كشورها توسعه و سوم هزاره
(هند اسبق وزير نخست) گوجرال.كا.اي :نوشته
مصطفي‌زادگان رضا :ترجمه
شماره 162 RISS :منبع
:اشاره
به را پژوهشگران ذهن كه سالهاست توسعه نام به مقوله‌اي
دارد اهميت آنچه باره دراين.است داشته مشغول خود
به توجه.مي‌كند هموار را توسعه بستر كه است موءلفه‌هايي
صاحبنظران برخي نظر از كه عاملي عنوان به انساني نيروهاي
خود به را بسياري مطالعات موءلفه‌هاست ، مهمترين زمره در
است معتقد هند ، اسبق نخست‌وزير گوجرال ، .است داده اختصاص
.آورد عمل به خاصي توجه نيروها اين به بايد جوامع حكومت
دارد توسعه در كه اهميتي همه با متخصصان به توجه اما
ظهور و دموكراسي آن محور كه است زمينه‌اي پيش نيازمند
نخبگان شد خواهد باعث امر اين.است مدني قدرتمند نهادهاي
به بين‌المللي سطح در و جامعه در را خود جايگاه سياسي ،
خواهدتوانست نيز تصميم‌گيري‌ها در مشاركت و خوبي‌بشناسند
.نمايد تسهيل را توسعه فرايند
انديشه و فرهنگ گروه
كپنهاگ ، در سال 1995 در كشورها سران كنفرانس برگزاري
طول در.ساخت متحول توسعه مقوله به را جهاني جامعه نگرش
كشورها سياسي رهبران و متفكران از بسياري متمادي ، ساليان
آن انساني بعد به چنداني توجه توسعه ، به خود نگرش در
جامعه بار نخستين براي بعد به سال همان از ولي نداشتند
مهم زمينه‌هاي از بسياري در اصلاحات انجام لزوم بر جهاني
سوادآموزي ، آموزش ، نظير اجتماعي فعاليتهاي شده فراموش ولي
در.كرد خاصي تاكيد فقرا زندگي شرايط بهبود و زنان حقوق
درخشاني نماد مذكور كنفرانس برگزاري از پس كوتاهي مدت طي
عليرغم كشورها غالب آن در كه گرديد مطرح واحد جهان از
به ثروت ، و قدرت براساس موجود تفاوت‌هاي و تقسيم‌بنديها
متحد يكديگر با واحد ، آرماني و مشترك اهداف داشتن دليل
امري چنين تحقق آن ، از سال گذشت 5 با ليكن.گشته‌اند
برگزاري كه تازه‌اي روح.نمي‌آيد نظر به قطعي چندان
از به‌تدريج بود ، دميده حيات مفهوم و زندگي در كنفرانس
از توسعه حال در كشورهاي جدايي روند و است رفته بين
اين.است يافته سرعت پيش از بيش يافته توسعه كشورهاي
درك عدم دليل به دو هر كه است زوجي زندگي شبيه روند
با مناسبي رفتار آنها ، بين متقابل اعتماد نبود و همديگر
بررسي به است لازم موضوع بهتر درك براي.ندارند يكديگر
.است داده روي جهان اقتصادي قلمرو در كه بپردازيم وقايعي
جهاني اقتصاد در كننده نگران نشانه‌هاي شدن پديدار
طي در كه بحراني از را خود است نتوانسته هنوز آسيا قاره
آسيا شرق وجنوب شرق كشورهاي اقتصاد 1997 ،-سالهاي 1998
جمهوري تايلند ، نظير كشورهايي.دهد نجات گرفت ، فرا را
را خود كه فيليپين ، و سنگاپور چين ، هنگ‌كنگ ، مالزي ، كره ،
مي‌پنداشتند ، آسيا شرق جنوب پررونق اقتصاد بزرگ قدرتهاي
و شدند روبه‌رو بي‌سابقه‌اي اقتصادي بحران با يكباره به
آمد وارد جدي آسيبهاي مناطق اين ساكنان زندگي شرايط به
