداد "اصولا تا شوند
در موجود نارسايي‌هاي از يكي:مي‌دهد ادامه كارشناس اين
توسعه حال در كشورهاي از بسياري در حياتي وقايع ثبت نظام
وقايع ثبت اهميت به كشورها اين مردم كه است آن از ناشي
كم مشكل حل براي است لازم بنابراين.ندارند آگاهي حياتي
به.شود داده كافي توضيح مردم به كشورها ، اين در ثبتي
حال در كشورهاي در وضعيت بهبود با همراه مي‌رسد نظر
در والدين بجز ديگر اعلام‌كنندگان خدمات از بتوان توسعه
ولادت رويداد مورد در.جست سود ثبتي فعاليت‌هاي تكامل
دارند دخالت طفل تولد در كه را پزشكاني و ماماها مي‌توان
در را شده زاده آن در طفل كه مراكزي و بيمارستان‌ها يا و
.كرد سهيم باره اين
باشيم مطمئن خود ثبتي پوشش بودن كامل از مي‌خواهيم اگر
كنترل را موضوع منطقه يك در جمعيت سرشماري با مي‌توان
از.بود خواهد مدارك منظوره دو بررسي يك امر اين و كرد
از استفاده مورد در شما نظر شد ، سئوال محمودي دكتر آقاي
يك به دستيابي جهت بين‌المللي كمك‌هاي و ديگران تجربيات
:مي‌گويد پاسخ در او.چيست يافته تكامل ثبتي سيستم
مي‌دهد نشان كشورمان در احوال ثبت سازمان و نظام بررسي
با همگام يا قبول مورد رويداد ثبت سطح به رسيدن براي كه
مالي امكانات و دانش از استفاده به نياز صنعتي كشورهاي
در متحد ملل جمعيت صندوق منظور همين بهاست جهاني جامعه
.مي‌كند همكاري ثبت سازمان با ايران
توسعه حال در كشورهاي به متحد ملل سازمان جمعيت صندوق
و تحليل و تجزيه جمعيتي ، آمارهاي صحيح جمع‌آوري براي
.مي‌كند كمك جمعيتي سياست‌هاي تدوين و اطلاعات اين اشاعه
به ايران در متحد ملل جمعيت صندوق دفتر همكاري سابقه
در توقف دهه يك از بعد.برمي‌گردد سالهاي 1350
تا از 1356 كه ايران در متحد ملل جمعيت صندوق فعاليت‌هاي
اسلامي جمهوري دولت سال 1368 در كشيد ، درازا به 1368
و كردن پياده امر در شده ياد نهاد همكاري خواستار ايران
دوره.شد جمعيتي فعاليت‌هاي زمينه در برنامه‌هايي اجراي
.رسيد پايان به در 1372 ايران در صندوق فعاليت‌هاي نخست
ژوئن 1994 ماه در.بود تا 1377 از 1373 همكاري دوم دوره
در متحد ملل جمعيت صندوق اجرايي شوراي در (خرداد 1373)
اختصاص كار اين براي دلار ميليون معادل 10 اعتباري ژنو
بسيار پاكستان چون كشورهايي با مقايسه در كه شد ، داده
.بود ناچيز
آگاهي‌بخشي و تبليغات اهميت و نقش مورد در همچنين وي
بر اجتماعي علوم پژوهشگران:مي‌دهد ادامه چنين مردم عامه
كارآمد و مدرن شيوه‌هاي با آگاهي‌بخشي كه هستند باور اين
توليد و حياتي وقايع ثبت به مربوط فعاليت‌هاي بهبود در
ابتدا بايد ما.دارد گسترده‌اي نقش حياتي آمارهاي
براي را فعاليت اين با مرتبط نخبگان و مربوطه كارشناسان
اين به رسيدن براي گذشته سالهاي در.مي‌كرديم توجيه كار
.شد برگزار گوناگوني سمينارهاي و گردهمايي‌ها هدف
ارشد كارشناسان حضور با سميناري برگزاري وي گفته به
با آشنايي براي كشور در متحد ملل سازمان جمعيت صندوق
در آن ماهيت از كه شد برگزار تخصصي و تبليغاتي مسايل
.آمد عمل به مناسبي استفاده مربوطه امور پيشبرد
از استفاده با داريم تلاش ما:گويد مي كارشناس اين
و نارسايي‌ها دقيق استراتژي يك تدوين و كارآمد روش‌هاي
نشان مردم عموم به را جاري وقايع ثبت نظام كاستي‌هاي
كه است اين واقعيت.كنيم استفاده آنها مشاركت از و دهيم
ثبت‌وقايع سيستم مردم عموم گسترده و واقعي مشاركت بدون
.است غيرممكن بلكه دشوار بهينه شكل به آمار توليد و حياتي
بايد مردم بيشتر مشاركت جلب براي كه مي‌دانيم البته
.كرد آگاه را آنها
|
