شهرها كلان در گمشده آرمان سالم ، شهر
ايران در سالم شهر پروژه اهداف و دردستاوردها كاوشي
اصل مهدوي مريم :از وگو گفت
:اشاره
و بحث مورد اخير سال چند طي كه است موضوعي سالم شهر
در شهرسازان و معماران و شهري مسايل كارشناسان گفت‌وگوي
منطبق آن امكانات كه شهري.است بوده كشورها ديگر و ايران
وكمبودي كاستي وهيچگونه باشد شهروندان زيستي نيازهاي بر
امروزه اماميشود ناميده سالم شهر نشود ، ديده آن در
تا دارد روياشباهت يك به بيشتر آرماني شهر چنين اين وجود
به رسيدن براي مي‌توانيم ما كه حالي عين در.حقيقت
در كه پروژه‌هايي روي بر كار با سالم شهر يك واقعيت
مشاركت و بخشي بين همكاري آنها اجراي و برنامه‌ريزي
سالم شهر سوي به را نخستين گام است ، شده اعمال مردمي
يك روياي بعدي گامهاي و بيشتر پروژه‌هاي با و برداشته
در نزديك‌تر واقعيتي به عمومي اذهان از را سالم شهر
.بيابيم خود روزمره زندگي
و مشكلات از بعضي با گرامي شهروندان آشنايي منظور به
راستاي در كه طرح‌هايي همچنين و تهران شهر معضلات
اجرا دست در يا و درآمده اجرا به سالم شهر يك به دستيابي
مسائل به مربوط متخصصان و كارشناسان از برخي با مي‌باشد
به تهران دانشگاه معمار مهندسان كانون محيطي زيست و شهري
.نشسته‌ايم گفت‌وگو
شوراي ارشددبيرخانه كارشناس صيرفيانپور محمود مهندس
جمهوري عملكرد زمينه در كشور سالم شهرهاي پروژه هماهنگي
:مي‌گويد مورد دراين ايران اسلامي
و بپردازيم سالم شهر تاريخي سابقه به نخواهيم اگر
درقالب را وموضوع كنيم صرفنظر افلاطون فاضله ازمدينه
وپيگيري بررسي بهداشت جهاني سازمان سالم شهر پروژه
نزديك جهان جمعيت قبل سال پنجاه در كه بايدبگوييم نمائيم
نفر ميليارد يك از كمتر كه است بوده نفر ميليارد سه به
جهان جمعيت امروزه اما.مي‌كردند زندگي شهرها در آن از
بر بالغ آن شهرنشين جمعيت كه مي‌رسد نفر ميليارد شش به
خلال در كه است حالي در اين و مي‌باشد نفر ميليارد سه
برابر سه جهان شهرنشين جمعيت نه‌تنها گذشته سال پنجاه
و نهاده گسترش روبه بي‌رويه طور به نيز شهرها بلكه شده ،
اسكان براي جديدي شهرهاي بالاجبار نيز آن كنار در
امروزي جهان در جمعيت نرخ افزايش.است شده بنا شهروندان
اضافه اصلي دوعامل شهرها به روستائيان مهاجرت همچنين و
در شهرنشيني گرايش‌به متاسفانه و است شهرنشين جمعيت شدن
را مشهودتري عوارض و بوده بيشتر توسعه حال در كشورهاي
.دربردارد نيز
بوده زياد شهرنشيني به تمايل نيز ايران اسلامي جمهوري در
سالهاي 13751335گوياي رسمي آمار در آن رشد به رو روند و
(شماره 1 جدول).است آن
روند با كه مي‌شود پيش‌بيني شده ، ارائه آمار براساس
نسبت شمسي هجري سال 1400 در شهرنشين جمعيت روبه‌رشد
كشور شهرهاي تعداد و درصد به 70 ما كشور در شهري جمعيت
.يابد افزايش شهر به 1932 نيز
شروع با بشر ، تاريخ در بار اولين براي و جهان در امروزه
درصد مرز 50 از شهرها ساكن جمعيت ميلادي سوم هزاره
در حاضر عصر در زمين كره جمعيت بيشتر يعني.گذشته‌اند
شهرنشيني سرعت زمينه در امروزه شايدميكنند زندگي شهرها
اما گيرد صورت گوناگوني استدلال‌هاي و بحث جهان در
مسئله اين كه چرانميباشد آن انكار به قادر كسي هيچگاه
اين امانيست عقب به برگشت قابل و است افتاده اتفاق مهم
و زن كودك ، ميليون صدها سلامت و بهداشت تهديد موجب مسئله
جمعيت توده‌هاي سلامت قراردادن تاثير تحت با و شده مرد
