غذا سلامت هاي چالش و جمعيت
لب ساله تهران 3000 سكوت سال از 33 پس
سخن‌گشود به
غذا سلامت هاي چالش و جمعيت
عمده مسايل از غذا ميكروبي آلودگيهاي از ناشي مسموميت
كشورهاي در به‌طوري‌كه مي‌آيد ، به‌شمار مختلف كشورهاي در
شده توليد غذاي درصد توسعه 30 حال در يا و نيافته توسعه
فاسد ميكروبها ، رشد يا و حشرات هجوم دليل به مصرف از قبل
متعدد ، مشكلات وجود دليل به كشورها اين در.مي‌شود ضايع و
در نگراني بر اغلب كافي ، غذاي به دستيابي براي نياز
مي‌كند ، غلبه آب و غذا آلودگي از ناشي بيماريهاي مورد
مسموميت به ابتلا موارد شيوع كه مي‌شود موجب امر همين
.يابد افزايش ناسالم غذاي مصرف امر در غذايي
اقتصاد و غذا
ملي سطح در تغذيه‌اي - بهداشتي مهم موضوعات از غذا سلامت
شرايط حفظ به نسبت توجه عدم صورت است ، در بين‌المللي و
قابل مبالغ غذا مصرف و توزيع نگهداري ، توليد ، براي مناسب
پرداخت آن بابت از گزافي بهاي و رفته بين از ملاحظه‌اي
.يافته توسعه كشورهاي در بخصوص مي‌شود
نوع هر از غذايي مواد بودن عاري از است عبارت غذا سلامت
به نهايي محصول مصرف تا خام ماده توليد مرحله از آلودگي
دهه 80 سالهاي در غذايي سلامت.انسان سلامت تضمين منظور
در نگرش و بخشي ميان صورت به را تغذيه و غذا مساله طرح
پيشرفتهاي و تجربيات مهمترين از كه كرد تقويت بخشها درون
شوراي كه غذا بخش استراتژي‌هاي تهيه به مي‌توان دوره اين
بوده جديدي نگرش آن و كرد اشاره است آن مبتكر غذا جهاني
معقول ارتباط ايجاد نهايتا و مستقيم برنامه‌ريزي كه است
نگرش ايناست جامعه سلامت و مصرف و تقاضا و عرضه ميان
و غذا امنيت مفاهيم انداختن جا جهت در موثر قدمي خود
.است كشاورزي بخش ديدگاه از بخصوص غذا سلامت
به خاص اولويت دادن پرتوي در و كشاورزان بي‌وقفه تلاش
سه وجود با و است شده آغاز آن با بشري تمدن كه كشاورزي
انساني ، نيروي و سرمايه اوليه ، مواد اساسي و اصلي ركن
كه مي‌شود تامين كشاورزي بخش از كشور مردم درصد غذاي 75
و عوامل همه و اقليمي موهبتهاي از بهينه استفاده با
غذاي كه بود خواهد قادر كشاورزي بخش مسلما توليد ، ابزار
سازمان مديركل پيام در.كند تامين را ديگر درصد سالم 25
تكيه اين بر سال 1378 در غذا جهاني روز مناسبت به "فائو"
خويش ملي تعهد و سياسي اداره با جهان رهبران كه بود شده
و امنيت به ميلادي سال 2015 از قبل تا كه شده‌اند متعهد
سوءتغذيه دچار جمعيت و يابند دست همگان براي غذايي سلامت
كاهش نصف به مي‌باشد نفر ميليون بر 800 بالغ كه را جهان
و مي‌شود ميسر غذا سلامت تامين پيام اين تحقق بادهند
سلامت سيستم زير در تغذيه و غذا سيستمي ، نگرش اساس بر
بهداشت بالاخره و مصرف و توزيع و تبديل نگهداري ، عرضه ،
عوامل ابعاد اين از كدام هر پايان در و مي‌شود مطرح
.مي‌گيرد بر در را متعددي
نحو به غذايي سلامت و غذايي امنيت علمي مفاهيم ديدگاه از
وقفه يا و اختلال هرگونه و مرتبطند يكديگر با پيوسته‌اي
امنيت برقراري مي‌تواند مجموعه اين دهنده تشكيل عوامل در
.كند مختل فرد و خانوار سطح در را غذايي سلامت و غذايي
غذايي امنيت
موجب كشاورزي در تكنولوژيك تغييرات گذشته سال پنجاه در
