است افتاده شماره به تالاب نفس‌هاي
انزلي تالاب وسيع آلودگي درباره تازه پژوهشي
به كه زرجوب رودخانه بستر در تجزيه‌ناپذير آلاينده مواد
مي‌ريزد انزلي تالاب
سنگين قشري صورت به آلاينده مواد و آزولا هرز گياه
انداخته‌اند شماره به را انزلي تالاب نفس‌هاي
... و تلخ
نفس‌هايش آخرين انزلي تالاب. است دهنده تكان و تلخ خبر
مواد و پسابها انواع چنبره در سو يك از.مي‌كشد را
سرطان و مهيب رشد ديگر ، سوي از و آمده گرفتار آلاينده
را تالاب حياتي شريان‌هاي روز ، هر "آزولا" گياه گونه
اعم مرداب اعماق آبزيان از بيشتري شمار و مي‌كند تنگ‌تر
كام به را حياتي ارگانيزم‌هاي ميكرو انواع و ماهيان از
كه ما كم‌نظير و زيبا تالاب چرا راستي.مي‌فرستد مرگ
در چنين اين برمي‌انگيخت ، را جهانيان رشك روزگاري
مثل نظارتي دستگاههاي.است گرفته قرار نابودي سراشيبي
رشت رزجوب رودخانه !مي‌كردند؟ چه زيست محيط حفاظت سازمان
زيانبار كشت از ناشي زيان‌هاي.است نشده آلوده شبه يك كه
شخصيت كدام را انزلي تالاب در "آزولا" گياه ويرانگر و
مداخلات كه زماني باشد؟ پاسخگو بايد حقوقي يا حقيقي
و آزمون دستخوش را انزلي تالاب آرام آرام غيركارشناسي
دلسوز كارشناسان مي‌داد ، قرار ويرانگر و مكرر خطاهاي
متاسفانه اماكردند بلند را خود اعتراض فرياد زيست محيط
تالاب معروف‌ترين و زيباترين اين حال ، و نبود شنوايي گوش
كام به غفلت‌ها ، و كاري‌ها ندانم براثر كه است ايران
ساير و زيست محيط حفاظت سازمان آيا.مي‌رود نابودي
نجات براي مي‌توانند باقي‌مانده فرصت در مسئول دستگاههاي
.داد خواهد نشان آينده.بكنند كاري تالاب
ع.الف
طبق كه هستند فردي به منحصر اكوسيستم‌هاي ايران تالابهاي
اين مي‌بايد و مي‌باشند جهاني شده ثبت رامسر كنوانسيون
گيتي بعد نسلهاي به وضعيت شايسته‌ترين با را جهاني ميراث
تالابها مهمترين از.بسپاريم ايران ، ملت تنها نه و
و خزر درياي جنوب در كه برد نام انزلي تالاب از مي‌توان
حدود 200 در آن مساحت.است شده واقع رشت شهر شمال در
به بين‌المللي اهميت با تالاب از 18 جزيي و مربع كيلومتر
.مي‌باشد رامسر كنوانسيون پوشش تحت كه مي‌آيد حساب
زيست‌محيطي و اكولوژيك ارزشهاي بين‌المللي ، اهميت از جدا
در پشتوانه مهمترين و دارد اقتصاد و جغرافيا در خاصي نقش
اين.مي‌باشد خزر درياي تجاري ماهيان زادآوري و تكثير
جهت مناسبي ، بستر منطقه اقليمهاي پايداري بر علاوه تالاب
و حفظ اينرو از.مي‌شود محسوب شمالي مهاجر پرندگان فرود
چرخه در را بالايي اكولوژيكي ارزش تالاب اين نگهداري
بر علاوه و مي‌باشد دارا مهاجر پرندگان و آبزيان حيات
اطراف ساكنان براي تغذيه‌مهمي و درآمد منبع فوق موارد
و نگهداري و حفظ توضيح اين با.مي‌آيد حساب به تالاب اين
محسوب وظايف مهمترين از آلاينده‌ها از نگهداشتن به‌دور
.مي‌شود
اين به منتهي آبهاي در سنتي و صنعتي فاضلابهاي تخليه
بزرگ زيستگاه اين تدريجي تخريب و انهدام موجبات تالاب
به آميخته آب سياه واقع در و است ساخته فراهم را آبي
و مي‌دود تالاب اعماق تا آلاينده مواد و زباله‌ها انواع
.مي‌كارد مرگ بذر
اكسيژن يا (DO) ميزان كاهش موجب آلاينده‌ها انواع ورود
اغلب مير و مرگ موجبات نهايت در كه مي‌شود آب در محلول
.مي‌سازد فراهم را آبزيان
