صنعتي محيط در فردي تفاوتهاي
(آخر بخش) - كاربردها و آموزه‌ها ;صنعتي روانشناسي
و آموزه‌ها ;صنعتي روانشناسي" نخست شماره در :اشاره
ارتباط صنعتي ، روانشناسي ماهيت و تعريف ،"كاربردها
صنعتي روانشناسي چشم‌انداز صنعتي ، روانشناسي و روانشناسي
شماره‌در اين در.گذشت نظرتان از آن اساسي مفاهيم و
ديگري موارد صنعتي ، روانشناسي اساسي مفاهيم توضيح ادامه
.مي‌گذرد نظرتان از فردي تفاوتهاي به راجع
(IQ) هوشي بهره داراي جامعه در افراد:هوش در تفاوت -2
هوشبهر نظر از افراد توزيع مجموع در اما.هستند متفاوتي
ياخيلي و هوش كم كمي عده كه معني بدين.است بهنجار نيز
حد در هوشي بهره ازنظر افراد غالب ولي هستند ، باهوش
.هستند متوسط
در او توانائي از خوبي بسيار شاخص غالبا شخص يك هوش
تجربه‌اندوزي و يادگيري زندگي ، متفاوت مشكلات با سازش
كه هوشي مختلف آزمونهاي وسيله به مي‌توان را هوشبهر.است
است ، شده تهيه اندازه‌گيري و سنجش روانشناسان توسط
در را هوش نقش مي‌توان سختي به قطعا.كرد اندازه‌گيري
.گرفت ناديده تجارت و صنعت در طوركلي به و مختلف مشاغل
باشيم ، موفق يادشده بخشهاي در بخواهيم اگر ترتيب بدين
متوسط هوشي بهره از حداقل كه گرفت كار به را افرادي بايد
.باشند برخوردار آن از بالاتر و
تمايلات و علائق داراي افراد:علائق در تفاوت -3
كاملا محيطي در مي‌دهند ترجيح افراد از برخي.متفاوتند
پررفت و جمعي محيطهاي عكس بر ديگر برخي و كنند كار آرام
موسيقي ، به شديدي علاقه برخي.مي‌دهند ترجيح را آمد و
ديگر برخي و دارند سياست و حقوق هنر ، داروسازي ، نقاشي ،
به گاه روزمره زندگي در.دارند تكراري كارهاي به تمايل
بازگو را خود علائق نيستند قادر كه برمي‌خوريم افرادي
اين.دارند بيشتري علاقه چيز چه به نمي‌دانند و كنند
آگاهي خود واقعي تمايلات و علائق به نسبت واقع در افراد
علاقه‌منديهاي و تمايلات از افراد چه حال هر به.ندارند
صنعتي روانشناسي در علائق خير ، يا و باشند آگاه خود
كه افرادي دريافته‌اند روانشناسان چه دارند ، زيادي اهميت
مي‌كنند ، كار خود تمايلات و علائق با متناسب حيطه‌هاي در
بالاتري بسيار خشنودي و رضايت از سايرين به نسبت
تلاش بيشتر كه است دليل همين به درست و ;برخوردارند
جهت اطمينان قابل روشهاي ابداع بر صنعتي روانشناسان
از حاصل نتايج كارگيري به همچنين و فردي علائق ارزيابي
معطوف مختلف ، مشاغل براي افراد گزينش در ارزيابي‌ها اين
تا داده‌اند نشان همچنين روانشناختي مطالعات.است شده
به افراد علائق و تمايلات اغلب سالگي ، سن 25 به رسيدن
.مي‌مانند ثابت عمر پايان تا تقريبا و گرفته شكل خوبي
شناخت در موثري كمك علاقه‌مندي الگوهاي در پايداري اين
.مي‌كند آنان شغلي گزينش‌هاي و افراد
و صفات در مردم:شخصيت ويژگيهاي در تفاوت -4
واژه.هستند زيادي تفاوتهاي داراي نيز ويژگيهاي‌شخصيتي
كيفيت‌هاي معناي به روانشناسان نظر از شخصيتي خصيصه‌هاي
در.مي‌باشند زمينه‌سازرفتار كه هستند هيجاني يا ذاتي
ترسو ، خجالتي ، بشاش ، سلطه‌جو ، را افراد ما عمومي اصطلاح
