انتخابات و رسانه‌ها
:اشاره
و قدرت مهم ابزار به ارتباطات تكنولوژي و علم كه عصري در
از بهره‌مندي وچگونگي شده تبديل كشورها توانايي
اين توسعه و پيشرفتها در اساسي سهمي نوين ، اطلاع‌رساني
تعيين‌كننده و حساس بسيار ، رسانه‌ها نقش ;دارد كشورها
بين رابط مردم ، نمايندگان عنوان به بايد كه چرا.است
مختلف ديدگاههاي بيانگر و حكومت‌شوندگان و حكومت‌كنندگان
.باشند مختلف عرصه‌هاي در جامعه
هر اينكه و ويژگيهاي‌خود دليل به مطبوعات ميان اين در
داد ، قرار نقد و بررسي مورد بارها مي‌توان را نوشته‌اي
.دارند جدي‌تري و همه‌جانبه‌تر كاركرد
انتخابات چون مواردي در رسانه‌ها نقش بي‌ترديد
براي.بود خواهد حساس بسيار جمهوري رياست سرنوشت‌ساز
و صاحبنظران برخي با را پرسش دو موضوع ، اين بررسي
استاد و محسنيان‌راد ، محقق دكترمهدي:كارشناسان
;اطلاع‌رساني عالي شوراي دبير جهانگرد ، مهندس ;دانشگاه
محمدمهدي ;دانشگاه مدرس و روزنامه‌نگار شكرخواه يونس
مدرس و رسانه‌ها تحقيقات و مطالعات مركز رئيس فرقاني ،
ميان در ; روزنامه‌نگار رستگار ، ليلا و دانشگاه
.مي‌آيد پي در آن حاصل كه گذاشته‌ايم
انديشه و فرهنگ گروه
و سالم انتخابات يك برگزاري در رسانه‌ها شما نظر به *
حال در آيا نمايند؟ ايفا نقشي چه بايد آن كردن عقلاني
ايفا اصولي و درست را نقش اين رسانه‌هاي‌ما حاضر ،
اختلال نقش اين ايفاي در مي‌تواند موانعي چه مي‌كنند ،
كند؟ ايجاد
كمي را سوال‌تان اگر مي‌كنم فكر من:راد محسنيان دكتر -
نقش به اينكه جاي به يعني است ، درست‌تر دهيد ، تغيير
رسانه‌ها سالم نقش بپردازيم ، سالم انتخاب يك در رسانه‌ها
ما صورت ، اين در.دهيم قرار بررسي مورد را انتخابات در
ارتباطات ، علوم ديدگاه از كه هستيم اين جستجوي در
نقش نقش ، آن تا كنند ايفا را نقشي چه بايد رسانه‌ها
از ناشي واقع در انتخابات ، محصول زيراباشد سالمي
به آن از بخشي كه است پيچيده بسيار مجموعه يك عملكرد
.است بعدي داستان انتخابات سلامت.برمي‌گردد رسانه‌ها
من انتخابات ، يك در رسانه‌ها سالم نقش بررسي براي اما
اصلا كه بدانيم بايد چيز هر از قبل كه مي‌كنم تصور
كه ;باشند داشته انتخابات در مي‌توانند نقشي چه رسانه‌ها
.كنيم بررسي بخواهيم را آن غيرسالم و سالم بعد ،
تاثير درباره پايدار و قديمي خيلي نظريه‌هاي از يكي
كه مي‌كند مطرح را اصل چهار انتخابات ، در رسانه‌ها
به مربوط مباحث در كه است دهه چند اصل چهار اين تقريبا
.است افتاده جا و شده پذيرفته انتخابات در رسانه‌ها تاثير
پوشش قطع ، طور به اولا:شرح‌اند اين به اصول اين
پاي به مردم كشاندن در انتخاباتي رقابتهاي رسانه‌اي
است قضيه يك راي صندوق پاي آمدن.است موثر راي صندوقهاي
بخش در ما.ديگر قضيه يك بدهي ، راي كسي چه به اينكه و
باشند موثر مي‌توانند رسانه‌ها مي‌گوييم.داريم حرف اول ،
در اينكه ، دوم.برسانند راي صندوق پاي به را مردم كه
در رسانه‌ها و انتخابات حوزه در كه تحقيقاتي مجموع
شكل نظريه اين در جمع‌بندي اين شده ، انجام مختلف كشورهاي
دريافت واقع در تاثير تحت مردم از كمي تعداد كه گرفته
تحقيقات اينكه ، سومميدهند راي تغيير رسانه‌ها ، از خود
معرض در را خودشان رسانه‌ها مخاطبان كه داده نشان
واقع ، در و آنان نگرش‌هاي با كه مي‌دهند قرار پيام‌هايي
