جانبه همه توسعه پارادايم منظر از توسعه و مشاركت
سابقه از سياست و اقتصاد ارتباط برسر بحث :اشاره
قرن از مساله اين.است برخوردار بشر تاريخ در ديرينه‌اي
عدالت چون واژه‌هايي شكل در ملموس طور به ميلادي هيجدهم
و انديشمندان نظريه‌پردازي دستمايه آزادي و
مبناي عمل مرحله در و اقتصادي و سياسي نظريه‌پردازان
و ليبراليسم همچون سياسي ايدئولوژيهاي شكل‌گيري
در.گرفت قرار چپ و راست گروههاي و احزاب يا و سوسياليسم
از سياست و اقتصاد رابطه چگونگي نيز بيستم قرن طول
در.است بوده سياسي عمل و انديشه عرصه مسائل مهمترين
در اصلاحات روند گسترش دليل به قرن اين پاياني سالهاي
توسعه ، و دمكراسي يا اقتصاد و سياست بين ارتباط جهان
خصوص اين در زيادي مقالات و كتابها و يافت ويژه‌اي اهميت
بحث به نيز بي‌شمار كنفرانسهاي و سمينارها و شد نگاشته
.پرداخت آن درباره
و دمكراسي بين ارتباط بررسي به كه كنفرانس‌هايي از يكي
اقتصاد دمكراسي ، بين‌المللي كنفرانس" كرد اقدام توسعه
اسفندماه) سال 1998 فوريه ماه در كه بود "توسعه و بازار
اين در.شد برگزار -كره‌جنوبي پايتخت -سئول در (1377
سوي از جنوبي كره اقتصادي عميق بحران از پس كه كنفرانس
متخصصيني شد ، برگزار جهاني بانك همكاري با كشور اين دولت
و سياسي فرآيندهاي ارتباط بررسي به زيادي مقالات طي
مقاله مقالات اين از يكي.كردند اقدام اقتصادي فرآيندهاي
جهاني بانك وقت اقتصاددان سر و معاون "استيگليتز ژوزف"
همه توسعه پارادايم ديدگاه از توسعه و مشاركت" عنوان تحت
بخش سه داراي و مقدمه يك شامل مقاله اين.بود "جانبه
همبستگي و اجتماعي و اقتصادي توسعه جامعه ، تحول و مشاركت
.است جانبه همه توسعه پارادايم و اقتصادي سياست اجتماعي ،
پاورقي‌هاي نتيجه‌گيري ، يك شامل همچنين مقاله اين
اين اهميت دليل به.مي‌باشد نيز منابع فهرست و بي‌شمار
مي‌گذرد نظرتان از آن اول بخش و مقدمه ترجمه اكنون مقاله
نيز آن نتيجه‌گيري و ديگر بخش دو بعدي فرصتهاي در و
.شد خواهد منتشر
.است بوده مناقشه مورد مدتها توسعه و دمكراسي بين ارتباط
به اعتقاد نوعي دوم جهاني جنگ از پس اوليه سالهاي در
اين نمونه براي).داشت وجود رشد و دمكراسي بين ارتباط
معروف اقتصاددان سون ساموئل پل كلاسيك كتاب در ديدگاه
جماهير اتحاد كه بود مدعي ديدگاه اين.(است شده اعلام
البته است ، كرده رشد غربي كشورهاي از سريع‌تر سابق شوروي
را دمكراتيك اساسي حقوق رشد ، اين به دستيابي براي شوروي
آسياي اقتصاد چشمگير موفقيت بعدها ، .بود گذاشته كنار
دمكراسي فقدان موازات به كه و 1970 دهه‌هاي 1960 در شرقي
منطقه اين كشورهاي موفق‌ترين از بسياري در كامل مشاركتي
و توسعه و دمكراسي بين ارتباط ديگر ، يكبار بود شده ايجاد
.شد داده نشان رشد
دور به آمارگيران تيزبين ديد از مهمي اين به موضوعي
مقطعي ، تحليلهاي چنين از ما كه اين ويژه ، به است نمانده
شديد مشكلات كه مي‌شويم روبه‌رو ابهام نوعي با زماني
(1).مي‌گردد علت بر مزيد نيز ارزيابي و اندازه‌گيري
نيز يكديگر با و است تاثيرگذار رشد بر كه عواملي مجموعه
را عامل هر روشن‌نقش و دقيق تشخيص مي‌باشند تعامل در
بين مثبت همبستگي بتوانيم ما اگر حتي.مي‌كند مشكل
آنها بين عليت رابطه اثبات كنيم ، برقرار رشد و دمكراسي
رشد يا مي‌كند ، تقويت را رشد دمكراسي آيا:است ضروري
"لوكس" كالاي يك دمكراسي اگر مي‌نمايد؟ تقويت را دمكراسي
سريع‌تر افزايش شاهد كه بالا درآمدهاي صاحبان پس است ،