آلوده غذاي و آلوده آب آلوده ، هواي از شهري متراكم
.است همگان براي رويت قابل وواضح طورمحسوس به هم‌اكنون
چالش‌هاي...و محيطي زيست آلودگيهاي بر علاوه امروزه
ازعواقب نيز واعتياد بيكاري بزهكاري ، اجتماعي ،
بويژه اقتصادي فقر كه مي‌باشند شهري جمعيت مشهودافزايش
.نموده‌اند تشديد را آن توسعه حال در كشورهاي در
روي آن اثر و شهرنشيني سريع بلاي بالقوه عامل پيش‌بيني
بر را بهداشت جهاني سازمان قبل سال شهروندان ، 15 سلامت
آن كه نمايد تجربه را سالم شهر پروژه اجراي تا داشت آن
مردمي مشاركت -و 2 بخشي بين همكاري -اصل 1 دو بر را
پروژه گذاشتن اجرا به اصلي هدف مسلم طور به.كرد استوار
شهري جامعه سلامت سطح ارتقاي و حفظ به دستيابي سالم شهر
همكاري از بابهره‌گيري كه مي‌باشد دنيا تمامي در
.بود خواهد امكان‌پذير مردمي ومشاركت بين‌بخشي
تمام و بوده فرابخش مقوله يك سلامت موضوع كه آنجا از
عهده‌دار را سهمي آن به دستيابي براي توسعه بخش‌هاي
اجراي در اصل يك عنوان به بخشي بين همكاري مي‌باشند ،
داده اختصاص خود به را ويژه‌اي جايگاه سالم شهر پروژه
سلامت جسمي ، سلامت شامل كه سلامت به دستيابي براي.است
توسعه بخش‌هاي تمام مي‌گردد ، اجتماعي سلامت و روحي
.مي‌باشند خود كاري حيطه به مربوط مسئوليت‌هايي داراي
است ، شده اعلام مردمي مشاركت كه دوم بااصل رابطه در اما
سنتي مديريت امكان ديگر شهري روزافزون جمعيت به نگرش با
دولتي بخش كه طريق بدينبود نخواهد ميسر دولتي بخش در
اجتماعي و بهداشتي فرهنگي ، رفاهي ، خدمات و امكانات بايد
قرار شهروندان اختيار در استفاده براي و نموده فراهم را
دولتي بخش كارگزاران دولتي ، خدمات تازه رويكرد در.دهد
انتخاب برنامه‌ريزي ، در آنها كردن سهيم و مردم مشاركت با
ارزشيابي و پايش بهره‌برداري ، اجرا ، بر نظارت اولويت‌ها ،
فراهم را مردم به مردم كار واگذاري زمينه پروژه‌ها
هاNGO يا غيردولتي شركت‌هاي ايجاد با يعني.مي‌نمايند
نتيجه كه فردي سلامت حفظ در را مردمي مشاركت زمينه
.مي‌دهند افزايش برمي‌گيرد ، در را اجتماعي
از فني ، شهرسازي و معماري متخصص لقائي ، حسنعلي دكتر
چگونگي مورد در ميلان پلي‌تكنيك و فلورانس دانشگاه‌هاي
:مي‌گويد سالم شهر پروژه‌هاي شكل‌گيري
در شهري توسعه برنامه‌هاي اجراي عدم از ناشي كه مشكلاتي
راه‌حل‌هاي به دستيابي عدم همچنين و بوده‌اند مناسب زمان
بر مبتني نگرشي و طرف يك از شهري معضلات حل جهت در موثر
مديران برنامه‌ريزان ، آن در كه سنتي طراحي و برنامه‌ريزي
سوي از بوده‌اند شهرها آينده و زندگي اختيار صاحب و حاكم
جهان در شهرنشيني پديده رشد و افزايش باعث ديگر ،
بعد آن شهروندان و شهر براي را متعددي مسائل كه گشته‌اند
كه آورده‌اند وجود به حال زمان در و دراز ساليان طي از
و ناهماهنگ شرايط به مربوط متعدد مسائل اين عمده
براي موجود نابرابريهاي زيرا.است بوده شهري نامتعادل
در نابرابري‌ها شهرنشيني ، زندگي و شهري خدمات از استفاده
شهرها ، كالبدي هويتهاي دادن دست از شهري ، خدمات توزيع
و فضاها اين با انس عدم و شهري فضاهاي با شدن بيگانه
و بيگانگي خود از باعث زمان مرور به زيست ، محيط تخريب
سوي از شهري ، فضاي به خاطر تعلق همچنين و تعلق احساس عدم
به جهان بزرگ شهرهاي در پديده اين كه است گشته شهروندان
و ساليان گذشت از بعد كه نحوي به است ، يافته گسترش سرعت