اثر) زننده بوهاي ايجاد بر علاوه آلاينده‌ها نفوذ
لايه‌اي ايجاد باعث (زنده موجودات غيرهوازي اكسيداسيون
نور نفوذ از و مي‌شود تالاب آب سطح بر معلق مواد از
آبزي گياهان فتوسنتز عمل انجام نياز مورد كه خورشيد
درآب هم مواد اين از قسمتي.مي‌كند جلوگيري است تالاب
.مي‌شود تالاب مفيد حجم كاستن باعث و شده ته‌نشين
مقدار ورود و فاضلاب تخليه آبها آلودگي عامل مهمترين
.است فسفاتي و ازتي تركيبات مانند معدني مواد زيادي
اكسيداسيوني مرحله آخرين فرم در ازتي تركيبات اگر بخصوص
را آبها اين شرب قابليت گردد داخل آبها در نيترات با خود
باعث و برده بين از نيترات غلظت رفتن بالا علت به
ورود از ناشي آلودگي ، نوع خطرناكترين و مي‌گردد مسموميت
بخش اين از ناشي خسارات كه است درآب بيماري‌زا عوامل
.مي‌آورد بار به را شديدي اقتصادي مشكلات
رودخانه‌هايي به شهري فاضلابهاي يا زباله تخليه امروزه
.است آلودگيها از بسياري مي‌گذرندمنشا شهر كه‌از
از آبهاناشي آلودگيهاي از بسياري علت كه گذشته برخلاف
.بود فرسايش يا و تخريب و سيل مانند طبيعي فرايندهاي
و دارد بالايي بسيار آلودگيهاي كه رودخانه‌هايي جمله از
محيط تخريب نهايت در و تالاب شديد آلودگي و تخريب موجب
رودخانه مي‌شود انزلي تالاب در جانوري و انساني زيست
صنعتي و شهري فاضلابهاي از عمده‌اي بخش كه است رشت زرجوب
اين به زباله فيزيكي ضايعات از معتنابهي مقادير و
شهر از خروج هنگام به كه مي‌شود باعث و مي‌ريزد رودخانه
و تشكيل رودخانه اين بستر در غليظي تقريبا و متعفن لجن
.شود سرازير انزلي مرداب سوي به
كه گفت بايد زرجوب جغرافيايي موقعيت با دررابطه
از رود شفا و سياوش آب و غرب از رود گوهر رودخانه‌هاي
پس و گرفته سرچشمه سراوان مغرب در (نيزه‌كوه) ارتفاعات
اين از و مي‌كنند عبور رشت شهر مركز از هم به پيوستن از
در كه حالي در.مي‌شوند ناميده رزجوب بعد به نقطه
كه شده قزل‌آلا ماهي زيست موجب آب تميزي شفارود ارتفاعات
.مي‌باشد دست بالا در شفارود رودخانه بودن پاك از نشان
شدن خارج از بعد هم سفيدرود كوچك انشعابات از يكي البته
كلي بطور.مي‌پيوندد زرجوب به رشت جنوب در اصلي بستر از
و نهرها و رودها پيوستن هم به از زرجوب رودخانه
هم به رشت به رسيدن از قبل كه مي‌شود تشكيل جويبارهايي
تالاب به رود ، گوهر به دوباره پيوستن از پس و مي‌پيوندند
.مي‌ريزند انزلي
.هستند دخيل مختلفي عوامل زرجوب آب كيفيت و كميت در
شرايط و خاك وضعيت -اقليمي عوامل همچون عواملي
لحاظ از فيزيوگرافي عوامل و گياهي پوشش -حوزه زمين‌شناسي
متر ميليون رودخانه 548/173 آب ساليانه حجم متوسط كمي
متراكم بافت به ورود از قبل و آب سازمان ايستگاه در مكعب
مشخص را رودخانه اين آبدهي كه است شده اندازه‌گيري شهري
جمعيت 000/680 از آمده بدست آمار طبق همچنين.مي‌سازد
مناطق در ساكن نفر متوسط 000/380 بطور كه رشت شهر نفري
لذا.هستند روستايي مناطق در نفرساكن و 000/300 شهري
اين در بزرگ شهر اين فاضلاب و زباله و جامد مواد تخليه
يك خود كه رود گوهر به زرجوب پيوستن همچنين و رودخانه
يك عنوان به رودخانه اين كه شده سبب است آلوده رودخانه
شناخت براي.آيد شمار به تالاب براي كننده آلوده منبع
آب در محلول اكسيژن ميزان مي‌توان رودخانه اين آب كيفيت
