تجسمي هنرهاي حوزه در دگرباره رشد
 
خسروجردي حسين و مميز مرتضي ديدگاه‌هاي با آشنايي
;اشاره
در كشور بزرگ هنرمندان با همشهري گفت‌وگوي نخست بخش
سالهاي در تجسمي هنرهاي زمينه در شده انجام تحولات زمينه
صادقي حبيبالله و نامي غلامحسين نظريات به كه اخير
چاپ به صفحه همين در ماه مرداد چهارشنبه 26 داشت ، اختصاص
استاد نظريات گفت‌وگو ، اين پاياني بخش در اكنون.رسيد
اين در را خسروجردي حسين معاصر هنرمند و مميز مرتضي
.مي‌خوانيم هم با.كرده‌ايم منتشر ارتباط
به آشنا نام و چيره‌دست هنرمند مميز مرتضي استاد
:گفت پاسخ چنين ما پرسش‌هاي
حركات از تندتر و سريع‌تر خيلي سياسي ، حركات كلي طور به
شاهد انقلاب از بعد ما.مي‌رود جلو و مي‌كند عمل فرهنگي
مساله‌اي ناگزير اين و بوديم كامل طور به مساله‌اي چنين
بايد.كرد جاهلانه برخورد آن با نمي‌شود هرحال به كه است
.كرد منفي برخورد قضيه با راحتي به نبايد و پذيرفت را آن
كه بود اين بود ، اميدواركننده ماجرا اين در كه چيزي اما
دو در فرهنگي حركتهاي با كه سياسي تند حركت چنين رغم به
را ماجرا خاصي ، فراست و درايت با هنرمندان شد ، اخير دهه
بردند مسيري به را آن آرام‌آرام و راحتي به و پذيرفتند
در اخير دهه دو اين در دليل همين به.است شايسته كه
با بلافاصله كه آنها چه نقاشان ، همه كلي طور به ما مملكت
و نكردند كه آنها چه و كردند دم‌ساز را خود سياسي حركات
اذعان منصفانه بايد.كردند عمل خوب دو هر كشيدند ، كنار
يك هر و كردند عمل جا به و درست و خوب گروه دو هر كنيم
.كردند پر بود ، آمده بوجود كه را مسائلي و موارد خلا
به من نظر به معاصر ، هنرهاي موزه و ارشاد وزارت فعاليت
انتقاد آن مسائل برخي از مي‌توانيم ظاهر به كه اين رغم
اين در كه مسئولين و كاركنان مي‌كنم احساس باز ولي كنيم ،
اداره خوبي به را امور بودند ، هنري مسائل عهده‌دار ايام
.كردند
زمينه در بالاخص و هنر زمينه در ارشاد وزارت مسئولين
موسيقي مورد در چه اگر كردند ، عمل پخته تجسمي هنر
كه آن‌طور موسيقي الان و بكنند را كار اين نتوانستند
.است نشده حفاظت بايد
آمد عمل به خرداد دوم از بعد كه سياستگذاريهايي خاطر به
هنرهاي امور بود ، شده طراحي قبلا كه برنامه‌هايي و
يعني.باشد بايد كه است جهتي در اكنون كشور در تجسمي
و درست كاملا حركت يك مي‌دهد ، انجام الان موزه كه حركتي
.است بين‌المللي سطح در موزه يك برنامه‌ريزي‌هاي بر مبتني
موزه شايدقبلا كه مي‌كند را كاري همان تهران موزه
مي‌كنند ، پيشرفته كشورهاي از خيلي مدرن و معاصر هنرهاي
انجام موزه فعلا كه مشي خط و برنامه‌ريزي كه بخصوص
كه كرده مطرح را پروژه‌هايي و برنامه‌ها آن در مي‌دهد ،
انجام شكل اين به ديگري موزه هيچ دنيا در كلي طور به
ايران هنر عرضه و معرفي براي زياد تلاش آن و است نداده
در مطلقا اين كه بود -اول درجه در -همسايه كشورهاي به
من و بود نشده انجام هيچگاه ما مملكت هنري فعاليت عمر
.قائلم ارزش فوق‌العاده پديده ، اين براي
برنامه‌ريزي يك منجربه حركت اين است مسلم كه اين دوم و
به توجه با و مي‌شود همسايه كشورهاي در فرهنگي توسعه
ما كشور هنرمندان كه تكنيكي و هنري و ذهني برتري و قدرت