مهمترين كه است شده غذايي مواد توليد چشمگير افزايش
جديد ارقام به دستيابي مكانيزاسيون ، تكنولوژي در تغييرات
واقعيت.است بوده مصنوعي كودهاي و آفت‌كشها از استفاده
افزايش را موادغذايي به نياز جمعيت ، افزايش كه است اين
متاسفانه.است كرده اجتنابناپذير را توليد رشد و داده
حاصل محيطزيست تخريب بهاي به بيشتر ، توليد آمدن بدست
اين غذاي تامين و جمعيت افزايش ديگر تعريفي به است شده
و مي‌شود بي‌رويه سم و كود مصرف براي بهانه‌اي جمعيت
در.مي‌شود مصرف و شده افزوده جمعيت توسط آلوده غذاي
و سياسي امنيت جامعه در غذا سلامت و غذايي امنيت كه حالي
نابودي و حد از بيش شخم دارد ، پي در را پايدار اقتصادي
كره‌زمين شدن گرم باعث آب و خاك مراتع ، جنگلها ، روزافزون
مواد از استفاده و مصرف.مي‌شود گلخانه‌اي اثرات و
از نيز و گازكربنيك حد از بيش توليد باعث مختلف شيميايي
گرماي افزايش به نهايت در خود كه اوزن لايه رفتن بين
.مي‌شود منجر پوستي سرطان بيماريهاي شيوع و زمين
طبيعت و انسان
ايجاد صنعت در بنيادي دگرگوني خود زندگي فرآيند در انسان
با و طبيعت با دوستانه متقابل روابط رعايت بدون و مي‌كند
آن به نسبت مي‌كند زندگي طبيعت آغوش در خود اينكه وجود
طبيعت بيولوژيك بند از خود خشن اعمال با و بوده بي‌توجه
صنايع جمله از صنايع سريع و فزاينده توسعه.مي‌آيد بيرون
اخير دهه در خصوص به غيره و اتمي نفتي ، فلزي ، شيميايي ،
زمين ، فضا ، در را زيست‌محيطي عظيم آلودگيهاي و جدي مشكلات
ودامي كشاورزي محصولات صنعتي ، محصولات توسط آبي منابع
و انسانها و احشام بين در مختلف امراض كرده ، مسموم را
.مي‌شود بحران بروز به منجر و نموده تهديد را غذا سلامت
غذا سلامت
است ، غذا سلامت غذايي امنيت تحقق مهم الزامات از يكي
از آن بودن سالم به توجه بدون كافي ميزان به غذا عرضه
و ميكروبي آلودگي هرگونه از آن بودن عاري و كيفي بعد
زندگي و خانوار سلامت‌تغذيه‌اي متضمن نمي‌تواند شيميايي
.باشد فعال و سالم
غذاي تامين براي بيشتر محصول سوداي در ديرباز از بشر
امور ، كردن آسان براي راهي يافتن و افزايش روبه جمعيت
سبب بدين.است بوده كشاورزي بخش در انساني امور از كاستن
بردن به‌كار با و كشانده كشتزارها به را فن‌آوري‌ها
مصرف.است گرفته خدمت به را كشاورزي مصنوعي ، نهاده‌هاي
به كشور در گياهي آفات دفع سموم انواع از قلم حدود 350
و لطمات لحاظ به آنها از بسياري مصرف كه است رسيده ثبت
آمار.است شده محدود يا و ممنوع بتدريج بي‌شمار خطرات
تن هزار 60- حدود 43 سالانه 1370- سال 1365 در مي‌گويد
و تهيه فرآيند از يارانه حذف با صورتي‌كه در شده مصرف سم
سم قيمت ناگهاني شدن گران نتيجه در و كشاورزي سموم توزيع
حدود 20 به محيط ، كننده آلوده نهاده اين مصرف كود ، و
توليد ميزان آنكه بي يافت ، كاهش سال 1374 در تن هزار
بودن بي‌مورد بيانگر امر اين.باشد گرفته كاستي محصول
.است بوده ماضي سالهاي در سم بيشتر مصرف
طبيعت در دستكاري و سموم مصرف
لايموتي قوت جانداري موجود هر براي خداوند طبيعت در
هم بر را چرخه اين افراطي سمپاشي است ، كرده فراهم
عواقب طبيعت بستر در سم تن ميليونها انباشتن.مي‌زند