را "لوكس" كالاي اين از مقداربيشتري هستند ، خود درآمدهاي
.كرد خواهند مطالبه
بين دقيق ارتباط مساله داده‌ها ، و اطلاعات چند هر
تجربه و -اطلاعات اما مي‌كند ، مطرح همچنان را متغيرها
ارتباط امروزه كه است داده نشان را امر اين -شوروي
و دمكراسي بين مي‌شد تصور گذشته در كه شدتي آن به متقابل
.ندارد وجود توسعه و رشد
و جامعه فضاي بازگشايي جهت در مي‌توانند كشورها امروزه
باشنداين نگران آنكه بدون كنند ، اقدام مردم مشاركت گسترش
تحقيقات به‌علاوه ، .كرد خواهد وارد ضربه توسعه به امر
بهتر فهم زمينه خرد ، و كلان اقتصاد سطح دو در شده انجام
كمك موفقيت‌آميز بلندمدت رشد به كه عناصري از برخي
كه كنم اعلام مي‌خواهم مناست آورده فراهم را مي‌كند
بازگشايي بيان ، آزادي نظير) گسترده مشاركت فرآيندهاي
موفقيت‌آميز واقعي توسعه ،(بيشتر شفافيت و جامعه فضاي
كه نيست مفهوم آن به اين البتهميكند تقويت را بلندمدت
فرآيندها اين كه اين يا هستند ، موفقيت ضامن فرآيندها اين
مشاركتي فرآيندهاي مثبت تاثير.مي‌باشند ذاتي خطرات فاقد
فرايندهاي محوريت درك كه است مفهوم اين به موفق توسعه بر
خواهد كمك ما به پايدار توسعه در شفاف و آزادانه مشاركتي
كه كنيم طراحي را فرآيندهايي و راهبردها سياستها ، تا كرد
را بلندمدت و پايدار اقتصادي رشد به دستيابي احتمال
نيز را فرآيندها اين خود حال عين در و مي‌كند بيشتر
.مي‌كند تقويت
جانبه همه توسعه پارادايم به را درسها اين مي‌خواهم من
انتقال به وسيع‌تر سطح در و (2)است ظهور حال در كه
بر مبتني اقتصاد يك به صنعتي اقتصاد يك از جهان اقتصاد
.كنم مرتبط (3)دانش
جامعه دگرگوني و مشاركت
حركت يك عنوان به را توسعه جانبه ، همه توسعه پارادايم
سخنراني در من خصوص اين در.مي‌كند تلقي شونده دگرگون
:گفته‌ام سال 1998 پاييز در خود
حركتي است ، دگرگوني حال در جامعه يك دهنده نشان توسعه ، "
سنتي شيوه‌هاي سنتي ، تفكر شيوه‌هاي سنتي ، مناسبات از
سنتي روشهاي و وپرورش آموزش و بهداشت مساله با برخورد
از يكي مثال ، براي.است تر"نو" روشهاي سمت به توليد
;مي‌باشد هست كه آنطوري جهان قبول سنتي ، جوامع ويژگيهاي
ديدگاه اينتاييدميكند را تغيير نو ، تفكر كه حالي در
مي‌توانيم جوامع و افراد عنوان به ما كه مي‌كند تاييد
كودكان مير و مرگ نمونه طور به كه دهيم انجام اقداماتي
را بهره‌وري كندو بيشتر را زندگي طول دهد ، كاهش را
".دهد افزايش
قرن نيم در مسلط پارادايم با جانبه همه توسعه پارادايم
محدودتر حتي يا اقتصادي توسعه بر محدود طور كه‌به گذشته
.دارد تفاوت بوده ، متمركز منابع تخصيص مسائل بر آن از
عرضه اگر كه است بوده مدعي گذشته سال در 50 توسعه نظريه
حاصل توسعه يابد ، افزايش منابع تخصيص كارايي و سرمايه
.شد خواهد
اقتصاددانان ديدگاههاي بين نزديكي شباهت لحاظ ، اين از
قرار آنها جايگاه در من اكنون كه جهاني بانك قبلي ارشد
نشانگر "چنري هايس" ديدگاه سو يك از.وجوددارد دارم ،
آن" ديدگاه ديگر سوي از و است برنامه‌ريزي شيوه تحول
بازار سازوكارهاي به اعتماد بر تمركز نشانه "كروجر
بهبود شيوه بهترين اينكه مورد در آنها اگرچه مي‌باشد ،
با چيست سرمايه‌گذاري سطح افزايش و منابع تخصيص كارآيي
دو اين كه نكته اين سر بر دو اين اما دارند ، اختلاف هم
توافق هم ، با است رشد استراتژي يك محوري جوانب مساله ،
.دارند
تلقي محدود راخيلي ديدگاهها اين ما تاكنون زمان آن از
