فرهنگي همزيستي
"انگاره تك جهان" شبح دوم ، هزاره سالهاي واپسين در ;اشاره
از بسياري ميان در قدرتمندي استحكام و ثبات از
سوم ، هزاره به ورود با همگام.بود برخوردار پژوهشگران
كه است شده سرگردان شبحي به تبديل ثبات ، با شبح اين
ادعا كه است محققي كمتر ديگر چه ، . است حمايت نيازمند
به مي‌توانند فرهنگ يك سايه زير جوامع فرهنگهاي نمايد ،
پذيرش با همراه هزاره اين آغاز. دهند ادامه خود زيست
در مستقري جايگاه بومي ، فرهنگهاي كه است واقعيت اين
لاي به لا در را آنها نمي‌توان لذا و دارند جهاني فرهنگ
همچنان آنها حيات بلكه كرد ، جستجو فرهنگها تاريخ متون
يكي بررسي به اصل اين بر تكيه با حاضر مقاله.است جاري
نشان كه مي‌پردازد هند ، فرهنگ جهاني ، باثبات فرهنگهاي از
.فرهنگ يك نه فرهنگهاست همه آن از همچنان آينده مي‌دهد ،
انديشمندان آراء در را "انگاره تك جهان" شبح باختگي رنگ
.بود شاهد مي‌توان خوبي به امروزين
انديشه و فرهنگ گروه
سينگ.پ.د :نوشته
معيني جهانگير :ترجمه
تمدني پيشرفت و فرهنگي دستاوردهاي كه دنيايي در هند كشور
مي‌تواند نقشي چه مي‌شوند ، محسوب تعيين‌كننده‌اي عوامل
كشور يك جهات از بسياري از هند چند هر بگيرد؟ عهده بر
محصور و منزوي آسيا بقيه از هيماليا وسيله به و است خاص
فرهنگي استثنايي دستاوردهاي دليل به حال اين با است ، شده
با قوي قرابت‌هاي زبان‌هايش و كيش‌ها و مذاهب كثرت و خود
آسياي از اسلام پذيراي هند.دارد كشورها از زيادي تعداد
مسلمانان جمعيت بزرگي لحاظ از امروزه و است بوده غربي
به را بوداگرايي هند.مي‌شود محسوب جهان كشور دومين
ارزش‌هاي تبار هندي مردمان و است كرده پيشكش شرقي آسياي
لاتين ، آمريكاي آفريقا ، مختلف نقاط در را خود فرهنگي
به ورود با همزمان.كرده‌اند حفظ همچنان آمريكا و اروپا
رفتن غارت ازبه را خود ترس هند در بسياري جديد ، هزاره
.نمي‌كنند پنهان اقتصادي آزادسازي توسط ما ارزش‌هاي
بازي ، نمايش به جهاني بازار با هند گسيخته لجام پيوستگي
به شدن تبديل شوق ارزان ، جلوه‌فروشي سخيف ، مصرف‌گرايي
جسماني جنبه‌هاي بر تاكيد اخبار ، در ستاره فوق يا ستاره
مفهوم نتيجه ، در.مي‌انجامد فكري و هنري جنبه‌هاي جاي به
ترس.مي‌شود رنگ كم فزاينده‌اي نحو به زيباشناسي و زيبا
شبكه‌هاي محصول كه "مصرفي فرهنگ" كردن سربلند از
.است واهمه اين جنبه‌هاي از ديگر يكي باشد ، مي تلويزيوني
بازاري سرمايه‌داري نظام يك در فروشندگان و توليدكنندگان
.مي‌ورزند مبادرت خود محصول تلويزيوني تبليغ پوشش به
برنامه‌هايي به را خود آگهي‌هاي كه مي‌دهند ترجيح آنها
.باشد داشته را تماشاگران تعداد بالاترين كه كنند واگذار
در پيوسته تلويزيوني برنامه‌هاي تجاري تهيه‌كنندگان