كه آدمي آن يعني.باشد سازگار قبلي‌شان و پيشين نگرش‌هاي
راست جناح روزنامه است ، ذهني‌اش قبلي پيشينه راست ، جناح
چپ جناح پيامهاي معرض در اصلا را خودش و مي‌خواند را
.بپذيرد تاثير آن از بخواهد واقع ، در تا ;نمي‌دهد قرار
مقابل در مردم كه مهم بسيار قضيه همان از اصل 3 ، اين
به اينكه ، چهارم و.دارد حكايت نيستند ، منفعل رسانه‌ها
مثال ، براي.مي‌دهند راي تغيير قطعا عده‌اي يك هرحال
جمهوري ، رياست هفتم انتخابات در ماه يك روز ، ظرف 20
كه‌تفاوت شد اين منجربه انتها در كه افتاد اتفاقاتي
با قبل ، ماه يك نظرسنجي‌هاي بين چشمگيري بسيار
.آيد دست به مانده ، انتخابات به روز چهار سه نظرسنجي‌هاي
راي تغيير واقع در عده‌اي كه داد نشان مساله اين
.داده‌اند
دليل به راي‌ها تغيير اين كه مي‌دهد نشان تحقيقات نتيجه
اطلاعات تاثير تحت بلكه نبوده ، رسانه‌ها مستقيم تاثير
و احترام و قبول مورد كه بوده هايي آدم سوي از شده ارائه
.بوده‌اند سياسي امور به علاقه‌مند و زياد اطلاعات داراي
از بيشتر و است اندازه همين به رسانه‌ها نقش بنابراين
كدام به متعلق رسانه‌ها اين نمي‌كند هم فرقي.نيست اين
.باشند كشور
دارد؟ مشخصه‌هايي چه سالم نقش اين شرايط ، اين در *
اگر كه است اين مشخصه‌هايش از يكي:محسنيان دكتر
كرده معرفي بي‌طرف رسانه يك عنوان به را خودش رسانه‌اي
.كند حفظ را خودش بي‌طرفي اين كه است موظف قطعا باشد ،
يك ارگان من كرده اعلام كه حزبي نشريه است طبيعي اما
توجه احزاب مجموعه به نگاهش ، كل در اينكه در هستم ، حزبي
همان در كه است اوموظف.ندارد وظيفه‌اي هيچ باشد ، داشته
ادعا كه ديگري رسانه اگر اما.كند كار خودش حزب چارچوب
كشور آن ارتباطي نظام مجموعه چون يا و است بي‌طرف مي‌كند
;باشد بي‌طرف بايد خاص رسانه اين كه شده طراحي گونه‌اي به
.مي‌رود ناسالم نقش يك سوي به شكست ، را بي‌طرفي‌اش اگر
پروپاگاندايي نقش دارند ترجيح رسانه‌ها ، اينكه ، دوم نكته
ما كه گفتم را آن لاتين واژه جهت اين به من).نكنند ايفا
تبليغات شايد.نداريم درستي فارسي معادل پروپاگاندا براي
مي‌دانيم اولا كه چرا (.باشد آن براي خوبي معادل مسلكي ،
مي‌كنند كار افراد عواطف و "ايموشن" روي پروپاگانديست‌ها
و است مطرح ملت يك سرنوشت درواقع انتخابات ، در كه درحالي
غير نقش بايد بنابراين ، .نيست درستي كار عواطف ، با بازي
زير سطح از سهمي كه است بديهي.كنند ايفا پروپاگاندايي
كه تبليغاتي آگهي‌هاي به مي‌كند پيدا اختصاص اينها ، چاپ
انتظار يا و داده‌اند پول آن قبال در كانديداها خود
.نيست مورد اين در من صحبت.باشند داده پول كه مي‌رود
نكته.است رسانه خود توليد كه است چيزي آن درباره سخنم
بكنند ، تحريك‌عواطف نبايد اينكه مقابل در اينكه ، ديگر
و كرده تنظيم ادراكي ، سيستمهاي براساس را اطلاعات بايد
است دشوار هم ;مي‌دانم را كار اين مشكلات من.دهند ارائه
تامين موارد اين هرگاه ولي.مي‌خواهد نيرو و وقت‌گير وهم
يك من.باشد داشته مي‌تواند سالمي عملكرد رسانه شود ،
نظام در كنيد فرض.شود روشن‌تر موضوع كه مي‌زنم مثال
باشد اين اصلي‌اش شعار نامزدي ، يك ايران ، امروز سياسي
كامل طور به كشور در را امنيت كوتاه ، مدت اين ظرف من كه
نقش مي‌توانند رسانه‌ها زماني من نظر به.مي‌كنم ايجاد