هر)باشند توسعه براي لازم شرايط است ممكن آنها:كرده‌ايم
اما (گرفته‌اند قرار سوال مورد نيز لحاظ اين از كه چند
تصديق ما اكنوننيستند توسعه براي كافي شرايط هرگز آنها
يافته توسعه اقتصاد يك دوگانه اقتصاد يك" كه مي‌كنيم
بهره‌وري است ممكن كه است اين هم امر اين دليل (4)"نيست
اقتصاد قلمرو در وانديشه‌ها ذهن‌ها حتي يا و يابد افزايش
واقعي توسعه تحول يك به جامعه كل كه آن بدون كند تغيير
.دست‌يابد
توسعه به محدود و مبتني سنتي توسعه رهيافت ناكارآيي
از ديگر بسياري و روسيه تجربه‌هاي توسط اقتصادي
.است شده داده نشان گذار حال در اقتصادهاي
با قبلي سوسياليستي رژيم‌هاي استاندارد ، مدل طبق
ناكارآ اطلاعات لحاظ از ضرورتا كه) مركزي برنامه‌ريزي
كه كردند ، تضعيف را وانگيزه‌ها تحريف را قيمتها (بودند
.بود توليد بالقوه توان از كمتر توليد وضعي ، چنين نتيجه
-تمركززدايي آزاد ، بازار قيمتهاي خصوصي‌سازي ، -اصلاحات
توان سطح به را اقتصاد نشود ، انجام كامل طور به اگر حتي
خواهد افزايش را توليد و كرد خواهد نزديك توليد بالقوه
هزينه‌هاي اصلاحات ، اجراي با همزمان كه آنجا از.داد
آشكار طور به بايد مصرف يافته ، كاهش شدت به نيز دفاعي
كه باشد يافته افزايش پس‌انداز اينكه مگر)مي‌يافت افزايش
دوران شروع هنگام واقع در (است نيفتاده اتفاق هم آن
و توليد سطح سابق سوسياليستي كشورهاي از بسياري در گذار
بخشي.بود قبل دهه يك سطح از پايين‌تر زيادي حد تا مصرف
و است مربوط سازماني سرمايه نابودي به امر اين دلايل از
يك ايجاد براي كه دارد بستگي واقعيت اين به آن از بخشي
اين با ;است نياز بيشتر سازي به‌خصوصي فعال بازار اقتصاد
اجتماعي سرمايه نابودي به وضع اين دلايل از بخشي وجود
مرتبط است ، معروف مافياي رشد آن نشانه كه قبلي ضعيف
.مي‌باشد
است مشخص گيرد ، قرار توسعه محور ذهنيت تحول و تغيير اگر
معطوف تغييراتي چنين ايجاد چگونگي به بايد توجه‌ها كه
فرمان و دستور با نمي‌توان را تغييراتي چنين (5).شود
برد جلو به زور با را آن خارج از اينكه يا و كرد ايجاد
(6).باشد گرفته صورت نيت حسن با اقدامي چنين چندكه هر
نوع آن مي‌كنم تصور من.شود ايجاد داخل ، از بايد تغيير
فرآيند براي كه گسترده‌اي ومباحثات جامعه بازگشايي
امر اين تضمين براي شيوه موثرترين هستند ، ، محوري مشاركتي
حاصل كوچك اليت يك درون در تنها نه ذهنيت تغيير كه است
درواقع.كند رسوخ مي‌تواند نيز جامعه عمق تا بلكه مي‌شود
به را "گفتگو بوسيله حكومت" كه دارد وجود كلي سنت يك
(7).مي‌شناسد كليد يك عنوان
مشاركت وسيع سطح
مفهوم وسيع‌ترين در را "مشاركت" واژه من مقاله اين در
در بيان آزادي و بازگشايي شفافيت ، شامل تا مي‌برم كار به
تعدادي مفهوم اين درشود خصوصي و عمومي مجموعه‌هاي
.است سازگار "مشاركت" با كه دارد وجود نهادي ترتيبات
فرآيندهايي آن به تنها "مشاركتي فرآيندهاي" واژه همچنين
اشاره مي‌شود گرفته ملي دولتهاي در تصميمات آن توسط كه
در تصميم‌گيري براي كه فرآيندهايي آن شامل بلكه ندارد ،
استفاده مورد بازارهاي و كارگاهها استاني ، و محلي سطوح
.مي‌شود نيز مي‌گيرد قرار
منظر از:مي‌كند رهنمون مهم نكته يك به مرا امر اين
تنها ساده طور به مشاركت كه معتقدم من جانبه همه توسعه
مستلزم مشاركتي فرآيندهاي(8).نمي‌كند اشاره دادن راي به
ونيازمند است شهروندان گسترده فعال ومداخله آزاد گفتگوي
گرفته آنها براي كه تصميماتي در نقشي شهروندان كه است آن
