...نشد محروم زعلم من دل هرگز
سينما سينما ،
...نشد محروم زعلم من دل هرگز
كنگره برپايي مناسبت به و رياضيات جهاني سال با همزمان
ايران در خيام
دانشگاه رياضيات استاد نيكنام ، اسدالله دكتر با گفت‌وگو
نيشابوري عمرخيام حكيم درباره مشهد فردوسي
كشور علمي آينده مي‌تواند كه راهكارهايي جمله از :اشاره
انديشمندان تفكرات بازشناسي كند ، روبه‌رو اقبال با را
از يكي.است ايشان آراي در تفحص و تحقيق و گذشته
شده ، متداول كشور در اخيرا كه بجا و مناسب شيوه‌هاي
براي مناسب بستر كه است همايش‌هايي و كنگره‌ها برگزاري
.مي‌كند فراهم را معاصر دانشمندان بين نظر تبادل
عمرخيام حكيم بزرگداشت بين‌المللي كنگره ماه 79 ارديبهشت
مناسبت به كنگره اين.شد برگزار زادگاهش در نيشابوري
شاعر و رياضيدان فيلسوف ، اين وفات سالگرد نهصدمين
(سال 2000) رياضيات جهاني سال با همزمان و بلندمرتبه
گفت‌وگويي كنگره ، اين برگزاري حاشيه در.بود شده برگزار
فردوسي دانشگاه رياضيات استاد نيكنام دكتراسدالله با
خيام رياضي آثار در كاوش آن حاصل كه داده‌ايم انجام مشهد
.شد شناخته كشور نمونه استاد سال 74 در نيكنام دكتر.است
تحقيقاتي طرح و مقاله و 68 كتاب وي ، 5 علمي كارنامه در
.مي‌خورد چشم به
آغاز خيام ، زندگاني شرح از مختصري بيان مي‌رسد نظر به *
.باشد گفت‌وگو اين براي مناسبي
به معروف نيشابوري ابراهيم عمربن غياث‌الدين ابوالفتح
سال 440 حدود ايراني شاعر و رياضيدان فيلسوف ، عمرخيام ،
خراسان استان در آن حوالي يا نيشابور شهر در قمري هجري
ارديبهشت قولي 28 به خيام تولد روز.گشود جهان به ديده
رياضيات روز را روز اين مناسبت همين به كه است
نيشابور در را خود تحصيلات عمرخيام ، حكيم.ناميده‌اند
احتمال او ، رباعيات از يكي استناد به و كرد آغاز
خيام به سبب بدين و است بوده خيمه‌دوز پدرش كه داده‌اند
اطلاع او استادان و تحصيل چگونگي از.است يافته شهرت
از و ((معنوي)) شاگرد را خود خيامنيست دست در دقيقي
در وياست مي‌دانسته ((سينا ابوعلي)) فلسفي مكتب پيروان
مشغول خون‌ريزي و جنگ به سلجوقيان كه زماني سالگي ، سن 22
توسط زمان آن در كه رفت ازبكستان در سمرقند به بودند ،
ابوطاهر حمايت مورد آنجا در و مي‌شد اداره مصر فاطميون
مقابله و جبر معروف كتاب و گرفت قرار سمرقند قاضي‌القضات
نامطلوب اوضاع وجود با.نوشت او نام به شرايط اين در را
در رساله و كتاب چندين سالگي از 25 قبل خيام عصر ، آن
.است درآورده نگارش به جبر و موسيقي و حساب مسايل
تيم سرپرستي سال و 18 رفت اصفهان به خيام سال 465 در
مقطع يك در و داشت عهده به را اصفهان رصدخانه منجمين
گاهشماري در توانست بود برقرار آرامش و صلح كه تاريخي
سال در سالگي سن 31 حدود در را جلالي تقويم و كند تحقيق
.نمايد تنظيم قمري هجري 471
به و رفت تركمنستان در مرو پژوهشكده به سال 511 در خيام
بعد به سالگي سن 70 از كه بود آنجا در و پرداخت تحقيق
بعد سال دو و نوشت رياضيات در ديگري متعدد رساله‌هاي
.كرد خود رباعيات سرودن به شروع
نشد محروم زعلم من دل هرگز
نشد معلوم كه زاسرار ماند كم