آسيبديدگان جمله آن از.است داشته انسان براي دهشتناكي
دفع سموم از آفريقا و آسيا آمريكا ، مردم نفري هزار دهها
از عظيمي خيل درمان غيرقابل بيماري و مرگ نباتي ، آفات
توليد كارخانه‌هاي از سمي گازهاي نشت اثر در مردم
از نفر از 18000 بيش شدن عقيم هند ، بوپال در آفت‌كشها
نابودي زنان ، جنين سقط مختلف ، كشورهاي در سمپاشي كارگران
زمين كه ماده‌اي همان ت.د.د بوسيله ماهيان و پرندگان
همه... و مي‌كرد انباشته فراوان محصولات از را كشاورزي
سمپاشي در سموم از بي‌رويه ازاستفاده ناشي همه ، و
.است مزارع
حفظ به ناگزير خود غذاي تامين براي تاريخ طول در بشر
عليرغم و است بوده نباتي آفات گزند از كشاورزي محصولات
استفاده تكنولوژي شيميايي ، و بيولوژيكي زراعي ، مبارزات
كود از استفاده و گياهي بيماريهاي و آفات عليه سمپاشي از
مروجان موثر نقش ميان اين در.است شده ما كشور وارد
از بهينه استفاده ترويج جهت ترويجي مددكاران و كشاورزي
حشرات جايگزيني و تحقيقات و مي‌يابد ضرورت نهاده‌ها بين
سازنده و اساسي بسيار نقش اين و مي‌شود الزامي سودمند
مصنوعي نهاده‌هاي از استفاده اصلي كانون چون است ،
و ترويجي روشهاي از استفاده با و هستند روستاها كشاورزي ،
روستايي خانواده‌هاي به مروجين توسط ترويج اهداف آموزشي
.مي‌شود داده انتقال
برگيرنده در بايد روستايي خانواده‌هاي ميان در آموزش
آلودگي اصلي قربانيان زيرا باشد ، جوانان و زنان - كودكان
و زنان درجه‌اول در غذايي مواد نتيجه در محيطزيست
كه است عواملي از محيطزيست حفظ آموزش.هستند كودكان
ناشي خطرات.مي‌شود آب شدن آلوده و خاك نابودي به منجر
شيميايي مواد خصوص به خانگي زباله‌هاي كردن پراكنده از
سال كه 700 واقعيت اين به عنايت با (نايلون و پلاستيك)
مي‌بايستي شود ، تجزيه خاك در پلاستيك تا است نياز زمان
.شود داده آموزش كودكان و زنان به
بيماريهاي اخير ، دهه در عمومي بهداشت سطح ارتقاء وجود با
.است كشور بهداشتي مشكلات از يكي غذا ، سلامت عدم از ناشي
عدم شد ، شمرده بر كه عواملي بر علاوه كلي بررسي در
عديده مشكلات بهداشتي و غذايي فرآورده‌هاي به دسترسي
تره‌بار ، و ميوه ميادين از بسياري در.مي‌آورد به‌بار
بهداشتي نكات... و پروتئيني مواد عرضه لبنيات ، عرضه
به گوشت حمل.نمي‌شود رعايت توزيع و نقل و حمل درامر
فله‌اي ، صورت به سبزيجات و ميوه فروش غيربهداشتي طريق
عرضه مكان بودن غيربهداشتي و مصرف تاريخ بدون لبنيات
رعايت عدم و پرجمعيت شهرهاي در خصوص به سبزيجات و ميوه
به منجر ساليانه غذايي مواد فروشندگان طرف از بهداشت
عوامل از ديگر يكي.مي‌شود نفر هزار دهها از بيش مسموميت
كم‌بضاعت اقشار خريد قدرت كاهش و تورم غذايي ناامني
.است جامعه
:آخر سخن
شامل را توليد مختلف مراحل از وسيعي طيف غذا سلامت
بايد كننده مصرف دست به محصول رسيدن از قبل و مي‌شود
با غذايي مواد توزيع زنجيره و فرآيند توليد ، مراحل تمام
و مداوم نظارت و ارزيابي بررسي ، مورد آن پيچيدگيهاي تمام
و بنيادي تحقيقات انجام با بي‌ترديد.گيرد قرار مستمر
را آن علل و ناشناخته عوامل از بسياري مي‌توان كاربردي