(9).باشند داشته مي‌شود
از وسيع‌تر تفسير اين براي نتايج ، فقط نه و فرآيندها
طبيعي نتيجه فرآيند بر تاكيدهستند كليدي مشاركت ،
نمايندگي مسائل از ما بيشتر درك و عدالت بر تاكيد افزايش
اكنون ما بگويم كه است آن مفهوم به اين.است وكالت و
حزب يك توسط كه اقداماتي بين بالقوه اختلاف زياد اهميت
حزب اين كه كساني منافع با مي‌گيرد انجام (دولت يك يا)
كه دولت يك (10).مي‌شناسيم را كند خدمت آنها به است قرار
درباره شهروندان اعلام‌نظر مي‌شودامكان پنهانكاري درگير
است حياتي جامعه‌شان وضع و آنها زندگي براي كه سياستهايي
شهروندان برابر در دولت پاسخگويي و مي‌برد بين از را
كه دولتي (11).مي‌كند تضعيف را شده اتخاذ تصميمات وكيفيت
اكثريت شدن مطلع راه معمول‌ترين - تلويزيون ايستگاههاي
اجازه كه دولتي آن يا مي‌كند ، كنترل را -تحولات از مردم
داشته خود كنترل در را مطبوعات اندك گروه يك مي‌دهد
يك مدت ، كوتاه در مي‌كند ، تضعيف را بودن پاسخگو باشندنيز
گفتگويي بتوانددرگير آزاد انتخابات بدون است ممكن كشور
در اما.شود خود سرنوشت آينده تحول درباره ملي معنادار
.مي‌شود زياد بسيار ناهماهنگي‌ها مدت بلند در شرايطي چنين
تنها نه دارند قرار سياستگذاري درمقام كه كساني مشروعيت
به بلكه "دمكراتيك تمايلات" اين طبق اعمالشان انجام به
انتخابي و آزاد فرآيندهاي طريق از آنها كه جايگاههايي آن
"فروش و خريد" كه حالي در.دارد بستگي آورده‌اند ، دست به
آراء-است رسوايي منشا يك جا همه در تقريبا راي
دادوستد بازار در كالايي همچون نبايد حداقل و نمي‌تواند
در كه انتخاباتي مبارزات شيوه مي‌شود گفته (12)-شود
از بزرگتر ، اقدامي مي‌شود اعمال غربي كشورهاي از بسياري
راي بايد نامزدها طرفداران.است راي "فروش و خريد"
.كنند جستجو تبليغاتي آگهي‌هاي طريق از را دهندگان
تامين را انتخابات نامزدهاي مالي منابع كه كساني همچنين
(13).دارند سياستها شكل‌گيري بر زيادي تاثير نيز مي‌كنند
شفافيت ، فقدان و قانون حاكميت نبود كشورها از بسياري در
تاثير تحت را مشاركتي فرآيندهاي و كرده تضعيف را اقتصاد
قواعد كه آن با كشورها برخي در نمونه براي است ، قرارداده
تنظيم مردم همه با عادلانه رفتار تضمين براي مقرراتي و
مناصب به ويژه دسترسي قدرتمندان و ثروتمندان اما است شده
ويژه منافع كسب براي نفوذ اين از و دارند سياسي قدرت
.مي‌كنند استفاده مقررات و قواعد آن از معافيت و خود براي
و مقننه قواي به ويژه دسترسي است ممكن همچنين آنها
و قواعد قوا اين به ورود طريق از تا بخرند را مجريه
.كنند تصويب آنهاست نفع به كه را مقرراتي
بررسي خوبي به اقتصادي رشد بر سياستها اين مختلف تاثيرات
نشان كه دارد وجود شواهدي نمونه عنوان به.است شده
نظام يك با كه -قانون حاكميت و مالكيت حقوق تضمين مي‌دهد
بالاتر سطوح به منجر -باشد همراه نظارت و كنترل موثر
تحقيقات اين ، بر علاوه (14).مي‌شود رشد و سرمايه‌گذاري
از -خوب سياستهاي كه زماني كشورها كه است داده نشان اخير
نوع آن از و دهند قرار مدنظر را -شفاف و آزاد حكومت جمله
توزيع در تبعيض‌آميز رفتارهاي با همراه كه غلطي سياستهاي
خواهند بدست را بيشتري منافع بپرهيزند ، است ويژه منافع
بيشتر اقتصادي رشد سرعت تنها نه شرايطي چنين در.آورد
برخوردار بهتري كارآيي از نيز خارجي كمكهاي بلكه مي‌شود
(15).مي‌گردد
دارد ادامه
اينترنت:منبع
صباغيان علي:تنظيم و ترجمه
|