به را اين‌چنيني ادعاهاي درواقع ، كه كنند ايفا سالمي
كانديد اين ديدگاههاي و كنند تحليل و آناليز ادراكي ، سطح
عمليات نتواند حتي او كه دهند قرار دقيق ارزيابي مورد را
.كند اجرا را عاطفي تحريك
مطرح شعار سطح در مسايل ندهند ، اجازه رسانه‌ها يعني *
.بشكافند را مساله مي‌شود كه آنجا تا و شوند
وجه هيچ به مي‌تواند گاهي شعار ، نه ، :راد محسنيان دكتر-
;مي‌شد نصب جا همه در شعارهايي سالها كوبا ، در.نباشد بد
اين توليد بعدي ، هدف مي‌شد ، داده شعار كه ترتيب اين به
به ملي عظيم طرح يك جمع‌بندي درواقع ، است شكر قدر
مي‌كنم فكر من بنابراين ، بود شده تبديل كوتاهي شعارهاي
.مي‌شود وارد شعار انتخاباتي ، تبليغات در حال ، به‌هر
پروژه ، يك شعار اين پشت بايد قطعادارم ديگري منظور
.باشد برنامه و خطمشي ديدگاه ،
اين مي‌شود ، مطرح اين‌گونه كانديدا ، اصلي شعار وقتي پس
بحث به كانديد اين با و برود بايد كه است روزنامه‌نگار
نمي‌تواند شعار اين پشت كه كند آگاه را مردم و بنشيند
اصلا اينكه براي.باشد داشته وجود چيني ديوار هيچ‌گونه
گونه‌اي به آن سازوكار و نيست فراهم چيني ديوار آن مصالح
.داد نظر آن به راجع بتوان راحتي به كه نيست
اگر مثال براي.است دشواري وظيفه درواقع وظيفه ، اين
خبري مصاحبه روش‌هاي در كه را مباحثي ما روزنامه‌نگاران
آن مي‌توانند دهند ، قرار توجه مورد درستي به است مطرح
باشند مردم نمايندگان اينكه در را رسانه‌ها سالم نقش
و كرده حذف مي‌شود ، مطرح كه آنچه تيرگي‌هاي و كنند ايفا
.كنند شفاف را پديده‌ها
براي رسانه‌ها سالم نقش مورد در مي‌توان كه ديگري نكته
سويه سه ارتباط مدل نظريه همان كرد ، مطرح انتخابات يك
شرايط به وقتي مبنا اين بر كه است "ملت -رسانه -دولت"
رسانه‌ها محتواي به نخبگان كه مي‌شويم نزديك آرماني
;كنند محتوا توليد بتوانند و باشند داشته دسترسي
خط به كنند شروع شرايط اين در مي‌توانند نيز رسانه‌ها
مي‌توانند يعني.دادن توصيه مقداري يك و دادن مشي
تبليغات درواقع ، اينكه به كنند شروع سوم نيروي به‌عنوان
.كنند نقد را كانديداها
است اين از عبارت جديد نقد اين.است جديدي نقد مقصودم ،
اين كانديداداده ، اين كه اي برنامه اين بگوييم كه
متخصصان اين نظر از برنامه ايندارد را پشتوانه
بايد و دارد را نقص اين اما اجرا ، قابل است برنامه‌اي
از كه دهند اجازه و باشد هم آن نقص فكر نامزدبه اين
بعدي برنامه در كه شود كانديداوادار درواقع طريق اين
.دهد توضيح مورد اين در خود ، رسانه‌اي
يعني "اليت‌ها" وقتي گفتم ، قبلا كه تئوري همين مبناي بر
جمع‌بندي يك به رسانه‌ها طريق از كه عقايد رهبران
و است كامل اطلاعات با و منسجم جمع‌بندي‌شان ، و مي‌رسند
منتقل نيز ديگر طبقات به موج ، به موج جمع‌بندي اين قطعا
و شده انجام درست گزينش هم كه است موقع آن ;مي‌شود
.مي‌شود حفظ مشخص سطح يك در جامعه ، انتظارات هم‌سطح
كانديدايي ما نتيجه در و است واقعي سطح يك مشخص ، سطح آن
كه را آنچه هم بعد كه برنگزيده‌ايم جمهوري رياست براي را
نتيجه در.دهد انجام نمي‌تواند دهد ، انجام بود قرار
در.كنيم جلوگيري جامعه در سرخوردگي ايجاد از مي‌توانيم
-روحي بد شرايط از موجي وارد سال چهار صورت ، اين غير
و اختلالات آن پشت قطعا كه شد خواهيم جامعه در رواني
.بود خواهد متعدد ارتباطي پارازيت‌هاي