ميزان حداكثر بررسي‌ها طبق و داد قرار ملاك را (DO) يا
.مي‌شود برآورد ليتر در ميلي‌گرم زرجوب 9 در محلول اكسيژن
:دارند اساسي نقش عامل سه رودخانه‌ها آلودگي در كلي بطور
صنعتي آلودگيهاي -1
انساني فعاليتهاي -2
طبيعي عوامل -3
بازار پير و زرجوب رودخانه صنعتي آلودگيهاي خصوص در
و كارخانه‌ها پساب خروجيهاي انواع اجمال به‌طور مي‌توان
تحليل مورد و بررسي زير شرح به را شده ايجاد آلودگي نوع
:نمود طبقه‌بندي و داد قرار
دخيل نيز ديگري اماكن زرجوب رودخانه آلودگي با رابطه در
اشاره زير موارد به مي‌توان آنها مهمترين از كه هستند
.نمود
شهري زباله دفع محل
تن قريب 000/280 سال 1378 در آمده بدست آمار براساس
جاده كيلومتري به 11 و جمع‌آوري رشت شهر سطح از زباله
زرجوب رودخانه اينكه به توجه با و شده منتقل قزوين -رشت
از يكي و شده تشكيل متعددي كوچك رودخانه‌هاي از
محل و شده واقع دره كف در كه است چپلي نهر آن سرشاخه‌هاي
به عالي شيرابه شده واقع آن نزديكي در نيز زباله دفن
و فيزيكي كيفيت كاهش باعث و شده وارد چپلي نهر آبهاي
.مي‌شود زرجوب آب شيميايي
گرمابه‌ها
رودخانه حاشيه در رشت شهر گرمابه‌هاي از نيمي از بيش
مستقيم غير يا مستقيم صورت به و گرفته‌اند قرار زرجوب
باعث كه مي‌كنند وارد زرجوب رودخانه به را خود فاضلاب
.مي‌شود آن آب تيرگي و رودخانه اكولوژيك تعادل خوردن برهم
بيمارستانها
فاضلاب رشت رودبارتال در مستقر درماني واحدهاي از يكي
انتقال باعث كه مي‌كند ، زرجوب وارد مستقيم طور به را خود
انواع به زراعي محصولات آلودگي و انسان به پاتوژنها
برنجكوبي كارخانجات همچنينميشود باكتري‌ها و ويروسها
تخليه زرجوب به منتهي نهرهاي و رودخانه رادر خود ضايعات
.مي‌كنند
زرجوب حاشيه اراضي از هكتار به 2000 قريب ديگر سوي از
به فسفاته و ازته كودهاي دادندارد قرار ماهي كشت زير
سريع رشد و نيترات فتن بالار و آلودگي موجب استخرها
را دريا و رودخانه شيرين آب سيستم تخريب و آبزي گياهان
وقوع به ماهي برداشت از پس عمل اين كه مي‌گردد سبب
.مي‌پيوندد
نگهداري دام راس به 195700 قريب رشت شهر در همچنين
كه مي‌شود ريخته باز فضاي در نيز آنها فضولات و مي‌شود
و مي‌شوند سرازير نهرها و سطحي آبهاي به بارندگي براثر
.مي‌سازند آلوده را رودخانه‌ها
رشت تركيبي سيكل نيروگاه
در جدي اختلالات حرارتي آلودگي علت به واحدها اين فاضلاب
حرارت افزايش حالت در.مي‌نمايد ايجاد رودخانه اكوسيستم
تخم‌ريزي تناوب محلول اكسيژن ميزان كاهش و رودخانه آب
گونه‌هاي بين‌رفتن از باعث و شده اختلال دچار ماهيان
.است شده آبزي
نفتي مواد
يا و رشت شهر مخازن از نفتي مواد تخليه يا ريزش
و آبزيان مير و مرگ باعث مسيررودخانه در تعميرگاه‌ها
انزلي مرداب در عمل اين كه مي‌شود فتوسنتز از جلوگيري
.است چشمگير
مددي اسماعيل
دارد ادامه
طبيعي عوامل
در شديد بارشهاي و رگبارها طبيعي عوامل مهمترين از
رسوب ورود موجب كه است رودخانه حاشيه و آبخيز حوزه‌هاي
باعث را آب كدورت و خاك و معلق مواد از توجهي قابل
قطع و مفرط چراي و يازي دست آن عامل مهمترين كه مي‌شود
.است آبخيز حوزه‌هاي به انساني عوامل توسط اشجار
حوزه‌هاي فرسايش و تخريب و عوامل اين زيست‌محيطي اثرات
ذيل موارد به مي‌توان كه مي‌باشد توجه قابل بسيار آبخيز