و شخصيتي ويژگيهاي از بسياري و مي‌ناميم...و درستكار
به متفاوت شدتهاي و درجات با كه دارد وجود متفاوت صفتهاي
سلطه‌جويي ، سماجت ، نظير صفاتي ;مي‌دهيم نسبت افراد
...و سودمندي انضباط ، بدبيني ، بودن ، اجتماعي پرخاشگري ،
منشي صفات بين مي‌آيد ميان به شخصيتي صفات از صحبت وقتي
و (Emotional trait)هيجاني صفات ،(Charcter traits)
(جدول 1).مي‌شويم قائل تفاوت (Personal trait) شخصي صفات
را صفات اين اغلب آدمي كه كنيم اشاره اينجا در است لازم
از آنها تقليد يا و زندگي در شخصي تجربيات واسطه به
گرفته فرا كرده‌اند ، احاطه را او كه معتبر و موجه افراد
پاره‌اي در.هستند ارثي صفات اين اوقات گاهي اما.است
و فعالي بيش رخوت ، نگراني ، نظير رفتارهايي افراد ،
ژنتيكي عوامل يا داخلي مترشحه غدد تاثير خاطر به تندخويي
غدد كم‌كاري كه مي‌دانيم نمونه براي.مي‌شود مشاهده خاص
رخوت ، باعث است داخلي مترشحه غدد از يكي كه تيروئيد
مي‌شود تمركز در توانايي عدم و زودهنگام خستگي بي‌حالي ،
و جنب و ناپذيري خستگي غدد ، اين فعالي بيش در برعكس و
به مربوط كه ويژگي‌ها اين.مي‌شود حادث حد از بيش جوش
ارثي اغلب مي‌باشند ، داخلي مترشحه غدد يا و عصبي دستگاه
بدون است ممكن صفات همين موارد بسياري در اما.هستند
بروز تقليد و يادگيري اساس بر واقع در و ژنتيكي زيربناي
موجد عوامل به توجه بدون شخصيتي صفات حال هر به.كنند
روانشناسان و مي‌سازد متفاوت يكديگر از را افراد آنها ،
اين به تجاري و صنعتي موقعيتهاي از بسياري در صنعتي
.دارند خاص توجه تفاوتها
مشخص موجودات انواع مقايسه در:يادگيري در تفاوت -5
خود از كمتري غريزي رفتارهاي بالنسبه آدمي نوع كه مي‌شود
از يادگيري توانايي آدمي موهبت بزرگترين.مي‌دهد بروز
يادگيري نظر از افراد.اوست پيرامون وقايع تجربه طريق
هيچگونه بدون مي‌توان واقع در.متفاوتند يكديگر با نيز
يادگيري در تفاوت همين واسطه به بيشتر كه گفت مبالغه‌اي
مطالعه دليل همين به.مي‌شناسيم را افراد ما كه است
رسوم ، تكلم ، دارد روانشناسي در ويژه‌اي جايگاه يادگيري
يادگيري مديون را خود تنفر يا داشتن دوست حتي نگرش‌ها
شخصيتي ويژگيهاي يا رفتار چه كه مي‌گيريم ياد حتي.هستيم
چگونه و كنيم كسب را مهارتهايي چه دهيم ، بروز خود از را
آنچه اينكه خلاصه.كنيم انديشه خود پيرامون جهان درباره
توسط عمدتا مي‌كند ، رفتار كه گونه آن و هست آدمي
را هوش مي‌توان حتي.مي‌گيرد شكل زندگي طول در يادگيري
آن موفقيت‌آميز كارگيري به و يادگيري توانايي عنوان به
.كرد تعريف زندگي مختلف مسائل با مواجهه در
بيش عمومي روانشناسي در كه است موضوعاتي جمله از يادگيري
.مي‌گيرد قرار بحث مورد روانشناسي زيرشاخه‌هاي ساير از
پايدار نسبتا تغييرات يعني روانشناختي نظر از يادگيري
فوق تعريف.است تمرين يا تجربه نتيجه كه آدمي رفتار در
:است ويژگيهاي اين دربرگيرنده
در تغييري اگر واقع در(بد يا خوب)رفتار در تغيير (الف
(ب.است نگرفته صورت نيز يادگيري نيايد ، بوجود رفتار
