نميكند؟ دعوي طرح ايران چرا
كودتاي 28مرداد شده منتشر تازه اسناد از صاحبنظران بررسي
آمريكا دولت سوي از
كودتاي عنوان تحت مطلبي خرداد 1379 تاريخ 17 در ;اشاره
متن اينشد چاپ بهار روزنامه در سيا سند و مرداد 28
در كه آمريكائيان توسط شده منتشر سند از بود ترجمه‌اي
جهت به سيا سازمان كارشناسان توسط ژانويه 1953م تاريخ 8
گيرنده تصميم مقامات براي سال 1953م طي ايران وضعيت بيان
اكتبر 1997م در 15 سند اين.بود شده تهيه آمريكا دولت در
از مرداد كودتاي 28 حادثه از سال از 44 پس يعني
به بعدا كه گرديد خارج سازمان اين آرشيو در طبقه‌بندي
سطح در كودتا از سال گذشت 47 از بعد و رسمي صورت
.يافت انتشار بين‌المللي
منتشر تازه اسناد بررسي با است شده سعي حاضر گفتار در
از آمريكا ، دولت سوي از (13321330) مرداد كودتاي 28 شده
نسبت ايران دولت و جامعه ادعاي بر بين‌الملل حقوق ديدگاه
نه كه كودتا پيامدهاي از ناشي غرامات و خسارات گرفتن به
در غرب اطلاعاتي سرويسهاي سوي از آني تصميم يك عنوان به
مشخص و دقيق فرايند يك به‌صورت بلكه است شده اجراء ايران
صنعت شدن ملي نهضت روند با مقابله براي
نهايتا و شده دموكراسي روند كندي به منجر كه نفت
بررسي مورد داشته ، پي در را آن از ناشي اجتماعي پيامدهاي
.دهد قرار كارشناسانه و علمي ارزيابي و
محققين و دانشگاهها اساتيد از تعدادي با منظور بدين
اطلاع به كه نشسته‌ايم گفت‌وگو و بحث به ايراني جامعه
.مي‌رسانيم گرامي خوانندگان
انديشه سرويس
اصل مهدوي مريم
توسط ايران مرداد 1332 كودتاي 28 از سال گذشت 47 با
سال 1379 اوايل در آمريكا دولت خارجي ، و داخلي عاملين
و مواضع كه منتشركرد را كودتا اين اسناد از قسمتي
.نمود ايجاد بين‌المللي سطح در را نويني نگرشهاي
مثال عنوان به دارند ، كشورها كه متفاوتي رويه براساس اما
سال از 50 بعد را خود سري اسناد سال 1968 تا انگلستان
دولت آمدن كار روي به از بعد كه حالي در مي‌نمود منتشر
از 30 بعد را اسنادش انتشار كارگري ، دوره يعني ويلسون
مي‌باشد ، رويه همين داراي نيز آمريكا.كرد پايه‌ريزي سال
حساس و ويژه شرايط داراي كه را اسنادي استثناءكه اين با
.نميكند ، منتشر خود منافع حفظ به‌خاطر مي‌باشند ،
كه دارد وجود هم ديگري توجيه قانوني استناد اين كنار در
سوم جهان كشورهاي در تحولات روند بودن بركند ناظر نيز آن
انتشار با سوم ، جهان در تحولات روند كندي واقع در.است
مهره‌هاي از برخي سوختن موجب مي‌تواند اسناد اين
.شود آمريكا متحده ايالات با ارتباطاتي
در محقق و اسلامي آزاد دانشگاه ، استاد ذوقي ايرج دكتر
سال مدت 47 از بعد آمريكا چرا اساسا كه موضوع اين خصوص
زده مرداد 1332 كودتاي 28 اسناد از قسمتي انتشار به دست
است ، سوخته آتش در آرشيو مابقي كه مي‌نمايد ادعا و است
سيا ، اسناد مركز در را اسنادي آمريكا دولت قطعا:مي‌گويد
مركز همچنين و آمريكا ملي امنيت شوراي بايگاني و آرشيو
براساس امادارد رياست‌جمهوري نهاد به مربوط اسناد
مرداد كودتاي 28 به مربوط اسناد افشاي عدم سيا ، اسناد
طبيعي به‌طور.مي‌باشد آرشيو در آتش‌سوزي حادثه براثر
