مشاركت مانع ترين عمده تحصيلي نابرابري
مديريتي سطوح در
(آخر بخش) كشور مديريتي سطوح در زنان مشاركت موانع
حسني دانشور منيرالسادات * بختياري صادق اكرم *
قرار استفاده مورد نيز درآمد متغير شاخص اين در
امكانات و منابع بر را شخص توانايي تا مي‌گيرد
(GDI) روش همان با نيز متغير اين.دهد نشان اقتصادي
بجاي نشده تعديل GDP از آنكه بجز مي‌گردد محاسبه
استفاده شده ، تعديل سرانه واقعي داخلي ناخالص توليد
حداكثر سال 1995 براي شاخص اين محاسبه در.مي‌گردد
(PPP) خريد قدرت برابري براساس دلار معادل 40000 درآمد
"نهايتا.است شده منظور دلار معادل 100 آن حداقل و
تصميم‌گيري ، و اقتصادي مشاركت) فوق شاخصهاي آنكه
منابع بر توانايي و تصميم‌گيري و سياسي مشاركت
شاخص عددي ارزش و شده افزوده همديگر به (اقتصادي
.است آمده بدست مذكور
براي لازم و موجود اطلاعات برمبناي (GEM) مقدار
براساس كشور براي 102 تنها شاخص ، اين محاسبه
.است آمده گزارش 1998 در و محاسبه سال 1995 اطلاعات
(شماره 2 جدول)
كشورها ديگر با مقايسه در ايران وضعيت به نگاهي
شاخصهاي نظر از ما كشور وضعيت مي‌شود ملاحظه كه بطوري
انساني توسعه نظر ازنيست مساعد چندان اشاره مورد
محسوب متوسط انساني توسعه با كشورهاي جزو ايران (HDI)
رتبه 78 نظر مورد كشور بين 174 در سال 1995 در و شده
جنسيت بر مبتني توسعه شاخص نظر ازاست نموده احراز را
سال در آنها براي شاخص اين كه كشوري بين 163 (GDI)
كسب را مقام 92 ايران گرفته قرار محاسبه مورد 1995
.است نموده
بين 102 ما كشور (GEM) جنسيتي توانمندي معيار نظر از
را سال 95 براي محاسبه امكان شاخص اين كه كشوري
مقايسه منظور به.است آورده بدست را رتبه 87 داشته
"اولا توسعه ، حال در كشورهاي ديگر با كشور وضعيت
كه جهان مختلف نقاط از توسعه حال در كشور پنجاه
بوده فراهم نياز مورد اطلاعات و آمار تهيه امكان
فوق ، معيار سه بر علاوه "ثانيا و شده انتخاب است
مجموعه اين براي نيز را ذيل در مذكور ديگر شاخص هشت
.نموده‌ايم محاسبه كشورها
(FAM) مي‌دهند انجام مديريتي كارهاي كه زناني درصد -
انجام تكنيكي و تخصصي كارهاي كه زناني درصد -
خدمات و فروش كارهاي كه زناني درصد - (FPT) مي‌دهند
(FSS) مي‌دهند انجام
(FCW) مي‌دهند انجام دفتري كارهاي كه زناني درصد -
دولتي بخش در وزارتي سطح در كار كه زناني درصد -
(WGML).دارند
بخش در وزارت به نزديك حد در كار كه زناني درصد -
(WGSM).دارند دولتي
(FUFW).مي‌دهند انجام مزد بدون كار كه زناني درصد -
نرخ از درصدي صورت به زنان اقتصادي فعاليت نرخ -
(FEAR) مردان
و FSSW ،FPTW ،FAM متغيرهاي كه است يادآوري به لازم
.است شده محاسبه تا 1996 از 1992 اطلاعات براساس FCW
و گرفت نظر در را شاخصها اين مجموعه بتوان اينكه براي