را انسانها از نفر ميليون صدها درآمد كه‌منابع طوري به
و شديد انقباض حاصل بحران اين.ساخت روبه‌رو خطر با
جامعه ، متوسط طبقات آن نتيجه در كه بود اقتصادي بي‌سابقه
دولتهاي آن ، پيامد سياسي بحران.شدند جدي آسيبهاي متحمل
به را ژاپن و كره جمهوري اندونزي ، تايلند ، كشور چهار
سياسي بي‌ثباتي با را مالزي دولت و كشاند سقوط ورطه
آن از اقتصادي كارشناسان از بسياري امروزهساخت روبه‌رو
.باشد چين كشور اقتصادي ، بحران آتي قرباني كه دارند واهمه
بحران نيز را آسيا قاره مناطق ساير صورت اين در كه چرا
ديگر ، كشورهاي اقتصادي موقعيت وانگهي.گرفت خواهد فرا
.نيست مناسب چندان نيز آسيا قاره مرزهاي از خارج
در وضعيت اين.است شده سست شدت به روسيه اقتصاد پايه‌هاي
نيز مركزي آسياي و اروپا شرق منطقه كشورهاي از بزرگي بخش
اقتصادي قدرتهاي مهمترين از يكي برزيل.مي‌خورد چشم به
ساير.است گريبان به دست بزرگي مشكلات با لاتين ، امريكاي
يا و ركود بين كه هستند ناگزير لاتين امريكاي كشورهاي
كشورهاي اقتصادي نظام فروپاشي حتي يا و اقتصادي رشد كاهش
.برگزينند را مناسبي راهكار خود ،
بزرگ قدرت دوازده از نيمي حدود در سال 1998 در به‌علاوه
و پاكستان تايلند ، روسيه ، اندونزي ، برزيل ، ) جهان اقتصادي
بين‌المللي صندوق و جهاني بانك از كه شدند مجبور (..
.نمايند مالي كمك‌هاي درخواست پول
براي پول بين‌المللي صندوق سوي از كه مالي كمك ميزان
از بيش گرفته قرار توافق مورد كشورها اين به پرداخت
كشورها برخي به گذشته در كه است بوده كمك‌هايي ميزان
دلار ، ميليارد كره 57 جمهوري مثال به‌عنوان.مي‌شد داده
كمك دلار ، ميليارد تايلند 17 دلار ، ميليارد اندونزي 40
در كشورهاي ساير كه مي‌آيد نظر به.كرده‌اند دريافت مالي
اقتصادي مشكلات با ترتيب ، همين به نيز دنيا توسعه حال
مختلف درآمارهاي.شد خواهند روبه‌رو آينده در شديدي
مي‌توان خوبي به اقتصادي مهم مراكز سوي از شده ارائه
حال در كشورهاي بين كه را فزاينده‌اي شكاف بحراني روند
توزيع نظير زمينه‌هايي و يافته توسعه وكشورهاي توسعه
امروزه.نمود مشاهده است ، شده ايجاد ثروت نابرابر
خود حد پائين‌ترين به سوم جهان كشورهاي به مالي كمك‌هاي
تعاون سازمان)OCDE سوي از شده منتشر آمار.است رسيده
كمك‌ها اين ميزان كه است آن نشان‌دهنده (اقتصادي توسعه و
يافته توسعه كشورهاي داخلي ناخالص توليد از درصد./از 22
درصدي./از 33 پائين‌تر بسيار رقم اين و نيست بيشتر
.مي‌گرفت انجام سال 1992 از قبل كه مي‌باشد كمك‌هايي
فعلي كمك‌هاي ميزان كه دريافت مي‌توان ديگر مقايسه در
كشورهاي داخلي ناخالص توليد درصد./درصد ، 7./يعني 22
كرده توافق آن پرداخت براي متحد ملل كه يافته توسعه
كاهش نود ، دهه طول در.مي‌باشد پائين‌تر بسيار بودند ،
رشد با توسعه حال در كشورهاي به وام پرداخت
جانب از سرمايه‌هاي گردش و خصوصي سرمايه‌گذاري‌هاي