با را اساسي راه‌حلهاي و قرارداد مطالعه مورد
.كرد پيشنهاد اجرا قابل و صحيح برنامه‌ريزي
به‌طوري‌كه است ، آلودگي براي مستعد و مناسب منبع غذا
نقل.مي‌آيد شمار به محيط آلودگي تعيين براي مناسبي شاخص
كنوني هستار و است آلودگي اين در موثري عامل انتقال و
مهمي عامل غذايي محصولات مواد تهيه در احتمالي تقلبهاي
را جامعه افراد سلامت كه مي‌شود محسوب غذا آلودگي از
كارآيي افزايش در سلامت و سالم تغذيه نقشميكند تهديد
و علمي مباني توسعه با آن ارتباط و انسانها يادگيري و
كه است داده نشان و رسيده اثبات به تجربي شواهد
از تغذيه سلامت و غذايي امنيت تامين در ملي سرمايه‌گذاري
درآمد كاهش طرفي از.مي‌باشد اجتنابناپذير ضروريات
تامين عدم روستايي ، جامعه در فقر گسترش توليدكنندگان ،
و ادامه تكميلي ، و تبديلي صنايع نياز مورد اوليه مواد
به و وخاك آب ويژه به توليد پايه منابع تخريب روند تشديد
آينده‌نگران پايدار ، توسعه و رشد هدف افتادن مخاطره
تحقق.مي‌زند رقم را كشور كشاورزي بخش براي كننده‌اي
انتظار از دور.است كشاورزي توسعه گرو در غذايي امنيت
استفاده مورد سياسي اسلحه مهمترين به‌عنوان غذا كه نيست
تامين بخش مسلطترين تا بكوشيم پس.گيرد قرار قدرتمندان
.شود مطرح بيشتري گستردگي با غذايي سلامت كننده
صبحي نازخند
:منابع
احمدي دكتر ترجمه كوبا تجربه- پاييز 78 -شماره 8 زيتون -
جمهوري روزنامه سال 75 ، شماره 1113 همشهري روزنامه -
سال 77 ، اطلاعات 21470 سال 78 اسلامي 5874
ملي جهاني ، ابعاد غذايي ، امنيت كلانتري ، دكتر -
غذايي سيستم مديريت قاسمي ، دكتر -
ارائه با غذا جهاني روز مراسم در شركت از حاصل تجارب -
تاكنون سال 74 از برتر مقالات
و سموم مصرف كاهش در ترويج و آموزشي تحقيقات نقش صبحي ، -
كاهش ملي گردهمايي اولين در شده ارائه شيميايي كودهاي
كودها سموم
لب ساله تهران 3000 سكوت سال از 33 پس
سخن‌گشود به
روز همشهري صفحه 5 در كه گزارش اين نخست بخش در:اشاره
گورستان‌هاي شناسايي چگونگي شد ، درج ماه خرداد شنبه 19
گورستان در شده انجام كاوش‌هاي و تهران در باستاني
به‌نقل نقطه اين در آمده به‌دست اشياء و قيطريه باستاني
تپه‌هاي كاوشگر و باستانشناس "كام‌بخش‌فرد سيف‌الله" از
شماره اين در را گزارش پاياني بخش.شد تشريح قيطريه
.مي‌خوانيد
كهريزك ، 15 منطقه در كاوش آغاز با سپس باستان‌شناسان
شد مشخص بيشتر بررسي با كه كردند كشف را سفال‌پزي كوره
مدفون كوره يكهزار از بيش تپه‌ها اين هكتاري عرصه 6 در
اين از زمان آن دامدار ساكنان و دارد وجود خاك دل در
سفال توزيع و مبادله توليد ، پخت ، ساخت ، به طريق
.مي‌پرداختند
منطقه اين در پيش سال در 3200 حالي‌كه در است گفتني
سفال كارخانه بهترين بوده فعال سفال پخت كوره يكهزار
.داشت كارخانه تنها 400 سال 64 در (همدان لالجين) ايران
وارداتي فرضيه مداركي ، چنين به دستيابي با ترتيب اين به
.رفت بين از نيز سياه - خاكستري سفال‌هاي بودن
تكنولوژي وجود با امروز اگر:مي‌گويد فرد كام‌بخش
داشته سفال يا آجر پخت كارخانه احداث به نياز پيشرفته
را كارخانه قم علي‌آباد تا كهريزك فاصل حد در بايد باشيم
