اجرا قابل غير اما زيبا چشم‌انداز " ايرانرود "
جهان آبراه بزرگترين "ايرانرود" پيرامون بحثي
به ايران جمهوري‌اسلامي رئيس خاتمي آقاي اخير درسفر
در كشورها سران اجلاس در شركت براي (امريكا) نيويورك
از گروهي ايراني‌ها ، ميان در حضورشان و متحد ملل سازمان
ايشان به "ايرانرود" به موسوم را طرحي ايراني ، متخصصين
دكتر آقاي با طرح اين درباره امريكا راديو.دادند ارائه
دارد ، اختيار در را طرح اين كه فريادزماني بديع
طرح اگر راديو ، اين گفته به كه است داده انجام گفت‌وگويي
.كرد خواهد دگرگون را ايران چهره يابد ، تحقق مذكور
درباره فريادزماني دكتر آقاي توضيحات به كه آن از قبل
اين در نظر اظهار و طرح اين فوائد و محسنات و ويژگي‌ها
ايجاد سوابق درباره مختصري مي‌بينم لازم بپردازم ، باره
در زمينه اين در اقداماتي و ايرانرود طرح مشابه آبراه ،
و اظهارنظر تا بنويسم علاقه‌مندان اطلاع جهت را ، گذشته
.باشد واضح‌تر و آسان (ايرانرود) جديد طرح درباره قضاوت
تهران دانشگاه استاد كردواني پرويز دكتر
آبراه يك به‌عنوان حاضر ، قرن در آبراه اين ايجاد فكر
مندان علاقه برخي توسط دهه 1360 دوم نيمه از اقتصادي ،
از عملا هم ، آن امكانپذيري مطالعات وحتي آمد به‌وجود
.شد شروع سال 1375 ، آغاز
شد تهيه كانال مسيرهاي از يكي براي كه طرحي موجب به
تياب بندر تا خزر درياي دركنار تركمن بندر از تقريبا)
كشتي‌رو آبراه يك بود قرار (بندرعباس شرق) فارس خليج در
درياي كه گردد احداث ايران شرق در كيلومتر به‌طول 2070
آماده سال 1400 از و كند وصل فارس خليج به را خزر
-دريا كشتي فروند عبوريكصد روزانه گردد ، بهره‌برداري
كشتيراني و دن -ولگا كانال از گرفتن الگو روبا رودخانه
ظرفيت با كه بود شده گرفته نظر در طرح اين براي آن
در ساعت در كيلومتر ده حدود سرعت با و تن بارگيري 5000
حمل با و كند وآمد رفت اقيانوسها ، و درياها و آبراه اين
و مذكور كشتي‌هاي توسط سال در بار تن ميليون يكصد حدود
بار ، تن هر ازاء به ترانزيت حق دلار دو و چهل دريافت
حق) درآمد ريال ميليارد هزار دوازده حدود در سالانه
مجموع كه حالي در كند ، كمك مملكت اقتصاد به (ترانزيت
حدود آن به وابسته تاسيسات و كانال اين ساخت هزينه‌هاي
هزينه يعني)بود شده برآورد ريال ميليارد هزار هشت و شصت
طرح ، اين فوائد از (مي‌شد جبران سال ظرف 65 طرح ، اين
يك) آبراه اين بودن اقتصادي يعني آن ، اصلي هدف بر علاوه
نيز ديگري بسيار مزاياي (كشور براي اقتصادي بزرگ منبع
به مندي ايراني‌علاقه هر كه بودند قائل آن براي
آن درباره شده ذكر مزاياي و ارقام و اعداد و طرح اين
احساس را وصفي و بي‌حد سرافرازي و غرور مي‌كند ، نگاه
آبراه بزرگترين":كه را آن مزيت اين به‌خصوص و مي‌نمايد
مي‌كند متصل خزر درياي به را هند اقيانوس و بوده جهان
به ميانه ، آسياي ترانزيت مسير عنوان به ما كشور ومحوريت
در بياباني و كويري و خشك سرزمينهاي و مي‌شود تقويت شدت
مي‌شوند ، مسكوني بوده ، سكونت فاقد كه كشور ، داخلي مناطق
اين شهرهاي و روستاها و دامپروري و صنايع و كشاورزي
با جديد شهرهاي مي‌شوند ، آباد و مي‌يابند توسعه مناطق ،