ليكن.است شده جبران حدودي تا يافته ، توسعه كشورهاي
.كرده‌اند پيدا معكوسي روند نيز سرمايه‌ها گردش امروزه ،
كه بانكي وام ميزان بين‌المللي ، مالي موءسسه آمار براساس
ميليارد از 121 است ، شده پرداخت توسعه حال در كشورهاي به
سال 1998 در دلار ميليارد حدود 10 به سال 1997 در دلار
شمال ، كشورهاي نظر از كه است آن موءيد آمار اين.است رسيده
.نيستند خود بدهي‌هاي بازپرداخت به قادر جنوب كشورهاي
پيشين بدهي‌هاي از بزرگي بخشهاي جنوب ، كشورهاي از بسياري
و مي‌كنند پرداخت جديد وام‌هاي دريافت با تنها را خود
.دارد جريان ما دركره كه است واقعيتي اين
در را اقتصادي بحران هيچ حاضر حال در اگر من عقيده به
اروپا و امريكا كه است دليل اين به تنها نمي‌بينيم ، جهان
عرصه‌هاي در بحران نبود.نيستند اقتصادي مشكلات دچار
غالب كه سازد پنهان را حقيقت اين نمي‌تواند اقتصادي ،
ويراني و افول عصر از گذر حال در توسعه حال در كشورهاي
كشورهاي از بسياري در كه حالي درهستند خود اقتصادي
.ندارد وجود زمينه اين در خاصي نگراني يافته ، توسعه
از لندن و نيويورك بورس كه زماني تا كه است اين ما احساس
اقتصاد در بحراني هيچ‌گونه باشند ، برخوردار كافي قدرت
گونه‌اي به چيز همه امروزه ، .داشت نخواهد وجود جهاني
در كشورهاي و يافته توسعه كشورهاي گويي كه دارد جريان
مشكل ، و ناموفق مشترك همكاريهاي دوره يك از پس توسعه حال
خود راه به يك هر جداگانه ، به‌طور تا تصميم‌گرفته‌اند
از جدا بخش دو به جهان اقتصاد ترتيب اين به.دهند ادامه
يكي كه است گرديده تقسيم يكديگر براي دسترس غيرقابل و هم
اقتصادي وديگري مي‌دهد تشكيل را معيشتي اقتصاد آنها از
بخش دو اين.مي‌باشد متزلزل و موقتي رونق داراي كه
به رسيدن از حتي و نيستند همديگر درك به قادر اقتصادي ،
.نمي‌كنند همكاري هم با و مي‌روند طفره متقابل درك يك
به.نمي‌كند ترسيم آينده براي را روشني افق‌هاي امر اين
ما.دهيم تغيير را مذكور روند كه هستيم ناگزير ما من نظر
تقسيم هم از مجزا بخش دو به را جهان اقتصاد نمي‌توانيم
نه و است يافته توسعه كشورهاي نظر مد نه امري چنين.كنيم
.هستند تقسيم‌بندي اين جدي خواهان توسعه حال در كشورهاي
و همكاري به نياز سعادتمندي و رشد براي بلوك دو هر
.دارند يكديگر همياري
مناسب حلي راه يافتن براي تلاش
حال در كشورهاي برعهده فعلي ، وضعيت مسئوليت از بزرگي بخش
خود اقتصادي موقعيت واقع به مي‌خواهيم ما اگر.است توسعه
كنيم ، اصلاح را آن اشكالات يا و ببخشيم بهبود را
.بشناسيم خوب را خود قوت و ضعف نقاط ابتدا در مي‌بايستي
مشكلات ريشه افراد ، برخي كه مي‌شود مشاهده اوقات گاهي
اين.مي‌جويند خارجي كشورهاي عملكرد در را خود داخلي
كمرنگ را خود نقش تا مي‌كنند تلاش كه اين درعين گروه
موجود وضعيت نمي‌توانند تنهايي به كه هستند مدعي سازند ،
شوق فرد يك براي نمي‌تواند نگرشي چنين.كنند اصلاح را