مورد را نظر مورد كشور پنجاه مجموعه ، اين نظر از
عاملي تحليل آماري تكنيك از داد ، قرار مقايسه
رايانه‌اي نرم‌افزارهاي كمك با و (Factor Analysis)
رعايت منظور به.است شده استفاده Quatro Pro و SPSS
كار ، شيوه جزئيات ، در شدن وارد بدون اختصار ،
ذكر به تنها شده ، انجام فرعي محاسبات و تعديلات
در آنها رتبه و كشور پنجاه اين طبقه‌بندي نهايي نتيجه
.مي‌گردد اكتفا شماره 3 جدول
مجموعه نظر از ايران رتبه مي‌شود ملاحظه كه طوري به
در و نبوده رضايت‌بخش زنان وضعيت به مربوط شاخصهاي
.است گرفته قرار مرتبه 46 در بحث مورد كشور پنجاه بين
ناچيز مشاركت دليل عمده‌ترين تحصيلي نابرابري
مديريتي سطوح در زنان
مشكل كاهش براي معتقدند ، زمينه اين در نظريه‌پردازان
مختلف شئون در كه نابرابري‌هايي نظر از زنان
مي‌شود ، ملاحظه سياسي و فرهنگي اجتماعي ، اقتصادي ،
اگر.گردد معطوف آنان آموزش به بايستي تمركز و توجه
به قادر مردان با كيفي و كمي نظر از آموزش ، زمينه در
نيز آنان ديگر مشكلات كه است آن اميد باشند ، رقابت
سه) كار بازار و مدرسه خانه ، در زنان".گردد كمتر
.مي‌گيرند قرار تبعيض مورد (هم با مرتبط و مهم محل
ديگران در تبعيض رفع به آنها از يكي در تبعيض از كاستن
مجموع در تبعيض كاهش به نتيجه در و گذاشته تاثير
شكستن كانون مي‌تواند پرورش و آموزش.انجاميد خواهد
اثرات مي‌توان آن ياري به زيرا شود تلقي زنجيره اين
در زنان مشاركت روي بر را ساختاري عوامل منفي
پژوهشهاي ".كرد تضعيف اجتماعي زندگي در و آموزش
آنان خود براي هم زنان آموزش كه مي‌دهد نشان تازه
مي‌كنند ، زندگي آن در كه جامعه‌اي و خانواده براي هم و
عاليرتبه كارشناسان از سامرز.است سودمند بسيار
به تصدي‌ام طول در" كه مي‌دارد اظهار جهاني بانك
كه شده‌ام معتقد جهاني بانك ارشد اقتصاددان عنوان
آموزش در سرمايه‌گذاري منافع ، تمامي شناخت صورت در
در جهان در سرمايه‌گذاري پربازده‌ترين شايد دختران
".باشد توسعه حال
چرخه بردن بين از براي را اميدها بهترين زنان آموزش"
زنان درآمد بيشتر ، تحصيل.مي‌دارد عرضه زنان محروميت
فوائد دختران آموزش اما مي‌دهد ، افزايش را مردان و
زنان آموختگي دانش.دارد پي در گسترده‌تري اجتماعي
در آنان بيشتر نفوذ و افزونتر درآمد ايجاد دليل به
آگاهي‌شان و دانايي مستقيم آثار نيز و خانواده
".داشت خواهد پي در شگرفي اجتماعي تاثيرات
از يكي حداقل كه مي‌رسد نظر به نظريات اين اساس بر
مختلف شئون در مردان و زنان نابرابري عمده علل
زن جمعيت.است آنها بين موجود تحصيلي نابرابري جامعه
بيش و كم ايران جمله از و دنيا جاي همه در مرد و
باشد فراهم امكانات و شرايط اگر و است مساوي
و كم درصدهاي تقريب صورت به و علي‌القاعده بايستي
و تحصيلي مختلف مقاطع در را جنس دو اين از مساوي بيش