و مزايا ده‌ها و مي‌آيند به‌وجود وسيع و جديد امكانات
و عمران به علاقه‌مندان اساس ، همين بر "...ديگر فوائد
آن ، تصويب و طرح ارائه با طريق ، اين از كشور آباداني
انجام با حتي و كرده آغاز مختلف مراحل در را خود مطالعات
آبراه‌هايي داراي كه جهان مختلف مناطق به متعدد سفرهاي
را آنها از مورد چند نزديك از هستند ، طرح اين مشابه
تهيه و اطلاعات و منابع باجمع‌آوري و كرده مشاهده
اين در تحقيقات از هم گزارشهايي داخل ، و خارج از فيلم‌ها
...و ساختند منتشر مجلد ، چندين در و مختلف مراحل در زمينه
و كار دهه چندين طول در نگارنده كه شناختي به توجه با
طبيعي امكانات و شرايط از كشور ، مختلف مناطق در تجربه
مشاهده نيز و دارد بياباني و كويري و خشك نواحي از بويژه
شروع در كشور ، چندين در كشتي‌رو آبراهه‌هاي يا كانال‌ها
به را خزر درياي كه جهان آبراه بزرگترين) طرح اين مطالعه
كتبي جواب دادن براي اينجانب از ،(مي‌كند متصل فارس خليج
دعوت كانال ، اين مسير سراسر در مختلف مسائل و سوالها به
.كردند
مسائل و بگذرد كه كجا هر از آبراه مسير از كه شناختي با
اين اجراي داشتم ، آن موفقيت عدم و ايجاد راه در موجود
كه دلائلي به جمله از) نمي‌ديدم مملكت مصلحت به را طرح
ارائه با باره اين در را خود نظر (شد خواهند ذكر زير در
مسائل پيرامون بحثي" عنوان ، تحت سخنراني ايراد و مقاله
آبراه بزرگترين) مازندران درياي -خليج‌فارس كانال ايجاد
در جغرافيا علم قابليت‌هاي و پژوهشها" همايش در "(جهان
دانشگاه در مهرماه 1376 تا 16 از 15 كه سازندگي عرصه
فوري قطع خواستار حتي و داشتم بيان شد ، برگزار تهران
كوه‌هاي تنها نه زيرا شدم زمينه اين در مطالعات ادامه
غيره و بارز جبال و البرز كوه سلسله مانند مرتفع و عظيم
را مقصود به نيل و گرفته قرار كانال مسير در كه هستند
متعدد عوامل بلكه ، مي‌سازند غيرممكن يا و كرده مشكل
.مي‌سازند مواجه موفقيت عدم با را طرح كه هستند نيز ديگري
هم آن كانال ، زياد طول لازم ، آب فقدان:جمله‌اند آن از
شرايط و نقاط ديگر در كه نامساعد بسيار طبيعي شرايط در
با را طرح اين اين‌رو ، از) ندارد وجود آن مشابه جهان ،
و خشك بسيار دشت‌هاي (مي‌سازد متمايز طرح‌ها ، ديگر
فقدان مركزي ، قسمت در بويژه (نمكزارها) كويري و بياباني
اطلاعات و آمار فقدان كافي ، و مطمئن و مشخص آبي منابع
فقدان اقليم ، و آب وضعيت بويژه طبيعي شرايط درباره لازم
به به‌خصوص آب انتقال و ذخيره‌سازي براي نياز مورد انرژي
كردن پر و كانال پرنگهداشتن و (كوهها روي) مرتفع نقاط
و ظرفيت بودن كم و كشتي بودن كوچك مربوطه ، درياچه‌هاي
طولاني ولي (ساعت در كيلومتر ده از كمتر) آن حركت سرعت
به ترانزيت حق گرفتن نظر در با همچنين آبراه ، مسير بودن
امكانات عدم مجموع ، در و طرح دادن جلوه اقتصادي خاطر
مسائل وديگر كانال از روز در كشتي يكصد عبور براي لازم
آبراه اين كه هستند مسائلي و نارسايي‌ها و ويژگي‌ها از
متفاوت كلي به درجهان ، موجود آبراهه‌هاي ديگر از را
ديگر از گرفتن الگو با نمي‌توان لذاساختهاند
آبراهي (غيره و پاناما يا و دن-ولگا مانند)آبراهه‌ها
.كرد ايجاد موفق و كشتي‌رو