است دموكراسي كالاي گرانبهاترين اطلاعات:شكرخواه يونس -
خود مخاطبان دست به كامل دقت با را آن بايد رسانه‌ها و
اتخاذ جهت در مي‌تواند درست و صحيح اطلاعاتبرسانند
رسانه‌ها مخاطبان.كند كمك مخاطبان به مناسب ، تصميمات
به‌اطلاعات مدت بلند و مدت كوتاه تصميم‌هاي اتخاذ براي
پديده در اطلاع‌رساني اهميت اوصاف ، اين بادارند نياز
آشكارتر جمهوري رياست چون‌انتخابات تاثيرگذاري و فراگير
.مي‌شود
رياست كانديداهاي برنامه‌هاي بايد رسانه‌ها من نظر به
بافت به توجه با تشريح اين در و كنند تشريح جمهوري‌را
;شوند عمل وارد ادبيات‌مدرن با ايران ، جمعيت جوان
.باشد هضم و فهم قابل جو نو نسل اين براي كه ادبياتي
چون عظيمي رويداد دادن پوشش در رسانه‌ها مي‌كنم فكر من
كانديداها صداي تقويت‌كننده به صرفا نبايد انتخابات
رپرتاژي سايت‌هاي رسانه‌ها زبان ، ديگر به.شوند تبديل
براي‌خود كافي حد به كانديداها نيستند ، كانديداها براي
ارزيابي به اگر رسانه‌ها لذا و كرد خواهند تبليغات
از اين‌ارزيابي‌ها در و بپردازند كانديداها برنامه‌هاي
بيشتر مشاركت قطعابه كنند ، استفاده تطبيقي بررسي‌هاي
در مي‌تواند تطبيقي ارزيابي‌هاي اين.انجاميد خواهد مردم
داخلي ، سياستهاي اقتصاد ، خارجي ، سياست چون زمينه‌هايي
.پذيرد صورت بيان‌وغيره آزادي دموكراسي ،
از حتمابايد خود خبري پوشش‌هاي در ضمنارسانه‌ها
تبعيت كانديداها براي مساوي فضاي و فرصت قاعده‌طلايي
جانبداري دچار خود ماموريتهاي‌خبري انجام در تا كنند
.نشوند
رساني اطلاع سيستمهاي و اطلاعات اهميت:جهانگرد مهندس -
به‌طور امروز ، انفعالات‌زندگي و فعل در آن تاثيرگذاري و
اين از راستايكي همين در.نيست هيچ‌كس‌پوشيده بر قطع
.است انتخابات (آن مهمترين نوعي به و ) انفعالات و فعل
از دادن اطلاع در رسانه‌ها و است آگاهي انتخاب ، هر لازمه
مختلف نامزدهاي گرايشهاي و فعاليتها توانايي‌ها ، نظرات ،
منظور رسانه‌هاست از صحبت وقتي.دارند را بيشترين‌امكان
... و محلي راديوي محلي ، روزنامه يك از آنها ، تمامي
و اينترانت بر مبتني رساني اطلاع شبكه‌هاي تا گرفته
بويژه.است (خارجي بعد از چه و داخلي بعد از چه) اينترنت
است وسيع خيلي شبكه‌ها اين فعاليت دامنه كه دوره اين در
اختصاص خود رابه توجهي قابل تعداد نيز كمي نظر از و
.داده‌اند
نقش مي‌توانند موقعيت ، عمومارسانه‌ها همين براساس
يعني.باشند داشته رساني اطلاع امر در را منفي يا مثبت
به و صحيح اطلاعات بر باتكيه مي‌توانند كه همان‌گونه
انتخابهاي با متقابلا سازند روشن را عمومي موقع ، اذهان
مسائل بر كوچك ، تكيه نكات كردن غلط ، بزرگ اطلاعات) ديگر
به را جامعه ذهنيت مي‌توانند (.. و اصلي جاي به فرعي
.است نظرشان مورد ببرندكه سمتهايي
خوشبينانه‌قضاوت بايد رسانه‌ها نقش ايفاي موانع مورد در
فناوري و امكانات نظر از رساني اطلاع گستره امروزه كرد ،
رساني اطلاع فضاي كردن محدود است‌كه آن‌قدرگسترده
به عمومي افكار نيز فرهنگي بعد از.است ممكن غير تقريبا
دست به ممكن طريق هر از را آن و هستند اطلاعات دنبال
اطلاع اگر است‌كه باقي ظريف نكته اين ولي.مي‌آورند
است ممكن نگيرد ، سهل‌صورت و اصولي طور به رساني
.باشند بيشتري‌داشته تاثيرگذاري مخرببيروني كانال‌هاي
كيهاني معصومه
دارد ادامه
|