هدف اينكه به نظر ،"ضمنا.ببينيم شغل و كار بازار
سطوح و زنان مشاركت عدم علل بررسي حاضر گزارش
شرايط از يكي فعلي شرايط در كه آنجا از و است مديريتي
و دانشگاهي تحصيلات مديريتي ، مشاغل احراز براي لازم
است دكتري و ارشد كارشناسي مقاطع در ويژه به
دانشجويان ، وضعيت به اجمالي چند هر نگاهي است ، كافي
هيات اعضاي تركيب و دوره‌ها اين فارغ‌التحصيلان و
سالهاي براي حداقل جنسيت ، نظر از دانشگاهها علمي
.باشيم داشته انقلاب ، بعداز
جمعيت گرچه كه است آن از حاكي اطلاعات و آمار
علمي هيات عضو زنان جامعه و زنان دانشجويي
ولي داشته ، افزايشي روند انقلاب از بعد دانشگاهها
مردان جامعه در آنان افزايش سرعت با مقايسه قابل
بالا مشاغل و اجرايي مديريت (شماره 4 جدول)نمي‌باشد
ارشد كارشناسي حد در بالاتر تحصيلي مدارك به نياز
زنان تعداد مي‌شود ملاحظه كه طوري به.دارد دكترا و
باز فضاي كه سال 1375 در دكترا و ارشد دانشجوي
%متوسط 20 طور به شده فراهم زنان فعاليت براي بيشتري
تربيت كه مردي مدير نفر هر 5 ازاء به يعني.مي‌باشد
آماده و تربيت زن بالقوه مدير نفر يك تنها مي‌شود
از پس شده برشمرده دلايل به اينكه از نظر صرف مي‌گردد ،
انواع با كار بازار در نيز ، يكسان مدرك دريافت
.مي‌باشد مواجه تبعيض و محدوديت
زنان مشاركت عدم بر موءثر عوامل از ديگر برخي
سطوح تمام در كه گونه‌اي به زنان ، پايين‌تر آموزش -
اين.دارد وجود زنان و مردان بين اختلاف آموزشي
دوره‌هاي ويژه به و بالاتر تحصيلي سطوح در شكاف
.مي‌گردد بيشتر دكترا و ارشد كارشناسي
مردان با مقايسه در زنان كه غلط فرهنگي باورهاي -
همچون مشاغلي و نيستند مناسب مديريتي مشاغل براي
فرهنگي و جسمي ساختار با...پزشكي ، معلمي ، پرستاري ،
حتي و آموزشي نظامهاي.دارد بيشتري سازگاري آنان
گونه اين براي را زنان بيشتر نيز حرفه‌اي آموزشهاي
تا باور اين.مي‌نمايد تربيت خاص زنانه كارهاي
با تخصص و مهارت" امروزه:پيرسون قول به كه آنجاست
است برخوردار اعتبار و صحت درجه از آنجا تا (ناماهر
شغل محتوي كه مي‌كند تضمين آن در زن بودن با شغل يك كه
جنسيت.است پايين‌تري درجه در تخصص و مهارت نظر از
نشان كارشان محتواي از بيش مي‌كنند كار كه كساني
يا و تخصصي كار اندازه چه تا كه است آن دهنده
".است غيرتخصصي
و دارد وجود زنان خود بين كه نفس به اعتماد عدم -
بر نظارت و مديريتي كارهاي براي كه مي‌كنند تصور
.هستند ضعيف ديگران كار
قبيل ، از شرايطي تامين به نياز مديريتي مشاغل -
سهم به نظر كه دارد..و تحصيلي مدرك كار ، سابقه
اشتغال بازار كل در گذشته در زنان كه كمتري
دارند ، تخصصي مدارك كسب در كه ناچيزي سهم و داشته‌اند
آنان سهم خود به خود و باشند مردان رقيب نمي‌توانند
.شد خواهد كمتر
در زنان فعال حضور جهت عملي لازم شرايط وجود عدم -