مسائل بر علاوه كه هستند مسائلي موضوع‌ها ديگر و اينها
را طرح اين بودن مهم و مفيد آن ، از ناشي اقتصادي و سياسي
.مي‌برند سوال زير به ايران ، عزيزمان كشور براي
نتيجه اين به طرح مسئولان و دولت چندي ، از پس خلاصه
ندهند ، ادامه را مطالعات ديگر است آن در مصلحت كه رسيدند
تاكنون ، زمان آن از.بماند مسكوت طرح و متوقف فعاليت‌ها
طرحي حال ، .است نگرفته صورت زمينه اين در هم اقدامي ديگر
با مشابه ويژگي‌هايي با ولي (ايرانرود) جديد عنواني با
مسيري با وحتي مازندران درياي -فارس خليج كانال طرح همان
ايرانيان گروهي طرف از قبلي ، طرح از نامساعدتر قدري
.است شده ارائه كشورمان رئيس‌جمهور به امريكا مقيم
قبلي طرح همان ،"ايرانرود" جديد طرح اين كه آن‌جايي از
را آن حتي كه جنوبي بخش مسير در انحراف كمي با).است
دلائلي همان به تقريبا گفت مي‌توان (است كرده نامساعدتر
هم طرح اين شدند ، ذكر بالا در آنها از نمونه‌هايي كه
بويژه مختلف جنبه‌هاي از آن واجراي داشت نخواهد موفقيتي
عناويني چون اما.نيست مملكت صلاح به سياسي و اقتصادي
و اهداف زمينه در قبلي طرح عناوين با متفاوت تقريبا
آنها درباره بحث به است ، شده ذكر طرح ، اين مزاياي
موكول ديگر ، فرصتي به را جزئيات درباره بحث و مي‌پردازيم
.مي‌كنيم
آمريكا ، راديو با مصاحبه در زماني ، فرياد دكتر آقاي
را آنها كه است كرده ذكر طرح اين براي را بسياري مزاياي
:مي‌كنيم مطرح ترتيب به
اشتغال ايجاد نخست ، درجه در طرح اين امتيازات از يكي
.است شده فرض ايران در بيكار جمعيت از نفر ميليون دو براي
در اشتغال ايجاد براي چرا كنم عرض بايد جواب در
بزرگ بسيار رقم اين با آنهم كنيم ، سرمايه‌گذاري منطقه‌اي
عوامل لحاظ از شرايط بدترين در كه (دلار ميليارد ده)
گرم ، و بياباني و خشك بسيار اقليم.دارد قرار طبيعي
دور سكنه ، بدون وسيع عرصه‌هاي و مناسب خاك و آب فقدان
براي اعتمادي هيچگونه كه امكانات و چيز همه از بودن
به رسيدن براي طرح ، اين اجراي در توفيق و بودن اقتصادي
.داشت انتظار نمي‌توان شرايط ، اين در نظر مورد اهداف
آشنايي طرح‌ها ، بودن اقتصادي و اقتصاد علم با كه آنهايي
در مالي لحاظ از كه كشوري يا منطقه در مي‌دانند دارند ،
بايد است ، بيمار آن اقتصاد و ندارد قرار خوبي وضعيت
داراي كه شود سرمايه‌گذاري مواردي و مناطق در ابتدا
بازده و سرمايه‌گذاري و بوده طبيعي امكانات و استعداد
و مناطق اين از كافي درآمد كسب با تا باشد داشته بالايي
در آباداني و عمران براي آنگاه آن ، در سرمايه‌گذاري
صورت سرمايه‌گذاري كمتر ، توانايي و استعداد با مناطقي
نه شوند ، خارج محروميت از هم مناطق اين ساكنان تا گيرد
گرفتن كمك و گرفتن قرض با يا دارد وجود سرمايه هرچه آنكه
(است آمده طرح در كه) بين‌المللي سازمان‌هاي و كشورها از
آن عوامل تمام كه كنيم سرمايه‌گذاري مناطقي و موارد در
(آنها درباره لازم آمار و اقليم خاك ، آب ، ) است ناشناخته
چرا علاوه به.نامساعد بسيار آنجا در هم كاري شرايط و
در كه كنيم مشغول كار به منطقه‌اي در ابتدا را جوانان
همين به و دارد قرار زندگي و طبيعي شرايط بدترين