روز و شب كردم فكر سال دو و هفتاد
نشد معلوم هيچ كه شد معلومم
اين وفات كه زد حدس مي‌توان عروضي چهارمقاله روايت از
در آرامگاهش و است بوده سال 526 در فرزانه رياضيدان
.است نيشابور
اشاره نيز رياضيات علم حوزه در خيام آثار به لطفا *
.كنيد
مهمترين و جالبترين.است جالب و متنوع خيام علمي آثار
اين در.است ((رياضيات در مقابله و جبر رساله)) خيام تاليف
و شده بيان سوم درجه معادلات نظريه اساس رساله ،
در رساله اين است گرديده ارائه جالبي هندسي راه‌حل‌هاي
و ترجمه فرانسه زبان به وپكه فرانسوا توسط م سال 1851
دكتر.رسيد چاپ به آن عربي متن با همراه و شد تفسير
ترجمه با همراه و كرده ترجمه فارسي به را آن مصاحب
عنوان با عمرخيام حكيم كتاب در خيام از ديگر رساله‌هايي
به.سال 1339ش در ايران ملي آثار انجمن توسط ((جبر عالم))
.است رسانيده چاپ
((اقليدس مصادرات من اشكل ما شرح في)) خيام ديگر رساله
بررسي مورد اقليدس هندسه اصولي مباني رساله اين در.است
نظريه بحث شروع را آن مي‌توان و مي‌گيرد قرار نقد و
استاد توسط رساله اين.گرفت نظر در نااقليدسي هندسه
در شمسي سال 1341 در و شده تفسير و ترجمه فارسي به همايي
.است رسيده چاپ به درتهران خيامي‌نامه كتاب
در است ، بوده آن مولفان از يكي خيام كه ملكشاهي زيج
.است شده نوشته جلالي تقويم با ارتباط
بر مبتني كه جبري مساله يك تحليل در مختصري رساله
سوم درجه معادلات حل درباره خيام از پيش كه است تحقيقاتي
و ترجمه با همراه را رساله اين متن مصاحب مرحوم.است شده
جبر عالم عنوان با ((عمرخيام حكيم)) كتاب در آن تفسير
.است آورده
دو بسط اصم ، اعداد هندسه ، نجوم ، زمينه‌هاي در مطالعاتي
مساله به موسوم معادله‌اي امتناع و حسابي مثلث جمله‌اي ،
علوم حوزه در خيام از مانده جا به آثار ديگر از فرما
.است رياضي
كه است آورده را مطالبي خود جبر رساله مقدمه در خيام *
:مي‌نويسد وي.است پيرامونش محيط از او رضايت عدم از حاكي
حق ما زمان نمايان عالم بيشتر كه هستيم روزگاري گرفتار))
كسي ببينند اگر)) كه گونه‌اي به ((مي‌پوشند باطل جامه را
و مي‌شمرند خوار را او ساخته ، خود همت وجه را حق جستن
تاريخ طول در را رفتار نوع اين مشابه ((.مي‌كنند تمسخر
علمي محيطهاي نيز امروز حتي هستيم ، شاهد بيش و كم علم
از مختصري تاريخچه بيان با نيستند ، نقيصه اين از عاري
وجود با مي‌شود چگونه بفرماييد خيام ، عصر علمي وضعيت
بود؟ فرهنگ و علم بر تاثيرگذار شخصيتي غيرفرهنگي محيطهاي
به آرامش با بتواند كه بود موقعيتي مترصد دائما خيام
در مرو و اصفهان و سمرقند به مسافرت و بپردازد علمي كار
معري ، ابوالعلاي خيام.بود علت همين به زماني خاص مقاطع
ابوحامد با و است مي‌شناخته را عرب شكاك حكيم و شاعر
شايد.است بوده دوره هم ايراني بزرگ منتقد و شكاك غزالي
نقابدار چهره‌هاي وراي در كه ريا و فريب همه آن تصور
وجود عالم‌نما و زاهد و قاضي و وزير و سلطان و خليفه
بود ديگر جهان از و ديگر نوع از كه را خيام خاطر داشت ،
حداقل كه جا هر به و بود علم تشنه خيام.مي‌داشت رنجه