كه تغييراتي (ج.است تمرين و تجربه از متاثر يادگيري
به.هستند پايدار نسبتا آمده‌اند بوجود يادگيري توسط
باقي طولاني مدت براي است شده گرفته ياد آنچه ديگر عبارت
.ماند خواهد
اهميت.است مهم بسيار صنعتي موقعيتهاي در يادگيري
روبه‌رو صنعت بخش در آموزش مشكلات با وقتي بويژه يادگيري
به صنعتي روانشناسان توجه.مي‌شود نمايان‌تر مي‌شويم ،
زيربناي كه است يادگيري روشهاي به معطوف بيشتر يادگيري
.دارد گسترده‌اي نظري
در مهم مفاهيم از ديگر يكي نگرش:نگرش در تفاوت -6
را آن خوبي به بايد صنعتي روانشناسان كه است روانشناسي
مختلف اشكال تشريح براي اغلب واژه همين كه چرا دريابند
مفهوم واقع در نگرش.مي‌شود گرفته كار به صنعتي رفتارهاي
رفتارها از بسياري انواع كه جهت آن از است پيچيده‌اي
ارتباط تبعيض و تعصب و قالبي تفكر نظرات ، اعتقادات ، نظير
اين نگرش براي تعريف بهترين شايد.دارند آن با نزديكي
شخص ، شي‌ء ، يك به نسبت شده آموخته گرايش يا تمايل":باشد
آنها به نسبت مي‌كند وادار را فرد كه موضوع يا و موقعيت
تعريف اين ".دهد نشان عكس‌العمل نامطلوب يا مطلوب جهت در
شده‌اند ، آموخته رفتارهاي نگرش‌ها كه موضوع اين بر اولا
مثل كه است گرايش يا تمايل يك نگرش ثانيا.مي‌كند تاكيد
خاص لحظه يك در.اوست با حال همه در آدمي عادتهاي همه
آماده حال هر در ولي باشد ، نهفته آدمي نگرش است ممكن
مهيا مناسب برانگيزاننده شرايط وقتي ثالثا.است تجلي
وا نامطلوب يا مطلوب عكس‌العمل به را فرد نگرش باشد ،
و ناكامي و سخت تجربيات كه كارگري نمونه ، براي.مي‌دارد
منفي نگرش كم‌كم باشد ، داشته كارخانه يك در سرخوردگي
كه فردي ديگر طرف از.مي‌كند پيدا كارخانه به نسبت
و مثبت نگرش است ، داشته رضايت‌مند و خوشايند تجربيات
ممكن نيز برخي.مي‌كند پيدا خود كار محل به نسبت مطلوبي
و پرسنل.باشند نداشته زمينه اين در خاصي نگرش است
خود ، مافوق به نسبت نارضايتي يا تنفر احساس اغلب كارمندان
سياست‌هاي كارخانه ، زيرواحدهاي از يكي يا كار محل
در رفتارشان نهايت در كه مي‌كنند پيدا..و حقوق پرداخت
يا بيزاري و دلخوري با همراه كارخانه مسئولين با ارتباط
با توام كنند پيدا را آن شهامت يا مجال كه صورتي در
مهمي مشكلات چنين توضيح و شناخت براي.بود خواهد خشونت
امر اين در چگونه نگرش‌ها كه بدانيم بايد صنعت بخش در
.موثرند
يكساني معناي نگرش و عقيده واژه دو گرچه:عقايد و نگرش
در.دارد وجود نزديكي بسيار ارتباط آنها بين اما ندارند
عقيده اينكه اول.دارند عمده تفاوت دو نگرش و عقيده واقع
مي‌شود ، بيان ديگر طرق يا گفتاري طريق از كلام وسيله به
اين از را موضوع اين.نيست گونه اين نگرش كه حالي در
زمانهاي در كه را نگرش‌هايي ما كه فهميد مي‌توان واقعيت
با وقتي فقط و مي‌كنيم پنهان كرده‌ايم ، كسب دور گذشته
آشكار را آنها است ممكن مي‌شويم روبه‌رو مشابه موقعيتهاي
در هستند عمومي و همگاني مسائل عقايد ، اينكه دوم.كنيم
دليل همين به هستند شخصي و خصوصي مسائل نگرش‌ها كه حالي
را خاص موضوعي مورد در افراد نگرش هيچگاه است ممكن