برنامه‌هاي ما اگر هستند ، دارا همسايه كشورهاي نسبت به
امر اين به دهيم ، انجام دقيق‌تر لحظه‌به‌لحظه را خود
در ايران هنر توسعه بر علاوه بتوانيم كه مي‌شود منجر
و فرهنگ بسط در و باشيم تاثيرگذار آنان بر كاملا منطقه ،
سياسي كادر در حتي و كارساز بسيار قدمهاي ايران ، هنر
شده تبديل سياسي تند رفتارهاي الان يعني.برداريم معقول ،
هنر چهارچوب در شده برنامه‌ريزي و معقول رفتارهاي به است
.فرهنگ چهارچوب در ان‌شاءالله كلي طور به و
سال ، دو طي در مي‌كنم تصور و مي‌كنم ارزيابي اين‌گونه من
و چشمگير فوق‌العاده فعاليتها از سطحي چنين به رسيدن
يك به سال دو طي را كاري چنين چون.است بوده خارق‌العاده
سرعت اين به و است سختي بسيار كار رساندن نسبي سامان
مساله اين مي‌بينيم ما ولي رسيد ، نتيجه به نمي‌توان
.است شده انجام
ارگانهاي زيرا رسيد؟ نتيجه به نمي‌شود سرعت به چرا حال
فعاليت چنين توسعه و تدارك در بايد كه ما مملكتي مختلف
و قبلي آگاهي و آشنايي چنين.باشند منطقه سطح در هنري
براي كه نمايشگاهي كه است طبيعي و نداشتند تجربه‌اي
از قبل مي‌يافت ، تدارك موزه طرف از بار دومين يا اولين
باشد ، ديگر كشورهاي در توفيقاتي دريافت به موفق كه اين
همه به و بگذرد مملكتي داخلي موانع سد از توانست كه همين
موثرتر سياسي ، تند موضع‌گيري يك از كار اين كه كند اثبات
.است مهم بود ، خواهد موفق‌تر طولاني‌مدت در و دقيق‌تر و
ارزيابي چنين خرداد ، دوم از بعد در هنر مقوله از ما
تدبير يك با موزه مديريت كه بود كاري اين.داريم موثري
و داخلي موانع تمام علي‌رغم و شد كار به دست دورانديشانه
هنري فعاليتهاي از كه منطقه‌اي ناآگاهيهاي تمام به‌رغم
فضا ، كاملا و شده هموار مسير الان داشتند ، ايران معاصر
عظيم خيل به توجه با كه اين ديگر.است شده مساعدي فضاي
جوانان افزون روز استقبال و ايام اين در هنرمندان
درجامعه هنر شده سبب موزه ، حركت اين از قديمي وهنرمندان
هنرمنداني حتي هنرمندان همه.كند پيدا دگرباره رشدي ما ،
دليل به مي‌كردند ، رعايت خود آثار در را سياسي ديدگاه كه
و بودند بلاتكليف انقلاب ايام سياسي مواج جو
داشته جامعه در مقبولي و مطمئن حضور يك نمي‌توانستند
ما هنرمندان اكثر واقع دربودند نگران همه‌اش و باشند
سعي انقلاب ايام سياسي مواج فضاي در و بودند نشسته پس
كامل سوي و سمت واقعا چون باشند ، نداشته حضور مي‌كردند
نمي‌دانستند را فضا رسمي يا و سياسي واقعي شرايط و ماجرا
برعكس كه كارهايي نكنيد فراموش چيست؟ هنر به نسبت كه
نحو به شد ، انجام مجسمه‌سازي يا و موسيقي هنر مسائل
و سرگردان را همه و گذاشته اثر هنرمندان همه روي موثري
خرداد از 2 بعد بلافاصله دليل همين به.بود كرده پريشان
هنرمندان تصور ، حد از بيش زد حركت اين به دست موزه كه
و گذاشتند ميدان به قدم و كردند بيعت ماجرا با بلافاصله
دست بود درونشان كه عميقي ترديدهاي و نگرانيها آن از
.دادند نشان خود از را زنده‌اي و آماده حضور و برداشتند
هر به باري تدبيرهاي آن تمام رغم به نمي‌كردم تصور من
با و بود معاصر هنرهاي درموزه خرداد دوم از قبل كه جهتي
سخت شرايط آن در قبلي مديريت براي كه احترامي تمام
