پژوهش جهان تا علم جهان از
SCIENCE :منبع *
لاتور برنو :نويسنده *
صباغيان علي :مترجم *
اشاره
جامعه و علم آيا دارد؟ وجود پژوهش و علم ميان تمايزي چه
بدون مي‌تواند علم آيا شوند؟ جدا يكديگر از مي‌توانند
چگونه دهد؟ ادامه خود حيات به آن از خارج و جامعه
با علم آيا برد؟ پي جامعه و پژوهش بين رابطه به مي‌توان
يا سازد مستقر را نويني نظم مي‌خواهد جامعه به واردشدن
اينها مي‌كند؟ اضافه جمعي تجربه به جديدي عناصر صرفا
آنها به پاسخگويي درصدد زير مقاله كه هستند سئوال‌هايي
.است
انديشه گروه
بوده ، مهيج بسيار علمي توسعه گذشته نيم و قرن يك در هرچند
و ويژگي.است كرده تغيير شديدا نيز پيشرفت اين فهم اما
"پژوهش" فرهنگ به "علم" فرهنگ از ، انتقال دوران اين خصيصه
علم.مي‌باشد قطعيت عدم پژوهش اما است قطعيت علم.است
و مبهم گرم ، پژوهش اما است غيرذينفع و صريح سرد ،
از ناشي پريشانيهاي بر پاياني علمميباشد پرمخاطره
بحث‌آفرين خود پژوهش اما مي‌نهد ، بشر مباحثات و اختلافات
ايدئولوژي ، بندهاي و قيد از فرار با ممكن تاحد علماست
تمام از پژوهش اما مي‌آفريند ، عينيت احساسات و هيجانات
روشن را بررسي مورد موضوعات تا مي‌شود تغذيه عوامل اين
.كند
براي فلسفه‌اي هيچ متاسفانه اما است موجود علم فلسفه
اسطوره و علم فهم براي زيادي اقدامات.ندارد وجود پژوهش
امر نمودن روشن براي اندكي كار هنوز اما گرفته صورت آن
علم توسعه براي انجمني پيش سال است1500 شده انجام پژوهش
صورت تاكنون پژوهش توسعه براي اقدامي چنين اما شد ، ايجاد
.است نگرفته
بر زيرا شوند ، جدا يكديگر از نمي‌توانند جامعه و علم
هستند قدرت شاخه دو شبيه آنها.دارند قرار يكساني بنيان
قوا تفكيك اگر:شده‌اند تعريف اساسي قانون يك توسط كه
آن هم و چيست علم كه ديدگاه اين هم بلافاصله كند ، تغيير
.كرد خواهد تغيير بكند ، مي‌تواند چه جامعه كه ديدگاه
انجمن كار به آغاز زمان از كه است چيزي آن اين ، شايد
تغيير بيشترين (AAAS) علم پيشرفت و توسعه براي آمريكايي
ساير با مختلف شيوه‌هاي به پژوهش و علم.است داشته را
.دارد ارتباط فرهنگ حوزه‌هاي
به علم و هلو گوشت مثابه به جامعه سنتي ، مدل و الگو در
بود شده احاطه جامعه‌اي توسط علم.بود آن سخت هسته مثابه
مي‌تواند جامعه بود ، مانده غريبه علمي روش كاركرد با كه
عملي پيامدهاي به نسبت و كند قبول يا انكار را علم نتايج
مستقيمي رابطه هيچ اما.بگيرد خصمانه يا دوستانه موضع آن
كه جامعه وسيع‌تر زمينه و علمي يافته‌هاي و نتايج بين
وجود نمايد ، تند يا كند را علم يك پيشرفت سرعت مي‌تواند
سروكار قصر يك در اجسام سقوط سرنوشت با گاليله.ندارد
و اسقف‌ها ديگري ، قصر در زمان همان در كه حالي در داشت ،
.داشتند سروكار انسان روح سرنوشت با فلاسفه
و اخلاق نتايج ، و يافته‌ها گسترش براي علم ، راه تنها
اول ، وهله در.بود مردم از بيشتري تعداد آموزش شيوه‌هايش ،
باعث كه بود علم به نسبت آمريكا جوانان غيردوستانه موضع
بين ، ارتباطات شد علم پيشرفت براي آمريكايي انجمن ايجاد
دارد؟ تفاوتي چه گذشته با امروزه جامعه ، و پژوهش
بيماري درمان براي فرانسوي انجمن يك كه بيماراني گروه
كه 80 بگيريد درنظر را كرد ايجاد (AFM) عضلاني تحليل
تلفني برنامه يك طريق از را خيريه كمك دلار ميليون