شده ، ته‌نشين آبرفتي ، منطقه ، اين خاك كه چرا كنيم احداث
.است سفالگري مناسب و چسبناك
امكانات از برخورداري بدون پيش سال مردم 3200 وي گفته به
فعاليت منطقه ، اين خاك درست تشخيص با دانشگاهي و علمي
مي‌دانستند چون و بودند گسترده محل ين ا در را خود صنعتي
به تبديل را محل آن نمي‌شود ، پيدا خاك‌رس قيطريه در
.كردند گورستان
مي‌گرفتند درس طبيعت از باستان دوران مردم ديگر بيان به
مي‌آمد ، عمل به زمين در كه گياهي روي از را معادن حتي و
.مي‌دادند تشخيص
و قيطريه ساكنان اينكه به اشاره با كهريزك منطقه كاوشگر
از تعدادي:مي‌گويد بوده‌اند قومي تيره يك از كهريزك
سفالگر هم عده‌اي و بافنده و گله‌دار شكارگر ، قوم افراد
با را خود توليدات نهايت در گروه‌ها اين.بوده‌اند
گونه‌اي به مي‌كردند مبادله خويشاوند اقوام و همسايگان
داشته ادامه نيز دوردست مناطق تا فرهنگي تبادلات اين كه
باستان‌شناسي بررسي‌هاي طي سفالينه‌ها اين از شواهدي و
توشيجان كرمانشاه ، باباجان جمله از كشور مختلف نقاط از
و تبريز كبود مسجد اخير حفريات كاشان ، سيلك ملاير ،
حوزه در ديگر سوي از.است شده كشف... و گلستان آق‌تپه
مناطق در قيطريه و كهريزك يافته‌هاي بجز نيز تهران
خجير رومي ، پل انگليس ، سفارت باغ پاسداران ، پنجم بوستان
سفال‌هاي نيز.. و (هدايت موقوفات) دروس تهرانپارس ،
شده كشف قيطريه مشابه تدفين‌هاي با همراه سياه خاكستري
دوره آن در را قوم اين حضور گستره موارد اين همگي كه
.مي‌دهند نشان
:مي‌گويد قوم اين آيين مورد در سپس فرد كام‌بخش سيف‌الله
سفالينه‌ها از برخي روي بر رفته به‌كار نقوش به توجه با
و آيين نماد مردم اين براي طبيعي عوامل گفت مي‌توان
سال در 3200 قيطريه ساكنان اين‌رو از.است بوده پرستش
اعتقاد پربرف كوه و پرستاره آسمان ماه ، خورشيد ، به پيش
كوهستاني منظره به‌دليل نيز را قيطريه منطقه و داشتند
همين اراضي در همچنين.بودند كرده انتخاب توچال پربرف
.مي‌شود مظهر هم هنوز كه داشته وجود آبي چشمه تپه‌ها
***
پايان به قيطريه تپه‌هاي كاوشگر با ما صحبت كه زماني..
نفر هفت سال 47 ، در ما حفاري هيات كه گفت او و رسيد
باقي ديار به سالها اين طي در ديگر از پس يكي كه بودند
يكنفر تنها امروز گفتيم خود با و لرزيد پشتمان شتافتند ،
روايتگر مي‌تواند قيطريه تپه باستان‌شناسي گروه اعضاي از
از يك هيچ در كه حالي در آن‌هم.باشد باستان تهران
كتابي تهران شهر كتابفروشي‌هاي يا و مدارس درسي كتابهاي
اقدامي ظاهرا و ندارد وجود پايتخت حقيقي تاريخچه درباره
و باستان تهران حكايت كه هرچند.بگيرد صورت نيست قرار هم
هاي"چرا" هنوز اما رسيد پايان به گرفته صورت كشفيات
.دارد وجود برايمان بسياري
سكوت مهمي كشفيات چنين به راجع همه سال طي 33 در چرا
تهران قصه هيچ‌كس ديگر دهه 40 اواخر از بعد چرا كردند؟
تهران شد خوانده همه گوش در چرا نشنيد؟ را ساله 3200
ساله؟ است 200 شهري
تا چرا:مي‌خواهيم مسئولان از را سئوال آخرين پاسخ و
تپه وقايع از ارزشمند كتابي تهيه به‌كار دست ديرنشده
فردا شايد نمي‌شويد؟ باستان تهران ناگفته‌هاي و قيطريه
... باشد دير خيلي
ظفراردلان نسترن
|