اين به جايگزيني سرعت به نمي‌كردم تصور اما مي‌گذارم ،
به هنرمندان تمام بين در پسند ، عمومي و مقبول بسيار شكل
.بيايد بوجود موزه با همكاري و فعاليتها در شركت
آمد ، پيش موزه و تجسمي هنرهاي مركز در كه بعدي نكته
مورد در پژوهشگرانه ديدگاهي با بودكه ايجادنمايشگاههايي
و جمع‌بنديها و شد انجام ايران معاصر هنري حركتهاي
اين در تجسمي معاصر هنرهاي به محترمانه‌اي بازنگري‌هاي
كه كسي عنوان به شخصه به من واقعا.گرفت انجام چارچوب
هستم ، دور گذشته از فعاليت اين اندركار دست به‌نوعي
دارم ياد به منسپاسگزارم برنامه‌ها اين از فوق‌العاده
شبيه كمابيش معاصر هنرهاي موزه انقلاب ، از قبل دوران در
را بارش و شود وارد مي‌توانست هركس بودكه كاروانسرايي
.دارد برنامه‌هايي چه و كارهايي چه نبود معلوم و بيندازد
وجور جمع خرداد از 2 قبل مديريت در ماجرا اين راحتي به
خرداد ، دوم از بعد و رفت شدن موزه سمت به موزه و شد
ودر كند حيثيت اعاده توانست معاصر هنرهاي موزه واقعا
قابل و قبول قابل موزه‌هاي از يكي عنوان به جهان سطح
قابل هنر اهالي براي فوق‌العاده اين كه دربيايد تامل
.است احترام
موضوع اين پيرامون سخنانش از ديگري بخش در مميز ، مرتضي
ارشاد وزارت از مهاجراني آقاي اگر را موزه وضعيت كه
اين:افزود مي‌كنيد ، ارزيابي چگونه كند ، كناره‌گيري
به‌طور كه اين اول.مي‌كنم ارزيابي جهت دو از را ماجرا
توانايي ، يعني.هستند شخص به قائم مسائل ما جامعه در كلي
تحول خط ، ما مملكت تاريخ در كه است افراد درايت و مديريت
.منفي چه و مثبت چه حال.است شده ايجاد دگرگوني و
.داريم آن براي فراواني شواهد تاريخ در كه است چيزي اين
كه است قوي قدر آن منفي ، چه و مثبت چه تحولات گاهي اما
آن تمام راحتي به نمي‌توانند آنها وجانشينان بعدي افراد
به و جا يك آمده ، بوجود كه را مسائلي تمام و ميراث
چنين به دست سرعت نمي‌توانندبه چون و كنند دگرگون ناگهان
كه هست اميدواري جاي هميشه بزنند ، وتحولاتي تغييرات
خود ، حضور با كه شود داده ديگري افراد به ديگري فرصتهاي
به من.كنند طولاني‌تر و مستدام‌تر را مثبت راه ادامه
تاريخي تجربه در كه تاريخي تجربه يكي دارم تجربه دو شخصه
ايدئولوژي نه سيستم ، نه بودند تحولات باني و عامل افراد
اما.است من تاريخي حافظه اين مشخص‌شده ، برنامه‌هاي نه و
كه اين بر مبني آمده بوجود من براي احساس اين ضمنا
به‌نوعي را مردم آمده ، بوجود ما مملكت در كه تحولاتي
خود نقش توانسته‌اند موثرتر به‌نوعي كه است كرده پخته‌تر
ديده ما درجامعه كه است پديده‌اي اين.كنند مطرح را
را آدم كمتر هم و باشد موثري عامل مي‌تواند هم و مي‌شود
خودم ذهني حافظه دليل به هميشه حال هر بهميكند نگران
هستم علاقه‌مند من.كنم فراموش را خودم نگراني نمي‌توانم
اين راس در اسلامي ارشاد و فرهنگ وزارت فعلي مديريت كه
ارتباطات به خاصي توجه و بماند باقي وزارتخانه
ارتباطات كلي طور به كه چرا باشند ، داشته بين‌المللي
چه و قبل چه.است بوده بد هميشه هنر درزمينه ما جهاني
.انقلاب از بعد
معرفت و هنر توليد هنرمند اصلي كار:گفت ادامه در مميز
پيش را مسايل جبهه دو در حال عين در نمي‌تواند اما است ،