به توجه با اسناد اين تمامي كه پذيرفت نمي‌توان
.باشند رفته بين از آمريكا ، اداري سيستمهاي سازمان‌دهي
مي‌تواند آمريكا دولت سوي از اسناد انتشار عدم علت اما
كودتا در دست‌اندركار ايراني افراد از زيادي تعداد حضور
.باشد حاضر زمان در آنها خانواده‌هاي حرمت حفظ همچنين و
شد ، فاش نمونه عنوان به اخيرا كه سندي چند در بخصوص
همچنين و ارتش امراي از توجهي قابل تعداد كه گرديد معلوم
در....و سياستمداران و رجال پايين‌تر ، رده‌هاي افسران
بوده فعال كودتا عوامل عنوان به و داشته دست كودتا جريان
قطعا كه افرادي از دسته يك مثلا.داشته‌اند مداخله و
عدم دلايل از يكي خود و دارد وجود CIA اسناد در نامشان
مجلس نماينده حدود 50 نام وجود است ، شده اسناد افشاي
در كه بودند شده خريداري CIA وSISسوي از كه ملي شوراي
نيويورك در (ارديبهشت 1379 اوايل) سال 2000 آوريل 16
منتشر را اوت 1953 كودتاي 19 سري مختصر تاريخ اين تايمز
اينترنت و تايمز نيويورك سايت در نيز حاضر حال در و كرد
.است موجود
دولت خاص عنايت و توجه علت به شاه ، فوت از قبل تا البته
بود نموده سعي همواره خانواده‌اش ، و او به نسبت آمريكا
اما.نمايد جلوگيري مرداد كودتاي 28 اسناد افشاي از تا
سازمان و CIA مشترك دخالت و كودتا زمينه در مبهمي مساله
اطلاعات براساس كه چرا.ندارد وجود SISانگلستان اطلاعاتي
از مشتركي طرح كه است مشخص روشني به تاريخي داده‌هاي و
انگلستان امنيتي و جاسوسي سرويس همكاري با مارس 1953 ماه
ملاقاتهاي با بعد و گرفته قرار بررسي موردCIA و SIS
و قبرس در كشور اين 2 اطلاعاتي مامورين بين كه متعددي
خارجه امور وزارت تاييد به نهايت در گرفته صورت بيروت
.است رسيده نيز انگلستان و آمريكا
رئيس آيزنهاور ژنرال تصويب به نيز سال همان آوريل ماه در
عمل به كودتا طرح نيز ، آن از بعد و رسيد آمريكا جمهور
.انجاميد
همه اسامي نبودن مشخص كودتا ، مورد در مبهم نكته تنها اما
دخيل كودتا آوردن در اجراء به در كه است ايراني عناصر
.بوده‌اند
انجام بخواهد توطئه‌آميز عامل يا كودتا يك وقتي معمولا
تا كرد خواهند را خود تلاش و سعي نهايت كودتاگران گيرد ،
بنابر.بماند باقي سري فوق‌العاده حد تا امر جزئيات تمام
با اسامي هم ، ايراني عناصر و عوامل براي قطع به‌طور اين
نمودن درز هنگام در تا است شده تعيين مخصوص كدهاي و رمز
غير ، افراد و شده محافظت آنها حريم از بيرون به اسناد اين
.نباشند اسامي و اسناد اين از سوءاستفاده به قادر
مركز اينكه علت به مرداد 1332 كودتاي 28 مورد در
اين بنابر است ، بوده واشنگتن و لندن كودتا تصميم‌گيري
مبين كه حقيقي و اصلي اسناد كه داشت انتظار نمي‌توان
داشته وجود ايران در مي‌باشند توطئه اين اصل و جزئيات
به‌صورت هم آن و كودتا با رابطه در هم اسنادي اگر و باشد
يا و نظامي منابع از شده شنيده يا و شده كسب اطلاعات
باشد ، گرفته قرار مصدق دكتر دولت اختيار در ايران امنيتي
بوده شخصي ديپلماسي يك داراي مصدق دكتر اينكه به‌دليل
نگهداري خودش نزد اسنادرا اينگونه معمولا و است
بعضا و است نمي‌سپرده نخست‌وزيري بايگاني به مي‌كرده‌و