شيوه‌اي به وقايع بررسي در كه است لازم لذا.باشد انگيز
و پاكستان كشور وزير اقبال ، احسان.كنيم عمل متعادل
سال براي پاكستان اقتصادي برنامه‌هاي اصلي هماهنگ‌كننده
بررسي را توسعه حال در جوامع سرنوشت خاصي ، زيركي با 2010
پاكستان ، كشور در نيافتگي توسعه وضعيت تداوم":است كرده
منابع و سرمايه‌ها به خود تجهيز در كشور ناتواني علت به
ظرفيت و قابليت‌ها ضعف آن ، اصلي علت بلكهنيست مادي
سرمايه‌هاي از موءثر به‌كارگيري و حفظ در آن متخصصين
بزرگ مالي موءسسات نبود وضعيتي چنين وجود علت.است موجود
منسجم اصول نبود آن اصلي دليل بلكه نيست ، سرمايه‌گذار و
موءسسات مالي توان بتوان آنها براساس كه است راهبردي و
سياستهاي از نداشتن اطلاع همچنين.گرفت كار به را فعلي
و).باشد فعلي وضعيت براي مناسبي توجيه نمي‌تواند مناسب
چندان امروزي ، سياستهاي از بسياري كه است درحالي اين
از موءثر به‌كارگيري در ما ناتواني (.نيستند موءثر و كارا
نبود در مشكلباشد آن اصلي علت مي‌تواند فعلي سياستهاي
است راهبردي قوانين نبود مشكل بلكه نيست ، منسجم قوانين
مانع فوق قوانين از سوءاستفاده هرگونه از قادرند كه
".كنند ايجاد
:است داشته اظهار چنين خود بررسي‌هاي در "اخيرا آمارتياسن
آسيا شرق جنوب و شرق كشورهاي اقتصاد "اخيرا كه مشكلاتي"
نشان‌دهنده چيز ، هر از بيش ساخت ، روبه‌رو بحران با را
خود رشد براي بايد غيردموكراتيك دولتهاي كه است بهايي
صورت دو به را بها اين بحران‌زده كشورهاي.بپردازند
برخي اقتصاد در مالي بحران وقوع نخست ، :مي‌كنند پرداخت
...و اندونزي كره ، جمهوري تايلند ، نظير كشورها اين از
جاري امور از بسياري در شفافيت نبود از ناشي بحران اين
نظارت و بررسي در عمومي مشاركت عدم از ناشي بويژه كشورها
تريبون نبود.مي‌باشد مسئولين مالي عملكرد و اسناد بر
ايفا مهمي نقش بحران اين بروز در نيز شايسته دموكراتيك
فاجعه و بحران يك به مالي بحران كه هنگامي از.مي‌كند
نظير -دموكراسي حامي قدرت گرديد ، تبديل عمومي اقتصادي
و قحطي بروز از مانع دموكراتيك كشورهاي در كه قدرتهايي
و اندونزي نظير كشورها اين از برخي در -مي‌شوند گرسنگي
آنها در كه كشورهايي.گرديد روبه‌رو شكست با تايلند
تا نيامد به‌وجود امكان اين ديگر رفت ميان از دموكراسي
اين از ".برسند ملي تفاهم به شايسته و بايسته به‌گونه‌اي
از برخي از تا است لازم توسعه اهداف به رسيدن براي رو
سيستم به اصلي مشكل ميان اين در و كنيم عبور داخلي موانع
توسعه حال در جوامع در كه دارد بستگي حكومتهايي سبك و
مرا انديشمندان برخي است ممكن ميان اين در.دارند جريان
در ساده لازم حد از بيش را اقتصادي مشكل كه كنند متهم
كشورهاي بحران كه است اين بر من نظر ليكن.گرفته‌ام نظر
اين نخبگان بحران از ناشي آن ، آغازين نقطه در فقير
نزد مسائل در ژرف‌نگري نبود و تنگ‌نظري همچنين و كشورها