نيز ما و است شده ابراز حتما او عقيده ولي ندانيم ،
.دريابيم صراحت به را آن مي‌توانيم
بيان براي تبعيض روانشناسي جديد متون در:تبعيض و نگرش
به اشخاص از گروهي يا شخص به نسبت نامطلوب يا منفي نگرش
و سياهپوستان بين تبعيض نمونه ، براياست رفته كار
وابسته افراد متعصبانه رفتارهاي يا امريكا در سفيدپوستان
تحقيقات.خاص قومي و فرهنگي مذهبي ، فرقه‌هاي و گروهها به
و برخورد از دور به و هماهنگ فعاليت است داده نشان زيادي
به بستگي معمولا سازمان يك يا كارخانه يك در اصطكاك
حتي.دارد كارمندان و كارگران نامطلوب يا مطلوب نگرش‌هاي
يا سازمان نامطلوب و منفي نگرش با صنعتي واحد يك بازدهي
سازمان يك افراد نگرش چگونه اينكهدارد ارتباط كارخانه
صنعتي واحد يك بر حاكم رواني فضاي چگونه و دهيم تغيير را
بخشيم ، بهبود واحد آن افراد نگرش تغيير و مطالعه با را
.است صنعتي روانشناسان وظايف مهمترين جمله از
انگيزش *
متنوع و متفاوت نيازهاي در ريشه كه است رفتاري انگيزش
نيازها اين ارضاء و معين اهداف سوي به را او و دارد آدمي
مطرح را انگيزش نوع سه روانشناسان برخي.مي‌سازد رهنمون
:كرده‌اند
اوليه شناختي زيست نيازهاي از كه:اوليه انگيزه‌هاي -1
به نياز و استراحت آب ، غذا ، به نياز نظير آدمي اساسي و
زمينه‌ساز اوليه نيازهاي پس.مي‌گيرند سرچشمه امنيت
جهت دو در است ممكن نيازها اين.هستند اوليه انگيزه‌هاي
به كه (نداشتن دوست)گريز يا (داشتن دوست)آوردن روي قوي ،
اين.كنند بروز مي‌ناميم ، ونفرت رغبت را آنها ترتيب
زيست سرشت يا فرهنگي اجتماعي عوامل توسط اغلب نيازها
خاص رغبت يك به است ممكن فردي.مي‌شوند تبيين شناختي
.برعكس يا و غذا خاص نوع به توجه مثلا كند بيشتري توجه
شدن فعال باعث كه فيزيولوژيكي يا روانشناختي مكانيزم
.شده‌اند شناخته زيادي حد تا مي‌شود اوليه انگيزه‌هاي
آدمي در هم و حيوانات در هم كه:عمومي انگيزه‌هاي -2
زيربناي ها انگيزه اين كه مي‌رسد نظر به.شده‌اند يافت
شناخته آنها عمل دقيق مكانيزم دارند ، اما زيست‌شناختي
از فعاليت و هوشمندي ذكاوت ، نظير انگيزههايياست نشده
ديده انسانها در هم و حيوانات در هم كه دسته‌اند اين
.مي‌شوند
را آنها كه:شده آموخته يا اكتسابي انگيزه‌هاي -3
است اين نكته مهمترين.مي‌نامند نيز اجتماعي انگيزه‌هاي
انگيزه‌ها ايناست گرفته ياد را انگيزه‌ها اين آدمي كه
حاصل واقع در و مي‌شوند يافت آدمي در فقط و پيچيده‌اند
او پيرامون در موجود اشياء يا ديگر اشخاص با افراد تعامل
شده آموخته يا اكتسابي را انگيزه‌ها اين دليل بدين.هستند
زندگي جمعي صورت به گروه يك در آدمي وقتي كه مي‌نامند
و گرفته قرار آدمي رفتار اصلي هدف انگيزه‌ها اين مي‌كند
نمونه بهترين.مي‌كند هدايت آنها پيشرفت جهت در را او
وافر ميل يا پيشرفت انگيزه از است عبارت انگيزه‌ها اين
برخي در انگيزه اين.زندگي مختلف زمينه‌هاي در موفقيت به
در آنچه هر اغلب افراد اين و است سايرين از بيشتر افراد
رضايت جلب انگيزه‌هاي.مي‌آورند دست به بخواهند ، زندگي