است ، نبوده مطلع موضوع از هم وقت امورخارجه وزارت نيز
وزارت اختيار در اسنادي چنين كه مي‌آيد نظر به اولا
به نيز داشتن وجود صورت در حتي و نباشد ايران خارجه امور
است ، بوده نخست‌وزير شخص اختيار در سابقا اينكه علت
قرار جمهوري رياست نهاد اسناد مجموعه در نيز اكنون شايد
نداشتن در مصدق دكتر ضعف از ناشي نيز اين و باشد داشته
ديپلماسي داشتن) بودن خودراي علت به تشكيلاتي تفكر يك
اطرافيانش نزديكترين به حتي اطمينان عدم همچنين و (شخصي
.است بوده
حقوق و بين‌الملل روابط استاد - باوند هرميداس داود دكتر
دولت دخالت خصوص در ،(ع)صادق امام دانشگاه بين‌الملل
و شده منتشر اسناد ماهيت مرداد ، كودتاي 28 در آمريكا
اين‌چنين حاضر حال در را آمريكا وقت دولت عملكرد همچنين
:مي‌كند ارزيابي
توسط گريخته ، و جسته صورت به شده منتشر اسناد از بعضي
يعني.است بوده روشن كودتا در ذي‌مدخل اشخاص يا و محققين
مطلب آمريكا دولت سوي از يافته انتشار تازه اسناد
روشن باشد ، كودتا طرح در ابهامي رفع باعث كه را تازه‌اي
دست آمريكا دولت رسمي مقامات كه وقتي منتها.نمي‌نمايد
شرايط در آن اثرات مي‌زنند ، اسناد اينگونه انتشار به
در آيزنهاور كه همانطورميباشد متفاوت گوناگون ، زماني
به اقرار خود جمهوري رياست دوم دوره پايان خداحافظي نطق
گواتمالا همچنين و ايران مرداد كودتاي 28 در 2 داشتن دست
دوران در مثبتي نقطه را آنها و مي‌كند (آربنز دولت عليه)
اين ماهيت اين بنابر مي‌نمايد ، عنوان خود جمهوري رياست
وجه هيچ به ايران مرداد 1332 كودتاي 28 بخصوص كودتاها
دولت توسط اسناد اين انتشار با بلكه.است نبوده مخفي
و محققين تنها حاضر ، زماني شرايط در و آمريكا كنوني
خواهند كودتا از بيشتر جزئيات شناختن به قادر صاحبنظران
.بود
در و آمريكا و ايران مشكلات حل از صحبت كه شرايطي در اما
اسناد اين انتشار است ، كشور دو روابط بهبود آن كنار
كه.بگذارد برجاي را خودش ويژه و بخصوص آثار مي‌تواند
دولت يعني آمريكا وقت جمهوري رياست عذرخواهي آن نتيجه
كه است مادلين‌آلبرايت يعني او امورخارجه وزير و كلينتون
معتقد ايران ، كودتاي در آمريكا دخالت از تاسف اظهار با
اين كه هستند ايران در دموكراسي جريان افتادن تاخير به
رفع براي آمريكا بلندپايه مقامات سوي از است تمايلاتي
جديد روابط ايجاد و ايران اسلامي جمهوري دولت با مشكلات
.ايراني جامعه و ايران با
تهران ، دانشگاه سياسي علوم استاد -زيباكلام صادق دكتر
باب عنوان هيچ به منتشره اسناد كه نكته اين بيان ضمن
اولا:مي‌گويد نمي‌گشايد ، محققين برروي را تازه‌اي
مطلقا كه است نبوده گونه‌اي به مرداد كودتاي 28 اسناد
سال 32 يعني كودتا زمان در زيرا باشد ، شده تلقي محرمانه
شده طبقه‌بندي صورت به امروزه كه اسنادي از بسياري
كودتا از بعد سالهاي و ماهها در يافته‌اند ، انتشار
همچنين و آمريكا معتبر مطبوعات در مطالبي ارائه به‌صورت
و كليدي نقش آمريكا ، محققين و صاحبنظران كتب انتشار
مشخص كودتا اجراي و طرح‌ريزي زمينه در را آمريكا محوري
يا شده چاپ سند از تصويري زمان آن در البته كه نموده
مدارك و اسناد مفاد از بلكه است ، نبوده موجود آن فتوكپي