هستند تلويزيوني درام‌هاي كارگردانان و فيلمسازان جستجوي
تلويزيون تماشاي.كند سرگرم را مردم تعداد بيشترين كه
بالاتر.مي‌شود دانسته تن‌آسايي اوقات به مربوط فعاليتي
وجود فرهنگي زمينه در جايگزيني انتخاب هيچ اگر آن ، از
به را تلويزيوني تجاري برنامه‌هاي جوانان باشد ، نداشته
خواهند تلقي عصر اين فرهنگي ارزش -نظام از بخشي عنوان
.كرد
واكنش و كنش و رويارويي شكل از جامعه و هنر رابطه
و عميق ارزش‌هاي قبلا.است شده خارج افراد خلاقانه
از بيش امر اين اكنون وامي‌داشت ، حركت به را فرد تعهدات
و شده تثبيت قراردادهاي از مجموعه‌اي به را خود جاي پيش
رفتن ازدست معناي به امر اين.است داده فروش در زبردستي
از اجتماعي مسئوليت حس مداوم شدن كشيده پس و واقعي آزادي
از يكي "كوتاري رانجي" پروفسور.مي‌باشد هنري آگاهي
مي‌قبولاند ما به هند اجتماعي و سياسي پيشروي انديشمندان
:مي‌نويسد او.است درآمده خطيري صورت به شرايط اكنون كه
مي‌كنند ، تعهد احساس زيباشناختي ارزش‌هاي به بسياري هنوز"
مداوم افزايش به توجه با.است افول حال در امر اين ولي
ايده كه مي‌نمايد چنين رقص و موسيقي و هنري آثار هزينه
پرسش اينباشد يافته شكل تغيير سرعت به هنري آزادي
كدام تحريك براي و چه براي آزادي كه است طرح قابل اساسي
وسيع طيف و است گول‌زننده شدت به مفهومي آزادي ذائقه؟
ضربه‌پذير را مفهوم اين آزادي ، درباره موجود تفسيرهاي
خودمدارانه و خودپرستانه شكل از تفسيرها اين.است كرده
و التزام ، حساسيت ، عميق حس بر كه تفسيرهايي تا آن
تقسيم‌شدن عصر اين درمييابد ادامه استوارند ، مسئوليت
.است گرفته خود به جديدي شكل‌هاي بودن ، مجاز و آزادي بين
وجود بهتر موقعيت كسب براي فزاينده‌اي رقابت عصر اين در
اوج به مصرف‌گرايانه زندگي سبك از پيروي براي ، فشار دارد
.است رسيده خود
در هندي تمدن آينده درباره نگراني‌ها اين شبيه مواردي
ماكس" پرفسور دسامبر 1873 در.است داشته وجود نيز گذشته
تبليغي هيات‌هاي براي شفاعت روز در كه خطابه‌اي در "مولر
لندن در معروفي كليساي نام) "آبي مينيستر وست" در مذهبي
كرد ، ايراد (انگلستان نامدار افراد از زيادي تعداد مدفن و
بين قطعي مبارزه آينده ، در كه گذارد تاكيد نكته اين بر
و اسلام بوداگرايي ، يعني جهان زنده تبليغي مذهب سه
مولر سخنراني اين در اگرچهشد خواهد واقع مسيحيت
هندو خدايان هنوز جهان مردم از تن ميليون‌ها كه مي‌پذيرد
ملي مذهب كه مي‌كند اعلام حال ، عين در ولي مي‌پرستند ، را
ارتباط در" اينكه و دارد را محتضر فرد يك موقعيت هند در
از و مرده امر برهمن‌گرايي آينده ، مذهبي مبارزه مسئله با
".است رفته دست
از يكي و است زنده هنوز هندوگرايي كه نيست تعجبآور