بيماري كه اين دليل به.كرد تهيه اعانات ، جمع‌آوري
.اي گذشته سال طي 15 داشت ، ژنتيك منشا مزبور ، معلوليت‌زاي
مولكولي زيست‌شناسي در زيادي سرمايه‌گذاريهاي ام ، .اف
بيشتر تعجب باعث حتي كه عواملي از.است داده انجام
ياد خيريه موسسه كه است اين شده فرانسه علمي موسسه‌هاي
در فرانسه دولت از بيشتري سرمايه‌گذاري مدتي براي شده
انجام انساني ژنوم مورد در زيربنايي‌تر پژوهشهاي زمينه
نقشه‌برداري براي جديد راههاي ايجاد صرف پولها اين.داد
اين چارچوب در دانشمندان كه به‌طوري شد ، كروموزمها از
.كردند منتشر را ژنوم نقشه‌هاي اولين از برخي پژوهشها
كه آزمايشگاههايي از آنها شد ، عملي امر اين كه زماني
و شدند جدا بودند ، ساخته كروموزمها از نقشه‌برداري براي
هرچند كردند ، درماني ژن كشف معطوف را خود تلاشهاي تمامي
.مي‌شد تلقي مخاطره‌آميز تلاش يك كار ، اين كه
جنوب ايوري منطقه در ام.افآي مقر كه ساختماني همان وجود
اين يافتن پايان بيانگر خود بود ، مستقر آن در پاريس
در:مي‌باشد جداست ، آن از خارج جامعه از علم كه استعاره
بعدي طبقه در دارند ، قرار تختها روي بر بيماران اول طبقه
كار اداري قسمت سوم طبقه در و است مستقر آزمايشگاهها
مي‌خورد چشم به پوسترهايي ساختمان ، كجاي هر در.مي‌كند
خيريه اعانات تلفني جمع‌آوري بعدي مرحله نشان‌دهنده كه
كمك‌كنندگان همان كه مي‌گيرد صورت حالي در وضع اين.است
كجاست؟ علمميكنند بازديد يادشده ساختمان از امروز
كه شده‌اند پيچيده درهم تاحدي اكنون آنها كجاست؟ جامعه
از عجيبتر.ندارد وجود جدايي‌شان و تفكيك امكان ديگر
در كه) ژنتيك جبرگرايي بيماران ، كه است مسئله اين اين ،
جبري‌تر ارائه براي روشي به‌عنوان زمينه‌ها از بسياري
غيرقابل آزادي ابزار يك به را (مي‌شود استفاده طبيعت
.كردند تبديل انتظار
شده داده نشان بيماريها از بسياري براي اخيرا كه آنطوري
بيماران ، توسط اكنون تصميمات از بسياري است ،
بيماران.مي‌شود اتخاذ آنها نمايندگان و خانواده‌هايشان
.مي‌كنند ايجاد را خودشان علمي سياست معمول به‌طور اكنون
در آنچه از آشكار به‌طور جامعه ماهيت نمونه‌ها ، اين در
بيماران امروزه.مي‌كند تفاوت بود ، سنتي الگوي و مدل
در بودن ناآگاه يا آگاه‌بودن از غير اختياري اينكه بدون
باشند ، داشته بيماري درمان راه يك سوي به پيشرفت مورد
آنها روزانه زندگي به علم از نتايج تا نمي‌نشينند منتظر
انتظار واكسن‌ها يا ويروسها ژنها ، از آنها.كند سرايت
.كنند تبديل عيني عزم يك به را آنها ذهني رنج تا ندارند
علمي سياست يك آنها.شده‌اند موفق آنها مورد اين در
قبول با.كرده‌اند طراحي و تنظيم نيازهايشان ، با مطابق
درنظر نمي‌توان را علم از قطعيت انتظار كه واقعيت اين
.شوند خطرپذير پژوهش در بايد كه پذيرفتند آنها داشت ،
كم تحمل و زياد كار معناي به هرگز "بيمار" واژه مطمئنا
.است نبوده
پژوهش بين جديد رابطه و وضعيت مي‌توان احسن نحو به چگونه
روح دريافت به "جمعي تجربه" مفهوم كرد؟ بيان را جامعه و
براي آمريكايي انجمن" كه زماني.مي‌كند كمك زمان جديد
در كه -دانشمندان ذهن در شد ، گذاشته بنيان "علم پيشرفت
علم كه نداشت وجود شكي -بود جديدي واژه هنوز زمان آن
.كند حل را جامعه مشكلات از بسياري اندك اندك مي‌تواند
فقر ، عقبنشيني و پس‌رفت عنوان به علم پيشرفت بنابراين