.بود شده استفاده زمان آن در موجود شنودي و عيني
منتشر پيش سال يا 25 كه 24 روزولت كتاب در مثال عنوان به
ايران مرداد 1332 كودتاي 28 مورد در را خاطراتش و شده
نقش كه است شده تاكيد نكته اين برروي همواره مي‌دهد ، شرح
دقيقي اطلاعات و است بوده چه ايران كودتاي روي بر آمريكا
واسطه‌هاي و ايرانيش متحدين خودش ، عملكرد مورد در كه را
همچنين و مي‌كردند همكاري سيا سازمان با كه ايراني
را كودتا هزينه‌هاي انگليس جاسوسي سازمان كه را بخش‌هايي
امروزه.است داده شرح مي‌نموده ، تامين و داشته برعهده
اطلاعات به‌هيچ‌وجه آمريكا دولت سوي از منتشره اسناد
جامعه اختيار در گذشته سال مدت 47 ظرف را جديدي
.نمي‌دهد قرار بين‌المللي
دانشگاهها اساتيد از برخي سوي از كه مباحثي به توجه با
مطرح آمريكا دولت سوي از شده منتشره تازه اسناد جهت در
جمهوري دولت كه باورند براين صاحبنظران از عده‌اي گرديد ،
به نسبت را خود مواضع نمي‌تواند وجه هيچ به ايران اسلامي
ايران داخلي امور در مستقيم صورت به كه آمريكا دولت
يك براي آن بعدي پيامدهاي به منجر و است داشته دخالت
از ديگر برخي اما.دهد تغيير است ، گشته مستقل كشور
از را موضع تغيير اين باوند دكتر آقاي جمله از صاحبنظران
بين‌المللي فعلي شرايط به توجه با ايران دولت سوي
:كه مي‌كنند ارزيابي اينگونه
از بعد جريان طول در و شدند كودتا قرباني كه افرادي
نيز امروزه بودند ، مطرود و بركنار نيز انقلاب تا كودتا
.مي‌برند سر به مشابه وضعيت همان در ديگري نحو به
همچنين و شفاهي صورت به آمريكايي مقامات اقرار ولي
مرداد ، كودتاي 28 در موثر دخالت در منتشره مندرجات براساس
و گروگانگيري مساله با رابطه در زمينه نوع يك تقريبا
با و ساخته ظاهر آمريكا با ديپلماتيك رابطه قطع همچنين
كودتاي در دخالت -مورد1 در آمريكا وقت دولت تاسف اظهار
در دموكراسي روند در تاخير به منجر كه مرداد 1332 28
طول در عراق دولت با همكاري به اقرار -و 2 گرديد ايران
حكايت جنگ ، آخر سالهاي در به‌ويژه و ايران با ساله جنگ 8
ايران دولت از آمريكا دولت عذرخواهي و اعتراف نوعي از
چنين به توجه با بايد نيز ايران دولت آن مقابل در كه است
مشكلات و مسائل حل جهت در را گفت‌وگو پذيرش موضع‌گيري
.گيرد پيش در مرضي‌الطرفين نتايج براساس دولت دو في‌مابين
ملاحظات در مي‌توان اخير سالهاي طي در آنكه بخصوص
ايران اساسي منافع تحقق در را دارنده‌اي باز نقش آمريكا ،
مشاهده عراق شمال و افغانستان قفقاز ، مركزي ، آسياي در
مي‌نمايد اقتضا دوجانبه مصالح و منافع حاضر حال در.نمود
روابط تيرگي دوران به سازنده گفت‌وگوي نوعي طريق از كه
اساسي منافع و حقوق كه شرط اين با بخصوص شود داده پايان
رعايت و ملموس قويا بحث مورد مناطق در ايران حياتي و
.گردد
ايراني صاحبنظران از خيلي كه ايرادهايي از يكي متعاقبا
مطرح مرداد كودتاي 28 امر در آمريكا دولت به نسبت
آنقدر آمريكا كودتا اين از بعد كه است اين كرده‌اند ،
ديوار كه داده انجام ايران به نسبت خصمانه اقدامات
.است نگه‌داشته استوار همچنان را بي‌اعتمادي
دارد ادامه
|