پيش‌بيني اين وجود باميشود محسوب جهان عمده تمدن‌هاي
حرمت و احترام مذهبي ، هر از هنديان ، هم هنوز سال 1873 در
فرهنگ بي‌مثال ويژگي.قايل‌اند مولر ماكس براي زيادي
در تاريخي مختلف دوره‌هاي در آن مردم كه است آن در هندي
اين در.بوده‌اند سهيم هند فرهنگ احياي و حيات تجديد
فزاينده نقش نخست ، .است ذكر قابل سرچشمه دو چارچوب
از ناشي اجتماعي ربط دوم ، جامعه خلاق افراد و هنرمندان
.جامعه وسيع‌تر چارچوب در نقش‌ها اين پذيرفته‌شدن
براي جديد آگاهي با آن عقبمانده بخش‌هاي كه جامعه‌اي
زيرا مي‌كنند مبارزه مسئوليت‌هايشان خاطر به و حقوق كسب
.مي‌افزايند فردا هند فرهنگي تكاپوي به را جديدي بعد آنها
دسترسي بيشترين گروهي رسانه‌هاي طريق از هندي هنرمندان
قيدهاي از را خود فزاينده‌اي نحو به و دارند مردم به را
عميق سنت‌هاي در ريشه امر اين.مي‌كنند رها نخبه‌گرايانه
هنرمندان مواقع بسياري در.دارد مبتكرانه جمعيت‌هاي و
به‌وجود را زنده سنت‌هاي در مشاركت مستقيم احساس
و چالش‌ها عهده از كه مي‌كنند كمك ديگران به و مي‌آورند
روبه اجتماعي خوي كه شرايطي در.برآيند جديد تنش‌هاي
فضاي هنرمندان دارند ، پرخاشگري اندازه‌اي تا و غليان
آفرينندگي و شكيبايي آرامش ، امور ، در تامل براي مناسبي
جامعه يك به حصول براي ذاتي ميل به و مي‌آورند فراهم
در هند فرهنگ توانايي به ما.مي‌دمند تازه‌اي جان هماهنگ
هند تاريخ داريم ، اعتقاد فرهنگها ساير با سازگاري
جذب براي استثنايي توانايي از هند مردم كه است آن بيانگر
عبادي ، گوناگون شكل‌هاي مذاهب ، ارتش‌ها ، يعني) ديگر عناصر
زبان‌ها ، خانه ، ادوات و اسباب حكومت‌گر ، خاندان‌هاي
.برخوردارند شكوفايي و (پوشيدن لباس طرز و رسوم
در يونسكو اعلاميه انتشار از پيش مدتها گاندي ، ماهاتما
روشني به را نكته اين خود سلوك و نوشته‌ها با سال 1945 ،
اصلي مضامين -خشونت عدم و حقيقت به ايمان كه كرد معلوم
هماهنگي و صلح موجد مي‌تواند تنهايي به -هندي فرهنگ
دومين "مانيلال" به خطاب نامه‌اي در گاندي.باشد درگيتي
جنوبي آفريقاي در را خشونت‌آميزي غير مبارزه كه پسرش
:نوشت چنين مي‌كرد ، رهبري
انفعالي و جسماني بارز جنبه دو شناخت و خشونت عدم درك"
سركوب ، تبعيض ، قالب در انفعالي خشونتاست ضروري آن
در كه تلطيف‌يافته‌اي راه‌هاي همه و خشم تنفر ، استثمار ،
اينها.مي‌شود ظاهر مي‌كند ، پيدا بروز انفعالي خشونت آن
از رهايي براي.مي‌شود منجر جامعه در جسماني خشونت به
".برداشت ميان از را انفعالي خشونت بايد جسماني خشونت اين
در.است مقدم جسماني خشونت بر انفعالي خشونت همواره
ملي يا گروهي يا فردي سطح در فرهنگي ، ارزش‌هاي قلمرو
پيروزي.كرد موثر برخورد انفعالي خشونت با مي‌توان
رواج به مي‌تواند حكومت شكل‌هاي ساير بر دموكراسي