علم چه هر حداقل.شد تلقي بشر اشتباهات ساير و خرافات
اين و نوين‌گرايي براي اشتياق اين.است بهتر كند پيشرفت
مطرح علم موضوع وحوش حول در مردم كه جواني شوق و شور
تصور چنين.بود مطلق قطعيت اين از ناشي همگي مي‌كردند ،
منجر آينده‌اي به عينيت و هيجان مغشوش تركيب كه مي‌شد
عينيت ارزشها ، و واقعيتها ديگر انسانيت آن در شدكه خواهد
نيروي و انرژيكرد نخواهد اشتباه يكديگر با را ذهنيت و
ناشي الزام و تعهد اين از دانشمندان از بسياري عظيم
از را كهنه گذشته كه گرايي نوين يك سوي به آنها كه مي‌شد
.مي‌كنند حركت مي‌سازد ، جدا روشن آينده
اجداد و آباء از را ما كه فاصله‌اي كردن كوتاه
و قرن يك.ندارد فايده‌اي هيچ مي‌كند ، جدا باشكوه‌مان
اين به كسي چه ديگر بود؟ خواهد چگونه مسائل بعد نيم
توسط جامعه دگرگون‌سازي است؟ معتقد علم براي خالص تقاضاي
جامعه‌اي ونه زيبا خرابه‌هاي تعدادزيادي مطمئنا علم ،
.است كرده ايجاد بهتر
شكاف تا باشيم داشته دقت بايد ما وجود ، اين با
.نشود تفسير اشتباه عملكردها و انتظارات بين روبه‌گسترش
خورده ، شكست علم روياهاي مي‌گويند كه هستند زيادي افراد
مشكلات و شرها اين.است درآورده پاي از را خويش نوگرايي ،
.است بوده خوبي و خير انتظار كه حالي در شده حاصل
.نمي‌رود جلو پيشرفت سمت به ديگر زمان پيكان كه واين
راه يك تا است ماكاروني ظرف يك شبيه بيشتر كنوني وضعيت
بگويند است ممكن برخي حتيآينده قرن سوي به مستقيم
وبه شود آشكار بايد علم.ندارد وجود علم براي آينده‌اي
تخريب قرن اين توسط كه بي‌شماري توهمات از يكي عنوان
.شود زدوده خرافات از شده ، نابود كننده
كار از را خود راهنماي من ، است متفاوت كاملا من تفسير
.مي‌شودگرفته‌ام ناميده علم كه كوچكي ميدان در ميداني
من !پژوهش باد زنده آنگاه اما بميرد ، است ممكن علم
شيوه به را گذشته و است موجود زمان پيكانهاي معتقدم
افراد و اشياء درگذشته ، .مي‌كند متمايز آينده از جديدي
ديگري وقت هر از بيش آنها آينده ، در ;بودند پيچيده هم در
.پيچيد خواهند هم در
در اكولوژيكي بحثهاي مرگ به معتقد هيچكس نمونه ، عنوان به
محيط از مراقبت به مجبور ديگر ما كه طوري به نقطه يك
سياستمداران و دانشمندان فعالان ، .نيست نباشيم ، زيست‌مان
.دهد راتنزل آنها زندگي پيچيده شبكه علم ، ندارند انتظار
كه را موجوداتي تعداد دارند انتظار پژوهش از آنها برعكس ،
باشند ، سروكارداشته آن با بايد جمعي‌اشان زندگي در
.كند چندبرابر
را خود كامل معني "جمعي تجربه" مفهوم كه است نقطه دراين
سايه زير در اروپا كه است سال چند اينك همميآورد بدست
پيشرفت انتظار.مي‌كند زندگي گاوي جنون به موسوم بيماري
پروتئين‌هاي واگيرشناسي ، با مرتبط علمي موضوعات تمامي در
و گوشت كنترل و وارسي دامپزشكي ، بر نظارت غيرمتعارف ،
براي ندارد انتظار هيچكس اما دارد ، وجود تجاري مقررات
ايدئولوژيها ، اجتماعي زمينه از علمي واقعيتهاي هسته هميشه
داردهر انتظار كس هر برعكس ، .جدانشود وارزش سليقه‌ها
گوشت ، استخوانها ، پيچيده شبكه خصوص در مساله‌اي وقت
پيامدهاي شود ، مطرح گوشتخواران و ويروسها پروتئين‌ها ،
.كند بروز انتظاري غيرقابل
يك به علم.است كرده زيادتغيير كه است چيزي آن اين ،
بخشد ، نظم آن به تا نمي‌شود وارد آشفته و بي‌نظم جامعه