خطر معرض در شهروندان روحي و جسمي سلامت سوء ، مديريت‌هاي
.است گرفته قرار جدي
، بويژه دوم جهاني جنگ از پس سالهاي در رخدادها اين عمده
.افتاده‌اند اتفاق دهه 70 اوايل تا سالهاي 1960 در
مشكلات افزايش صنعتي ، انقلاب از پس دوران در كه همانگونه
شهرسازي نوين فرهنگ آمدن بوجود باعث شهرها بهداشتي
مدرن شهرنشيني مشكلات ،(مدرنيسم دوران) است گرديده
براي نو تفكري آمدن بوجود و تحرك ايجاد باعث نيز امروزي
شده كشور هر و شهر هر خاص ويژگيهاي با و شهري مسائل حل
در شهرها سلامتي و بهداشت سال 1974 در كه نحوي به است ،
دهه 1980 اوايل در و گرفته قرار بحث مورد جهاني محافل
براي (WHO) جهاني بهداشت سازمان همت به شهرها سلامتي بحث
از پس نيز سال 1984 در و شده تدوين سال 2000 تا همگان
به سالم شهر مفهوم عنوان به ماده ليورپول ، 38 كنفرانس
.رسيد كشور تصويب 33
ليسبون در سالم شهر سمپوزيوم اولين نيز سال 1986 در
گرديد ، تكرار همچنان بعد سالهاي در و شد برگزار پرتغال
در سالم شهر سمپوزيوم هفتمين در سال 1992 در چنانكه
كنگره در سال 1993 در و شهر از 400 بيش دانمارك ، كپنهاك
جهان كنار و گوشه در شهر از 1000 بيش امريكا سالم شهر
كردند اعلام سالم شهر نهضت به پيوستن براي را خود آمادگي
پروژه عضويت به تهران شهر نيز ، كنگره اين در همچنين و
شهر پروژه انجام چگونگي زمينه در ويدرآمد سالم شهر
:مي‌گويد تهران در سالم
تا 25 تاريخ 23 از تهران در سالم شهر سمپوزيوم نخستين
آموزش و درمان بهداشت ، وزارت همت با و ماه 1370 آذر
بهداشت سازمان مشاركت و تهران شهرداري همكاري و پزشكي
اسلامي جمهوري در سالم شهر مقوله و شد برگزار جهاني
بطور پروژه اين اجراي مقدمات سپس.گرديد مطرح ايران
.گرديد فراهم تهران جنوب در آبان كوي 13 منطقه در آزمايشي
و شهر زمينه‌هاي در معاصر ديدگاههاي سمپوزيوم اين در
پديده شدن جهاني آن ، منابع و زمين كره محدوديت شهرنشيني ،
همين عناصر و اجزا سهم و جهاني دهكده تفكر شهرنشيني ،
آن وضعيت بهبود و سالم‌سازي نگهداري ، حفظ ، در كوچك دهكده
شهروندي ، حق احياي طريق از زمينه‌ها تمامي در
فصل و حل در آنان مشاركت و شهروندان مسئوليت‌پذيري
.گرفت قرار گفت‌وگو و بحث مورد شهرها معضلات
و تهران شهرداري مقدماتي كوشش با سالم شهر ايده ابتدا در
اجتماعي و اقتصادي فرهنگي ، مساعد عوامل شناخت زمينه در
كيفيت ارتقاء و شهرنشيني فرهنگ اصلاح منظور به و آن
مسئوليت از سهمي قبول همچنين و شهرها محيط در زيستي
سپس و آمد بدست آنها مشكلات فصل و حل و شهرها اداره
كه گرفت قرار نظر مورد سالم شهر سمپوزيوم اولين برگزاري
طرحها مديران و دانشگاهي متخصصان كارشناسان ، آمدن گردهم
و نظري جنبه‌هاي مورد در گفت‌وگو و بحث و يكديگر كنار در
همچنين.بود سمپوزيوم اين ويژگيهاي از شهري طرحهاي اجراي
شهر نام به مجموعه‌اي به متفاوت نگرشي ويژگي‌ها ، ديگر از
و عناصر تاثيرپذيري و تاثيرگذاري تقابل ، كه است
و شهري امور به جامع نگرشي طريق از را شهري فعاليتهاي
ما چنانكه.برمي‌گيرد در سالم شهر ايده به دستيابي براي
ديگري شهرهاي بعد سالهاي طي در و زمان مرور به مي‌بينيم
به رو روند كه پيوستند ، سالم شهر پروژه اجراي به نيز
يك با كه سال 1370 از ايران در سالم شهر پروژه گسترش
پيدا ارتقاء پروژه به 55 سال 1378 در بود شده شروع پروژه
.(شماره 2 جدول) كرد
دارد ادامه
|