در گاندي ماهاتما.دهد جديدي سوي و سمت فرهنگي ارزش‌هاي
:گفت چنين او.است شريك ما با خوش‌بيني اين
امر اين.گيرد قرار خشونت عدم بر بايد فردا جهان بنياد"
كند ، جلوه غيرعملي شهري آرمان و دور هدفي صورت به شايد
مي‌تواند ، شخص.نيست دست‌نيافتني كه گفت بايد دست‌كم اما
چنين بنشيند ، ديگران انتظار به كه باشد نياز بي‌آنكه
فردي اگربرگزيند را -خشونت عدم راه -زندگي طريقه
بشر نوع نكنند؟ چنين گروه‌ها همه چرا كند ، چنين مي‌تواند
هدف به نمي‌توان كه احساس اين به دچاربودن خاطر به اغلب
دقيقا ذهني تلقي طرز اين.مي‌ورزد تعلل شروع در رسيد ،
".است داده قرار پيشرفت راه سر بر را موانع بزرگترين
در آگاهي بيان براي انساني ذاتي تكنولوژي يك اساسا هنر
را محيطهايي و آيين‌ها اشيا ، هنر ، اهل.است بوده ماده
خود ذهنيت‌هاي بيان براي آن از نه‌تنها كه مي‌آفرينند
و خداوندي عظمت ستايش خدمت در را آن بلكه برند سود
.مي‌دهند قرار طبيعت غناي رشد و طبيعت با هماهنگي
به غرب ارزشي هرچندنظام مي‌شود نوين پيوسته هند
اين با.است كرده نفوذ كشور اين گوشه‌هاي دورافتاده‌ترين
را كناره‌جويانه صفت‌هاي نتوانسته غربي مصرف‌گرايي حال ،
هادي هم هنوز مذهبي آرمان‌هاي.كند پاك هندي روان از
در چگونه كه مي‌دانند نسل هر از هندي‌ها و است هند مردم
زيبايي و شادي آفرينش ، الهه‌هاي و خدايان تكريم و ستايش
.باشند كوشا
بلكه مذهبي‌اند ارزش‌هاي بند در نه‌تنها هند عادي مردم
.هستند نيز موسيقي موزون‌و زيبايي ، حركات روح بند در
سياسي حقوق به آگاهي و آموزش‌يافتن خاطر به كه هندي زنان
تقويت در به‌خصوص است ، دگرگون‌شدن حال در وضع‌شان خود
نقش كشور اين تاريخي دوره‌هاي تمامي در هند معنوي عظمت
آينده در قلمرو اين در آنان عهد به وفاي.داشته‌اند
تمدن فرهنگي ميراث پيشبرد به مكلف زنان زيرا است چشمگير
.مي‌باشند آينده هزاره در باستاني
سقوط "گاندي ماهاتما" رهبري به ضداستعماري جنبش
رهبري به آپارتايد سياست‌هاي محو و كمونيستي حكومت‌هاي
قرن مهم ازرخداد جنوبي آفريقاي در "ماندلا نلسون"
و دموكراسي تحكيم در زيادي مي‌شوند ، كه‌سهم محسوب بيستم
به‌نحو "هاول واسلاو"داشتند جهان در فرهنگي كثرت‌گرايي
:مي‌نويسد باره اين در متقاعدكننده‌اي
نوين تاريخ از جديدي كاملا عصر بيستم ، قرن پايان در"
دو يا واحد فرهنگي آن در كه عصري.است آغاز شرف در انسان
سلطه‌اي ديگران بر هيچ‌وجه به آن ، از برخاسته بزرگ قدرت
هاول ".مي‌دهند بروز مجال واقعي چندگانگي به بلكه ندارند
:مي‌كند اضافه را موضوع اين بالا گفته به
در نااميدكننده‌اي نحو به معاصر جهان آنكه براي"
امكان يك تنها من ، نظر به فرونغلطد ، ترسناك كشمكش‌هاي