نامساعد شرايط آن در اشتغال و شغل از كه دارد علت‌امكان
اشتغال و سرمايه‌گذاري امكان.شوند منصرف و سرخورده
در و اقتصادي مختلف زمينه‌هاي در بيكاران ديگر و جوانان
وجود غيره و طبيعي لحاظ از مساعد بسيار شرايط با مناطق
گرفته نظر در مبلغ از كمتر خيلي سرمايه‌اي با كه دارد
كارهاي در آنهم اشتغال زمينه ايرانرود طرح براي شده
بيكاران ، اين اشتغال با كه است فراهم پايدار و توليدي
و مي‌شود برطرف نيز مختلف مواد و موارد در كشور احتياجات
در به‌ويژه مي‌دهد ، نجات خارج ، به وابستگي از را ما
به وابستگي نوع بدترين كه غذايي مواد به وابستگي زمينه
صنعت و دامداري كشاورزي ، در اشتغال زمينه.است بيگانگان
صحيح مديريت و برنامه‌ريزي فقط كه است فراهم غيره و
منابع از بيكاران ديگر و جوانان اشتغال ضمن تا مي‌خواهد
هم مهم و زياد خدا شكر به كه كشور طبيعي استعدادهاي و
اشتغال ، ايجاد ضمن و گردد بهره‌برداري صحيح بطور هستند ،
ايجاد.شود تامين كشور ، مهم و مبرم نيازهاي اعظم قسمت
را مزايايي چنين باشد ، هم موفق اگر حتي (ايرانرود) كانال
.داشت نخواهد
گفته كه اقتصادي وضعيت اين با آنهم سرمايه‌گذاري اولويت
و تاسيسات كه باشد مواردي در بايد "بيمار اقتصاد" مي‌شود
با.شود انجام سرمايه‌گذاري بايد فقط است موجود امكانات
از تاسيسات آن هم و مي‌شود فراهم اشتغال هم سرمايه‌گذاري
و بيشتر آنها فعاليت يا و مي‌يابند نجات شدن تعطيل
روز هر كه همانگونه صورت اين غير در مي‌شود اقتصادي‌تر
وابستگي و شد خواهد اضافه بيكاران تعداد بر هستيم شاهد
خطرات آنكه ضمن.مي‌شود بيشتر هم بيگانه كشورهاي به
موسسات ، صاحبان شدن ورشكست از ناشي سياسي و اجتماعي
آنها ، كاركنان بيكارشدن و غيره و مزارع كارخانه‌ها ،
.كرد خواهد تهديد نيز را جامعه سلامت
و گروهي رسانه‌هاي از و هستند مطلع همگان امروزه
كنوني ، شرايط در كه مي‌شود شنيده مرتب جمعي ارتباطات
كه كارخانه‌هايي حتي و قديمي كارخانه‌هاي از بسياري
براي اعتبار نداشتن دليل به آمده‌اند وجود به اخيرا
.اند نشده تكميل هنوز يا و شده‌اند تعطيل اوليه مواد تهيه
كار درصد از 50 كمتر ظرفيت با كارخانه‌ها از برخي
طرح اجراي براي كه سرمايه‌اي از اندكي اگر.مي‌كنند
هم شود ، داده اختصاص آنها به شده ، گرفته نظر در ايرانرود
ورشكست از هم و غيره و كارگاه‌ها و كارخانه شدن تعطيل از
ظرفيت مي‌توانند هم و مي‌شود جلوگيري آنها صاحبان شدن
آن ، حاصل كه ببرند بالا ايده‌آل حد تا خودرا توليدي
حتي و برده بالا را بهره‌وري آنكه ضمن است ، بيشتر اشتغال
بسياري در خارج به وابستگي از را كشور مي‌توانند
هم توجهي قابل صادرات و دهند نجات كلي به زمينه‌ها ،
براي دولت اساسي سياست‌هاي و اهداف از كه باشند داشته
كشورهاي ديگر كه برنامه‌اي است ، "بيمار اقتصاد" از نجات
براي هم و مردم اشتغال جهت هم جهان ، اقتصادي و پيشرفته
آنكه ضمن مي‌كنند ، اجرا (ماليات) دولت درآمد منابع تامين
توسعه با كرده ، جلوگيري شهرها به روستائيان مهاجرت از
اقتصاد آنها ، به مربوط خدمات و صنعت و دامداري كشاورزي ،
.مي‌گردد فراهم جامعه براي زياد اشتغال و كشورسالم
دارد ادامه
|