و فرهنگي كارگزاران كنار در بايد ما ناچار به و ببرد
دهيم قوام را كار هنر ، و فرهنگ چارچوب در متخصص مسئولين
.بگيريم نتيجه موثري طرز به بتوانيم تا كنيم پخته‌تر و
اين پاياني بخش معاصر ، هنرمند جردي ، خسرو حسين نظريات
:است معتقد جردي خسرو.مي‌دهد تشكيل را گفت‌وگو
و مختلف مسائل به توجه بدون ايران در نقاشي هنر بررسي
.داشت نخواهد همراه به منطقي نتيجه‌اي آن ، با مرتبط
در مكان و زمان چون ، گوناگوني عوامل كه است هنري نقاشي ،
.دارد و است داشته فراواني تاثير آن توقف يا و تحول
همينطور و تقسيم‌بندي‌ها ديگر و فرهنگ سياست ، اقتصاد ،
جمله از همه و همه علمي و عرفاني فلسفي ، دريافتهاي
سويه چند تاثيراتي ملتي هر هنري جوهره در كه است عواملي
هنرها از بسياري همچون پيشرو نقاشي گرچه.مي‌كنند ايجاد
نقش اجتماعي و فرهنگي پديده‌هاي تمامي توسعه و تحول در
علي‌رغم كه است تاسف جاي اما دارند ، انكار غيرقابل و جدي
مانده ناشناخته همچنان اجتماعي زندگي در آن پررنگ نقش
برخي در ما توقف دلايل مهمترين از يكي شايد.است
دور و انساني آفريني‌هاي ارزش و ارزشها توسعه ، زمينه‌هاي
يافته ، دست بدان معاصر انسان و امروز بشر آنچه از ماندن
.هنرهاست قابليتهاي و جايگاه از درست درك و توجه عدم
طريق از كمتر كه هستند ملتهايي جمله از ما سرزمين مردم
عمده‌ترين كلمه ، و مي‌نگرند هستي عالم به ديداري فرهنگ
طريق از تنها كه مردمي.است ما فرهنگ در ارتباطي ابزار
واقعيت‌ها از درست درك و دانستن به نياز مي‌آموزند ، كلمه
در مي‌دهند دست از آهسته آهسته را حقيقتها به پيوستن و
از دوري و نمي‌شود تجربه انساني آموخته‌هاي كلمه ، فرهنگ
فرهنگ در ما مي‌كند ، تعطيل را انسان توان اعظم بخش تجربه
.باشيم پنهان لايه‌هاي كاشف خود كه مي‌آموزيم ديداري
در همواره ساله سيصد يا دويست حداقل تاريخ طول در نقاشان
.كرده‌اند ارائه شايسته‌اي خدمات و بوده‌اند ادبيات كنار
اين از حكايت غيره و دمنه و كليله شاهنامه‌ها ، تصويرسازي
و جلد براي طراحي تصويرسازي ، دوران همين در و مدعاست
و مطبوعات درعرصه بي‌شمار خدمات و صفحه‌آرايي لي‌آوت
خدماتي اما است داده ارائه نوشتاري فرهنگ محصولات ديگر
ارائه نقاشي به تاريخ طول در كلمه اهل و نويسندگان كه را
كتابهاي‌ادبي ، انبوه ميان در اگر كجاست؟ كرده‌اند ،
آنچه تمامي و اعمال جستجويي ايران علمي و عرفاني فلسفي ،
شود ، جمع‌آوري است شده نوشته تجسمي هنرهاي از كه را
گهگاه معاصرايران نويسندگان البته.بود خواهد اندك بسيار
شاخه‌هاي و بخشها از نيز سينما و كرده‌اند اندك اشاراتي
طراحي صحنه ، طراحي مثل است ، برده اساسي بهره هنر اين
و گرافيكي خدمات صحنه ، آرايش گريم ، لباس ، طراحي دكور ،
هم معماري است ، آمده گوشه‌هايي البته و بسيار و بسيار
به موسيقي گاها و تئاتر و است نبوده بي‌بهره همينطور
!بماند است؟ برده بهره مقدار چه اما اندك ، صورتي
رشته‌هاي در هنرمند صدهزار اگر ايران ميليوني جمعيت 60
اين نسبت ندارد ، كه باشد ، داشته تجسمي هنرهاي مختلف
.است به 600 يك نسبت ميليون به 60 صدهزار
.است نفر نفر 2500 صدهزار اين نسبت به ايران نقاشان نسبت