را پيشنهادهايي و مي‌كرد مسافرت بود ، تحقيق براي امكانات
او علاقه و هدف.مي‌پذيرفت بود ، علمي حوزه‌هاي در كه
فقط را خيال آسايش و مادي امكاناتبود واقعيت جستجوي
.مي‌كرد طلب دانش مرزهاي پيشبرد و حقايق به دسترسي براي
مقام و ثروت كسب براي دست‌مايه‌اي را خود دانش و علم حتي
.نمي‌دانست
خود و باشد حقيقي واقعيت دنبال به انسان اگر من ، نظر به
محيطهاي در آن‌گاه نياندازد ، مادي وسوسه‌هاي كمند در را
خيام عصر همچون سياسي و نظامي آشفته و غيرفرهنگي
.باشد داشته فرهنگ و علم بر تاثيرگذار شخصيتي نيزمي‌تواند
((اقليدس مصادرات من اشكل ما شرح في)) رساله مقدمه در خيام
با دانش‌ها تحصيل و علوم در تحقيق همانا...:مي‌گويد
سعادت جوياي و نجات طالب كه كساني بر حقيقي برهان و دليل
كلي علوم خصوصا است ، واجبات و فرايض جمله از باشند ابدي
بقاء و اثبات و معاد در تحقيق وسيله كه قانوني برهاني
.است واجبالوجود اوصاف تحصيل و نفس
ما كشور تاريخ بر بسزا نقشي كه خيام ابتكارات جمله از *
كه گونه‌اي به بود ، جلالي تقويم تدوين گذاشت ،
دانسته جهان تقويم دقيق‌ترين را آن فارسي دايره‌المعارف
تهيه براي خيام يازيدن دست دلايل و چگونگي لطفا.است
.دهيد قرار بررسي مورد را تقويم اين
سلجوقيان دوره در كه شد ناشي آنجا از تقويم اصلاح لزوم
در غيره و كبيسه نجومي محاسبات ملكشاه عهد در به‌خصوص و
نوروز نتيجه در و نمي‌شد انجام فارسيان يزدگردي تقويم
بهار اول با مطابق و بود ايرانيان سال آغاز كه ايراني
مطابقت طبيعي سال با و نمي‌ماند ثابت جا يك در است
دلو برج اواسط به نوروز ملكشاه ، عهد در چنان‌كه نمي‌كرد ،
اين از پيش كه همان‌طور.بود رسيده ماه شهريور يعني
به‌عنوان را خيام هجري سال 467 در ملكشاه شد اشاره
سال اصلاح مامور زمان ، آن معروف منجمان از عده‌اي سرپرست
اين نتيجه.كرد نجومي تحقيقات مركز تاسيس و ايراني ماه و
جلوه‌گر جلالي تاريخ در گرفت انجام سال 471 در كه اصلاح
خورشيدي گاهشمار كه شمسي است تقويمي جلالي تقويم.شد
نهم جمعه روز آن مبدا و است اساس همان بر ايران فعلي
و ميلادي مارس 1079 پانزدهم با مطابق و سال 471 رمضان
.است ايران كنوني تقويم برحسب ش سال 458 ماه فروردين اول
ماه دوازده از مركب و مي‌شود آغاز بهار اول از جلالي سال
به (روز شش كبيسه سال‌هاي در) اضافي روز پنج و روزي سي
اتفاق يك‌بار سال چهار هر كبيسه ، .است دوازدهم ماه دنبال
نه بيست‌و يا سه و سي هر در ولي (رباعي كبيسه) مي‌افتد
.(خماسي كبيسه) مي‌افتد اتفاق سال پنج از پس بار ، يك سال
و قبل روز ظهر بين خورشيد كه است روزي جلالي سال اول روز
سال قرارداد اين با و مي‌شود حمل برج وارد روز آن ظهر
تقويم بعد و پوليايي تقويم) مسيحي سال برخلاف جلالي
سال با روز سه نزديك سال هزار ده هر در كه (گرگوري
خورشيدي سال با هميشه مي‌كند ، پيدا اختلاف خورشيدي
قول به را آن مي‌توان گفتيد كه همان‌طور و دارد مطابقت
.دانست جهان تقويم دقيق‌ترين مصاحب مرحوم
دست به رياضيات حوزه در كه خيام آثار عمده‌ترين از *
محتواي به است ، ((والمقابله في‌الجبر)) مقاله است ، داده