به فرهنگي چند همزيستي روح اينكه.دارد قرار آن درمقابل
جهان اكناف و اطراف تمدن‌هاي در بايد تدبيرشده‌اي نحو
و مذاهب و مختلف مردمان انطباق به نيازي هيچ.شود دميده
كه است كافي تنها بلكه ندارد ، وجود يكديگر با فرهنگها
به‌رسميت برابر و مشروع همتايان مقام در را يكديگر آنها
براي و بدانند محترم را همديگر آنها اگر.بشناسند
حتي شوند ، قائل عزت و حرمت خود بين موجود تفاوت‌هاي
حال ، هر درداشت نخواهند يكديگر با تفاهم و درك به نيازي
در تنها امر اين باشد ، داشته بروز مجال متقابلي فهم اگر
".بود خواهد ممكن متقابل احترام سايه
كه است گرفته قرار شديد ترديد مورد ادعا اين تازگي به
ما و مي‌دهد ارائه قبل از عالي‌تر چيزي تكنولوژيك جامعه
تكنولوژي بي‌ترديد.مي‌كند رهنمون بهتر جهاني به را
وسيله و فقرزدايي و گرسنگي با مبارزه ابزار قدرتمندترين
هنرها و آموزش توسعه و بهداشتي مراقبت‌هاي و مسكن تامين
براي فرهنگي ارزش‌هاي معنادار اعتلاي به ما.است
.نيازمنديم تكنولوژيك جامعه منفي آثار خنثي‌سازي
ساير و ايدز آلودگي ، خشونت ، موادمخدر ، مصرف‌گرايي ،
با تنها.هستند تكنولوژيك جامعه عوارض ازجمله بيماري‌ها
شفقت ، عشق ، اعتماد ، هماهنگي ، بر كه كهني ارزش‌هاي تكرار
طيف بروز مانع مي‌توان دارند ، تاكيد فرهنگ و آموزش پيوند
در مذهبي كشمكش‌هاي و قومي برخوردهاي انواع از وسيعي
جهاني‌شدن شك بدون.شد جهاني و منطقه‌اي محلي ، سطوح
و مي‌شود رقابت‌پذيري يافتن شدت باعث كالايي بازارهاي
.مي‌انجامد خشونت و بي‌عدالتي به خود ، نوبه به امر اين
است ممكن دادوستد و تجارت به مربوط جهاني نهادهاي
.كنند تقويت را "ساختاري خشونت" به‌اصطلاح و استثمارگران
و فقير افراد محنت و آلام به نسبت بايد حساس اشخاص
فعاليت براي لازم مهارت فاقد كه كنند توجه سركوبشده‌اي
و بشر حقوق جنبشهايهستند ملي اقتصاد ساختارهاي درون در
تحقق" براي معنوي آرمان داشتن به بايد صلح‌طلبانه
هر يا خود ، تحقق.كنند وافر تاكيد "فرد استعدادهاي
مي‌بريم ، كار به موضوع اين بيان براي كه ديگري اصطلاح
استوار راه اين در ما كه هنگامي.است واقعي سعادت همانا
اگر ولي چشيد ، خواهيم را زندگي شادي صورت آن در باشيم ،
عدم و باشد نداشته وجود همنوع به نسبت محبت و مهرباني
معنوي آرمان نشود ، ظاهر رفتار و گفتار انديشه ، در خشونت
.كرد نخواهد پيدا وجود
در نوبل جايزه برنده و لهستاني شاعر "سيمبروسكا ويسلاوا"
:است كشيده پيش را ماندگاري پرسش "قرن زوال" سروده
پرسيد ، من از نامه‌اي در را اين كسي"
كرد؟ زندگي بايد چگونه
.اوست از پرسيدن مقصودم
;پرسش همان پرسيدن
ابد تا دوباره دوباره ،
پيداست ، كه آن‌گونه
پرسش‌ها فوري‌ترين
".پرسش‌هاست اين بومي‌ترين
|