كسب انگيزه همچنين و مقام و جاه قدرت ، كسب ديگران ،
آموخته و اكتسابي انگيزه‌هاي جمله از برتر موقعيت
به.دارند بسزايي تاثير افراد كاري موقعيت در كه شده‌اند
شغلي زندگي در مهمي نقش اجتماعي انگيزه‌هاي كلي طور
در مختلف راههاي از انگيزه‌ها اين.دارند افراد
بايد روانشناس يك و مي‌دهند نشان را خود صنعتي موقعيتهاي
اين چيرگي و غالبيت ميزان تعيين و شناسايي به قادر
نيازها اين ارضاي كه چرا باشد افراد از يك هر در نيازها
.است سودمند همواره
به افراط كه است اين داشت مدنظر همواره بايد كه نكته‌اي
شدت در هم و انگيزه‌ها نوع در هم ملاحظه‌اي قابل طور
نياز اندازه‌گيري امكان.دارند تفاوت يكديگر با آنها
نكته.دارد وجود مختلف روشهاي از استفاده با اجتماعي
زمانهاي در فرد يك در انگيزه يك ضعف و شدت كه آن ديگر
عوامل اثر علت به اين و باشد متغير است ممكن متفاوت
است مختلف
رفتار و شخصيت *
و ظرفيت‌ها رواني ، بدني ، ويژگيهاي از مجموعه‌اي شخصيت
كه است سوال اين به پاسخي شخصيت.است فرد يك توانايي‌هاي
يك" كه مي‌دهد پاسخ سوال اين به رفتار و "چيست؟ فرد يك"
و بالغ فرد يك در شخصيت "مي‌دهد؟ انجام چيزي چه فرد
.است انعطاف قابل رفتار ، ولي است ، ثابت تقريبا بهنجار
به وابسته كلي طور به اما است ، شخصيت بر مبتني رفتار
به يا شخصيت يك داشتن با فرد است ، لذا محيطي شرايط و محيط
محيطي چه در اينكه حسب بر شخصيتي تيپ يك صحيح‌تر عبارت
.مي‌دهد بروز را متفاوتي رفتارهاي گيرد ، قرار
رفتاري نقش *
آشنا نمايشنامه‌ها و فيلم‌ها در قهرمانان نقش با ما
هنرپيشگان توسط كه هستند بازيهايي واقع در نقشهاهستيم
نيستند ، قهرمان الزاما هنرپيشگاندرميآيند اجرا به
قهرمان وداستان فيلم در آنها از كه است "نقش" اين ولي
متعددي نقشهاي ما از يك هر نيز واقعي زندگي در.مي‌سازد
عبارتي به.درمي‌آوريم اجرا به را آنها و كرده انتخاب
يك هر كه كرد فرض نمايش صحنه به‌مثابه را دنيا مي‌توان
آن در كه موقعيتي به توجه با ما.داريم آن در نقشي ما از
مي‌كنيم ، انتخاب خودمان را آن كه موقعيتي يا و داريم قرار
بدور گاه و) انتظار مورد نقش و گرفته خود به خاص وضعيتي
.مي‌كنيم اجرا را (انتظار از
بايد اجبارا كه مي‌كنيم شروع نقشي با را خود زندگي ما
جنسيتي نقش مثل نداريم ، آن در اختياري و بپذيريم را آن
چه به متعلق اينكه) عضوي نقش ،(هستيم زن يا مرد اينكه)
طفل ، ) سني نقش ،(هستيم خانواده‌اي و مذهب اجتماعي ، طبقه
از بيش و پيش نقشها اين.(...و پير جوان ، نوجوان ، كودك ،
تحميل ما بر باشيم ، داشته آنها بر اختياري ما آنكه
برمي‌خوريم نيز ديگري نقشهاي به راستا اين در.شده‌اند
و نگرش‌ها توانايي ، محيط ، و وراثت تعامل اثر بر كه
و شغلي نقشهاي.مي‌آوريم در اجرا به انتخابهايمان
حرفه‌اي ، نقشهاي از يك هر در.دسته‌اند اين از حرفه‌اي
ارائه را خاصي رفتارهاي الگوهاي كه مي‌رود انتظار ما از
.مي‌كنند الگوسازي را رفتارها نقشها بنابراين.كنيم
كريمي حسن
است موجود روزنامه دفتر در منابع
|