.زند پايان مهر آن بحثهاي بر و نمايد ساده را آن تركيب
جديدي نامشخص عناصر اما مي‌شود جامعه‌اي چنين وارد علم
"پروشينز.بي.اس" كه غيرمنتظره‌اي و زيبا پريون همچون)
به (كرد قبل‌كشف سال چند نوبل جايزه برندگان از يكي
اضافه مي‌دهند ، شكل را جمعي تجارب كه ديگري عناصر تمامي
تركيب آن به خودرا يافته‌هاي دانشمندان كه زماني.مي‌كند
بلكه نمي‌نهند ، سياست بر پايان مهر آنها مي‌افزايند ،
به آنها.مي‌كنند اضافه جمعي فرآيند به جديدي عناصر
مي‌كردند اعلام را او نيازهاي و قبلابشريت كه سخنگوياني
نيازهاي و غيرانسانها كه مي‌افزايند بيشتري سخنگويان
.مي‌دارد بيان را آنها
"ساينس" مجله در اخيرا كه مقاله‌اي يك در نمونه عنوان به
كه "استريم گلف" جريان درباره دانشمندان شده منتشر
اطلس اقيانوس آب شوري در حاصله تغييرات دليل به معتقدند
چنين.پرداخته‌اند بحث به گرفته ، قرار نابودي معرض در
و پژوهش بين جديد وضعيت و رفتار آن از نمونه‌اي مقاله‌اي
با جديد موجود يك.دارم آن تعريف در سعي من كه است جامعه
به دارد قصد و مي‌شود جمعي تجربه وارد غول‌آسا نسبتهاي
و انساني جامعه كه موجوديتهايي و عناصر آن فهرست
بر علاوه.شود اضافه داده ، تشكيل هم با را غيرانساني
بيني پيش كسي چهداريم را استريم گلف ما اكنون پريون
يك تنها شد؟ خواهد فراگير چنين بشر پيشرفت بودكه كرده
در كه اين هم آن:است قطعي وماليات مرگ اندازه به چيز
.داشت خواهد وجود عجيب موجودات اين از بيشتري تعداد آينده
كه مي‌كنيم درك اكنون ما گذشته ، به نگاه از بردن سود با
علم براي پوششي عنوان به تاكنون كه جامعه تعريف همان
صفت.است بوده اشتباه ابتدا از گرفته ، قرار استفاده مورد
وقطعيت حقانيت درباره علم مدعاي تضعيف براي "اجتماعي"
به علم كه مي‌شود گفته اگر و است گرفته قرار مورداستفاده
تلقي اشتباه را آن دانشمندان گرفته شكل اجتماعي طور
كه طوري به جامعه و علم بين ودعوا مبارزه اين.مي‌كنند
بديلي اكنون.است باخته رنگ باشد ، ديگري باخت يكي برد
كه علم قديمي شعار اين جاي به اكنون.دارد وجود آن براي
است ، بهتر جداباشد ازجامعه علمي رشته يك چه هر:مي‌گفت
يك چه هر:كه انداخته طنين بينانه‌تر واقع درخواست اين
.است بهتر باشد داشته ارتباط جامعه با علمي رشته
بايد ما كه است آن مفهوم به نيرو اين بله ،
را سياسي‌مان نهادهاي دهيم ، تغيير را روش‌شناسي‌مان
دگرگون را اجتماعي علوم از تعريف‌مان و نماييم تعديل
مي‌غريد خود سلول در تنها گاليله زمان آن در اگر.كنيم
دركيوتو ، اخير اجلاس در اما "است متحرك زمين هم هنوز" كه
سقف يك زير در هم با دانشمندان و سخنرانان كشورها ، سران
با.دهند قرار بررسي مورد را زمين مساله تا آمدند گرد
پژوهش و علم بين تفاوت مي‌توانيم ما وضعيت اين به توجه
.بگيريم اندازه را
يا:دارند قرار انتخاب راهي دو سر بر اكنون دانشمندان
ما همه كه اين حساب با -علم نوزدهم قرن ايده‌آل حفظ
به كه پژوهش ايده‌آل يك ايجاد يا و -هستيم عادي انسانهاي
تطبيق هستيم آن درگير همه كه جمعي تجربه با بهتري نحو
.دارد
براي زيادي بسيار زمان مشكلات تمامي گذشته طي 150سال
داده اختصاص خود به را اسرار باز سر و وسيع جعبه از خروج
.اميد:مانده باقي جعبه اين درون چيز يك فقطاست
.است آن آوردن بدست براي مناسب زمان اكنون
|