سال ، در ناب هنري و وغيرخدماتي نقاشي مستقل آثار توليد
آثار اين بيستم يك سال در است ، اثر هزار هشت يا هفت
دويستم يك از كمتر و مي‌مانند الباقي و مي‌شوند خريداري
.اثر يا 50 حدود 40 چيزي يعني مي‌شود ، منتشر آن
شده ، شناخته نقاش صدوپنجاه ايراني ، نقاش هزار دو حدود از
و تفنن سر از كه نقاش هزارواندي و نام جوياي نقاش پانصد
هستند ، هنري آثار خلق به مشغول غيرحرفه‌اي صورت به علاقه
.دارند وجود
از بيش آنها تعداد كه هستند كلكسيونرها اصولا خريداران
حدود نقاشي آثار خريد به علاقه‌مندان نيست ، نفر يا 30 20
و رفاقت رسم به كه نفرندوعده‌اي هشتاد يا هفتاد
دويست حدودا مي‌كنند ، تابلويي خريد به اقدام لحظه‌اي ،
طول در كه را آثاري مجموع عده اين كه هستند سال در نفر
در اثر از 300 بيشتر نمي‌تواند كرده‌اند ، خريداري سال
.باشد سال
از سال طول در كه آثاري تعداد مي‌زنم حدس مجموع در
نقاشي اثر از 500 بيشتر مي‌شود ، خريداري ايران نقاشان
.نباشد
يا هفت حداقل ايران در نقاشي توليد كه است شرايطي در اين
.است نقاشي اثر هزار هشت
جنبي رشته‌هاي هنرمندان تمامي توجه اندكي با كه صورتي در
خريد فرهنگ اگر و دارند نقاشي آثار ساخت به تمايل نقاشي
بيش سال در ايراني نقاشان شود ، باب ايران در نقاشي آثار
صورت بدين و كرد خواهند خلق توجه قابل اثر صدهزار از
و بزرگترين مي‌تواند ايران تجسمي هنرهاي توسعه فرهنگ
.نمايد ايفا فرهنگي توسعه در را نقش عميق‌ترين
در نقاشي خريداران تنها كلكسيونرها ، از بعد حاضر حال در
، اسلامي ارشاد وزارت تجسمي ، هنرهاي مركز ايران ،
و خاص و اندك بسيار عده‌اي از هم آن هنري حوزه
.دارند جدي و پررنگ بسيار نقش كه هستند گالري‌دارها
آن از تجسمي هنرهاي توسعه جهت مي‌توان كه خدماتي جمله از
اسلامي ارشاد وزارت اخير چندساله فعاليتهاي كرد ، ياد
دايره گذشته سالهاي به نسبت كه است تجسمي هنرهاي دربخش
نموده وسيع‌تر كشور تجسمي هنرمندان به نسبت را خود خدمات
متعدد نمايشگاه‌هاي برپائي با نقاشي حوزه در مخصوصا و
فراهم را نقاشان از بسياري حضور امكان كشور ، از خارج در
ابتكارهاي به دست تجسمي هنرهاي توسعه جهت و نموده
تجسمي هنرهاي توسعه موسسه تاسيس با و است زده تازه‌اي
حوزه اين كردن فعالتر چه هر جهت به را تازه‌اي طرح‌هاي
ابتدايي برنامه‌هاي در كشور تجسمي هنرهاي جامعه نفع به
از دعوت با تا دارد تلاش همچنان و است كرده تهيه خود كار
را كشور بودجه از توجهي قابل بخش ديگر وزارت‌خانه‌هاي
وزارت سوي از حاضر حال در.نمايد هنري آثار خريد متوجه
گرفته صورت جدي اقدام هنرمندان آثار خريد جهت خارجه امور
.مي‌شود زده اثرتخمين خريد 250 احتمال و است ،
، ندارند تازه تحليل مي‌نگرند ، خود محفوظات با كه مردمي
حوصله و قضاوتند اهل مي‌كنند ، صادر راي سرعت به و عجولند
عميق.عصباني و نگرند مطلق ندارند ، چندوجهي وتوجه جستجو
نوع بشري ومصنوعات خداوند طبيعت در بصري ارزشهاي به شدن
كه مي‌آموزد و مي‌سازد پديدار را هستي عالم عمق از ديگري
سليقه ديدن درست و ديدن بشكافيم ، را لايه‌ها چگونه
نشاط كه ملتي و مي‌آورد نشاط و آرامش سليقه.مي‌آورد
.است متوقف ندارد ،
سانيج توكلي عليرضا:مطالب تنظيم
|