جبر زمينه در خيام معلومات نمايانگر كه كتاب اين علمي
نيز امروز كتاب اين آيا بفرماييد ، اشاره‌اي مي‌باشد ،
است؟ كارآمد
درجه معادلات نظريه مباني حقيقت در مقابله و جبر رساله
كلي حالت در جبري معادلات اصولي مطالعه شروع نقطه و سوم
معادلات بيست‌وپنج‌گانه اصناف خيام رساله اين در.است
و داده قرار بررسي مورد را سوم درجه تا اول درجه جبري
اقسام كردن فرموله به اقدام زمان آن در بار اولين براي
در سارتن.است نموده آنها كامل حل و سوم درجه معادلات
خيام عمر كه مي‌دانيم)):مي‌كند اظهارنظر چنين خيام مورد
و جبر كتاب است ، وسطي قرون رياضيدانان بزرگترين از يكي
معادلات ، انواع جبري و هندسي حل حاوي او مقابله
و تمام حل در منظم تحقيق معادلات ، تحسين قابل طبقه‌بندي
فرانسوي رياضيدان وپكه ، فرانسوا ((است مسائل اغلب ناتمام
خصوصيات از)):مي‌گويد خيام مقابله و جبر رساله درباره
از يك هر هندسي حل خيام‌الحاق كه است آن كتاب اين بارز
آن عددي حل به داده ، قرار مطالعه مورد كه را معادلات
((.مي‌داند قانون حكم در و لازم
كه مي‌شود استنباط چنين مقاله اين در خيام توضيحات با
به و كاربردي كاملا سوم درجه معادلات حل در او ديدگاه
عالم عنوان به را او مصاحب مرحوم چه اگر است ، هندسي روش
كامل تسلط و هندسه علم در او تبحر ولي است ، ناميده جبر
و اپولونيوس مخروطي مقاطع و اقليدس قضاياي و اصول به
بيشتر هندسه عالم لقب خود زمان هندسه‌دانان كارهاي
مبتني مقابله و جبر رساله در خيام كارهاي.اوست زيبنده
شگردهاي با و است مخروطي مقاطع و اقليدس هندسه اصول بر
وجود هذلولي و بيضي دايره ، مخروطي ، مقاطع تقاطع با خاصي
.مي‌كند اثبات را سوم درجه معادلات جواب
.متشكرم گفت‌وگو اين در شما شركت از *
مشهد در همشهري خبرنگار عليزاده مهدي:از گفت‌وگو
سينما سينما ،
جيفوني جشنواره مسابقه بخش در خدا رنگ
موفقيت كسب از پس مجيدي مجيد ساخته خدا رنگ سينمايي فيلم
اول نقش بازيگر بهترين و فيلم بهترين جايزه دو دريافت و
دوره سي‌امين در فيليپين ، در سينه‌مانيلا جشنواره در مرد
.داشت خواهد حضور جيفوني فيلم بين‌المللي جشنواره
به ايراني برگزيده كودكان از تن جشنواره 4 اين در
سينمايي بنياد فرهنگي بخش مدير طوفاني وحيد سرپرستي
.كرد خواهند شركت فارابي
ايراني ميهمانان ديگر از صحت اكبري جليل و پاكدل حسين
.جشنواره‌اند اين
فرانسوا يادبود جايزه جشنواره اين در مخملباف سميرا
.كرد خواهد دريافت را تروفو
يونان جشنواره در ايراني فيلم 2
رنگين)) و شيخ‌الاسلامي مهوش ساخته ((چارشو)) كوتاه فيلم دو
جشنواره ششمين بخش به اميني عليرضا ساخته ((كمان
راه يونان كشور در ((دراما)) كوتاه فيلم‌هاي بين‌المللي
.كرده‌اند پيدا
دو اين ايران ، جوانان سينماي انجمن عمومي روابط گزارش به
بخش براي جشنواره ، اين به ارسالي فيم هفت ميان از فيلم
.شدند انتخاب مسابقه
يونان كشور در ماه شهريور تا 26 از 20 ((دراما)) جشنواره
.مي‌شود برگزار
كشورمان جوان فيلمسازان از سبحاني رضا:نيز ، گذشته سال
.داشت حضور جشنواره اين در ((راهبان)) بافيلم
|