اساسي ، قانون روح خلاف بر" زمينه‌ها تمام
نشده فراهم هنوز كارگر زنان براي رشد زمينه‌هاي
از فراتر را زنان نمي‌تواند تنهايي به قانون.است
و اجتماعي درامور مداخله به خانوادگي زندگي چارچوب
و كارگري تشكل‌هاي.كند تشويق شورايي فعاليت‌هاي
جذب خود به را زن جنس از افرادي زماني كارفرمايي
براي جمعي دسته شورايي كارهاي ارزش و اهميت كه مي‌كند
".باشد شده داده توضيح زنان
فرهنگي ، اقتصادي ، امكانات ناعادلانه توزيع -
استفاده در نابرابري كه سياسي ، قدرت و اجتماعي
خبيثه دايره و نموده تشديد را امكانات اين
.مي‌نمايد وسيع‌تر را نابرابري
فعاليت اينكه و اسلام از نادرست برداشتهاي
.مي‌داند مذهبي شئون با مغاير را زنان اجتماعي
بايد مسلمان زن" كه است ايران زنان همه تقاضاي اين
تنها نه و باشد ، برخوردار حيات اجتماعي مواهب از
در قوانين و موازين چارچوب در بايد بلكه مي‌تواند
فعالانه فرهنگي و اقتصادي اجتماعي ، شئون تمام
".نمايد مشاركت
پيشنهادات و نتيجه‌گيري
متعددي اصول و اسلامي عاليه تعاليم در اينكه عليرغم
گرفته نظر در يكسان مرد و زن اساسي قانون از
دو اين بين محسوسي تفاوت واقعيت و عمل در شده‌اند ،
و مسئله نظري بررسي از پس تحقيق اين در.مي‌شود ملاحظه
با كشور زنان وضعيت متعدد ، شاخصهاي از استفاده
نظر ازشد مقايسه توسعه حال در كشورهاي ديگر
تحليل تكنيك از استفاده با نيز كشورها طبقه‌بندي
را بحث مورد كشور بين 50 از رتبه 46 ما كشور عاملي ،
بر تاثيرگذار متعدد عوامل بين از.است نموده احراز
به توجه ضمن تحقيق اين مرد ، و زن بين نابرابري ايجاد
پائين مشاركت دلايل عمده‌ترين آموزش ، اهميت با نقش
آموزش در آنان كم سهم را كشور مديريتي سطوح در زنان
.مي‌داند جامعه در موجود فرهنگي مشكلات و كشور عالي
سطوح در زنان موءثر مشاركت ارتقاء براي رو اين از
:مي‌گردد توصيه زير پيشنهادات كشور مديريتي
زمينه در جامعه آگاهيهاي افزايش جهت برنامه‌ريزي -
با اخلاقي و قانوني مذهبي ، بعد از زنان حقوق
.جمعي ارتباط وسايل از موءثر استفاده
توانائيهاي كه نحوي به مناسب فرهنگي زمينه ايجاد -
رسيده ظهور و بروز منصه به مديريتي مشاغل در زنان
به كه تفكر طرز اين با جانبه همه فرهنگي مبارزه و
و اشتغال عرصه در زنان زنانه ، حريم حفظ بهانه
.مي‌گردند محروم عالي سطوح در مشاركت
زمينه‌هاي نمودن فراهم و مناسب قوانين تدوين -
تبعيض كردن برطرف جهت در ويژه به آنها اجراي براي لازم
.اشتغال و كار بازار در جنسيتي
مقوله در موفقيتي كه آنان ويژه به مدير زنان -
نيز ديگران تا شوند معرفي جامعه به داشته‌اند مديريت
دليل به و بيفتند بيشتري موفقيتهاي كسب فكر به
زنان به مساوي شرايط در زنان ، استضعاف و محروميت
.گردد واگذار آنان به مديريتي كارهاي و داده اولويت
|