.نمود اشاره
ماهيان زيستگاه شدن مسدود -الف
غذايي منابع شدن محدود -ب
ماهيان تنفسي اعضاي ديدگي آسيب -ج
ماهيان تخم‌ريزي مناطق تخريب -د
زيستي الگوهاي و رفتار عادات ، در اختلال - -ه
.رودخانه منظره نمودن زشت و آب كدورت افزايش -و
آب داخل به رودخانه حاشيه و اطراف مزارع كودهاي ورود -ز
.رودخانه
به را زرجوب رودخانه شده برشمرده عوامل تقدير هر به
و قاطع تصميم‌گيري بايد كه است نموده تبديل مرده رودخانه
گرفته مسئول مجامع ديگر و محيطزيست عالي شوراي توسط سريع
.شود
در فاضلاب تصفيه سيستم به تجاري اماكن و كارخانه‌ها بايد
اهميت از جدا زيرا شوند مجهز جهاني استانداردهاي حد
زيست‌محيطي و اكولوژيكي ارزشهاي انزلي ، تالاب بين‌المللي
.دارد منطقه اقتصاد و جغرافيا در توجهي قابل نقش
زادآوري و تكثير در ملي پشتوانه مهمترين انزلي تالاب
مهاجرت مسير در تالاب اين گرفتن قرار.است تجاري ماهيان
اين كه شده باعث سرد فصلهاي در شمالي مهاجر پرندگان
.شود محسوب جانوران پناهگاههاي مهمترين از يكي تالاب
علت به رودخانه چند هر يافت درخواهيم نتيجه‌گيري يك در
هواگيري و جاندار ريز موجودات و خورشيد نور از استفاده
عمل اين ليكن باشد ، داشته خودپالايي مي‌تواند طبيعي
ظرفيت از شده وارد آلودگي كه است امكان‌پذير موقعي
پير رودخانه دليل همين به.نباشد بيشتر رودخانه پالايش
از محلول اكسيژن و آبدهي ميزان به توجه با بازار
محسوب انزلي تالاب به ورودي رودخانه‌هاي آلوده‌ترين
اين بوسيله محلول مواد و غذايي درصدبار و 13 مي‌شود
.مي‌شود وارد تالاب شرقي بخش به رودخانه
زردجوب رودخانه طريق از عمدتا كه صنعتي فاضلابهاي ورود
از مي‌شود وارد انزلي تالاب به پيربازار رودخانه توسط و
.است آبزيان جمعيت كاهش اصلي علل
براساس بايد انزلي تالاب بهداشت و حراست و حفظ اينرو از
مقامات و بهره‌بردار عوامل توجه مورد رامسر كنوانسيون
.بگيرد قرار دولتي
چاه استفاده به قادر حاشيه‌اي اماكن اينكه به توجه با
و حمل و جمع‌آوري سيستم از بايد نيستند فاضلاب دفع جهت
.نمايند استفاده (سپتيك) سيستم از واقع در
صورت به شمالي شهرهاي در فاضلاب و زباله دفع كه چند هر
شمالي استانهاي مسئولين دغدغه‌هاي از و درآمده معضل يك
قابل و پرتابل سيستمهاي از مي‌بايد لذا مي‌رود شمار به
تهران شهرداري توسط كه كمپوست كود به زباله تبديل حمل
بالا همچنين.نمود استفاده گرفته قرار بهره‌برداري مورد
دفع در كننده محدود عامل تحت‌الارضي آبهاي سطح بودن
كارخانجات اينكه گو.است صنعتي و خانگي پسابهاي
اين كه نمايند استفاده فاضلاب تصفيه سيستم از مي‌بايستي
واقع اغماض مورد واغلب مي‌شود تلقي كم‌اهميت بسيار مسئله
كارخانجات در تصفيه‌خانه‌فاضلاب هيچ بازديد طي مي‌شودو
رودخانه به مخفي درنقاط مستقيما فاضلابها و مشاهده‌نشده
.شب نيمه درساعات اغلب و واردمي‌شوند
بسيار و فاجعه‌آميز محيطي زيست مسايل در اغماض حال هر به
كه روزي اميد به.دارد سروكار ملي سلامت با و است خطرناك
كنوني تعفن بوي و باشد طلا رودخانه همان زرجوب رودخانه
به دوباره سفيد ماهيان و شود تبديل ريحان و گل بوي به آن
را زيست‌محيطي ضوابط منبعد نيز صنعت و بازگردند زرجوب
.بدهد قرار خود كار سرلوحه
مددي اسماعيل
|