كشورهاي در كه است اين تلخ واقعيت.كشورهاست اين بزرگان
و فقر در انسانها از بسياري كه حالي در توسعه حال در
آن نخبگان دارند ، فلاكت‌باري زندگي گرسنگي ، و نيازمندي
كشورهاي در ندرت به.برخوردارند مرفهي زندگي از كشورها
سياسي قدرت در كه يافت مي‌توان را نخبگاني توسعه حال در
شبيه آنها زندگي حال عين در و باشند داشته سهمي كشور ،
را مشتركي اهداف آنها با همراه و باشد مردم ساير زندگي
من ، عقيده به.كنند دنبال خود جامعه روزمره مسائل در
حال در كشورهاي نخبگان از تا است رسيده فرا آن وقت اينك
را خود كشورهاي رايج سياسي سيستم‌هاي تا بخواهيم توسعه
به رسيدن براي.سازند توسعه اصول با متناسب و همخوان
قوانين و اصول برخي تا است رسيده فرا آن وقت هدفي ، چنين
.گردند لازم‌الاجرا و شده پذيرفته موفق حكومتهاي در رايج
قانون شمردن برتر و ايده‌ال حاكميت
اين از برخي من نظر به چيست؟ ايده‌ال حاكميت اصلي اركان
حاكميت يك هسته:كرد بيان روشني به مي‌توان را عوامل
از كلي بطور.است نهفته قانون شمردن برتر در ايده‌ال
و مدرن جامعه مي‌توان آن براساس كه اركاني كليه ميان
ساخت ، متمايز وسطايي قرون و متحجر جامعه‌اي از را پيشرو
و قانون رعايت مي‌دهد ، تشكيل را دموكراسي قلب كه آنچه
در موءثر عوامل تمامي بر آن تفوق همچنين و آن به احترام
اجراي نتيجه در.است اقتصادي و اجتماعي معادلات
مي‌شوند نائل خود شايسته مقام به ضعفا قانون ، بي‌طرفانه
[...سياسي و اجتماعي مالي ، ] قدرت هرگونه از كه كساني و
مورد در عدالت كه باشند اميدوار مي‌توانند بي‌بهره‌اند ،
يك هر وظايف حيطه قانون ، اجراي.شد خواهد رعايت نيز آنها
ظهور مانع نهايت در و مي‌سازد مجزا يكديگر از را قوا از
از قانون اجرايميگردد حاكميت سوي از استبداد هرگونه
.مي‌كند حمايت شهروندان مدني حقوق و فردي آزاديهاي
اين در نگيرد ، صورت حمايتي فردي ، آزاديهاي از چنانچه
براي.شد خواهد بدل اقليت حاكميت به اكثريت حكومت حالت
به تا است كافي غيرقانوني ، جابجايي اين از گرفتن عبرت
نظري اندك دارند ، وجود امروزه جهان در حتي كه نمونه‌هايي
.بيفكنيم
تا ساخت خواهد ناچار را ما كشورها برخي وضعيت مشاهده
به و كنيم حمايت خود جوامع در دموكراسي نهال از همواره
شمرده برتر قانون كه جامعه‌اي در كه باشيم داشته ياد
قدرت شرايط ، اين در.شد خواهد حاكم جنگل قوانين نمي‌شود ،
مختار فعلي ، و عمل هرگونه انجام در را خود همواره حاكمه
ضعيف افراد ساير براي سوي ديگر از و شمرد خواهد محق و
اين از.بود خواهد حاكم محكمي و سخت و سفت قوانين جامعه ،
مجريه قوه راس در كه است افرادي برعهده مسئوليت اين رو ،
به و نمايند رعايت را قانون "راسا خود تا دارند قرار
دفاع جامعه ، افراد مدني آزاديهاي و نهادها از آن موازات
برعهده آنرا حفظ وظيفه كه كساني سوي از قانون نقضكنند
.است دموكراتيك جامعه يك در مدني رفتار نفي نوعي به دارند
دارد ادامه
|
